Dünya xalqları və ümmətləri arasında yəhudi qövmü (Bəni-israil) inadkarlıq, xəbislik, daşürəklilik, lovğalıq, özünü hamıdan üstün bilmək və s. mənfur xüsusiyyətlərə o qədər malikdirlər ki, bu kimi yaramaz xislətlər tarixdə onları digər xalqlardan seçmişdir. Onlara məxsus olan bu mənfur xüsusiyyətlər üzündən Qurani-kərim onların tarix, əxlaq, sifət və əqidələrinə xüsusi nəzər yetirmiş və bu xüsusiyyətləri müfəssəl şəkildə bəyan etmişdir. Belə ki, sair ilahi dinlərin heç biri Quranda belə geniş vəsf edilməmişdir. Buna görə də Quranın bir çox ayələri yəhudilərlə əlaqədar nazil olmuşdur. Mütəal Allah bu ayələrin hər birində yəhudilərin sifət, xüsusiyyət, üslub, davranış, adət və əqidələrindən birinə işarə etmişdir. Belə ki, Allah-taala buyurur: “O kitabda Bəni-israilə xəbər verdik ki, yer üzündə iki dəfə fəsad və inadkarlıq (tüğyan) edəcəksiniz – böyük bir inadkarlıq (tüğyan).”[1]

“Yəhudilər dedilər: Allahın əlləri bağlıdır!” Öz əlləri bağlı olsun! Dedikləri bu sözlərə görə Allahın rəhmətindən uzaq (lənətə düçar) oldular. Allahın əlləri açıqdır, hər cür istəsə, infaq edir (ruzi verir). Pərvərdigarın tərəfindən nazil olanlar onların çoxunun küfr və tüğyanını artıracaqdır. Biz qiyamət gününə qədər onların arasında düşmənçilik və kin saldıq. Hər vaxt müharibə odunu qızışdırsalar, Allah onu söndürər. Onlar yer üzündə fəsad törətməyə çalışırlar. (Halbuki) Allah fəsad edənləri sevmir.”[2]

Aydındır ki, bu iki ayə yəhudilərin bütün yaramaz və mənfur xüsusiyyətlərini bəyan etməmişdir. Buna görə də onların xüsusiyyətlərini bəyan edən digər ayələrə işarə etməklə bu ayələri iki bölmədə və iki mövzu daxilində bəyan edəcəyik:

a) Yəhudilərin xoşagəlməz adət və yaramaz sifətləri;

b) Onların xarab və yanlış əqidələrindən bəzisi.

Birinci bölmə: yəhudilərin xoşagəlməz adət və yaramaz sifətləri

Qurani-kərim yəhudilərin pis və mənfur sifətlərinin məcmusuna işarə edir. Onlar aşağıdakılardan ibarətdir:

1. Asimani kitabların, xüsusilə Tövratın təhrif olunması.

Mütəal Allah Quranda onların bu xüsusiyyətinə işarə edərək buyurur: “Yəhudilərdən bəziləri Allahın kəlmələrinin mənasını dəyişdirir və deyirlər: “Eşitdik və üsyankarlıq etdik. Eşit və kaş kar olaydın! – raina. Öz danışıqlarında dillərini fırladır və islam dininə tənə vururlar. Əgər “eşitdik və itaət etdik – unzurna” desəydilər, daha yaxşı və düzgün olardı. Küfrlərinə görə Allah onları lənətlədi və az miqdardan başqası iman gətirmədilər.”[3]

Yəhudilərin gördüyü çirkin işlərdən biri həqiqətlərin təhrif edilməsi, ilahi əmr və fərmanların həqiqətinin dəyişdirilməsi idi: “Yəhudilərdən bəziləri Allahın kəlamını başqa mənaya dəyişdirirdilər.” Yəni Allahın kəlmələrini və ayələrini təhrif edirdilər. Bu cür təhriflər bəzən kəlmədə, bəzən də məna və əməldə baş verirdi. Ayənin davamındakı cümlələr göstərir ki, burada təhrif dedikdə məqsəd ifadələrin və kəlmələrin təhrifidir. Çünki Allah-taala buyurur: “Onlar deyirlər: “Eşitdik və üsyan etdik”. Yəni “eşitdik və itaət etdik” demək əvəzinə, “eşitdik və üsyan etdik” deyirdilər. Bu da dəqiq şəkildə məsxərə üzündən deyilən bu atalar sözünə bənzəyir: “Sizdən göstəriş, bizdən itaətsizlik” Bu cümlə və ifadələr sözü gedən mətləbə dair ən gözəl şahiddir.

