Ətraflı axtarış
Baxanların
6190
İnternetə qoyma tarixi: 2007/11/08
Sualın xülasəsi
Şeyx Tusinin hpkumət çərçivəsi barəsindəki siyasi düşüncəsi nədir?
Sual
Xahiş edərəm, əgər sizin üçün mümkündürsə, Şeyx Tusinin hökumət çərçivəsi barəsindəki siyasi düşüncəsini izah edin.
Qısa cavab

            Şeyx Tusinin hökumət barəsindəki siyasi düşüncəsinin müxtəlif cəhətləri var:

  1. İslam hökumətinin hədəfləri: Şeyx bu fikirdədir ki, İslami hökumətin hədəfləri aşağıdakılara aiddir:

a)- Cəmiyyətdə nəzm və əmin- amanlıq. O olmadıqda hərc mərclik hakim olur.

b)- İctimai ədaləti genişləndirmək. Əgər camaatın qəbul etdiyi və tam ixtiyarlı bir hakim və hökumət iş başına gəlsə, məzlumların haqqını zalımlardan alar və ədaləti icra edər.

c)- Müsəlmanların müstəqilliyi və əziz olmaları. Fəqihlərin dedikləri "nəfyi səbil qaydasını nəzərə almaqla, şeyx də bu qaydanı ümumi sayıb və fiqhin müxtəlif bölümlərində icra edir və bu yolla müsəlmanların müstəqillik və əziz olmalarını açıqlayır.

2. İslam hökumətinin nüfuz dairəsi: Şeyxin nəzərində bir neçə yerdə İslam hökumətinin nüfuz dairəsi var. bu yerlər aşağıdakılardırlar:

a)- Dini təlimlərin və hökmlərin açıqlanması.

b)- Cəmiyyətdə məhləməyə diqqət.

c)- Siyasət və camaatın işlərini idarə etmək.

Şeyx Tusinin kitablarında yuxarıdakı yerlərə müsbət baxışı olub və onları təsdiqləyir.

3.Camaat və hökumət. Bu barədə də, camaat və hökumətin qarşılıqlı əlaqələrini nəzərə alıb və camaatın rolu və camaat və rəhbərliyin iki tərəfi nəzarətinə diqqət çəkmişdir.

Ətreaflı cavab

Şeyx Tusinin hökumət barəsindəki siyasi düşüncəsinin müxtəlif cəhətləri var:

  1. İslam hökumətinin hədəfləri

İlahi və dini bir hökumətdə istənilən hədəflər var ki, onların bəzisinə işarə edirik:

a). Cəmiyyətdə nəzm və əmin- amanlıq: Nəzm və əmin- amanlıq iki çox mühüm olan mövzu və hər yerdə camaatın ilk ehtiyaclarındandır. O olmadıqda, cəmiyyət məhvə doğru gedir.

Şeyx Tusi kitablarının bəzisində elə cümlələr işlədib ki, nəzmsizlik və əmniyyətsizlikdən yaranan hərc mərclik və fəsad burulğanına düşən camaatı xilas etmək üçün, hökumət sayəsində nəzm və əmniyyətə diqqət edilməsinə işarə edir.[1]

b)- İctimai ədalətin genişlənməsi: Qurani- kərim ayələrin birində buyurur:

«لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْميزانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ»[2]

həqiqətən, biz elçilərimizi açıq- aşkar dəlillərlə göndərdik. Biz onlarla birlikdə (Allahın hökmlərini bildirən səmavi) kitab və (ədalət əsasında olan) tərəzi nazil etdik ki, insanlar (bir- biri ilə) ədalətlə rəftar etsinlər...

Buna əsasən, Peyğəmbərlər və İlahi rəhbərlərin hədəflərindən biri, onların proqramlarının ən ilki olan ictimai ədaləti genişləndirməkdir. Cəmiyyətdə ədalətin olması mövzusu o qədər mühümdür ki, Allahın rəsulu (s) məşhur bir hədisdə buyurur: Hökumət və rəhbərlik küfrlə qalar, amma zülmlə qalmaz".[3]

