Ətraflı axtarış
Baxanların
6148
İnternetə qoyma tarixi: 2011/09/11
Sualın xülasəsi
Aya sizin nəzərinizdə vəliyi- fəqih məsumdur?
Sual
Aya sizin nəzərinizdə vəliyi- fəqih məsumdur?
Qısa cavab

Məsum imamların (ə) hədis və rəvayətlərinə əsasən, məsum olmaq yalnız 14 nəfər- Peyğəmbər (s), həzrət Zəgra (s) və 12 imama məxsusdur. Bunun üçün də vəliyi- fəqih məsumlar sırasında hesab olunmur. Amma bir çox ayə və rəvayətlərə əsasən, İmam Zamanın (ə) qeybəti dövründə vəliyi- fəqihdən itaət etmək vacibdir və lazımdır. İmam Sadiq (ə) buyurur: O vaxt ki, (fəqih) bizim hökümlərimiz əsasında hökm edir və hər kəs ondan itaət etməzsə Allahın hökmünə əməl etməmiş və bizimlə müxalifət etmişdir. Bizimlə müxalifət etmək, Allahla müxalifət etməkdir ki, şirk (Allaha şərik qoşmaq) sayılır.

Ətreaflı cavab

Məsum və ismət hər növ səhv və günahdan uzaq olmaq deməkdir. İsmətin həyata keçməsi Allahın insana olan lütfüdür. Amma o demək deyildir ki, insanda olan qüdrət məsumdan alınmışdır və günah işə qovuşmağa qüdrəti yoxdur və yaxud onun vücudunda çatışmamazlıq vardır və heç bir şəhvət və qəzəb qüvvəsi onda yoxdur. Bəlkə ismətin insanda olması Allahın ona bağışladığı bir varlıqdır.

Məsum imamların (ə) hədis və rəvayətlərinə əsasən ismət yalnız on dörd nəfərə, Peyğəmbər (s), həzrət Zəhra (s) və on iki imama (ə) məxsus olduğu bildirilmişdir. Bunun üçün də vəliyi- fəqih məsumlar sırasında sayılmır.

İndi isə sualla qarşılaşırıq ki, əgər vəliyi- fəqih məsum deyildirsə nə üçün ondan itaət etməliyik? Bu suala cavab vermək üçün bilməliyik ki, hökumət təşkil vermək Peyğəmbər (s) və məsum imamların (ə) dövrünə məxsus deyildir; bəlkə hər bir dövürdə müsəlmanlara lazımdır ki, hökumət təşkil verib öz ictimai yaşayışlarını ən gözəl şəkildə idarə etsinlər.

Şübhəsiz ki, hökumətin təşkil olunması üçün hər bir insan bilir ki, rəhbərliyi elə bir şəxsə vermək lazımdır ki, təqvalı, imanlı, müdüriyyəti bacaran və ... olsun.

Hökumətin təşkil olunmasını Qurani- kərimin ayələri və hədislər əsasında, o cür ki, insanlara sifariş olunmuşdur əldə edə bilərsiniz. O cümlədən ayələr: Ali- İmran surəsi, ayə 104, Hücurat və Ənfal surələri ayə 60, Maidə surəsi, ayə 33 və 38 və... O zaman ki, hökumət təşkil oldu Quran ayələri əsasında əməl edin o cür ki, buyurur: Ey o şəxslər ki, iman gətirmisiniz! Allahdan itaət edin! Və Allahın Peyğəmbəri və ulul- əmr (Peyğəmbərin vəsilərindən) itaət edin.[1] Peyğəmbərdən sonra onun vəsilərindən itaət etmək lazımdır. Təfsir alimlərinin sözlərinə əsasən (ulul- əmr)- in mənası odur ki, Peyğəmbərdən sonra Əmirəl möminindən (ə) və ondan sonrakı imamlardan (ə) itaət etmək lazımdır. Amma imamın qeybəti dövründə ölkəni idarə etmək üçün vəliyi fəqihdən itaət etmək lazımdır. Bunun üçündə İmam Zamanın (ə) qeybəti dövründə bizim vəzifəmiz budur ki, hökumət təşkil vermək və vəzifəmiz budur ki, vəliyi fəqihdən itaət edək.

İmam Sadiq (ə) buyurur: O vaxt ki, (fəqih) bizim hökmlərimiz əsasında hökm edir və hər kəs ondan itaət etməzsə Allahın hökmünə əməl etməmiş və bizimlə müxalifət etmişdir, bizimlə müxalifət etmək, Allahla müxalifət etməkdir ki, şirk (Allaha şərik qoşmaq) sayılır.[2]

Başqa bir sual ki, mümkündür zehnlərdə yaransın budur ki, əgər vəliyi- fəqih dövlətin idarə işlərində hər- hansı bir səhvə yol verərsə nə etmək lazımdır?

