Ətraflı axtarış
Baxanların
6242
İnternetə qoyma tarixi: 2011/09/12
Sualın xülasəsi
Sizin Qold-kuist şirkəti barəsində nəzəriniz nədir?
Sual
Qold-kuist şirkəti barəsində sizin nəzəriniz nədir?
Qısa cavab

Qold-kuist, Qold-mayn şirkətlərinin fəaliyyəti, eləcə də ümumi şəkildə piramida tipli sərmayə yığmağa məşğul olan şirkətlərin ölkə iqtisadiyyatına vurduğu zərər və xəsarətlərə nəzər yetirməklə o şirkətlərin fəaliyyəti qadağandır. O zərərlərdən bəzilərini qeyd edirik:

1. Sərmayənin və valyutanın ölkədən xaric olması və onun müqabilində həqiqi əmtəənin və onunla bərabər olan dəyərin qayıtmaması;

2. O şirkətlərdə sərmayə qoyuluşuna təminat verilməməsi;

3. Ölkə daxilində əmtəələrin, ticarət mallarının bahalaşması və qazanc faizinin (nırx) artması.

Buna görə də mərcəyi-təqlidlərin çoxu belə şirkətlərin fəaliyyətinin haramlığına dair hökm vermişlər, onlar bu yolla əldə olunan qazancı da haram sayırlar. Bu fətvanın dəlilləri yuxarıda qeyd olunandan (ölkə iqtisadiyyatına vurulan zərərdən) əlavə, bu şirkətdə fəaliyyət göstərən yuxarı səviyyəli üzvlərin aşağı səviyyəli üzvlərə vurduğu zərərləri də qeyd etmək olar. Aşağı səviyyəli üzvlər yeni-yeni üzvlər cəzb edə bilmədiyi halda özlərinin böyük miqdarda sərmayələrini əldən vermiş olurlar.

Ətreaflı cavab

Qold-quist, Qold-main və s. piramida tipli (şəbəkəli) şirkətlərin mahiyyətinin tanınması və fəaliyyət növləri ilə əlaqədar tədqiqatçıların və iqtisadiyyatçıların apardığı tədqiqatlara əsasən[1] məlum olmuşdur ki, bu şirkətlərin işinin və onlarda iştirak etməyin çoxlu problemləri vardır və bu cəhətdən ölkə iqtisadiyyatına ağır zərbələr vurur. Ona görə də İslam respublikasının iqtisadı qurumları bu kimi şirkətlərin fəaliyyətini qanunsuz hesab etmişlər. İslam respublikasının prokuror və məhkəmə qüvvəsi də bu qanunu pozanlarla ciddi rəftar etməyə vəzifəlidir. Bu zərərlərdən bəzilərini aşağıda qeyd edirik:

1. Bu kimi şirkətlərdə hər bir üzvün qoyduğu sərmayənin məcmu halında 35 faizi şirkətin hesabına köçürülür və (aşağıdakı bütün şaxələr kamil olduğu surətdə) yalnız 65 faizi üzvlərə qayıdır. Bu məbləğ alınmış sərmayənin (və sikkələrin) həqiqi dəyəri və onların arasındakı vasitələrə verilən porsantlardan ibarətdir.

İndi məsələni külli şəkildə araşdırırıq: Aparılan son tədqiqatlara əsasən ölkə əhalisindən təqribən bir milyon nəfərdən artığı bu kimi şirkətlərdə üzv olub fəaliyyət göstərir. Hər kəs aşağısı 500 dollar sərmayəni bu şirkətin hesabına köçürsə, məcmu halında 500 milyon dollar pul bu şirkətlərdə sərmayə qoyulmuş olur ki, onun 35 faizi bu şirkətlərin özünə məxsusdur (qeyd olan məbləğ bu şirkətə sair yollarla gələn qazancdan tamamilə başqadır) və 175 milyon dollardan ibarət olacaqdır.

Bu ədəd və məbləğ o haldadır ki, bunun üzvlərin bir milyon nəfər və hər birinin də aşağısı 500 dollar sərmayə qoyduğunu hesab edək. Halbuki təəssüflər olsun ki, həm üzvlərin sayı qeyd olunandan artıqdır, həm də bu şirkətə sərmayə qoyanların pulu 500 dollardan artıqdır.

