Ətraflı axtarış
Baxanların
6417
İnternetə qoyma tarixi: 2006/12/13
Sualın xülasəsi
Qadının irsi kişi ilə hansı halda bərabərdir?
Sual
Qadının irsi kişi ilə hansı halda bərabərdir? İşçilərin çoxlu faizini təşkil edən cəmiyyətdə, qadınla kişinin irsi bərabərdirmi?
Qısa cavab
Ümumiyyətlə iki halda qadınla kişinin irsi bərabərdir: Ata və ananın irsi (çox halda) 2. Meyyitin ana tərəfdən olan qohumlarının irsi.
Qadın işçilərin sayının çox olması, qadınla kişinin irsinin bərabər olması ya bərabər olmamasına səbəb olmur. Bəli biz bu sözü qəbul edirik ki, cəmiyyətin düzgün yolda inkişafı üçün, qadının evdən çöldə işləməsini islam bəyənmir və islamda ailənin xərclərini təmin etmək kişinin öhdəsinə qoyulub. Amma diqqət etmək lazımdır ki, bu mövzuda deyilənlərin hamısı səbəb deyil, əksinə hikmətdir.
 
Ətreaflı cavab
Ümumiyyətlə iki halda qadınla kişi irsdə bərabərdirlər:
A). Ata və ana meyyitin (övlad) irsində çox yerdə bərabərdirlər,[1] yalnız neçə halı istisna etməklə:
1. Əgər meyyitin varisi yalnız onun ata və anası olsalar, mal üç hissəyə bölünür, iki hissəsini ata və bir hissəsini ana irs aparır. Amma əgər meyyitin iki qardaşı, ya dörd bacısı və ya bir qardaşı və iki bacısı olsa ki, onların hamısı ata tərəfdən olsa, yəni meyyitlə onların atası bir nəfər olsa, analarının eyni olub olmaması fərq eləmir, meyyitin ata- anası olduğuna görə bunlar (qardaş və bacı) irs aparmırlar. Amma bunların olmasına görə ana malın altıda birini irs aparır və qalanını ataya verirlər.[2]
2. Əgər meyyitin varisi yalnız ata- anası və bir qızı olsa, və məyyitin ata tərəfdən iki qardaşı ya dörd bacısı və ya bir qardaşı və iki bacısı olsa, malı altı hissəyə bölürlər. Ata və ananın hər biri bir hissə, qız isə üç hissəni irs aparır. Qalan bir hissəni dörd yerə bölürlər. onun bir hissəsini ata- anaya və üç hissəsini isə qıza verirlər. məsələn əgər meyyitin malını 24 hissəyə bölsələr, onun 15 hissəsini qıza, 5 hissəsini ataya və 4 hissəsini isə anaya verirlər.[3]
B). Əgər qadınla kişi meyyitin ana tərəfdən qohumlarından olsalar, irsləri bərabərdir. Bu qismin müxtəlif formaları var:
1. Ana tərəfdən olan bacı və qardaş[4]
2. Ana tərəfdən olan qardaş övladı və bacı övladı.[5]
3. Ana tərəfdən olan əmi və bibi.[6]
4. Dayı və xala (ana tərəfdən ya ata tərəfdən ya da həm ata və həm ana tərəfdən).[7]
Əlbəttə axırıncı iki qismi (üç, dörd) barəsində, ehtiyat- vacib odur ki, irsi bölərkən bir- biri ilə razılaşsınlar.[8]
Amma cəmiyyətin işçilərinin çoxunu təşkil edən qadınların irsini kişinin irsi ilə bərabər olması barəsində verdiyimiz sualın qaranlıqları var. Əgər məqsədiniz budur ki, o cəmiyyətdə ki, qadınların içşilərin çox faizini təşkil edir və müstəqil gəlurləri varlarıdır və ailənin xərclərini təmin etmək vəzifələri yoxlarıdır. Bunlar irsdə kişi ilə necə bərabərdirlər?
Cavab budur ki:
  1. Bərabər olduqları yerlər nadirdir və az vaxt baş verir.
  2. Bəzi vaxtlarda qadınla kişinin irsinin bərabər olması, islamın zəifliyinin və nöqsanının əlaməti deyil, əksinə bunun özü bu dinin kamilliyinin əlamətidir. Çünki bu yolla qadınlar daha çox can yandırmaqla, əsas vəzifələri olan uşaqları tərbiyə etməyə məşğul olarlar.
