Ətraflı axtarış
Baxanların
10003
İnternetə qoyma tarixi: 2011/12/25
Sualın xülasəsi
Tarixi- Təbəri etibarlıdırmı?
Sual
Tarixi- Təbəri etibarlıdırmı? Məsələn tarixi Təbəridə imam Həsən (ə) və imam Hüseyn (ə)- ın İrana qarşı Ömərin müharibəsində iştirak etmələri barəsində tarixi- Təbəridə gələn bu məsələ barəsində. Əgər bu məsələ doğrudursa imam Əli (ə) nəyə övladlarına belə bir icazə veribdir? Öldürülənlər İran camaatının günahı nə idi?
Qısa cavab

1.             Tarixi ya rəvayi (hədisi) bir mənbənin mötəbər olması, onda olan hər şeyin yüz faiz doğru və düz olması mənasında deyil. Tarixi- Təbəri də bu qaydadan istisna olunmayıb. Bundan əlavə, yuxarıda qeyd olunan xəbər şiə mənbələrində yoxdur.

2.             Ravilərin bəzisi, bu xəbəri rəvayət edəni yəni Əli ibn Mücahidi doğru danışan saymırlar. Yəhya ibn Muin, Yəhya ibn Əli ibn Həsən Həsəncani onun yalançı və saxtakar adam olduğunu deyirlər.

3.             Bu xəbərin doğru olmasını fərz etsək də, belə bir döyüşdə imam Həsən və imam Hüseyn (ə)- ın iştirak etməsi:

Birinci: Onlar üç xəlifənin hökumətinin müxaliflərindən olsalarr da, amma bu imam Əli (ə), övladları və onlar sevənlərin cəmiyyətdə baş verən hadisələrdən uzaq olmaları və vətəndaş qanunlarına əməl etməmələri mənasında deyil.

İkinci: Bu xəbərin doru olmasını fərz etsək də, onların bu döyüşdə digər qoşun qüvvələri ilə döyüşməsinin mədəniyyət cəhəti də ola bilər. Yəni onlar İslam qoşununun digər qüvvələrinin kənarında əsgər kimi, döyüşçüləri şəhərlərə girdikdə camaatın can və malına yersiz təcavüzlərinin qarşısını alırdılar.

Üçüncü: Hansı tarixdə İran əsgərləri və qoşunlarının iki imamın əli ilə öldürülməsi yazılmışdır ki, biz də onların haqqını isbat etmək istəyək.

Ətreaflı cavab

Bu tarixi məsələni açıqlamağa neçə cəhətdən diqqət etmək lazımdır:

1.             Bildiyiniz kimi tarixi ya rəvayi bir mənbəyin mötəbər olması, onda olan hər şeyin yüz faiz doğru və süz olması mənasında deyil. Tarixi- Təbəri də bu qaydadan istisna deyil. Tarixi- Təbəri Əhli- sünnənin mənbə və mötəbər tarixi kitablarından biridir ki, onda ikinci xəlifənin İrana qarşı etdiyi müharibədə imam Həsən və imam Hüseyn (ə)- ın iştirak etməsi xəbəri qeyd olubdur. Amma şiənin heç bir mötəbər kitabında belə bir şey gəlməyibdir. Bu xəbərin şiə kitablarında qeyd olunmaması, bu məsələni şiə tarixçiləri və alimlərinin qəbul etməsini göstərir.

2.             Yəhya ibn Muin, Yəhya ibn Zəris və... kimi ravilərin bəzisi, bu xəbərin ravisi yəni Əli ibn Mücahidi doğru danışan saymırlar. Yəhya ibn Muin onun barəsində deyir: O hədis düzəldirdi. Yəhya ibn Zəris deyir: O yalançıdır və sənəd düzəldirdi. Əli ibn Həsən Həsəncani deyir: Əba Cəfər yəni Məhəmməd ibn Mehrandan Əli ibn Mücahid barəsində soruşdum. Dedi: O yalançıdır.[1] Buna əsasən, ravi alimlərinin də təsdiqlədiyi bir şəxsin xəbəri necə mötəbər ola bilər?