Görün, ölkənin milli sərmayələrindən necə böyük məbləği ölkədən çıxarılaraq həmin şirkətlərin cibinə gedir və bunun müqabilində ölkəyə heç bir şey qayıtmır!

Bu qədər sərmayənin ölkədən xaric olması İran İslam respublikasına böyük zərbələr vurur. Şəxsin özünə zərər vurması haram olduğu kimi, İslam ölkəsinə zərər vurmaq da haramdır (çünki bütün ölkə əhalisinə vurulan zərər sayılır) və heç bir ağıllı şəxs belə zərəri qəbul etməz.

2. Daxili birjalarda sərmayə şəkilində olan bu məbləğ pul daxili sərmayə tədavülündən xaric olsa, daxili sərmayəçilərin qazanc faizinin yüksəlməsinə və nəticədə daxili istehsalın səviyyəsinin azalmasına, yerli əmtəə və istehsal mallarının bahalaşmasına səbəb olur. Bu da həm istehsalçıları, həm də daxili məsrəfçilərin zərərə düşməsinə səbəb olur. Başqa sözlə desək, bu iş xarici malların ölkəyə axıb gəlməsinə və nəticədə daxili zavod və fabriklərinin, sair istehsal mərkəzlərinin tənəzzülə uğramasına, kasadla qarşılaşmasına səbəb olur. Daxili istehsal mərkəzləri özünün iş və fəaliyyətini dayandırmalı olur...

3. Bu kimi şirkətlərdə qoyulan sərmayəyə heç bir təminat yoxdur

Çünki məhkəmə qüvvəsi bu kimi şirkətlərdə sərmayə qoyulmasından sui-istifadə edilməsi və qanun pozuntuları qarşısında heç bir məsuliyyət daşımır. Amma əgər üzvlərdən hər biri yuxarıdakı şaxələrdən şikayət edərək öz müddəasını isbat edə bilsə, bu müddəa məhkəmə sistemində araşdırıla bilər. Lakin şəxsin özü pulunu bu şirkətlərdən hər birinin hesabına köçürsə və pulu hər bir səbəbdən aradan getsə, (məsələn, şirkət öz zəmanətlərinə əməl etməsə) İslam respublikasının məhkəmə qüvvəsi mallarını əldən verən şəxslərin hüquqlarının bərpa edilməsi qarşısında heç bir iltizam və məsuliyyət daşımır. Eləcə də digər ölkə və hüquqi mərkəzlərdə də bu kimi hallarda heç bir təminat vermirlər. Əgər müəyyən hallarda zəmanət versələr də, haqqın bərpa edilməsi üçün onların vasitəsilə iş görülməsi böyük zərərlərlə yanaşı olur. (Məhkəmə prosesində xərclənən pullar, vəkil tutmaq, gediş-gəliş xərcləri və sair.)

Sikkə və ya bahalı əmtəə ünvanı ilə bu şirkətlərin müştərilərə satdığı şeyləri müştərinin özü də birbaşa Almaniyada istehsal olunan şirkətdən və çox ucuz qiymətə (misal üçün, doxsan min tümənə = doxsan dollara) ala bilər. Bu sikkələrin həmin şirkətlərinin özü tərəfindən istehsal olunması və bu haqqın inhisarçı və kalksyuni dəyərinə malik olması iddiasına gəldikdə isə, bu, tamamilə əsasız bir iddiadır. Çünki əvvəla, onun istehsalı inhisar deyildir. Misal üçün, üzərində İmam Xomeyninin (r)  şəkli olan sikkə barəsində demək lazımdır ki, İmam Xomeyninin (r) əsərlərinin nəşri müəssisəsi bu sikkələrin məhdud sayda imtiyazını Almaniya şirkətinə satmışdır və o şirkət də həmin sikkələri razılaşılan  məhdud miqdarda istehsal edərək tədavülə buraxmışdır. Onların bir qismini Qold-kuist şirkəti alaraq öz müştərilərinin ixtiyarına qoymuşdur. İmam Xomeyninin (r) əsərlərinin nəşri müəssisəsi bu imtiyazı başqa şəxsə də sata bilər, hər kəs birbaşa olaraq bu sikkələri istehsal edən şəxslərdən ala bilər.