Əgər sualdan məqsədiniz budur ki, qadınların kişilərlə bərabər olduğu şəraitdə və onların da kişilər kimi evin dolanışığını təmin edənləri sayıldıqları və ailədə olmaları ailəyə böyük zərər vurması şəraiti olan halda, niyə kişilərlə irsdə bərabər deyildirlər?
Cavabda deməliyik ki; Qadınlar üçün evdən çöldə dini- əxlaqi qanunlara riayət etməklə işləməyin islam nəzərindən qadağan olmamasına baxmayaraq, amma islam cəmiyyətin əsas və mühüm məsələlərini riayət etməyə görə, qadınları daha çox evin daxili işlərini və problemlərini həll etməyə həvəsləndirir.[9] Bu da qadınların hissiyyat və ruhiyyəsinə daha uyğundur, həm də cəmiyyətin və gələcəyin daha yaxşı inkişafına kömək edəcək. Gələcək hazırda uşaq və ailədə böyüyüb və tərbiyələnən insanlarındır. Həqiqətdə cəmiyyətdə qadınların rolu əsaslı bir roldur. Yəni cəmiyyətin bünövrəsini hazırlayıb və tərbiyələndirmək, qadınların əli ilə baş verir. Bu böyük rolu yerinə yetirdiklərinə görə, evdən çöldə işləmək onlardan istənilməyib. Ona görə də ailənin xərsclərini təmin etmək kişinin öhdəsinə qoyulub. Təbiidir ki, belə bir sistemdə kişinin irsi çox olmalıdır.[10] Nəticə budur ki, əgər islamın müxtəlif hökm və göstərişlərini bir- birinin yanına qoysaq, bəzi yerdə qadının kişinin yarısı qədər irs aparması və digər yerlərdə bərabər irs aparması, bunların hamısının hikmət üzündən olduğunu görəcəyik.
Əgər bu sistemdə qadının irsi yarı olubsa, əvəzində ailənin xərclərini təmin etmək də qadının öhdəsinə qoyulmayıbdır. Əgər bəzi yerlərdə bərabərdirsə, qadını analıq vəzifəsini yerinə yetirməyə ürəkləndirmək ya... kimi digər cəhətlərə görədir. Hər halda qeyd olunanların hamısı hikmət idi, səbəb deyildi. Yəni qadınla kişinin irsinin bərabər olmaması yalnız evin xərclərini kişinin öhdəsinə görə deyil ki, bu sistem dəyişilən zaman hökm də dəyişilsin və qadının irsi kişi ilə bərabər olsun.
 

[1] - Tozihul- məsail, cild 2, 2734, 2735, 2736, 2737, 2738- ci məsələlər.
[2] - Həmin, məsələ, 2732.
[3] - Həmin, məsələ, 2733.
[4] - Həmin, məsələ, 2743, 2744, 2745.
[5] - Həmin, məsələ, 2749.
[6] - Həmin, məsələ 2757.
[7] - Həmin, məsələ, 2759.
[8] - Həmin, məsələ, 2757, 2759.
[9] - Misal üçün bu tarixi hadisiyə diqqət edin: Peyğəmbər (s) Həzrət Əli (ə) Həzrət Fatimənin (ə) ev işlərini bölərkən buyurdu: Ev işləri, Həzrəti Fatimənin (ə) öhdəsinə, çöl işləri Əli (ə)- ın öhdəsindədir. Həzrət Fatimə (s) buyurdu: Allahdan başqa heç kəs bu bölgüdən nə qədər sevindiyimi bilməz. Biharul- ənvar, cild 34. səh 31 və 81, vəsailüş- şiə, cild 14, səh 123. Təfsirul- burhan, cild 1, səh 282.
[10] - Daha çox məlumat əldə etmək üçün, baxın: İslam fiqhində qadın və kişinin irsinin fərqləri, sual 8875, (sayt: 8879).
Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Vilayəti fəqihə əqidəli olmaq nə vaxtan başlayıb?
    9428 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Fiqhdə müctəhidlik dərəcəsinə çatan şəxs tərəfindən İslam cəmiyyətinin rəhbərliyi mənasına olan 2 vilayəti fəqih" məsələsi, bəzilərinin nəzərində İslam düşüncəsi tarixində təzə bir mövzudur və onun keçmişi iki əsrdən azdır. Bunlar iddia edirlər ki, şiə və sünnü fəqihlərinin heç biri bu məsələni araşdırmayıblar ki, fəqihin fətva və hökm ...
  • Dəccal kimdir? Onun barəsində olan rəvayətləri izah etmənizi istərdik.