Qurani-kərim bundan sonra bu qrupun təhəddi (mübariz tələb etmək) ilə yanaşı olan kinli sözlərinin digər hissəsinə işarə edir. Onlar bu yolla bir qrup sadəlövh və avam adama hakimiyyətlərini qoruyub saxlamaq istəyirdilər. Yəhudilər həqiqətlərin təhrifi və asimani kitabların (halbuki bu asimani kitablar onların özlərini və tərəfdarlarını firona məxsus zülm və ədalətsizlikdən nicat vermək vasitəsi idi) təbliğində xəyanət silahından əlavə, istehza və lağa qoymaq kimi silaha da əl atırdılar. Bu da məğrur düşmənlərin və haqq müxaliflərinin yeganə hərbəsidir.[4]

Bəşəriyyətə qarşı yəhudilər qədər inadkar və düşmən bir tayfa tarix boyu görünməmişdir.[5] Onlar özlərinin mənfur məqsədləri və təxribatçı fikirləri ilə uyğun gəlməyən hər bir sözü təhrif edirdilər. Hətta əgər ağıllarını işlədərək bu sözün Allah tərəfindən olduğunu bilsəydilər belə, yenə də təhrif edirdilər. Onlar əvvəllər də Tövratı təhrif edərək, ədalət və rəhmət ayələrinin yerinə qəzəb və təcavüzkarlığa əmr edən sözləri qoyurdular.[6]

2. Əhd-peymanı pozmaq, ilahi ayələri inkar etmək, töhmət və peyğəmbərləri qətlə yetirmək

Mütəal Allah Quranın iki ayəsində yəhudilərin sifətlərindən üçünə: əhd-peyman pozmaq, ilahi ayələri inkar etmək və peyğəmbərlərə töhmət vuraraq onları qətlə yetirməyə işarə edərək buyurur: “Əhd-peyman pozduqlarına, ilahi ayələrə kafir olduqlarına, peyğəmbərləri öldürdüklərinə görə, habelə “bizim qəlblərimiz bağlanmışdır” dediklərinə görə Allah onların qəlblərini möhürlədi. Az saydan başqa iman gətirməzlər. Eləcə də küfrlərinə və Məryəmə atdıqları böyük böhtana görə.”[7]

Allah-taala yəhudilərə küfr nisbətini üç dəfə təkrar edir: 1. Yəhudilərin ilahi ayələri inkar etmələrini və peyğəmbərləri öldürmələrini bəyan edən zaman, 2. Onların dedikləri “bizim qəlblərimiz bağlanmışdır” sözünü bəyan edərkən, 3. Onların tərəfindən həzrət Məryəmə atılan ağır böhtanı bəyan edərkən. (Bu sözü yəhudilərdən başqa heç kəs deməmişdir.)[8]

Mütəal Allah şənbə günü şikar etməmək barədə onlardan möhkəm əhd-peyman aldığı zaman onlar ilahi təlimlərə əməl etmədilər, öz sözlərinin tam əksinə olaraq əhd-peymanı pozdular və Allah qarşısında tüğyan və inadkarlıqlarını davam etdirdilər. Nəticədə peyğəmbərlər tərəfindən onlar üçlün bəyan olunan aşkar ilahi ayələrə qarşı kafir oldular, insan üçün təsəvvür olunan ən kiçik belə haqq olmadan peyğəmbərləri şəhadətə çatdırdılar! Halbuki Allah o peyğəmbərləri aləmlərə rəhmət ünvanı ilə göndərmişdi. Yəhudi tayfası xeyirxahlıq əsasında olan hər bir dəvəti lağa qoyur, Allaha doğru dəvət edənlərə deyirdilər: “Bizim qəlblərimiz bağlanıbdır və heç bir haqq söz ona daxil ola bilməz.” Amma Allah-taala onların bu iddialarını rədd edərək buyurur: “Onların qəlbləri sair insanların qəlbləri kimi hidayət üçün açıqdır, amma onlar öz azğın və irticaçı fikirləri ilə qəlblərini ilahi hidayətə bağlamışlar. Allah da bu işlərinə görə onların qəlblərini qaraltmışdır. Nəticədə az saydan başqası iman gətirməz. Çünki onların özləri qəlblərini iman və mərifət qapılarına doğru açmırlar.[9]