Şeyx bu fikirdədir ki, əgər camaatın qəbul etdiyi və tam ixtiyarlı bir hakim və hökumət iş başına gəlsə, mühüm budur ki, məzlumların haqqını zalımlardan alacaq. Çünki bu iş baş verdikdə, o cəmiyyətdə yaşayan insanlar, xoşbəxtlik və yaxşı işlərə yetişir və fəsad və bədbəxtlikdən uzaqlaşarlar. Əgər tam ixtiyarlı bir hökumət iş başında olmasa, fəsad hər yeri bürüyər və həyatda özbaşınalıq baş verər.[4]

c)- Müsəlmanların müstəqilliyi və əziz olmaları: Şiənin böyük fəqihlərinin müzakirə etdiyi mövzulardan biri, fiqh məsələsindəki "nəfyi səbil qaydasıdır." Onlar bir tərəfdən İslamın digər səmavi dinlərin ardıcılarına hörmət bəslədiyini xatırladıb və deyirlər: "Digər səmavi dinlərin ardıcıllarının da, müsəlmanlar kimi hüquqları var, "digər tərəfdən də, bu mühüm məsələni qeyd edirlər ki, İslam cəmiyyəti və İslamdan qaynaqlanan hökumət zalım olmadığı bir kəsə ya bir cəmiyyətə zülm etmədiyi və zülmə boyun əymədiyi kimi, kafirlərin onlara hakim olmalarını qəbul etməməlidirlər. Bu qaydanı Quran ayələrindən əldə olunduğunu bilib və deyirlər:

«ولن یجعل الله للکافرین علی المؤمنین سبیلاً»[5]

"Allah heç vaxt kafirlərə möminlərin üzərində hakimliyə bir yol göstərməz".

Şeyx Tusi də, fiqhi mövzuların müxtəlif yerlərində bu ayəyə istinad edib və onu təsdiq edərkən deyir:

«و ذلک عام فی جمیع الاحکام الا ماخصه الدلیل»[6]

"Bu qayda ümumidir və hökmlərin hamısında gəlir. Yalnız xüsusi sübutun istisna etdiyi yerlərdən başqa".

İslam hökumətinin nüfuz dairəsi:

Hər bir hökumətdə, onun ixtiyar və nüfuz dairəsi, onun sahibləri və baş bilənlərinin düşüncəsinə əsasən formalaşır. İslam da, bəyəndiyi hökumət və onun dini hakimləri üçün, hökumətin nüfuz dairəsinin ərsələrini açıqlamışdır.

Şeyx Tusi də, böyük fəqih olaraq, İslam nəzərindən hökumətin hpmumətin dairəsini açıqlayıb və təsvirə çəkibdir. Dediklərimizdən aydın oldu ki, Şeyxin njəzərində, hökumət Allah- Taalanın hakimiyyətinə əsasən yaranmalıdır. Bu mühüm vəzifə, ilk öncə Peyğəmbərlər və İmamların öhdəsindədir ki, elə xüsusiyyətləri varlarıdır ki, İslam cəmiyyətini inkişaf etdirib və dini hədəflərə doğru yönəldə bilərlər. Qeybət dövründə də, bu rəyhbərlik davam edib və şiənin fəqihlərinin nüfuz dairələri olub və bəzi vəzifələri phdələrinə götürürlər ki, onların bəzisinə işarə edirik:

a)- Dini təlimləri və hökmləri bəyan etmək

Bu vəzifə ilk öncə İlahi Peyğəmbərlərin öhdəsində olub və onlardan sonra, vəsi və canişinlər bunu davam etdirdilər. Qeybət zamanında da, böyük fəqihlər buyurur: Bizim (şiələrin) yanımızda belə qərara gəlinibdir ki, hökmləri bəyan etmək və fətva vermək vəzifəsini, qeybət zamanında siyasi- ictimai hadisələr barəsində hökm verməyi qərar verməyi əməldə icra etməyi öhdələrinə qoyulan şəxslərdir. Onlar (alimlər və fəqihlər) bu məqam və dərəcələrin daşıyıcıları, şiələridirlər.[7]

b)- Cəmiyyətdə qaziliyə diqqət

Qazilik və məhkəmə təkcə İslamda deyil, əksinə İslami Peyğəmbərlərin dinində diqqətə layiq olubdur. İnsanlar arasındakı mübahisə və ixtilafları həll etmək üçün, məhkəmə zəruri bir işdir.