    9024 Qədim kəlam 2011/08/23
    Zühurynəlamətlərindənbiridəinsanlarızəlalətəsalanvəazdıran “Dəccal” adlıbir
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • İslam dini nöqteyi nəzərindən bir qatil və günahkar kafir iman gətirərsə onun keçmiş günahları bağışlanırmı?
    7423 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/12
    Müqəddəs İslam dinində yeni müsəlman olmuş şəxslər üçün müəyyən qanunlar təyin olunmuşdur. O cümlədən, əgər kafir şəxs müsəlman olmazdan öncə bir sıra günahlara qatılarsa və Allah Taalanın haqqını aradan apararsa (namaz qılmaz, oruc tutmaz və sair. Bu kimi vacibləri tərk edərək günaha düşərsə). Allah tərəfindən onun günahı bağışlanır.
  • "Möminlər"dən məqsəd müsəlmanların hansı dəstəsidir?
    8731 Qədim kəlam 2011/07/02
    Möminlər Allahın varlığını təsdiq edən, Onun müqabilində təslim olan, bütün ilahi peyğəmbərlərə iman gətirən və bunlara əməl etməkdə də israrlı olanlardır.Nəzərinizə çatdıraq ki, imanın mərtəbə və dərəcələri vardır. Quran ayələrinə, Peyğəmbərdən (s) nəql olunan hədislərə əsasən Əhli-beytin (ə) vilayətinə etiqad bəsləmək imanın ali və əsil mərtəbələrindəndir. Quran ayələri vasitəsi ...
  • “Əməli əsl” və “ictihadi dəlil” dedikdə məqsəd nədir və bunların arasında nə kimi əlaqə vardır?
    6117 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/18
    Əməli əsl“Əməli əsl” üsuli-fiqh elmində bir termindir. Onun mənası şəri hökmün təyinində şəkk yaranan zaman mükəlləfin əməli (şəri) vəzifəsini aydınlaşdıran bir qaydadan ibarətdir – dəlil və əmarə tapmadıqdan sonra. Başqa sözlə desək, əməli əsl, yaxud əməliyyə əslləri şəkk-şübhəyə düçar olan bir şəxsin əməlini ...
  • can verən halla ölüm səkəratı arasında farq nədir?
    7016 حقانیت مرگ 2015/06/02
    Ərəbcədən ehtizar sözü iftial şəklində olub, həzər sözünün yəni, hazır olmaq mənasındandır. Bəziləri deyirlər, insanın son anında ölüm mələklərinin hazır olmasına görə bu hala, ehtizar deyilir.[1] Belə bir hala düşən insana isə möhtəzər (can verən) deyilir.[2] Ehtizar yəni, can verən vaxt ...
  • Nə üçün bəzi müsəlmanların əməlləri onların din və məzhəb əqidələriylə üst- üstə düşməyib əksinə olur?
    6454 Əməli əxlaq 2011/05/15
    İnsan bir neçə təbəqədən təşkil olmuş bir varlıqdır; ruhi və İlahi, maddi və mənəvi, ictmai və atifi və... təbəqələrdən ibarətdir. Bu təbəqələr həmişə bir- biriylə mübarizədədirlər ki, bu da insanı əqidəsiylə əməlləri arasında müxalifətə doğru yol açır. İlahi dinlər, xüsusiylədə İslam dini insanları nəfsin istəkləri tələsindən qurtarıb onu ...
  • Мәләкләр мүҹәррәддиләр, ја мадди?
    6743 İslam fəlsəfəsi 2010/06/12
    Ола билсин ајә вә рәвајәтләрдә мәләкләрин сырф мүҹәррәд олмасы ајдын шәкилдә бәјан едилмәјиб. Амма, онларын һаггында әлдә олан мәлуматлар, о ҹүмләдән, онларын рәфтарлары вә вәсфләри мүҹәррәд олмаларына дәлилдир. Чүнки, ајә вә Мәсумларын (әләјһимуссалам) рәвајәтләриндә мәләкләр һаггында бизә чатан һәдис вә кәлмәләрин мәзмуну онларын ...
  • İmam Riza (əleyhis-salam)-ın “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) adlandırılmasının səbəbi nədir?
    10576 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/19
    İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini-ahu”dur (ahunun zamini). Şiə mənbələrində bu hadisə camaat arasında məşhur olan şəkildə mövcud deyildir. Amma camaat arasında deyilən nəqlə oxşar rəvayət vardır. Peyğəmbərə, İmam Səccada və İmam Sadiq (əleyhimus-salam)-a mənsub edilən möcüzələrdə də gözə dəyir. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163733 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113679 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110524 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94037 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54839 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54123 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46130 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45746 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...