3. Nəfsani istəklər əsasında iman

Yəhudilərin xüsusiyyətlərindən biri budur ki, yalnız onların nəfsani istəklərinə uyğun olan şeylərə iman gətirsinlər. Buna görə də Allah tərəfindən onların hidayət və səadəti üçün göndərilən peyğəmbərlərin haqq dəvət və istəklərindən imtina edərək özlərini onların müqabilində yüksəkdə görür və onları şəhadətə çatdırırdılar.[10]

Allah-taala bu barədə buyurur: ”Şübhəsiz, Biz Musaya kitabı (Tövratı) əta etdik. Ondan sonra bir-birinin ardınca peyğəmbərlər göndərdik, İsa ibni Məryəmə aydın dəlillər, möcüzələr bəxş etdik. Onu Ruhul-qudusun vasitəsi ilə qüvvətləndirdik. Məgər hər hansı bir peyğəmbər sizin nəfsani istəklərinizin əleyhinə çıxan zaman, onun müqabilində təkəbbür etmədinizmi, ona iman gətirməkdən imtina etmədinizmi?! (Bununla kifayətlənmədiniz, hətta) onların bəzilərini təkzib edib, digər bir qismini qətlə yetirdiniz. (Onlar istehza üzündən) deyirdilər: “Bizim qəlblərimiz qılafdadır (paslanıbdır, biz sənin sözlərindən heç nə başa düşmürük. Bəli, elə bu cürdür,) Allah onların etdikləri küfrlər səbəbi ilə onlara lənət etmiş, Öz rəhmətindən uzaqlaşdırmış, məhrum etmişdir (həmin səbəbə görə heç nəyi dərk etmirlər). Onlardan çox az bir hissəsi iman gətirər.”[11]

4. Haqqın inkar edilməsi

Məsihi və yəhudilərin digər xüsusiyyətlərindən biri budur ki, bu qrupun hər biri öz yanlarında məlum olan haqq və həqiqət məsələlərini inkar edirlər və bu da çox çirkin və xoşagəlməz sifətdir.[12]

Allah-taala bu barədə buyurur: “Yəhudilər dedilər: Məsihilərin (Allah yanında) heç bir mövqe və məqamı yoxdur; Məsihilər də dedilər: Yəhudilərin heç bir mövqeyi, məqamı yoxdur (batil və yanlış yoldadırlar). Hansı ki, hər ikisi səmavi kitabı oxuyurdular (və belə puç təəssübləri kənara qoymalı idilər). Nadan şəxslər də onlar (müşriklər) kimi sözlər deyirdilər. Allah Qiyamət günü onların arasında, ixtilaflı olan məsələdə hökm edəcəkdir.”[13]

“Heç bir mövqeyi, məqamı yoxdur” cümləsindən məqsəd budur ki, yəhudi və məsihilərin Allah yanında heç bir məqam və mövqeyi yoxdur. Yaxud onların dininin Allah yanında heç bir dəyəri yoxdur. Ayənin davamında “hansı ki, hər ikisi səmavi kitabı oxuyurdular” deyə buyurulur. Yəni Allah onların hidayəti üçün bir kitab yollamışdır və həmin kitab onların ixtiyarındadır. Bu kitabdan müxtəlif məsələlərdə mərifət nuru kimi istifadə edə bilərdilər, lakin təəssüflər olsun ki, öz hökmlərində təəssüb, inadkarlıq kimi şeylərə tabe olurlar. Ayənin davamında buyurulur: “Nadan şəxslər də onlar (müşriklər) kimi sözlər deyirdilər.” Ayənin bu hissəsində bu qrupun sözləri bütpərəst cahillərin təəssübkeşlik üzündən olan sözlərinə təşbeh etmişdir.[14]