Qurani- kərim buyurur:

«یا داود انا جعلناک خلیفة فی الارض فاحکم بین الناس بالحق...»[8]

"Ya Davud! Həqiqətən Biz səni yer üzündə xəlifə (canişin və əvvəlki Peyğəmbərlərə xələf) etdik. Buna görə də, insanlar arasında ədalətlə hökm et..."

Cəmiyyətdə ədalətli məhkəmə sustemi olduqda, məzlumlardan himayət olunar və zalımların qarşısı alınacaq. Ona görə də, İslam məktəbində, mühüm və təsirli vəzifələrdən biri, qazilik və hakimlik mövzusudur ki, xüsusi şəraitdə baş verir və İslam hökuməti və siyasi sistemdə çoxlu təsiri vardır.

Şeyx Tusi qaziliyi vaciblərdən biri sayır ki, səlahiyyətli şəxslərdən bir dəstəsi onu öhdələrinə alıb və iş görməlidirlər. Bu barədə deyir: "Amma camaat arasında hökm etmək və bir- birləri ilə ixtilafları olan insanlar arasında qazilik, haqq hakimin ona belə bir icazəni verdiyi şəxsin buna haqqı çatır. Bu işi Məsum (ə) (İmamların özü cəmiyyətdə hazır olmadıqda) şiə fəqihlərinin öhdəsinə qoyubdur. Buna əsasən, bacaran hər kəs, hakimlik etməlidir..."[9]

C)- Cəmiuyyətin işlərini idarə etmək və siyasət

Hakim vəzifələrində əsas olan məsələ, siyasət cəmiyyətin işlərini idarə etməkdir ki, keçən mövzuları da əhatə edir. Yəni məhkəmə və qazilik üçün müəyyən şəxsləri təyin etmək, siyasətin cilvələrindən biridir. Onun digər bir cilvəsi, İlahi əmr və hədləri icra etməkdir.

Çünki, əgər cəmiyyətdə hədlər və təzirlər icra olmasa, fasid insanlar cəmiyyəti hərc- mərcliyə apararlar. Amma qanun və hədləri icra etməklə, cəmiyyətdə rahatlıq hakim olacaq.

İşləri idarə etməyin cilvələrindən biri, düşmənlərlə cihad və döyüşdür. Şeyx Tusi bu barədə deyir: Düşmənlərlə mübarizə və camaatı müdafiə etmək, İmam (ə)- ın vəzifələrindən biridir.[10] Təcavüzkar düşmən İslam məmləkətinə hücum etdikdə, hamının vəzifəsi müdafiə etməkdir və İmamın (ə) hazır olması şərt deyil.[11]

Siyasət və idarəçiliyin digər cilvələrindən biri, siyasi sistemin mali və iqtisadi quruluşunu tənzimləməkdir. Çünki, mali mənbələr və onu paylaşmaq, hər bir hökumətin və sistemin əsas məsələlərindən biridir. Şiə fiqhində, zəkat, xums, cizyə, ənfal və başqaları kimi mövzular, mali mənbələr adı ilə qeyd olunubdur ki, İslam cəmiyyətinin rəhbəri, onları cəm etmək və münasib yerində paylamaq üçün, addım atmalıdır.

3.Camaat və hökumət

İlahi və səmavi təlimlər arasında olan dini hökumətdə, dinin qanunları cəmiyyətdə icra olunmalıdır. Camaatın rolu və camaat və rəhbərliyin qarşılıqı nəzarəti diqqətə layiqdir. Bir tərəfdən, rəhbərlik cəmiyyət işləri barəsində qərar vermək üçün camaatla məsləhətləşir, sonra qərar verir. Digər tərəfdən isə, əhali hökumət işlərinin axırına nəzarət edir və faydalı təklif və tənqidlərini əsirgəmirlər.

Şeyx Tusi kəlami kitab olan "Təlxisuş- şafi" kitabında, əvvəlcə ümmətin imamın vücudundan əldə etdikləri mənffətləri qeyd edir. Sonra camaatın vəzifəsini izah edir və deyir: "Camaatın İmamdan əldə etdikləri fayda üç qisimdir. Onun bir qismi İlahi fel lədir. Digər qismi İmam yerinə yetirir. Üçüncü hissəni camaatın özü yerinə yetirirlər. İlahi fel və vəzifə budur ki, Allah İmamı yaradıb, onu elmlərlə qüdrətli edib, bu böyük mövqe və rolu icra etmək imkanlarını onun ixtiyarına vermiş və onu bu böyük məsuliyyəti qəbul etməyə vəzifəli edibdir. İmam tərəfdən olan digər hissə, bu vəzifəni qəbul etmə, özünü hazırlama və belə bir mühüm iş yerinə yetirməyə lazımi şəraiti yaratmaqdır.