İkincisi: O mallar kalksyuni dəyərinə malik olur ki, heç olmazsa on illik keçmişə malik olsun və bir daha istehsal olunmasın. Piramida tipli şirkətlərin malları belə deyildir.

Mərcəyi-təqlidlər də yuxarıda qeyd olunanlara, eləcə də digər fiqhi dəlillərə nəzər yetirməklə belə şirkətlərdən əldə olunan qazançıları haram hesab edirlər. Aşağıda həmin dəlillərdən bəziləri qeyd olunur:

1. Bu şirkətlərdə verilən porsantlar aşağıdakı üzvlərdən alınır. Əgər bu əməliyyat müəyyən bir yerdə dayandırılsa (belə ki, qəti olaraq məhdud olur), aşağı səviyyələrdə olan şəxslər öz sərmayələrinin böyük bir qismini əldən verir və heç bir şey əldə etmirlər (yalnız cüzi miqdarda sikkə və porsantdan başqa).

2. Bu şirkətlərin başında dayanan və ya vasitə rolunu ifa edənlər o hallarda porsant alırlar ki, yeni-yeni üzvləri bu şəbəkəyə gətirə bilsinlər. O nə qədər çox üzv yığa bilsə, daha artıq pul alır. Lakin həqiqətdə onlar bu pulu özlərindən aşağı səviyyədə olanları aldatmaq müqabilində alırlar. Yəni özlərindən aşağıdakıları və yeni üzvləri aldadırlar ki, onlar şirkətə etimad edərək öz sərmayələrini həqiqətdə onların mal-dövlətinin qarət olunmasından ibarət olan bu müamilədə şirkətin ixtiyarına versinlər. Əvəzində şirkət bu pulun cüzi bir miqdarını bu vasitələrə verir və yerdə qalan sərmayəni heç bir zəhmət olmadan özünə götürür. Bu iş şəri cəhətdən “başqalarının malını haram yolla yemək”dən ibarətdir.

Bunlar həmin şirkətlərin qeyri-qanunu və qeyri-şəri olma dəlillərindən yalnız bir qismidir. Bu şirkətlərin zərərləri və fəsadları qeyd olunanlardan daha artıqdır.



[1] “İqtisadi qrupun məsuliyyətli şəxsiyyətli ilə əyani məruzə”, İslami əndişə və mədəniyyət tədqiqat” mərkəzi, höccətul-İslam ustad Seyid Abbas Musəvian