3.             Fərz edək ki, belə bir xəbər doğru da olsa, yəni imam Həsən və imam Hüseyn (ə)- ın belə bir müharibədə iştirak etməsi məsələsi, neçə cəhətdən yozula bilər:

Birinci: Onlar imam Əli (ə) kimi bir şəxsiyyətin övladı olub və o həzrət hökumətə müxalif ilk şəxs kimi tanınıb və onun nəzərindən üç xəlifənin hökuməti qanuni olmasa da amma bu o həzrətin və övladlarının və onları sevənlərin cəmiyyətdə baş verən hadisələrdən uzaq olmaları və vətəndaş qanunlara əməl etməmələri mənasında deyil. Əksinə vətəndaşa aid vəzifələrdə onlar da digərləri kimi əməl edirdilər. İmam Əli (ə)- ın övladlarının İran müharibəsi ya hər hansı bir döyüşdə iştirak etmələrini fərz etsək, bu cəhətdən yozula bilər. Bu məsələ dünyanın hər yerində qəbul olubdur. Heç bir hökumət müxalifi, hökumətlə müxalifətlik bəhanəsi ilə hökumət qanunlarına tabe olmayıb və özünü cəmiyyətdəki hadisələrdən kənara çəkə bilməz.

İkinci: Belə bir xəbərin doğru olmasını fərz də etsək, onların digər döyüşçülərin kənarında bu döyüşdə iştirak etmələri, mədəni cəhəti də ola bilər. Yəni onlar əskər kimi digər İslam döyüşçülərinin kənarında, döyüşçüləri şəhərlərə girdikdə camaatın can və malına yersiz təcavüzlərinin qarşısını alırdılar. Necə ki, indi də, bütün hərbi qüvvələrin yardım və mədəni əsgərləri hətta mədəni və əqidə bölmələri də var. Necə ki, İmam Əli (ə) hökumətə müxalif olmaqla yanaşı, çox yerdə onlarla hökumət işlərini yaxşı idarə etmək üçün, həmkarlıq edərdi. Övladları da, bu döyüşdə işləri normaya salan rola malik ola bilərdilər nəin ki, döyüşən qüvvə.

Üçüncü: Hansı tarixdə İran əsgərləri və qoşunlarının o iki imamın əli ilə öldürülməsi yazılmışdır ki, biz onların haqqını isbat etmək istəyək. Hətta onların İrana qarşı müharibədə iştirak etdiklərini xəbər verən tarixi- tədbirdə də, kiminsə onların qılıncı ilə öldürülməsinə heç bir işarə olmayıbdır.



