Ətraflı axtarış
Baxanların
10509
İnternetə qoyma tarixi: 2011/12/25
Sualın xülasəsi
Tarixi- Təbəri etibarlıdırmı?
Sual
Tarixi- Təbəri etibarlıdırmı? Məsələn tarixi Təbəridə imam Həsən (ə) və imam Hüseyn (ə)- ın İrana qarşı Ömərin müharibəsində iştirak etmələri barəsində tarixi- Təbəridə gələn bu məsələ barəsində. Əgər bu məsələ doğrudursa imam Əli (ə) nəyə övladlarına belə bir icazə veribdir? Öldürülənlər İran camaatının günahı nə idi?
Qısa cavab

1.             Tarixi ya rəvayi (hədisi) bir mənbənin mötəbər olması, onda olan hər şeyin yüz faiz doğru və düz olması mənasında deyil. Tarixi- Təbəri də bu qaydadan istisna olunmayıb. Bundan əlavə, yuxarıda qeyd olunan xəbər şiə mənbələrində yoxdur.

2.             Ravilərin bəzisi, bu xəbəri rəvayət edəni yəni Əli ibn Mücahidi doğru danışan saymırlar. Yəhya ibn Muin, Yəhya ibn Əli ibn Həsən Həsəncani onun yalançı və saxtakar adam olduğunu deyirlər.

3.             Bu xəbərin doğru olmasını fərz etsək də, belə bir döyüşdə imam Həsən və imam Hüseyn (ə)- ın iştirak etməsi:

Birinci: Onlar üç xəlifənin hökumətinin müxaliflərindən olsalarr da, amma bu imam Əli (ə), övladları və onlar sevənlərin cəmiyyətdə baş verən hadisələrdən uzaq olmaları və vətəndaş qanunlarına əməl etməmələri mənasında deyil.

İkinci: Bu xəbərin doru olmasını fərz etsək də, onların bu döyüşdə digər qoşun qüvvələri ilə döyüşməsinin mədəniyyət cəhəti də ola bilər. Yəni onlar İslam qoşununun digər qüvvələrinin kənarında əsgər kimi, döyüşçüləri şəhərlərə girdikdə camaatın can və malına yersiz təcavüzlərinin qarşısını alırdılar.

Üçüncü: Hansı tarixdə İran əsgərləri və qoşunlarının iki imamın əli ilə öldürülməsi yazılmışdır ki, biz də onların haqqını isbat etmək istəyək.

Ətreaflı cavab

Bu tarixi məsələni açıqlamağa neçə cəhətdən diqqət etmək lazımdır:

1.             Bildiyiniz kimi tarixi ya rəvayi bir mənbəyin mötəbər olması, onda olan hər şeyin yüz faiz doğru və süz olması mənasında deyil. Tarixi- Təbəri də bu qaydadan istisna deyil. Tarixi- Təbəri Əhli- sünnənin mənbə və mötəbər tarixi kitablarından biridir ki, onda ikinci xəlifənin İrana qarşı etdiyi müharibədə imam Həsən və imam Hüseyn (ə)- ın iştirak etməsi xəbəri qeyd olubdur. Amma şiənin heç bir mötəbər kitabında belə bir şey gəlməyibdir. Bu xəbərin şiə kitablarında qeyd olunmaması, bu məsələni şiə tarixçiləri və alimlərinin qəbul etməsini göstərir.

2.             Yəhya ibn Muin, Yəhya ibn Zəris və... kimi ravilərin bəzisi, bu xəbərin ravisi yəni Əli ibn Mücahidi doğru danışan saymırlar. Yəhya ibn Muin onun barəsində deyir: O hədis düzəldirdi. Yəhya ibn Zəris deyir: O yalançıdır və sənəd düzəldirdi. Əli ibn Həsən Həsəncani deyir: Əba Cəfər yəni Məhəmməd ibn Mehrandan Əli ibn Mücahid barəsində soruşdum. Dedi: O yalançıdır.[1] Buna əsasən, ravi alimlərinin də təsdiqlədiyi bir şəxsin xəbəri necə mötəbər ola bilər?