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Aya südəmər oğlan uşağının sidiyi nəcisdirmi?
    11934 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/18
    O məsələ ki, ona işarə etmişsiniz, fiqh kitablarında bu cür gəlmişdir: Əgər bir şeyi südəmər oğlan uşağı ki, donuz südü də yeməmişdir sidiyiylə mundar olarsa bir dəfə onun üzərinSü tökülərsə əlbəttə ki, o nəcisin bütün hər bir yerinə çatarsa pakdır və o nəcis olan libası ...
  • Aya əxlaqla düşüncənin rabitəsi vardırmı?
    6327 Əməli əxlaq 2012/02/07
    Əxlaq başqa elmləri kimi iki hissəyə bölünür:A: Əməli B: Nəzəriyyə. Əxlaqa aid qanun və məsələləri öyrənməyin bir başa düşüncəylə rabitəsi vardır; yəni hər nə qədər insanın düşüncə qüvvəsi yüksək ...
  • İslamın nəzəri bir şəxsin ruhları öz əsarətinə almaq barəsində nədir?
    9887 Qədim kəlam 2011/05/31
    Hindistanda uzun əsrlər əvvəl də (tənasux) ruhlarla rabitə nəzəriyyəsi vardır ki, ruhların təkrar olaraq bu dünyaya qayıtmasını bildirir. Bu nəzəriyyə illər keçdikcə bir çox insanları özünə cəlb etmişdir və bəlkə bəzi insanlar buna bir məzhəb olaraq ürək bağlamışdır. Bu uzun müddətdə böyük alimlər bu mövzuda bəhslər edərək onun batil olduğunu ...
  • Hansı əməllər insanın gözəlliyinə və nuraniliyinə səbəb olur?
    6630 Əməli əxlaq 2011/06/28
    İslam nəzərindən gözəllik iki hissəyə bölünür: zahiri gözəllik və batini gözəllik. Mötəbər və mütəvatir rəvayətlər nəzərindən insanın batini gözəlliyinə səbəb olan amillərdən bəziləri ibarətdir səbr və dözüm, vüqar və aramlıq, vərə və təqva və... dan. Habelə insanın üzünün gözəlliyi və nuraniliyi üçün bir çox səbəblər sadalanıbdır onlardan bəzilərinə işarə edirik: ...
  • Nə zaman ata və ananın əvəzinə namaz qılmaq olar?
    12675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/31
    Namaz və orucda diri insan üçün əvəz edicilik düzgün deyil. Mükəlləf hər bir şəxsə vacib namazlarını hansı formada edə bilirsə (ayaq üstə, oturan halda, uzanan halda və ya hətta işarə ilə) özünün yerinə yetirməsi vacibdir. Həzrət İmam Xumeyni (rh) və digər mərcələr buyurublar:
  • Bu yuxular necə yuxulardır: Kekayi, irzayi, məcazi, sadiqə. Bu barədə dini kitablarda rəvayət vardırmı?
    6855 Nəzəri irfan 2012/03/11
    Bizim rəvayətlərdə hekayi, irzayi və məcazi"[1] istilahları gəlməyib, amma sadiq (düzgün) yuxu istilahı kazib (yalançı) yaxud mənasız yuxular ibarətinin qarşılığında rəvayətlərdə gəlibdir. Bəhsin aydın olması üçün bunu qeyd etmək lazımdır ki, yatan zaman insanın ruhu xarici aləmə və başqa işlərə məşğul olmaq ...
  • Peyğəmbərə (s) görə salamın əhəmiyyəti nədir?
    7468 تاريخ بزرگان 2012/09/01
    İnsan ictimai bir varlıqdır ki, digərlərinin dostluq və məhəbbətinə ehtiyacı vardır. Salam vermək iki insan arasında rabitənin başlanğıc mərhələsidir ki, müxtəlif məsajlara, o cümlədən dostluq, səmimiyyət, məhəbbət, təvazökarlıq, xeyir duası, qarşı tərəfə aramlıq vermək və s malikdir. Salam sözü çox gözəl və dərin mənaya sahibdir ki, bununla ...
  • Real qiymətindən artıq qiymətə, amma pulunu hissə-hissə ödəməklə maşın almağın işkalı vardırmı? Nağd olaraq maşın almaq məqsədilə qazanc (faiz) ödəməklə borc almaq necə?
    6760 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/11/24
    Maşın və sair malların nağd qiymətindən artıq qiymətə, amma nisyə alıb-satmaq səhihdir, lakin ikinci sualınız haram olan sələmli borcdur. ...
  • Аллаһ-Тааланын Рүбубијјәт мәгамына чатмаг олармы?
    6124 Nəzəri irfan 2012/05/21
    Рүбубијјәт мәгамынын мүхтәлиф мәртәбәләри вә нисбәтләри вардыр. Бу суала ҹаваб вермәкдән өтрү бүтүн бу ҹәһәтләри нәзәрә алмаг лазымдыр. Әҝәр илаһи рүбубијјәтә чатмагдан мәгсәд, мәхлугун затында дәјишиклик олуб, Халигә чеврилмәсидирсә бу иш батил вә гәти шәкилдә рәдд олунмуш бир иддиадыр. Амма, диҝәр мәнада бу мөвзуда бәзи изаһлар вермәк ...
  • İslam nəzərindən insanın xilqəti necə olmuşdur?
    7514 Qədim kəlam 2011/07/28
    Qurani-kərim insanın yaranışının əvvəli ilə əlaqədar müxtəlif təbirlər bəyan etmişdir. Bəzi ayələrdə insanın ilkin maddəsi “palçıq” deyə təqdim edilir, bəzi ayələrdə deyilir ki, “insanı sudan xəlq etdik”, digər ayələrdə də insan xilqətinin mənşəyi nütfə, bəzilərində ...

Ən çox baxılanlar

  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    165955 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    165252 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    120284 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114687 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    112562 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94840 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    56030 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    55226 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46955 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46293 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...