Üçüncü hissə, bu sahədə camaatın mövqeyini müəyyənləşdirir. Şeyx Tusi ona işarə edərkən camaatı vəzifəli bilir ki, özlərini İmama tabe etsinlər və onun siyasi qüdrətinin mökhəmlənməsi üçün lazımi şəraitləri hazırlasınlar ki, imam bu yolla işləri nəzm- intizama sala bilsin.[12]

Bu əsasda Şeyx Tusinin nəzərlərinin arasından yaxşılığa əmr və pislikdən çəkindirmə barəsində danışmaq açıqlana bilər ki, müxtəsər olmağa riayət etmək səbəbindən, onun barəsində danışmırıq.

 


[1] - Şeyx Tusi, Əl- iqtisadul- hadi, səh 183.

[2] - Hədid surəsi, ayə 25.

[3] - Şeyx Mufid, Əmali, səh 310.

«قوله صلی الله علیه و آله: الملک یبقی مع الکفر ولایبقی مع الظلم»

[4] - Əl- iqtisadul- hadi, səh 183.

[5] - Nisa surəsi, ayə 141.

[6] - Şeyx Tusi, Əl- məbsut, cild 2, səh 167, Əl- xilaf, cild 3, səh 188.

[7] - Təlsisuş- şafi, cild 1, səh 131.

[8] - Sad surəsi, ayə 26.

[9] - Şeyx Tusi, Ən- nihayə, səh 301.

[10] - Ər- rəsailul- əşr, səh 112.

[11] - Əl- məbsut, cild 2, səh 8.

[12] - Şeyx Tusinin siyasi düşüncəsi, səh 96, Təlxisuş- şafidən nəql olunmaqla, cild 1, səh 106.

