Ətraflı axtarış
Baxanların
10539
İnternetə qoyma tarixi: 2012/01/19
Sualın xülasəsi
İmam Riza (əleyhis-salam)-ın “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) adlandırılmasının səbəbi nədir?
Sual
İmam Riza (əleyhis-salam)-a “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) ləqəbi verilməsinin səbəbi nədir?
Qısa cavab

İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini-ahu”dur (ahunun zamini). Şiə mənbələrində bu hadisə camaat arasında məşhur olan şəkildə mövcud deyildir. Amma camaat arasında deyilən nəqlə oxşar rəvayət vardır. Peyğəmbərə, İmam Səccada və İmam Sadiq (əleyhimus-salam)-a mənsub edilən möcüzələrdə də gözə dəyir. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu hadisəni başqa şəkildə nəql edir. (Bu, ətraflı cavabda qeyd olunacaqdır.) Qeyd olunmalıdır ki, bu hadisə İmam Riza (əleyhis-salam)-ın şəhadətindən uzun illər sonra baş vermişdir. Amma onun oxşarı digər məsumların həyatında baş vermişdir. Həm də Şeyx Səduq (rəhmətullahi əleyh) bu hadisəni nəql edənlərin etibarlı adam olmasına inanır.

Ətreaflı cavab

İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini ahu”dur. Bu ləqəbin o həzrətə mənsub edilməsinin səbəbi və onun tarixi kökləri barəsində xülasə şəkildə aşağıdakıları qeyd etmək olar:

Bir ovçu səhrada bir ahunu təqib edərək şikar etmək istəyir. Ahu qaçaraq uzun məsafədən onu öz ardınca gətirir, nəhayət ahu o nahiyələrdə olan İmam Əli ibni Musər-Riza (əleyhis-salam)-a sığınır. Ahunu tutmaq istəyən səyyad İmam Riza (əleyhis-salam)-ın maneəsi ilə qarşılaşır. Səyyad ahunu özünün şəri haqqı bildiyindən, onun qaytarılmasını israrla tələb edir. İmam ahunun qiymətindən artıq məbləği ona verməyə razı olur ki, ahunu azad etsin. Lakin şikarçı qəbul etmir və deyir: “Ahunu özümə verməlisən, öz haqqım olan bu ahunu istəyirəm, bundan başqa heç nə istəmirəm...” Bu zaman ahu dilə gəlib danışmağa başlayır və İmama deyir: “Mənim iki südəmər körpəm vardır və hər ikisi acdır. İndi mənim yoluma göz dikiblər. İcazə verin, gedib onlara süd verim və doyuzdurum. Siz bu şikarçının yanında mənə zamin olun, gedim balalarıma süd verim, sonra gəlib özümü təhvil verim.”

İmam Riza (əleyhis-salam) zamin olur və özünü səyyadın ixtiyarında girov qərar verir. Ahu sürətlə gedib tez bir zamanda da qayıdır. Şikarçı ahunun əhdə vəfasını gördükdə qəflət yuxusundan ayılır və başa düşür ki, girov götürdüyü şəxs Əli ibni Musər-Riza (əleyhis-salam)-dır. Dərhal ahunu azad edir, İmamın əl-ayağına düşür və üzrxahlıq edir. Həzrət də ona nəzərə çarpacaq məbləğdə pul verir, qiyamət günü əziz cəddinin yanında ona şəfaət vədəsi verir və səyyadı razı halda yola salır. Azad olunduğunu görən ahu Həzrətdən icazə alaraq balalarının yanına qayıdır.

Bu hadisə ilə əlaqədar bir neçə məsələ diqqətə layiqdir:

1. Şiə mənbələrində bu hadisə yuxarıda qeyd olunan şəkildə mövcud olmasa da, camaat arasında mövcud olan ümumi forması Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih),[1] İmam Səccad[2] və İmam Sadiq (əleyhiəs-salam)-ın[3] möcüzələrində mövcuddur.

2. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu hadisəni belə nəql edir:

Əbul-Fəzl Məhəmməd ibni Əhməd ibni İsmail Səliti deyir: Əbu Cəfər Ütbanın dostu Hakim Razinin belə dediyini eşitdim: Əbu Cəfər məni qasid ünvanı ilə Əbu Mənsur ibni Əbdur-Rəzzaqın yanına göndərdi. Cümə axşamı günü İmam Riza (əleyhis-salam)-ı ziyarət etmək üçün icazə istədim. Dedi ki, bu Məşhəd (İmam Riza (əleyhis-salam)-ın qəbri) barəsində mənim üçün baş verən hadisəni sənə nəql edirəm: Cavanlıq dövrlərində bu Məşhədin tərəfdarlarına qarşı çox da yaxşı münasibətim yox idi. Yolda dayanıb zairləri qarət etməklə məşğul idim; onların yol pullarını, məktublarını və həvalələrini zorla alırdım. Bir gün şikara getdim, (təlim görmüş) bir bəbiri ahunun dalınca göndərdim. O, ahunun dalınca qaçırdı, birdən ahu bir divarın yanında dayanıb oraya sığındı. Bəbir də onun qarşısında dayandı, lakin ona yaxınlaşmadı. Nə qədər çalışdımsa bəbir ona yaxınlaşmadı. O ahuya tərəf getmir, öz yerindən tərpənmirdi. Ahu öz yerindən hərəkət edən (divardan aralanan) kimi bəbir onu təqib edir, ahu yenidən divara sığınanda bəbir də qayıdırdı. Nəhayət ahu o məzarın divarındakı yuvaya bənzər yerə daxil oldu. Mən ribata[4] daxil olub soruşdum: “İndicə bura daxil olan ahu hanı?!” Dedilər: “Biz ahu görmədik!”

Ahunun daxil olduğu yerə gəldim, onun peyinlərini və sidiyinin rütubətini gördüm, lakin özünü görmədim. Sonra Allahla əhd-peyman bağladım ki, bundan sonra zairləri incitməyəm, onlarla yaxşı rəftar edəm. Bundan sonra həyatımda hər vaxt çətinliklə qarşılaşsam, bir problem yaransa bu Məşhədə sığınıb ziyarət edir və Allah-taaladan hacətimi istəyirəm. Allah-taala da mənim hacətimi rəva edir. Allahdan istəmişdim ki, mənə bir oğlan versin. O da mənə bir oğul mərhəmət etdi, həddi-buluğa çatan zaman qətlə yetirildi. Yenidən Məşhədə qayıtdım və Allahdan istədim ki, başqa bir oğlan əta etsin. Allah mənə başqa bir oğlan əta etdi... O yerdə Allahdan istədiyim hər bir hacət yerinə yetirilmişdir. Bu da bu Məşədin (Allahın salamı onun sakininə olsun!) şəxsən mənim özüm üçün aşkar olan xeyir-bərəkətlərindəndir.[5]

Diqqət yetirmək lazımdır ki, bu hadisə İmam Riza (əleyhis-salam)-ın şəhadətindən çox-çox sonra baş vermişdir. Qeyd etdiyimiz kimi, bu işlərin oxşarı digər məsumların həyatında da baş vermişdir. Şeyx Səduq (rəhmətullahi əleyh) bu hadisələri nəql edən insanların mötəbər olmasına inanır.



[1] Təbərsi, Fəzl ibni Həsən, “Ə`lamul-vəra”, səh. 25, Tehran, “Darul-kutubil-islamiyyə” nəşriyyatı

[2] Qutbuddin Ravəndi, “Əl-xəraicu vəl-cəraih”, 1-ci cild, səh. 261, “İmam Məhdi (əleyhis-salam)” müəssisəsi, Qum, 1409-cu hicri ili

[3] Səffar, Məhəmməd ibni Həsən, “Bəsairud-dərəcat”, səh. 349, Ayətullah Mər`əşinin kitabxanası, Qum, 1404-cü hicri ili

[4] Düşmənlə mübarizə aparan sərhəd qoşunları üçün istifadə olunan at tövləsinə deyilir. Sonralar başqa mənalarda da işlənmişdir: Karvansara, xanəgah, səfəviyyə və s.

[5] Şeyx Səduq (rəhmətullah əleyh), “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)”, 2-ci cild, səh. 285, “Cahan” nəşriyyatı, 1378-ci qəməri il

