Ətraflı axtarış
Baxanların
6468
İnternetə qoyma tarixi: 2012/01/19
Sualın xülasəsi
İslam dini hansı qövmlər və dinlərə qarşı cihad hökmü vermişdir ki, ya İslamı qəbul etsinlər, ya da qətlə yetirilsinlər? Hansı millət və xalqlarla əlaqədar cihad hökmü vermişdir ki, ya İslamı qəbul etsinlər, ya da cizyə versinlər?
Sual
İslam hansı millət və xalqlara qarşı cihad hökmü vermişdir ki, İslamı qəbul etsinlər, əks halda qətlə yetirilsinlər? Hansı xalqlara qarşı cihad hökmü vermişdir ki, İslamı qəbul etsinlər, əks halda isə cizyə versinlər?
Qısa cavab

Müqəddəs İslam dini ilahi-asimani dinlərin axırıncısıdır. Bu din Allah tərəfindən bütün bəşəriyyət üçün seçilmiş bir din ünvanı ilə göndərilmişdir. İslam şəriətinin bütün keçmiş şəriətlər arasında ən kamil şəriət ünvanı ilə gəlişi ilə Allahın istəyi bu əsasda olmuşdur ki, ondan sonra bütün keçmiş din və şəriət ardıcılları bu dini qəbul etsinlər və bundan sonra yeni dinin göstərişlərinə itaət edərək tabe olsunlar. Mütəal Allah bu göstərişi hamı üçün ümumi bir qanun ünvanı ilə bəyan edərək buyurur: “Hər kəs İslamdan başqa bir dini seçərsə, heç vaxt ondan qəbul olunmayacaq və qiyamət günü ziyana uğrayanlardan olacaqdır.”

Bundan sonra öz nifaqlarını aşkar edən müşrik və münafiqlərə möhlət verildi ki, ya İslamı qəbul etsinlər, ya da müharibəyə hazırlaşsınlar. Amma kitab əhlinə belə bir fürsət verdilər ki, əgər İslamı qəbul etməsələr, öz əlləri ilə və tam zillətlə cizyə verməlidirlər. Bu şərtlə ki, müsəlmanların əleyhinə heç bir tədbir görməsinlər və cizyənin sair şərtlərinə də əməl etsinlər.

Ətreaflı cavab

Müqəddəs İslam dini ilahi-asimani dinlər arasında sonuncu dindir. Bu din Allah-taala tərəfindən seçilmiş bir din ünvanı ilə bütün bəşəriyyət üçün göndərilmişdir. Bu məsələ Quranın bir çox ayələrindən məlum olur. Misal üçün, Allah-taala buyurur: “Bu gün dininizi sizin üçün kamil etdim, nemətimi sizə tamamladım və İslamı sizin üçün bir din olaraq seçdim.”[1]

İslam şəriətinin keçmişdəki bütün şəriət qanunları arasında ən kamil din və şəriət ünvanı ilə gəlişindən sonra Allahın istəyi bu əsasda olmuşdur ki, bundan sonra, hətta keçmiş şəriət ardıcılları belə, bu dinə üz gətirib müsəlman olsunlar və öz dinlərini İslama dəyişsinlər, daha sonra yeni dinin göstərişlərinə tabe olsunlar. Allah-taala bu göstərişi bütün insanlar üçün ümumi bir qanun ünvanı ilə bəyan edərək buyurur: “Hər kəs İslamdan başqa bir din axtarsa (seçsə) heç vaxt ondan qəbul olunmaz və axirətdə ziyana uğrayanlardan olar.[2]

İslam dəvətinin başlandığı mühitdə müxtəlif qruplar mövcud idi. Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) onların hər biri ilə tutduqları mövqe əsasında rəftar edirdi. Bir bölgüdə bu qrupları üç dəstəyə bölmək olar:

1. Müşriklər və bütpərəstlər;

2. Münafiqlər;

3. Əhli-kitab.

Birinci dəstə də iki qrupa bölünür:

a) Bir qrup Peyğəmbərlə heç vaxt əhd-peyman bağlamamışdı, Peyğəmbər də onların qarşısında heç bir iltizam verməmişdi;

b) Başqa bir qrup da Hüdeybiyyə və sair kimi şeylərdə Peyğəmbərlə müharibə və düşmənçiliyin tərk olunmasına dair əhd-peyman (müqavilə) bağlamışdı. Bu peymanların bəzilərinin müəyyən müddəti var idi, bəziləri isə müddətsiz idi. Bu zaman bəziləri Peyğəmbərlə bağladıqları əhd-peymana iltizamlı idilər və onun bütün şərtlərinə əməl edirdilər. Amma bəziləri birtərəfli olaraq peymanı pozmuş və Peyğəmbərin düşmənləri ilə əlbir olmuşdular.

