Please Wait
8463
Şərif kəsa hədisi ki, hədis kitablarında və Şeyx Abbas Quminin Məfatihul- cinan kitabında gəlib ki, cəhətdən əhəmiyyət daşıyır. Biri İmamət və vilayət məsələsidir digəri isə ismətdir. Əhli- beytin (ə) İmaməti və vilayəti bir sıra şahidlər vasitəsiylə hədisdə sübut olur. Peyğəmbər (s) xüsusi danışıq və rəftarla ki, hədisdə nəql olub, İmaməti və vilayəti Əhli- beytə məxsus bilir. Əhli- beyti o evdə kəsanın altına yığır ki, əhli- beytdən başqa orada bir kəs yoxdur, həzrəti Əlinin (ə) canişinliyinə dəlalət edən cümlələri bəyan edibdir. Sonda elə cümlələri bəyan edibdir ki, Peyğəmbər (s) ilə Əhli- beytin arasında möhkəm bağlığıa və əlaqəyə dəlalət edir.
Əhli- beyt ismətini (günahsız və məsum olmasın) sübut etmək üçün bir çox etiqadı və kəlami mənbələrdə hədisin bu cümləsinə ki, buyurur:
" وَ اَذْهِبْ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهِّرْهُمْ تَطْهیراً" istinad olubdur. Beləliklə iki əhəmiyyətli məsələ hədisdə var və o İmamətlə ismətdir.
Bir çox rəvayətlər kəsa hədisi haqqında icmali şəkildə daxil olub[1] ki, onların hamısından istifadə olur, Peyğəmbər (s), Əli Fatimə, Həsən və Hüseyn (ə) çağırdı yaxud onun hüzuruna gəldilər: Peyğəmbər (s) onların başına bir əba salıb, buyurdu: Allah! Bunlar mənim ailəmdirlər, çirkinliyi onlardan uzaq et, bu vaxt
" إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ" ayəsi nazil oldu.
Məruf Sünni alimi Hakim Həskaniyi Nişaburi Şəvahidut- tənzil[2] kitabında habelə Seyyid ibni Tavus[3] bu rəvayətləri müxtəlif ravilərdən və müxtəlif yollarla yazıblar.
Amma bizim nəzərimizdə olan şərafətli kəsa hədisidir ki, Şeyx Abbas Quminin Məfatihul- cinan kitabında daxil olubdur.
Bu nəql, məna nəzərindən iki əhəmiyyətli və diqqəti cəlb edən məsələyə və nöqtəyə malikdir.
1. İmamətin və vilayətin isbatı:
Kəsa hədisi birinci mərhələdə Əhli- beytin İmamət və vilayət məsələsinə işarə edir və bu məqamı onlara məxsus bilir.
A). Əhli- beytin İmamət məqamı: Həzrəti Rəsul (s) münasib zamanlarda və münasibətlərdə İmam Əli (ə) canişinliyindən danışıbdır. Kəsa hədisi o yerlərdən biridir. O həzrət (s) hədisin hissələrindən birində, İmam Əlini (ə) qardaşı, vəsiyi, xəlifəsi və bayraqdarı tanıtdırıbdır.[4] Ona görə ki, öz yanında Əhli- beytinin məqamına və Əhəmiyyətinə işarə etsin ki, vəfatından sonra onların ehtiramı qorunsun. Əhli- beyti kəsanın altına yığandan sonra buyurdu: Bunlar mənim ailəm, mənə məxsus olanlar və yaxınlarımdırlar, ətləri mənim ətim qanları mənim qanımdır; onları incidən hər şey məni incidir və onları kədərləndirən hər şey məni kədərləndirir. Onlarla döyüşənlə döyüşərəm. Məndəndirlər mən də onlardanam. Salamlarıvı bərəkətlərivi, məhəbbətini və bağışlamağını mənə və onlara göndər. Onlarla sülhdə olanlarla sülhdəyəm və onlarla düşmənçilik edənlərlə düşmənəm, onları sevən hər kəslə dostam.