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Bidət nədir və İslamda onun meyarı nədir?
    12747 Qədim kəlam 2012/07/22
    Lüğətdə “bidət” yeni iş və misli görünməmiş bir şey mənasınadır. Termində isə: “dində olmayan bir şeyi dinə daxil etmək”dir. Yəni həqiqətdə dinin və şəriətin bir hissəsi olmayan, eləcə də İslamın heç bir qayda-qanunları ilə uyğun olmayan şeyləri dinə daxil etməkdir. Buna görə də İslamın külli qada-qanunlarının yeni ...
  • İctimai yaşayışla tam əlaqəni kəsib və xəlvət bir yerə çəkilməyin hökmü nədir?
    6522 Əməli əxlaq 2011/09/11
    Bir guşəyə çəkilmək bəzən tam və həmişəlik, bəzən də naqis və mövsümi olur.Tam və həmişəlik bir guşəyə çəkilmək müəyyən cəhətlərə görə iradlıdır. Çünki:İlahinin tədbir və qaydasının əksinədir. Çünki Haqq- Taalanın zatının iradə və qaydası bəşərin ixtiyar yolu ilə və onun ...
  • Xal qoymaq haramdır?
    6224 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/09
    Həzrət Ayətullah Məhdi Hadəvi Tehraninin (damət bərəkatuh) cavabı belədir: Əgər bədən üçün zərəri olmaya, onun şəkilləri qəbahətli (eyibli) olmaya və xal qoyan şəxsin şəxsiyyətinin süstlüyünə səbəb olmaya, maneəsi yoxdur. Bu sualın ətraflı cavabı yoxdur. ...
  • Təvəssül nədir? Quran və sünnətdə onun şəri bir iş olmasına dəlil nədir?
    21246 Qədim kəlam 2012/06/23
    Müxtəlif dövrlərdə müsəlmanların arasında adi və rəvacda olan bir iş – mütəal Allahdan başqasına təvəssül etmək, peyğəmbərlərdən və ilahi övliyalardan kömək istəmək Allahın fellərində şərik qoşmaq mənasına deyildir. Əksinə, məqsəd budur ki, Allah-taala insanların istək və hacətlərini bu ilahi övliyaların varlıq bərəkəti ilə yerinə yetirir. Həqiqətdə bu ...
  • İslamda münəccim insanlar hansı dəyər və üstünlüklərdən bəhrələnirlər?
    5939 Hədis 2015/05/04
    "Ulduzlar" sözünün İslam Peyğəmbəri (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) və bəzi İmamlarımızın (əlyehimussalam) dövründəki mənası ilə bu günkü ulduzlar elmi mənası arasında fərqi var. Keçmiş zamanlarda ulduzlar elmi, ulduzlar barəsində təhqiq və araşdırmalar mövzusuna çox az işlədilirdi və ən çox ulduzlar vasitəsi ilə falçılıq, gələcəkdən proqnoz ...
  • Möminun surəsinin 101- ci ayəsi ilə saffat surəsinin 27 və 50- ci ayələrinin ziddiyyətini necə həll edirsiniz?
    6482 Təfsir 2012/07/16
    Quran ayələrində ümumi şəkildə və sualda qeyd olunan ayələrdə xüsusi şəkildə, heç bir ziddiyyət yoxdur. Çünki, "o gündə heç kəs digərindən kömək və sual xahişi etməz" buyuran ayələr, qiyamətin ilk mərhələlərinə işarə edir. Bu o günün qorxu və heyranlığının çox olması səbəbindəndir. Həmin qorxu və heyranlığın çoxluğu ...
  • Nə üçün ideanın bəzi cisimlərini kənar etmək olmaz?
    6616 Qədim kəlam 2011/05/30
    İdeanın lüğətdə mənası, əqidə tanımaq deməkdir. Amma əqidənin özünə və düşüncə tərzinə də deyilir. Amma termində bəzi vaxtlar ümumi olaraq əməl və nəzəriyyə düşüncələrinə şamil olmasında istifadə olunur və bəzi yerlərdə isə xüsusi olaraq dünya görüşü qarşısında istifadə olunur. İkinci surətdə, ideya silsiləvari bir nəzəriyyəyə şamil olur ki, ...
  • Əl telefonuna enerji yükləməkdən ötrü məscidin işığından istifadə etmək olarmı?
    5700 Məscidlərin və müqəddəs yerlərin əhkamı 2015/06/02
    Baxmayaraq ki, məscidin işığından və vəsilələrindən şəxsi məsələlərdə istifadəsinə icazə yoxdur amma, dəqiq bilinsə ki, məscidi tikən və ya onun şəri hamisi bu işə icazə versə, iradı yoxdur. Əlavələr: Təqlid mərce müctehidlərinin bu mövzuda nəzərləri:[1] Həzrət ayətullah üzma Xamnei (Allah qorusun); Əgər vəqf olunana ...
  • Qarşı tərəfin razı olduğu halda imtahanlarda saxtakarlıq etməyin hökmü nədir?
    7227 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/09
    Ümumiyyətlə fəqihlər arasında saxtakarlığın haram olması barəsində ixtilaf yoxdur. “Risaleyi danişçuyi” kitabında qeyd edilən imtahanda saxtakarlığın hökmünün nə olması sualına bütün Mərcələr cavabında icazə verilməməsi yönümündə olmuşdur. [1]Bu kitabda əgər qarşı tərəfin razı olduğu halda saxtakarlıq edilərsə bunun hökmünün nə olduğu barəsində verilən ...
  • Məsumların hədislərinin sənədləri Peyğəmbərə bağlanmırmı?
    7283 Hədis elmləri 2012/09/01
    Şiələr İmamları (Peyğəmbər (s)- in canişinləri) məsum bilirlər. Ona görə də, onların sözləri də Peyğəmbərin sözü kimi zatən höccətdir və Peyğəmbərə (s) nisbət verməyə ehtiyacı yoxdur. Məsum İmamlardan bizə yetişən hədislər iki dəstəyə bölünür: Rəvayətlərin bir dəstəsi sənədli formada bəyan olubdur. Yəni sənədinin ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164606 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163398 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119676 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113525 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110284 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    93924 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54805 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    53848 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46029 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45689 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...