[1] - Əl- muzci, Təhzibul- kamal, cild 21, səh 118- 119 (Əl- məktəbətuş- şamilə) kitabşunaslıq əlamətləri olmadan.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Peyğəmbərin besəti və meracı bir gündə (rəcəbin 27-də) baş vermişdirmi?
    7997 تاريخ بزرگان 2012/04/10
    Cavabı bəyan etmək üçün Peyğəmbərin besəti və meracı ilə əlaqədar məsələni təfsir kitablarından araşdırırıq. 1. Besətin tarixi ilə əlaqədar müsəlman alimləri arasında iki nəzəriyyə vardır: Birincisi şiələrin nəzəriyyəsidir. Onlar rəcəb ayının 27-ci gününü Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in besət günü hesab edirlər. İkinci nəzər isə ...
  • Аллаһы севмәк јахуд, Ондан горхмаг лазымдыр?
    6679 Əməli əxlaq 2010/03/11
    Инсанын Аллаһ мәһәббәти вә горхусунун ејни вахтда олмасы һеч бир тәәҹҹүб доғурмур. Чүнки, бу ҹүр һаләтләр бизим һәјатымызы башдан баша бүрүмүшдүр. Лакин, бу һаләтин биздә шиддәтлә олдуғундан ондан гафилик. Диггәт етмәк лазымдыр ки, һәтта бизим јол ҝетмәјимиз дә горху, үмид вә мәһәббәтин нәтиҹәсидир. ...
  • Ləvatdan məqsəd nədir?
    9759 Həm cins şəxslərin münasibətləri 2012/10/01
    Ləvat yəni, bir kişinin aləti digər bir kişiyə daxil olmasına deyilir.[1] Bu ən böyük günahlardandır ki, Allah- Taala Quranda, Lut qövmünün bu günahıları ücün əzaba dücar olduqlarını xəbər verir.[2] Böyük günahlardan sayılan bir günahdır ki. Rəvayətlərdə ondan “Allaha küfr” etmək kimi ...
  • Kovsər hovuzu nədir?
    9717 Təfsir 2010/10/03
    "Kövsər" çoxlu xeyir mənasındadır. Onun üçün çoxlu dəlil və faktlar qeyd etmək olar. Məsələn: Kövsər arxı və hovuzu, şəfaət, nübüvvət, hikmət, elm, çoxlu nəsl, çoxlu zürriyyə və sair.Kövsərin iki mənası var, biri dünyaya aid (Fatimeyi- Zəhra (s), o biri isə axirətə (kövsər hovuzu)- na aiddir. Kövsər hovuzu, Behiştdə ləzzətli ...
  • Siz şiələr əgər, Müaviyənin saxta hədis istehsal edən fabriki olduğunu deməyiniz doğrudursa, əhli-təsənni mənbələrində Müaviyə və Yezid haqqında neçə təriflənmiş hədis var və ən azı birinin ünvanını mənə verə bilərsizmi?
    5925 سرنوشت حدیث 2015/05/27
    Müaviyənin haqqında saxta hədislərin mövzusunda heç bir şəkk yoxdur. Alimlərdən bir dəstəsi məslən, İbn Həcər kimiləri Müaviyənin fəziləti haqqında "Təthirul-cinan vəl-lisan" adlə xüsusi kitab yazmış, bir dəstə sünnü alimləri isə Müaviyənin tərifləmədiyinə görə şiə ünvanı ilə ittiham olunmuşlar. Amma, bişirilmiş bu şorba o qədər duzlu olub ki, ...
  • Aşura ziyarətnmasınin sənəd və mətnini izah ediniz?
    9307 Hədis elmləri 2011/12/25
    Bu ziyarətnamənin əsas mənbəsi iki mötəbər Cəfər bin Muhəmməd bin Qoləviyyə Quminin (348 h.q ili) müəllifi olduğu “Kamilul ziyarat” və Şeyx Tusinin (385- 460 h.q) yazdığı “Misbahul mutəhəccid” kitablarıdır. Bəzi mənbələrə əsasən İbn Qoləviyyənin sənədi mötəbərdir. Amma misbahul mutəhəccid kitabında qeyd edilən rəvayətin sənədinə gəldikdə qeyd etmək ...
  • İbn Ərəbinin İmam Zaman (ə.c) barəsində baxışı nədən ibarətdir?
    10680 تاريخ بزرگان 2011/09/04
    Mühyəddin İbn Ərəbinin əsərlərini mütaliə etdikdə onun İmam Zaman (ə.c) barəsindəki inancı üzə çıxır. O, "Fütuhati-məkkiyyə" kitabının Həzrət Məhdinin axırzamandakı silahdaş və yavərlərnə həsr etdiyi 366-cı babında belə qeyd edir: “Allahın diri, sağ bir xəlifəsi vardır, o, üzə çıxar. Onun zühuru dünya zülm və sitəmlə ...
  • İmam Əli (ə)- in nəzərində İslam cəmiyyətində olan hər bir fərdin ən mühüm hüququ nədən ibarətdir?
    2898 روایات و دعاهای برجای مانده 2019/10/09
  • Yaşadığımız mənzildən başqa iki yerdə torpaq sahəmiz də vardır. Onları satandan sonra xümsünü verməliyikmi?
    4926 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/09
    Ayətullah əl-uzma Xameneinin (müddə zilluhul-ali) dəftərxanası: Əgər kəsb qazancından – qiyməti artdıqdan sonra və ticarət məqsədi ilə alınmış olsa və xüms ilindən sonra satılsa, satışdan sonra onun xümsü verilməlidir. Ayətullah əl-uzma Məkarim Şirazinin (müddə zilluhul-ali) dəftərxanası: Hal-hazırda (o yerin qiymətinin) xümsünü ...
  • Zikrdən məqsəd nədir?
    11705 ذکر 2012/10/06
    Allahı zikir etmək insanın ruhiyyə və əxlqında böyük təsiri vardır ki, qarşılıqlıdır. Allahı yad etmək bəndədən və ürəyin aydın, saf və Allahın əmirlərinə əməl etməmək qorxusu, günahların bağışlanması, elm və hikmətin əta olunması isə Allah tərəfindəndir. Umumi olaraq zikri iki hissəyə bölmüşdürlər dildə və qəlbdə, dildə olan ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    161742 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    150641 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    116569 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    108315 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    93412 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    90117 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    52647 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    42666 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    42497 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    41661 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...