5. Müsəlmanlara qarşı həsəd

Mütəal Allah Qurani-kərimdə yəhudilərin bu sifətlərinə işarə edərək buyurur: “Nə kitab əhlindən olan kafirlər, nə də müşriklər Rəbbiniz tərəfindən siz müsəlmanlara xeyir-bərəkət nazil olmasını heç vaxt istəmirlər. Halbuki Allah Öz nemətini istədiyi şəxsə məxsus edir. Allah böyük fəzl (nemət) sahibidir.”[15]

Müşriklər, yəhudilər, məsihilər və münafiqlərin Quranın Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-ə nazil olmasından xoşhal olmaması qəribə deyildi. Allah-taalanın o həzrəti risalətə seçməsindən, onunla birlikdə olanları hidayət edərək fəzilətli etməsindən də xoşhal deyildilər. Əksinə, onların bu işlərdən xoşhal olması qəribə ola bilərdi.

“Kaşif” təfsirində bu ayənin izahında imam Əli (əleyhis-salam)-dan nəql olunur ki, “Halbuki Allah Öz nemətini istədiyi şəxsə məxsus edir” cümləsindən məqsəd nübüvvətdir.[16]

Həsəd onların zat və ruhlarına elə nüfuz etmişdir ki, Peyğəmbərə əmr olunur ki, onlara belə desin: قُلْ مُوتُوا بِغَيْظِکُمْ “Öz qeyz və əsəbiliyinizdən ölün!”[17]

Onlar (müşriklər, yəhudilər və s) nübüvvət və risalətin yaxşı şey olduğunu bilirdilər. Amma Allah-taala onlardan qeyrisini fəzilətli edib nübüvvət məqamına seçdiyi üçün kin-küdurətlərindən və əsəbiliklərindən az qalırdı ki, partlasınlar. Halbuki اَللهُ اَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ “Allah risalət və nübüvvəti harada (və kim üçün) qərar verdiyini daha yaxşı bilir.” Risalət və nübüvvət digər rəhmətlər kimidir, Allah onu camaatın istəyinə əsasən yox, Öz istəyi əsasında və iradə etdiyi kəslərə bağışlayır. “Allah böyük fəzl və mərhəmət sahibidir.” Mümkündür ki, ilahi fəzl və mərhəmət bütün insanlara nəsib olsun. Əgər həsəd etməsələr və əməllərini xalis şəkildə Allah üçün yerinə yetirsələr, mümkündür ki, müşrik, yaxud yəhudi bir insan bir ilahi lütf sayəsində həqiqi müsəlman olsun və möminlərin çoxundan qabağa keçsin. Çünki bu fürsətlər hamı üçün mövcuddur və Allahın geniş və sonsuz rəhməti bütün insanlara şamil ola bilər.[18]

6. Müsəlmanların islamdan dönüb uzaqlaşmasını arzulamaq.

Qurani-kərim bu barədə buyurur: “Əhli-kitabdan bəziləri öz vücudlarında kök salmış həsəd səbəbi ilə haqq onlar üçün tamamilə aydınlaşandan sonra sizi İslamdan və imandan küfr halına qaytarmaq istəyirlər. Siz, Allah Öz fərmanını (cihad hökmünü) nazil edənə qədər onları əfv edib güzəştə gedin. Allah hər şeyə qadirdir.”[19]

İnsanların hamısı istəyir ki, hər kəs öz dinində qalsın. Filosoflardan biri bu barədə deyir: “Mənim nəzərimdə ən gözəl və mübarək gün o gün olacaqdır ki, camaatın hamısının mənim kimi fikirləşdiyinə şahid olam.” Amma yəhudilər müsəlmanların arasında fitnə yaratmağa böyük səviyyədə və geniş miqyasda səy göstərirlər ki, onları cahiliyyət dövrünə qaytarsınlar. Bu işdə həsəddən başqa bir səbəb də yox idi. Onların özlərinin başqaları kimi müsəlman ola biləcəklərinə elmləri var idi, lakin bununla eyni halda qanunsuz yollarla əldə etdikləri qazanclarının kasadlaşması qorxusundan bu işi görmürlər.