Cavab veririk ki, bir rəhbər üçün nəzərdə tutulan şəraitlərə nəzər salaraq, bunun kimi 1. Təqvalı, mömin və ədalətli olsun. 2. İslamı tanıyan və öz zamanında olan məsələlərdən məlumatlı olsun. 3. İdarə işlərini həyata keçirməyə qüdrəti olsun. 4. Dini rəhbər çirkin sifətlərdən misal üçün: Həris, paxıl, tamah, dünya sevər və... uzaq olmalıdır.

Bu məsuliyyət o qədər ağırdır ki, hər bir şəxs onun öhdəsindən gələ bilmir; yalnız o şəxs ki, özünü öz daxilindən hazırlayıb və özüylə Allah arasında olan rabitəni ən yüksək dərəcəyə çatdırsın və bu cür çətin məsuliyyəti öhdəsinə götürsün. Bunun üçün də bu cür məsuliyyəti elə bir şəxs öz öhdəsinə götürə bilər ki, ismət və məsumluq əhatəsinə daha yaxın olsun.

Əmirəl möminin Əli (ə) buyurur: Siz təcrübə edərək bilirsiniz o şəxs ki, hakimiyyət rəhbərliyini insanların namus və qanı bahasına ələ keçirirsə, buna layiq deyildir və yaxud İslamın hökümlərini və müsəlmanların rəhbərliyini ələ alır, amma paxıl və ya insanların malına tamah gözü dikmişdir. Cahil və nadan olmamalıdır, belə olduqda insanları cahillik və nadanlığa dəvət edəcəkdir; əxlaqsız olmamalıdır belə olduqda insanları özündən uzaqlaşdırmağa səbəb olacaqdır. Qüdrətli olan dövlətlərdən qorxmamalıdır çünki bir dəstəylə bir araya gəlib başqalarından ayrı düşəcəkdir. Rüşvət alan olmasın, çünki insanların haqqını hədər edib şəriət hökmlərini lazım olduğu kimi açıqlamayacaq.

Allahın Peyğəmbərinin yolun tətil etmək olmaz çünki insanları zülmətə çəkməyə səbəb olur.[3]

Bunun üçün də, İslam və din qanunları çərçivəsində vəliyi- fəqihin səhvə yol verilməsinə çox az bir həddə ehtimal verilməsi mümkündür və bu cür rəhbərlik özünə məxsus xüsusiyyətiylə heç bir zaman böyük və aşkar səhvin baş verməsi gözlənilmir.



[1] - Nisa surəsi, ayə 59.

[2] - Vəsailüş- şiə, cild 1, səh 67. Şeyx Hürr Amuli.