B). İmamət məqamının məxsus olmas: İmam Həsən (ə) İmam Hüseyn (ə), İmam Əli (ə) və həzrəti Fatimə (s) əziz İslam Peyğəmbərinin hüzuruna yetişəndən sonra o həzrət yəmani kəsanı bu böyük insanların üzərinə saldı və Allahdan istədi ki, onları çirkinlikdən və pislikdən uzaq etsin ki, şərafətli ayə nazil oldu. İndi sual budur ki, Peyğəmbərin bu işinin bir dəlili olub ya bihudə və dəlilsiz baş verib? Cavabda demək lazımdır ki, mümkün deyil Peyğəmbər (s) o əzəmətli və agahlığıyla hədər və bihudə bir iş yerinə yetirsin.
Bəs Peyğəmbərin bu işinin dəlili və hikməti olub ki, " إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ..." ayəsindən qabaqkı və sonrakı ayələrini siyağında (düzüm) azca diqqət etməklə aydın olur ki, o həzrətin məqsədi olub Əhli- beyti kamil şəkildə müşəxxəs edib başqalarından ayrılsın və desin: " إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ..." ayəsi təkcə bu dəstə haqqında doğrudur, məbada bir kəs bu ayənin müxatəbin Peyğəmbər (s) ayəsinin bütün və ailə üzvlərinin hamısını bilsin; yəni Peyğəmbər bu işi Əhli- beyti ayırmaq üçün etməsəydi, mümkün idi o həzrətin yaxınlarının və qadınlarının hamısı ayənin itlaqından (ümumiliyindən) istifadə edəydilər və özlərini ayənin məzmunua daxil edəydilər. Ona görə görə bəzi rəvayətlərdə gəlibdir ki, Peyuğəmbər (s) üzdəfə bu cümləni təkrar etdi: "Allah mənim əhli- beytim bunlardır çirkinliyi onlardan uzaq et.
Əhli- sünnət mənbələrində də gəlibdir ki, o həzrət qırx gecəyə qədər sübh namazına yaxın Əli və Fatimənin (ə) evinin qapısını döyürdü və buyururdu:
2. İsmətin (günahsızlıq- Məsumluq) isbatı:
Başqa bir mühüm məsələ ki, ona bu hədisdə işarə olub, Əhli- beytin və onların ardınca bütün İmamların çirkinlikdən və pislikdən məsum olmasıdır. Bunu nəzərə alaraq ki, bu hədis " إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ" ayəsinin şəni nuzuldur, necə ki, bu ayə Əhli- beytin (ə) məsumluğuna dəlalət edir, kəsa hədisi də bu cürdür.
Yuxarıdakı ayədə təfsirçilərdən bəzisi " رجس" ricsin şirkə və yaxud "zina! Kimi çirkin böyük günahlara işarə etdiyini bildiriblər, bir halda ki, bu mahiyyətdə heç bir dəlillər yoxdur, bəlkə " الرجس" itlaqı (bunu nəzərə alaraq ki onun "Əlif və lamı "cins əlif və lamdır") hər cürə çirkinliyə və günaha şamil olur, çünki günahların hamısı ricsdirlər, ona görə bu kəlmə Quranda "şirkə" spirtli içkiləri içməyə" Qumara" "nifaq" haram və napak ətlərə və onun kimilərə şamil olubdur.
Digər tərəfdən, bunu nəzərə alaraq ki, Allahın iradəsi hökman öz əksini tapmalıdır, " إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ" cümləsi onun hökman olası iradəsinə dəlildir. Məxsusən " انّما" kəlməsinə diqqət etməklə ki, həsr (xüsusilik) və təkid üçündür, aydın olur ki, Allahın qəti iradəsi bunun üzərində qərar tutub ki, Əhli- beyt hər cür ricsdən, çirkinlikdən və günahdan pak olsunlar. Bu həmin ismət məqamıdır.