3.             Fərz edək ki, belə bir xəbər doğru da olsa, yəni imam Həsən və imam Hüseyn (ə)- ın belə bir müharibədə iştirak etməsi məsələsi, neçə cəhətdən yozula bilər:

Birinci: Onlar imam Əli (ə) kimi bir şəxsiyyətin övladı olub və o həzrət hökumətə müxalif ilk şəxs kimi tanınıb və onun nəzərindən üç xəlifənin hökuməti qanuni olmasa da amma bu o həzrətin və övladlarının və onları sevənlərin cəmiyyətdə baş verən hadisələrdən uzaq olmaları və vətəndaş qanunlara əməl etməmələri mənasında deyil. Əksinə vətəndaşa aid vəzifələrdə onlar da digərləri kimi əməl edirdilər. İmam Əli (ə)- ın övladlarının İran müharibəsi ya hər hansı bir döyüşdə iştirak etmələrini fərz etsək, bu cəhətdən yozula bilər. Bu məsələ dünyanın hər yerində qəbul olubdur. Heç bir hökumət müxalifi, hökumətlə müxalifətlik bəhanəsi ilə hökumət qanunlarına tabe olmayıb və özünü cəmiyyətdəki hadisələrdən kənara çəkə bilməz.

İkinci: Belə bir xəbərin doğru olmasını fərz də etsək, onların digər döyüşçülərin kənarında bu döyüşdə iştirak etmələri, mədəni cəhəti də ola bilər. Yəni onlar əskər kimi digər İslam döyüşçülərinin kənarında, döyüşçüləri şəhərlərə girdikdə camaatın can və malına yersiz təcavüzlərinin qarşısını alırdılar. Necə ki, indi də, bütün hərbi qüvvələrin yardım və mədəni əsgərləri hətta mədəni və əqidə bölmələri də var. Necə ki, İmam Əli (ə) hökumətə müxalif olmaqla yanaşı, çox yerdə onlarla hökumət işlərini yaxşı idarə etmək üçün, həmkarlıq edərdi. Övladları da, bu döyüşdə işləri normaya salan rola malik ola bilərdilər nəin ki, döyüşən qüvvə.

Üçüncü: Hansı tarixdə İran əsgərləri və qoşunlarının o iki imamın əli ilə öldürülməsi yazılmışdır ki, biz onların haqqını isbat etmək istəyək. Hətta onların İrana qarşı müharibədə iştirak etdiklərini xəbər verən tarixi- tədbirdə də, kiminsə onların qılıncı ilə öldürülməsinə heç bir işarə olmayıbdır.



