Please Wait
8539
Şiə nəzərində zuha namazı bidət sayılan bir əməldir. Yalnız cümə günü istisna olunmaqla.
Sünnü məzhəbində də bəziləri onun bidət olduğunu hesab edirlər. Amma həftə daxilində olan digər namazlar bidət deyil, müstəhəb sayılır; çünki Seyyid ibni Tavus həftə daxilində müstəhəb namazlara aid olan rəvayəti zuha ünvanında deyil bəlkə həftənin günlərinin namazı ünvanında nəql etmişdir ki, başqa bir ünvandır və bildiyimiz kimi zuha namazının bidət olması o zaman olur ki, etiqadımız bundan ibarət olsun ki, bu vaxt özü- özlüyündə müstəhəb namaza şamildir. Amma əgər bir namaz başqa bir ünvanla o cümlədən "qəza namazı" "məscidin təhiyyət namazı" "həftənin günlərinin" namazları bu vaxtda qılınarsa bidət deyildir.
Sualın cavabından əvvəl, bidətin termini mənasına diqqət yetirmək lazımdır:
Bidət, bir şeyi dinə nisbət vermək deməkdir, bir halda ki, əslində din və şəriətdən deyil və İslam qanunlarının və göstərişlərinin heç biriylə uyğun deyildir.[1]
A). Zuha namazının bidət olması:
Şiə nəzərində zuha namazı bidət sayılır[2] və sünnü məzhəbində də bəziləri onun bidət olduğunu bilirlər ki, aşağıda sünnü mənbələrində onun bidət oduğunu qeyd etmişdirlər:
- Müvərrəq Əcəli deyir: Abdullah ibni Ömərdən soruşdum: Aya uha namazını qılırsan? Dedi: Xeyr!; Dedim atan qılır? Cavab verdi; xeyir! Dedim Əbu bəkr bi namazı qılır? Dedi: Xeyr, soruşdum Allahın Peyğəmbəri (s) onu qılır?
Dedi güman etmirəm.[3]
- Abdullah ibni Ömər deyir: Zuha namazı bidətdir.[4]
- Əba Səid ibni Nafe deyir: Əbu Bəşir Ənsari, Peyğəmbərin səhabələrindən, günəş doğan vaxtı zuha namazını qıldığım zaman mənə etiraf edib bu namazı tərk etməyi tələb etdi.
Sonra dedi: Allahın rəsulu (s) buyurdu: "Zuha namazı günortaya kimi qılmayın".[5]
B). Həftənin günlərinin namazları:
Şiənin etiqadında, o hədislər ki, məsum İmamlardan (ə) rəvayət olunmuşdur, şəri hökm olmasına dəlalət edir; bunun üçün də həftə daxilində olan bütün namazlar ki, "Zuha namazından" başqa ünvanla adlanmışdırlar bidət deyil və şəri cəhətdən müstəhəb sayılırlar.
Seyyid ibni Tavus bu rəvayəti İmam Həsən Əsgəri (ə)- dan və o həzrət də babalarından rəvayət etmişdir.[6]
Bu rəvayətdə gəlmişdir:
«قال فقلت للحسن بن علي ع في أي وقت أصلي هذه الصلوات فقال ما بين طلوع الشمس إلى زوالها»
Ravi sual edir ki, nə vaxt (həftənin günləri) bu namazı qılım? Həzrət cavabında buyurur: Günəşin üfüq vaxtından çıxan vaxtına kimi.
Mümkündür bu rəvayətdən bu cür istifadə olunsun ki, bu namazlar həmin zuha namazı olsun ki, bidət hesab olunur! Amma demək lazımdır bidət odur ki, şəri cəhətdən bu vaxt üçün (günəşin üfüq saçan vaxtından çıxan vaxtına kimi) məxsus bir xüsusiyyət nəzərdə tutaq, əks halda bu vaxtda başqa bir ünvanla namaz qılmağın heç bir eybi yoxdur.
Misal üçün "məscidin təhiyyət namazı"[7], vacib namazların qızası" və yaxud "nafilə namazların qəzasını"[8] hər bir zaman qılmaq olar və "cümə gününün nafilələrini" həmin vaxtda qılmaq lazımdır ki, bu zaman "zuha namazını" qılmaq bidət sayılır.