Bu nöqtənidə nəzərə almaq lazımdır ki, Allahın iradəsindən məqsəd bu ayədə onun halal və haram haqqında hökmləri və göstərişləri deyil (təşrii iradə), çünki bu hökmlər hamıya şamil olur və əhli beytə ixtisası yoxdur, buna əsasən " انّما" kəlməsinin məfhumu ilə düz gəlmir.
Bu davamçı iradə bir növ İlahi köməyə işarədir ki, Əhli- beyti ismətə və ona hömək edir, eyni halda ixtiyar və iradə azadçılığıyla ziddiyəti yoxdur.
Həqiqətdə ayənin məfhumu o şeydir ki, camiə ziyarətində də gəlibdir: Allah sizi büdrəməkdən qorudu, fitnədən və azğıçılıqlardan amanda saxladı, çirkinliklərdən pak etdi və pisliyi sizdən uzaq etdi və tamamıyla təmiz etdi.
Yuxarıdakı nöqtələri bəyan etməklə kəsa hədisinin əhəmiyyəti Əhli- beytin ismətini və vilayətin sübut edibdir, aydın oldu.
[1] - Hilli, Həsən ibni Yusif, Nəhcul- həqq və Kəfus- sidq, səh 228 və 229, darul- hücrə müəssisəsi Qum, 1407. H. Q. "Əhməd ibni Hənbəlin Müsnədində" çox saylı vasitələrlə və "Əlcəmu beynə sihahi sittə" də Ümmü Sələmədən nəql olub ki, dedi:
«إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»
Fatimə Peyğəmbərin hüzuruna daxil oldu həzrət buyurdu: Yoldaşına və iki oğul övladına denın gəlsinlər hamını kəsanın altına salıb dedi:
«هؤلاء أهل بیتی»
Ümmü Sələmə deyir: Başımı kəsanın içinə salıb dedim məndə əhli- beytin üzvüyəm? Həzrət buyurdu: Sən yaxşı adamsan (amma Əhli- beytdə daxil deyilsən). Həmin məna Əbu Davudun Səhihindən, Malikin Mövtasında və Səhihi Müslümdə və müxtəlif yerlərdə, müxtəlif yollarla daxil olubdur.
[2] - Həskani, Hakim, Şəvahidut- tənzil liqəvaidut- tənzil, cild 2, səh 17, Tehran, 1411 q. Təb və nəşr müəssisəsinin nəşri.
[3] - Seyyid ibni Tavus, Əttəraif fi mərifəti məzahibul- təvaif, cild 1, səh 124, Xəyyam nəşri, 1400 q.
[4] -
«قالَ لَهُ وَعَلَیْکَ السَّلامُ یا اَخى یا وَصِیّى وَخَلیفَتى وَصاحِبَ لِواَّئى»
[5] - Nəcm surəsi, ayə 3- 4. .Heç vaxt həvəs və istək üzündən danışmır nə deyirsə ona olunan vəhydən başqa bir şey deyil.
[6] - Şeyx Səduq, Əmaliyi Səduq, Ələmi nəşri, Beyrut çapı, 1400. Q.
«اللهم هؤلاء أهل بیتی و خاصتى فاذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیر»
[7] - Əhzab surəsi, ayə 33.
[8] - Əl- məcəmul- vəsit littəbərani, cild 17, səh 438. H. 8360.
[9] - Həcc surəsi ayə 30, Maidə surəsi, ayə 90, Tövbə surəsi, ayə 125, Ənam surəsi ayə 145.
[10] -
«عصمکم اللَّه من الذلل و آمنکم من الفتن، و طهرکم من الدنس، و اذهب عنکم الرجس، و طهرکم تطهیرا»
[11] - Məkarim Şirazi, Nasir, təfsir nümunə, cild 17, səh 298, darul- kutubul- islamiyyəh, tehran, birinci çap, 1374. M.