[1] - Əl- muzci, Təhzibul- kamal, cild 21, səh 118- 119 (Əl- məktəbətuş- şamilə) kitabşunaslıq əlamətləri olmadan.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Xəcalətin kökü nədir?
    9220 Nəzəri əxlaq 2012/06/13
    "Xəcalət" "utancaqlıq" mənasındadır. Utancaqlıq yəni, özünə həddən artıq diqqət və digərləri ilə qarşılaşmaqdan qorxmaq. Utancaqlıq həya ilə eyni mənada deyil. Həya özünü saxlamağa qüdrətin olmasıdır ki, iradə üzündən olan və dəyərli bir işdir. Ayə və rəvayətlərdə ona yaxşı qiymət verilir. Amma utancaqlıq tamamilə iradə ...
  • Nə üçün illik ruzini xums ilinin əvvəlindən bir gün qabaq alırlar ki, onunda xumsunu versinlər?
    5499 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/03/11
    Hər bir şəxs xumsu hesab etdiyi hər bir ilin daxilində bütün gəlirindən əgər israf etmədən öz yaşayışı və ailəsinin yemək- içməyi üçün istifadə edərsə xumsi yoxdur amma əgər bu ruzidən xums ilinin sonunda artıq qalarsa onun xumsunu verməlidir, baxmayaraq ki, xumsun verilməsindən bir neçə gün belə əvvəl ...
  • Nə üçün İraqa kömək edirik, halbuki özümüzün köməyə daha çox ehtiyacımız vardır və əhali bahalıqdan və qıtlıqdan əziyyət çəkir?
    5783 Siyasət fəlsəfəsi 2011/09/12
    Əvvəla: İran İslam respublikasının başqa İslam ölkələrinə etdiyi kömək maddi kömək deyil, mənəvi köməkdir.İkincisi: Əgər digər İslam ölkələrinə maddi köməklər olunsa da, belə işlərin maddi və mənəvi cəhətdən çoxlu müsbət nəticələri vardır. O cümlədən:a) Maddi təsirləri:Bu kimi işlər ölkə iqtisadiyyatının rövnəqlənməsinə, çiçəklənməsinə səbəb olacaqdır. Çünki iqtisadi inkişafın ...
  • Nə üçün müsəlmanlar (şiələr) tövhid əhli olmaqla eyni zamanda daşın üzərinə, yaxud Kəbəyə doğru səcdə edirlər?
    9505 Qədim kəlam 2011/09/12
    Müsəlmanlar (şiələr) tövhid əhlidir və yalnız yeganə Allahın müqabilində və Ona xatir səcdə edirlər. Amma İslam nəzərindən namaz kimi ibadət əməllərində əncam verilən səcdənin xüsusi şərtləri vardır və o şərtlərə riayət etmək lazımdır. O cümlədən, insan səcdə zamanı üzü qibləyə – Kəbəyə doğru dayanmalı, öz alnını yerə və ya yerdən ...
  • Nə üçün həzrət Fatimə Məsuməyə (s) Məsumə ləqəbini vermişlər? Məgər həzrət məsumdur?
    6128 Qədim kəlam 2012/04/18
    Həzrət Məsumənin adı Fatimədir. Rəvayət və tarixi kitablarda o həzrətdən Fatimə bintə Musa bin Cəfər (ə) kimi yad edilmişdir. Həzrət Məsumə (s) üçün məsum ləqəbi İmamlar və Peyğəmbərlər üçün qeyd edilən məsumla eyni olmamışdır. Amma o ruhi cəhətdən pak və mənəvi cəhətdən yüksək məqama sahib olmuşdur. Qeyd ...
  • Həsədi necə müalicə etmək olar?
    7410 Əməli əxlaq 2011/07/28
    Həsəd insanın özündə xarlıq və həqarət hissi keçirməsindən irəli gəlir. Bunun da ardınca insan “başqalarına verilən nemətlər ümumiyyətlə olmasın!” deyə arzu edir.Bu ruhiyyənin müalicəsi üçün çoxlu yollar ...
  • İmam Zaman (əleyhis-salam) evlənibdir, ya yox?
    5889 Qədim kəlam 2011/10/20
    Həyat yoldaşına və övlada malik olmasına ehtimal verilsə də, habelə o həzrətin qeybdə olması izdivacdan ibarət olan ilahi bir sünnəti hökmən tərk emtəsini lazım tutmasa da, bu məsələ ilə əlaqədar rəvayətlərdə qənaətbəxş bir dəlillə rastlaşmaq olmaz. Bəlkə də demək olar ki, ilahi təqdir o ...
  • Qadının irsi kişi ilə hansı halda bərabərdir?
    6114 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2013/08/27
    Ümumiyyətlə iki halda qadınla kişinin irsi bərabərdir: Ata və ananın irsi (çox halda) 2. Meyyitin ana tərəfdən olan qohumlarının irsi. Qadın işçilərin sayının çox olması, qadınla kişinin irsinin bərabər olması ya bərabər olmamasına səbəb olmur. Bəli biz bu sözü qəbul edirik ki, cəmiyyətin düzgün yolda inkişafı üçün, ...
  • Xal qoymaq haramdır?
    5886 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/09
    Həzrət Ayətullah Məhdi Hadəvi Tehraninin (damət bərəkatuh) cavabı belədir: Əgər bədən üçün zərəri olmaya, onun şəkilləri qəbahətli (eyibli) olmaya və xal qoyan şəxsin şəxsiyyətinin süstlüyünə səbəb olmaya, maneəsi yoxdur. Bu sualın ətraflı cavabı yoxdur. ...
  • Həzrət Əlinin (əleyhissalam) dövründə xumsun cəm olunması kimin öhdəsində idi?
    4285 تاريخ بزرگان 2015/05/21
    Bütün müsəlmanların etiqadı budur ki, ilahi vaciblərdən biri də xumsdur və ona əməl etmək lazımdır. Bu hökm, şəriətdə tətbiq olunduğu vaxtdan yəni, Bədr döyüşündən sonra müsəlmanlar arasında həmişə əməl olunub. Həzrət Əli (əleyhissalam) də o kəslərdən idi ki, İslam Peyğəmğbərinin (sələllahu ələyhi və alihi və səlləm) yanında ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163632 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    157678 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118481 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111314 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    103606 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92205 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    53913 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    48058 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44571 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    43963 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...