[3] - Nəhcül- bəlağə, xütbə 131.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Müslim ibn Əqilin qızlarının adı nə idi?
    12706 تاريخ بزرگان 2011/05/31
    Cənab Müslim ibn Əqilin həyatı barəsində olan kitabların hamısını araşdırarkən, bu nəticə ələ gəlir ki, cənab Müslimin Atikə və Həmidə adında iki qızı olubdur. Atikə Kərbəla hadisəsində Aşura günü düşmən xeymələrə hücum edərkən şəhid olur. Amma Həmidə Kərbəla əsirləri karvanında olub və cənab Müslimin nəsli yalnız onun vasitəsi ilə davam ...
  • "Əssəlamu ələl- Hüseyn və əla Əli ibnil Hüseyn və..." «اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ و ...» salamında Əli ibnil Hüseyn kimdir?
    18257 تاريخ بزرگان 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, ziyarətnamə, təvəssül duası, pak İmamlara salavat və İmam Zeynəl- abidin və Əli Əkbər (ə)- dan qalan rəcəznamələrdən Əli ibnil Hüseynin o iki həzrətin müştərək adı olması istifadə olur, amma Aşura ziyarətinin zaman və məkan məsələsi ki, Aşura günü, Kərbəla məkanı və o gün öldürülənlərə işarə edir. Və həmçinin ...
  • Qurani- Kərimin hansı surəsində peyğəmbərin gecə namazı qılmasına hökm edilmişdir?
    8276 Təfsir 2011/10/31
    Peyğəmbərə gecə namazının əmr edilməsi Quranın bir neçə yerində bəyan edilmişdir. O cümlədən Allah Quranın Muzəmmil surəsində peyğəmbərə buyurur: “Gecəni qısa bir hissədən savayı ayaqa qalx.[1] Baxmayaraq ki, bu surədə müraciət olunan peyğəmbərdir (s), amma surənin davamından anlaşılır ki, möminlər də peyğəmbərin (s) bu proqramında birlikdə olmuşlar. İndi ...
  • Һәр бир мүсәлманын илк әввәлдә билмәли олдуғу етигады нәдир?
    7748 Qədim kəlam 2010/09/29
    Һәр бир инсан кәлмеји-шәһадәтини јәни, “Әшһәду ән ла илаһә илләллаһ вә әшһәду әннә Мәһәммәдән рәсулуллаһ” (шәһадәт верирәм ки, Аллаһдан башга танры јохдур вә Мәһәммәд Аллаһын елчисидир) – демәклә мүсәлман олур вә бүтүн Ислам ганунлары онун үчүн тәтбиг олунур. Бәдәни пак вә һимајәсиндә олан һәдди булуға чатмајан ...
  • Əhli- sünnənin baxışını nəzərə alaraq, şiə fiqhinin nəzərindən səfərdə namazı şikəstə qılmaq rüsxətdir yoxsa vacib?
    12497 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/07/16
    Yəqini olan məzələ budur ki, beş namaz əvvəlcə iki rəkət formasında qanuniləşibdir. Həmçinin heç bir şəkk yoxdur ki, həzərdə (vətəndə) olan namaza iki rükət əlavə olubdur. İndi müzakirə mövzusu budur ki, səfərdə olan namaza da iki rükət əlavə olub ya yox? Şiənin fəqihləri İmamlar (ə)- ...
  • Bizə salam verərək “əssəlamu əleykum” deyən qeyri-müsəlman şəxsə cavabımız necə olmalıdır?
    7788 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/09
    Dini təlimlərdə təkid olunan məsələlərdən biri də möminlərin bir-birinə salam verməsidir. Bu məsələ ilə əlaqədar bir neçə istisna halı vardır ki, onun nümunələrindən biri də qeyri-müsəlmana salam verməkdir. Fiqhi kitablarda qeyri-müsəlmana salam vermək məkruh (bəyənilməz iş) sayılır və buyurulur: “Kafirin salamının cavabında gərək qısa şəkildə (təkcə “əleykə” ...
  • Quran nəzərindən seçilmiş xalqın xüsusiyyətləri nədir?
    8112 Təfsir 2012/09/24
    Quranda “seçilmiş xalq” və onun xüsusiyyətləri ilə əlaqədar nazil olan ayələri araşdırarkən aşağıdakı məsələlər əldə olunur: 1. Qurani-kərim peyğəmbərlərin ümmətindən heç birini bütün cəhətlərdən ideal olan bir xalq (qövm və ümmət) kimi təqdim etməmiş, əksinə onların ümmətlərinin əksəriyyətini məzəmmət etmişdir. 2. Qurani-kərim yalnız ...
  • Doğru və aldadıcı sübhdən məqsəd nədir?
    6733 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/04/16
    Doğru və aldadıcı fəcr və ya sübhdən məqsəd fiqhdə və astronomiyada işlədilən terminlərdir. Onlardan məqsəd gecə və gündüzdə müəyyən vaxtları bildirməkdir. Yalançı yaxud aldadıcı sübh məşriq səmtində ağartı və işıqlanmanın əmələ gəlməsinə deyirlər. Bu vaxtda sübh namazın qılmaq olmaz. Doğru və ya sadiq fəcr və sübh çağı ...
  • Ümumiyyətlə tato haramdır?
    15938 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/05/04
    Həzrəti Ayətullah ul üzma Sistaninin ofisi (Allah onun ömrün uzun etsin) Özü- özlüyündə caizdir, icazə verilir. Həzrəti Ayətullah ul üzma Məkarim Şirazinin ofisi (Allah onun ömrün uzun etsin) Əgər bədən üçün xüsusi bir zərəri yoxdursa və əxlaqa zidd şəkillər onda olmasa icazə verilir. Hər halda dəstəmaz və ...
  • Nə üçün həzrət Məhəmmədin (s) dörd qadından çox arvad almasına icazəsi var idi?
    15385 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2011/06/21
    Peyğəmbərin (s) qadınlareının çox olması mövzusu daim insanlar üçün sual amili olmuşdur.Biz bu məqalədə gərək bəzi məsələlərə toxunmaqla müxatəbin zehnini bu kimi suallardan təmizləyək:1). Birincisi: "Dörd qadından artıq arvad almaq mövzusu haram olmazdan öncə Peyğəmbərimiz bu qadınla ailə qurmuşdu.2). Peyğəmbərimizin bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164804 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164285 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119876 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113911 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111044 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94210 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54915 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54575 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46296 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45900 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...