Bu sıra rəvayətlər ki, bu namazın cümə günü qılınmasına icazə verilməsinə dəlalət edir:
- Süleyman ibni Xalid deyir: İmam Sadiq (ə)- dan cümə günü nafilə namazının qılınması barəsində sual etdim? Altı rəkət günəş çıxmamışdan əvvəl və iki rəkət isə gün çıxdıqdan sonra.[9]
- Allahın rəsulu nafilə namazın cümə günündən başqa günün çıxan və batan vaxtında qılınmasından qadağan etmişdir.[10]
- İmam Sadiq (ə) buyurur: Nafilə namazını günün ilk yarısında, yalnız cümə günündən başqa, qılınmır.[11]
Bunun üçün də "zuha namazı" o halda bidət sayılır ki, heç bir ünvanı olmadan ilin hər bir vaxtı bu zaman (günəşin üfüq saçan vaxtından çıxan vaxtına kimi) qılınsın.
Amma müəyyən bir ünvan və şəri dəlil çərçivəsində olarsa, bu zaman qılınması bidət sayılmır.
[1] - Əlavə məlumat üçün, göstərici "Bidət və onun nişaləri" Sual 1787 (sayt 2002)- ni mütaliə edin.
[2] - Kuleyni, Məhəmməd ibni Yəqub, Əl- Kafi, cild 3, səh 453. Mühəqqiq: Əli Əkbər Qəffari, Darul- kitab əl- İslamiyyə, Tehran, dördüncü çap, 1407, hicri qəməri; Səduq Qumi, Məhəmməd ibni Əli ibni Babvəhy, Mənla yəhzuruhul fəqih, cild 2, səh 137. Dəftəre intişarate İslami, Qum ikinci çap, 1413, hicri qəməri.
[3] - Məqrizi, Təqiyud- din, İmtaul- əsma bima lil- nəbiy minəl əhval vəl əmval vəl həfdətil vəl muta, cild 13, səh 18. Darul- kitab əl elmiyyə, Beyrut birinci çap, 1420 hicri qəməri; Əsəd əl- Şeybani, Əhməd ibni Məhəmməd ibn Hənbəl, Musnəd Əhməd ibni Hənbəl, cild 8, səh 377. Muhəqqiq, Şueyb əl- Ərnəut, Adil Murşid və başqaları, əl- risalət müəssisəsi birinci çap, 1421 hicri qəməri.
[4] - İmtaul- əsma bima lilnəbiyi minəl əhval vəl əmval vəl həfdəti vəl muta, cild 13, səh 18.
[5] - Musnəde Əhməd ibni Hənbəl, cild 36, səh 213.
[6] - Seyyid ibni Tavus, Cəmalul usbu, səh 40- 43, Razi nəşriyyatı, Qum.
[7] - Səduq, Məhəmməd ibn Əli, Mənla yəhzuruhul fəqih, cild 4, səh 3, hədis 4968, Cameətul müdərrisin nəşriyyatı, Qum, 1413, hicri qəməri.
[8] - Tusi, Məhəmməd ibni Həsən, Təhzibul- əhkam, cild 2, səh 175, hədis 154, Darul- kitab əl- İslamiyyə, Tehran 1365, hicri qəməri.
[9] - Həmin cild 3, səh 11 hədis 37.
[10] - Məclisi, Məhəmməd Baqir, Bəharul- ənvar, cild 80, səh 153, əl- vəfa müəssisəsi, Beyrut 1404, hicri qəməri.
[11] - Təhzibul- əhkam, cild 3, səh 13, hədis 44.
: ما الفرق بین صلوات الاسبوع المستحبة و بین صلاة الضحى حیث اعتبرت الثانیة بدعة دون سائر الصلوات؟ 
: ¿Qué diferencia tienen las oraciones preferibles que se realizan en los días de la semana con la oración de dahâ o de la salida del Sol considerada como innovación? 
: نمازهای مستحبی که در ایام هفته، خوانده می شود، چه فرقی با نماز ضحی که بدعت شمرده شده، دارد؟ 
: Quelle est la différence entre les prières surérogatoires, accomplies durant la semaine et la prière du dhuhâ, considérée comme une innovation ? 
: Apa perbedaan antara salat-salat mustahab yang dikerjakan pada hari-hari dalam seminggu dan salat Dhuha yang dipandang sebagai bid’ah? 
: Haftanın günlerde kılınan müstehap namazlar, bidat sayılan Duha namazı ile ne gibi bir farklılık taşır?