Yəhudilər Ühüd müharibəsindən sonra yaranan fürsətdən istifadə edərək hiyləgərliklə məkrli planları icra edirdilər. Rəvayətlərdə deyilir ki, Ühüd hadisəsindən sonra yəhudilər müsəlman cavanları öz evlərinə dəvət edir, öz qızları və şərabla onları aldadıb yoldan çıxarırdılar. (Necə ki, hal-hazırda da belədir.) Bundan sonra onların qəlbinə Quran və islam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alih) barəsində şəkk-şübhə salırdılar. Peyğəmbər bu məkrli planlardan agah olduğu zaman müsəlmanların əyyaşlıq və kef məclislərində iştirakını qadağan etdi, zina, şərab, qumar və donuz əti yemək üçün ağır cəza tədbirləri təyin etdi. Bundan sonra müsəlmanlar onların məkrli planlarından agah oldular və bir daha həmin məclislərə getmədilər.

Bəlkə də Allah-taalanın buyurduğu “haqq onlar üçün aşkar olduqdan sonra” ifadəsində məqsəd bu ola bilər ki, yəhudilər islamın haqq din olmasını, eləcə də şirkin və islam Peyğəmbərinin inkarının batil olduğunu bilə-bilə müsəlmanları küfrə və azğınlığa dəvət edirdilər. Əlbəttə, bu tədbirlər təkcə yəhudilərə məxsus deyildir; camaatın əksəriyyəti haqqı inkar etməyə səy edir. Səbəbi də yalnız budur ki, haqq onların nəfsani istəkləri ilə uyğun gəlmir. Çünki insan dinə və ağlına tabe olmur, əksinə özünün qəlbi istəklərinə tabe olur və duyğularına qapılır.[20]

Həzrət Əli (əleyhis-salam) buyurur:

اَکْثَرُ مُصَارِعِ الْعُقُولِ تَحْتَ بُرُوقِ الْمَطَامِعِ

“İnsanların əqlinin yerə çırpıldığı ən çox hallar tamah qılınclarına görədir.”[21]

7. İslam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alih)-in nübüvvətinin inkarına israr etmək

Yəhudilərin digər yaramaz sifətlərindən biri müsəlmanlarla düşmənçilik və islam Peyğəmbərinin nübüvvətini inkar etməkdir, halbuki o həzrətin məxsus sifət və xüsusiyyətlərinin öz asimani kitablarında olduğunu və bu barədə müjdə verildiyini bilirdilər. Bununla belə öz inkarlarına israr edirdilər: “O kəslər ki, adı Tövratda və İncildə yazılı olan bu Peyğəmbərə tabe olarlar...”[22]

8. Dində sazişçilik

Mütəal Allah buyurur: “Görmədiniz ki, kitabdan bir qədər nəsibləri olan kəslər cibt və tağuta iman gətirir və kafirlər barəsində deyirlər ki, bunların yolu möminlərin yolundan hidayətə daha yaxındır?! Bunlar o kəslərdir ki, Allah onları lənətləmişdir. Hər kəsi də Allah lənətləsə, onun üçün heç bir köməkçi tapmazsan.”[23]

Bu iki ayədən birincisi yəhudilərin digər bir xoşagəlməz xislətlərini bəyan edir: onlar öz hədəflərinə çatmaq üçün hər bir xalqı və milləti dində sazişçiliyə dəvət edirdilər. Hətta müşrikləri bütlərin qarşısında səcdə və təzimə razı və qane etmək üçün onların əqidələrini – bütün xurafat və çirkinlikləri ilə belə – islam dinindən üstün qələmə verirdilər. Halbuki yəhudilər səmavi kitab sahibi olan insanlar idi və öz səmavi kitablarında islamın əzəməti və İslam Peyğəmbərinin sifətləri barəsində oxumuşdular. Onlar bilirdilər ki, bizimlə onların arasında olan müştərək cəhətlər müşriklərin yəhudilərlə müştərək cəhətlərindən olduqca artıqdır. Lakin eyni halda bunların hamısını görməməzliyə vururdular və islama zərbə vurmaq və düşmənçilik etmək üçün müşrikləri müsəlmanlardan üstün hesab edirdilər.[24]