Allah-taala bu qrupların hamısının vəzifəsini “Tövbə” surəsində bəyan edir. Əvvəlcə onların hamısını tövbə edərək İslam dininə qayıtmağa, şirk və bütpərəstlikdən əl çəkməyə dəvət edərək buyurur: “Əgər tövbə edərək Allaha doğru qayıtsanız və bütpərəstlikdən əl çəksəniz, sizin xeyrinizədir.”[3]

Bundan sonra inadkar və təəssübkeş müxaliflərə xəbərdarlıq edərək buyurur: “Əgər sizin səadətinizə zəmanət verən bu fərmandan imtina etsəniz, bilin ki, heç vaxt Allahı aciz edə, Onun hökumət hüdudlarından xaric ola bilməzsiniz.”[4]

Daha sonra bütün müşriklərə elan edib buyurur ki, müsəlmanlarla bağladığınız bütün əhd-peymanlar ləğv olunacaqdır: “Bu bezarlıq (və nifrət) elanı Allah və Onun Peyğəmbəri tərəfindən o müşriklər barəsindədir ki, onlarla əhd-peyman bağlamışsınız.”[5]

Axırda onlar üçün dörd ay möhlət təyin edir ki, bu müddət ərzində dərindən fikirləşərək öz vəziyyətlərini aydınlaşdırsınlar. Bu dörd ay tamam olduqdan sonra ya bütpərəstlikdən əl çəksinlər, ya da müharibəyə hazır olsunlar.[6]

Əlbəttə, bu külli hökmdəki dörd aylıq möhlətdən bir qrup istisna olunur və buyurulur: “Əhd-peyman bağladığınız müşriklərin yalnız o dəstəsi istisnadır ki, heç vaxt peymandakı şərtlərin əksinə tədbir görməyiblər və bir kəsi sizin əleyhinizə təhrik etməyiblər. Bu qrupun barəsində müddət sona çatana kimi əhd-peymanınıza vəfadar qalın.”[7]

Gördüyümüz kimi, Allah-taala birinci qrup barəsində qəti və aşkar hökm versə də, yenə də tam comərdliklə möhlət təyin etmişdir ki, hətta müşrik və bütpərəstlər də fikirləşib qəti qərara gələ bilsinlər. Bəlkə öz əməllərindən peşman olaraq Allah tərəfinə qayıdalar. Əks halda, İslamın yekun hədəfi bütpərəstliklə mübarizə aparmaq və şirkin kökünü kəsmək olduğundan, bu barədə son dərəcə ciddi və qəti tədbir görməklə, cihad hökmü verməklə irəliləyir ki, İslam dini və Allahpərəstlik yer üzündə bərqərar olsun.

İkinci dəstə olan münafiqlər barəsində isə, əgər nifaqları məlum və zahir olsa, eynilə müşriklərin hökmü kimidir. Yəni ya İslamı qəbul etməlidirlər, ya da onlarla müharibə aparılmalıdır. Allah-taala bu barədə buyurur: “Ey Peyğəmbər! Kafirlər və münafiqlərlə cihad apar və onlara qarşı ciddi ol!”[8]

Əlbəttə, nifaqlarını qəlblərində gizlədən və zahirdə İslamı qəbul edən münafiqlər barəsində hökm fərqlənir. “Tövbə” surəsinin 73-cü ayəsinin təfsirinə müraciət etməklə bu mətləb aydın olur.

Amma əhli-kitaba gəldikdə isə, İslama meyl və bu dini qəbul etmək göstərişi hamı üçün eyni səviyyədə olduğundan və heç kəs və qrup istisna olunmadığından, onların da ilahi fərmanın qarşısında təslim olaraq İslamı qəbul etmələri təvəqqe edilirdi. Amma onlardan bir qrupu belə etmədi və İslamdan üz çevirdi. Onlarla da ciddi rəftar edilməlidir. Amma onlar üçün müşriklərə müsəlmanlar arasında orta və mötədil bir mövqe nəzərə alaraq buyurulur: “Allaha və qiyamətə iman gətirməyən, Allah və Peyğəmbərinin haram etdiyini haram etməyən və haqq dinə üz gətirməyən əhli-kitablarla o vaxta qədər müharibə edin ki, öz əlləri ilə və zillətli halda təslim olub cizyə versinlər.”[9]

İslam bu qrupla mübarizəni mötədil cizyə şərtlərini qəbul etməklə şərtləndirir. Əlbəttə, ümumi bir tövsiyə də edir ki, əgər İslamı qəbul etsələr, özləri üçün daha yaxşıdır.



[1] “Maidə” surəsi, ayə: 3

[2] “Ali-İmran” surəsi, ayə: 85

[3] “Tövbə” surəsi, ayə: 3

[4] Yenə orada

[5] Yenə orada, ayə : 1

[6] Yenə orada, ayə: 2

[7] “Tövbə” surəsi, ayə: 4

[8] “Yenə orada, ayə: 73

[9] Yenə orada, ayə: 29

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163854 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    159197 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118751 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111923 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    105807 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92602 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54145 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    49581 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44959 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44415 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...