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Hər ay məvacibdən müəyyən miqdar bir şəxsə vəqf etmək doğru hesab edilirmi?
    4717 Vəqf 2014/05/26
    Bu haqda alimlər arasında ixtilaf var. Bəzi müctehidlər pulun vəqf olunmasını düzgün, bəziləri isə belə bir vəqfi doğru hesab etmirlər. Bəziləri isə belə bir əməli ümumiyyətlə, nəzir hesab edirlər. Bundan əlavə: Təqlid olunan müctehidlər bu sualı belə cavablandırırlar: Həzrət ayətullah-üzma Xamnei (Allah hifz etsin) Pulun vəqf olunması düzgün deyildir.
  • Nəyə görə fiqhi cəhətdən həddin icrası hakimin öhdəsindədir?
    7230 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2015/08/01
    Bəşər cəmiyyətlərinin ürfündə cinayətkarların cəzalanması hökumətlərin ixtiyarındadır və hökumətdən başqa kimsə hədd icrasını öhdəsinə ala bilməz. Belə bir əsas İslam fiqhində də təkid və qəbul olunmuşdur. Müəslman fəqihləri cinayətkarların həddinin icrasını zəmanənin İmamamının (əleyhissalam) hüzuru dövründə Onun və ya İmam (əleyhissalam) tərəfindən təyin olunmuş şəxslərin ixtiyarında olduğunu ...
  • Zikrdən məqsəd nədir?
    12879 Əməli irfan 2012/10/06
    Allahı zikir etmək insanın ruhiyyə və əxlqında böyük təsiri vardır ki, qarşılıqlıdır. Allahı yad etmək bəndədən və ürəyin aydın, saf və Allahın əmirlərinə əməl etməmək qorxusu, günahların bağışlanması, elm və hikmətin əta olunması isə Allah tərəfindəndir. Umumi olaraq zikri iki hissəyə bölmüşdürlər dildə və qəlbdə, dildə olan ...
  • “Əgər elm Sürəyya ulduzunda olsa, fars ölkəsindən olan kişilər mütləq onu əldə edəcəklər” hədisinin sənədi necədir?
    7255 Hədis nəql edənlər 2011/09/12
    Bu hədis Əbdüllah ibni Cəfər Himyərinin “Qurbul-əsnad” kitabında Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-dən nəql olunmuşdur. “Qurbul-əsnad” kitabı mötəbər rəvayət kitablarından sayılır. ...
  • Allahı həm sevmək, həm də Ondan qorxmaq necə mümkün ola bilər?
    9992 Əməli əxlaq 2011/09/12
    Allaha məhəbbətlə əlaqədar qorxu və ümid çox da təəccüblü deyildir. Çünki bu məsələ müəyyən mənada bizim həyatımızın hər bir sahəsində də nəzərə çarpır. Lakin bu o qədər şiddətli aşkardır ki, ondan qafilik. Ən sadə məsələ olan yol getməyimiz də qorxu, ümid və məhəbbət əsasındadır. Çünki müəyyən bir şeyə ümidimiz olmayınca ...
  • qadın xanəndəsinin səsini eştiməyin nə hökmü var?
    7160 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2015/06/29
    Bu sual haqqında əvvəlcədən qeyd etməliyik ki, qadın insanı vəcdə gətirən və adi halətindən çıxaran xanəndəçiliklə məşğul olmamalıdır. Bütün fəqihlər yekdilliklə istər örpəkdə olsun, istərsə də başı açıq belə bir əməlin qadın üçün haram olmasına fətva veriblər. Amma, qadının ğina və həyəcansız xanəndəlik etməsi haqqında alimlər arasında ...
  • Nə üçün həzrət Məhəmmədin (s) dörd qadından çox arvad almasına icazəsi var idi?
    15443 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2011/06/21
    Peyğəmbərin (s) qadınlareının çox olması mövzusu daim insanlar üçün sual amili olmuşdur.Biz bu məqalədə gərək bəzi məsələlərə toxunmaqla müxatəbin zehnini bu kimi suallardan təmizləyək:1). Birincisi: "Dörd qadından artıq arvad almaq mövzusu haram olmazdan öncə Peyğəmbərimiz bu qadınla ailə qurmuşdu.2). Peyğəmbərimizin bu ...
  • Nigah əxlaqın inkişafına mane olur və yaxud zəminə yaradıcı və yüksəklik vericidir? Bu barədə islam və xristiyanlıqda fərqlər mövcuddurmu?
    6832 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2011/10/02
    Nigah cəmiyyət və ictimaiyyətin yaranmasına ilkin addımdır. Bir çox təsir və nəticələrə malikdir. O cümlədən insanın cinsi ehtiyaclarının ödənilməsi, nəsil artırma, insanın təkamülü, rahatçılıq və rifah, paklıq və iffət və s aiddir.Müqəddəs islam dinində nigah dinin yarısının qoruyucusu kimi tanıtdırılır.Nigahın ictimai tərəfləri çox mühümdür. Nigah və ailə ocağının ...
  • Ananın razılığı olmadan, qeyri müsəlman qadınla evlənməyin hökmü nədir?
    7474 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/06/13
    İslam məktəbi insanların fəsada düşmələrinin qarşısını almaq üçün və əxlaqi fəsadlardan yaranan problemlərin aşkar olmasından fərd və cəmiyyəti qorumaq üçün, həmçinin ailə ocağını möhkəmləndirmək üçün və... evlənməyə çox tövsiyə edibdir. Həyatı və gələcəyi üçün qərar verə bilən inkişaf həddinə yetişən bir cavanın işinə İslam ...
  • Mən bir mağazada satıcı işləyirdim. Mağazanın sahibi məni işdən çıxarmaq qərarına gəlmişdir, lakin pulumun qalanını vermir. Qalan əmək haqqımın yerinə mağazadan, yaxud bu şəxsin başqa əmlakından bir şey götürə bilərəmmi?
    6109 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/13
    Sizin sualınız ali məqamlı mərcəyi-təqlidlərin dəftərxanalarından soruşulmuş və ona aşağıdakı şəkildə cavab verilmişdir: Həzrət Ayətullah əl-uzma Xamenei (müddə zulluhul-ali)“Tələbkarın borclunun malını təqas etməyə (öz haqqının əvəzinə malikin əmlakından bir şey götürməyə) o zaman icazə verilir ki, borclu şəxs öz borcunu inkar etsin, yaxud onu ödəməkdə səhlənkarlığa yol versin, ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164940 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164818 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119978 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114113 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111474 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94348 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    55037 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54980 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46475 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46013 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...