Bunlar yəhudilərin mənfur xislətlərinin ən barizləri idi ki, burada xülasə şəkildə bəyan etdik. Əlbəttə, bunlardan əlavə onların daha çox çirkin sifətləri vardır ki, Quranda aşkar bəyan edilmişdir. O cümlədən: nifaq (münafiqlik), lovğalıq, ürəyin daşlaşması, təkəbbür, özünü hamıdan üstün hesab etmək, Allahın müqəddəs dərgahına qarşı hörmətsizlik, həzrət Süleymanı sehrkarlıqda müttəhim etmək, öz peyğəmbərlərini ələ salıb məsxərə etmək və s.

İkinci bölmə: Yəhudilərin batil əqidələrindən bəziləri

Yəhudilərin batil və yanlış əqidələri barəsində çoxlu Quran ayələri vardır ki, qısa olaraq bəzilərinə işarə edirik:

1. Həzrət Üzeyirin Allahın oğlu olmasına etiqad

Mütəal Allah buyurur: “Yəhudilər dedilər: “Üzeyir Allahın oğludur”. Məsihilər dedilər: “İsa Allahın oğludur.” Onların dedikləri bu söz bundan əvvəl kafir olanların sözləri kimidir. Allah onları öldürsün! Haqdan necə azğınlığa çəkirlər?!”[25]

2. Yəhudilər inanırlar ki, onlara qısa müddətdən başqa əzab verilməyəcəkdir:

“Və dedilər: Cəhənnəm əzabı bir neçə gündən artıq bizə toxunmayacaqdır (əzab verməyəcəkdir). De: Allahla əhd-peyman bağlamışsınızmı?! (Belədirsə,) Allah Öz peymanına, vədəsinə xilaf çıxmaz (əhdindən dönməz). Yoxsa bilmədiyiniz bir şeyi Allaha aid edirsiniz?!”[26]

3. Onlar özlərinin Allahın övladları olduğunu iddia edirlər:

“Yəhudilər və məsihilər deyirlər ki, biz Allahın övladları və dostlarıyıq. De : Onda nə üçün günahlarınıza görə sizə əzab verir?! Xeyr, siz də Onun xəlq etdiyi insanlarsınız. O, istədiyi kəsi bağışlayır və istədiyi kəsə əzab verir. Asimanların, yerin və onların arasında olanların hakimiyyəti Allaha məxsusdur və hamının qayıdış yeri Allaha doğrudur.”[27]

4. Allahı əli bağlı hesab etmək:

“Yəhudilər dedilər: Allahın əlləri bağlıdır!” Öz əlləri bağlı olsun! Dedikləri bu sözlərə görə Allahın rəhmətindən uzaq (lənətə düçar) oldular. Allahın əlləri açıqdır, hər cür istəsə, ruzi verir. Pərvərdigarın tərəfindən nazil olanlar onların çoxunun küfr və tüğyanını artıracaqdır. Biz qiyamət gününə qədər onların arasında düşmənçilik və kin saldıq. Hər vaxt müharibə odunu qızışdırsalar, Allah onu söndürər. Onlar yer üzündə fəsad törətməyə çalışırlar. Allah fəsad edənləri sevmir.”[28]

5. Yəhudilər inanırlar ki, Allah fəqirdir: “Həqiqətən “Allah fəqirdir və biz varlıyıq” deyənlərin sözünü Allah eşitdi. Onların sözlərini, həmçinin peyğəmbərləri nahaq yerə öldürməklərini yazacağıq. Onlara deyərik: “Yandırıcı cəhənnəm odunun əzabını dadın!”[29]

Bunlar Qurani-kərimdə yəhudilərin çirkin sifətləri və azğın əqidələri barəsində qısa məlumatlar idi. Bu barədə dəqiq məlumat almaq üçün Quran təfsirlərinə və yəhudilər barəsində yazılan kitablara müraciət edə bilərsiniz.