Ətraflı axtarış
Baxanların
13969
İnternetə qoyma tarixi: 2011/04/16
Sualın xülasəsi
Ülul əzm Peyğəmbərlər və onların kitabları hansılardır? Nə üçün ulul əzm adlandırılmışdırlar və nə üçün Zərdoşt və Davud (ə) ulul əzm deyildirlər?
Sual
Ulul əzm Peyğəmbərlər və onların kitabları hansılardır? Nə üçün ulul əzm adlandırılmışlar və nə üçün Zərdoşt və Davud kitabları olduğu halda ulul əzm sayılmırlar?
Qısa cavab

Ülul əzm kəlməsi əhqaf surəsinin 35- ci ayəsində gəlmişdir. Əzm hökm və şəriət mənasındadır. Ulul əzm yəni o peyğəmbərlər ki, yeni şəriət və müstəqil dinə sahibdirlər. rəvayətlərdə ulul əzm Peyğəmbərlər üçün bir neçə şərait qeyd olunmuşdur:

1.             Dünyəvi olaraq dəvətə şamil olsun.

2.             İlahi kitaba malik olsun.

3.             Şəriət və dinə sahib olsun.

Yalnız İlahi Peyğəmbərlərdən 5 nəfər bu xüsusiyyətə malik olmuşdur; yəni ümimi şəkildə dəvət etmiş şəriət və İlahi kitaba sahib olmuşdurlar. O beş nəfər ibarətdirlər həzrət Nuh, İbrahim, Musa, İsa (ə) və İslam Peyğəmbəri həzrət Məhəmməd (s) rəvayətlərdə həzrət Nuh və həzrət İbrahimin kitablarından "Suhuf" olaraq adlandırılmışdır. Tövrat, həzrət Musanın kitabı, İncil İsanın kitabı və Quran İslam Peyğəmbərinin (s) kitabıdır.

Ətreaflı cavab

Quran- kərimdə "ulul əzm" kəlməsi bir dəfə işlədilmişdir. Allah Taala buyurur: "Ulul əzm Peyğəmbərlər kimi səbr et və...."[1]

Əzm möhkəm və payidar iradəli mənasındadır. Rağib Müfrədat kitabında deyir:

Əzm bir işi görmək qərarına gəlmək mənasındadır.[2] Lisanul ərəb lüğətnaməsində gəlmişdir: Ulul əzm Peyğəmbərlər o şəxslərdir ki, İlahi göstərişi öz öhdələrinə götürüb onu yerinə yetirməkdə qərara gəlmişdirlər.[3] Qurani kərimdə "əzm" kəlməsi bəzən səbr mənasında işlənmiş[4] və bəzən də əhdə vəfa etmək mənasında işlənmişdir.[5]

Təfsir kitablarında yazılır: Baxmayaraq ki, təzə din və şəriət sahibi olan Peyğəmbərlər bir çox çətinliklərlə üzləşirdilər; onunla qarşılaşmaq üçün əzm və böyük iradəyə malik olmaqları lazım idi. Bu cür Peyğəmbərlərə ulul əzm deyilir. Əgər bəziləri əzm və əzəmət sözünü hökm və şəriət mənasına təfsir etmişdirlər[6] buna görədir. Belə olmayan halda "əzm" lüğətdə şəriət mənasına gəlmişdir.[7]

Peyğəmbərin ulul əzm olması, o Peyğəmbərin şəriət sahibi olmasının nişanəsidir. Başqa sözlə desək, o Peyğəmbər xüsusi bir dinə sahibdir ki, onun zamanında və yaxud ondan sonrakı Peyğəmbərlər o dinin nəşrində köməkçi olmalıdırlar.[8]

O zamana qədər ki, başqa bir Peyğəmbər yeni din və şəriətlə zühur etsin. Allah- Taala da Qurani- kərimdə Peyğəmbərlərin vasitəsiylə dinin təbliğinə və nəşrinə işarə edir. Dörd Peyğəmbərin adını (İslam Peyğəmbərindən başqa ki, son ilahi din onun vasitəsiylə gəlmişdir bu ayədə onlara xitab edir) ki, məxsus din və şəriətə sahibdirlər, Qurani- kərimdə gətirir. Dindən sizin üçün bunu şəriət qərar verdi ki, Nuh (ə)- ı ona tövsiyə etdi, o ki, biz sənə vəhy etmişik İbrahimə (ə) Musaya (ə) və İsaya (ə) tövsiyə etdik, budur ki, dini bərpa edin və onda ixtilaf yaratmayın."[9]

Ülul əzm Peyğəmbərlər rəvayətlərdə:

Baxmayaraq ki, təfsir alimləri (xüsusiylə də şiə olmayanlar) İslamın birinci əsrlərində, ulul əzm Peyğəmbər o şəxsləri bilirdilər ki, cihad üçün məmur olmuşdurlar və yaxud mükaşifə aləmində görüşlərini zahir edirlər. Onların kim olduğunu təyin etdikdə isə Nuh, İbrahim, İshaq, Yəqub, Yusif, Əyyub, və yaxud İbrahim, Nuh, Hud (ə) və həzrət Məhəmməddən ad çəkirdilər.[10] Amma məsumlardan olan rəvayətlər ulul əzm Peyğəmbərlərin kim olduqlarını açıq- aşkar qeyd etdikdən əlavə ulul əzm peyğəmbərlərin sifətlərinidə açıqlayır.

Ülul əzm Peyğəmbərlərin sifətləri rəvayətlərdə bu cür açıqlanmışdır:

1.             Umumi və dünyəvi, istər insan və istərsə də cinlər olsun dəvəti şamil olmalıdır.[11]

2.             Təzə, müstəqil din və şəriətə sahib olmalıdır.[12]

3.             Səmavi kitaba sahib olmalıdır.[13]

Bu üç mərhələdə ulul əzm Peyğəmbərlərin məxsus üç xüsusiyyətlərinə işarə olunmuşdur; yəni ümumi dəvətləri olmalı, İlahi din və kitaba sahib olmalıdırlar.

İmam Sadiq (ə-) dan bizlərə çatan rəvayətlərdə ikinci və üçüncü şərt bir- birinin kənarında qeyd olunmuşdur ki, sualın sonrakı cavabı üçün (nə üçün bəzi Peyğəmbərlər o halda ki, kitab sahibidirlər, amma ulul əzm deyildirlər?) kifayət edir.

İmam Rza (ə) o şəxsin cavabında ki, o həzrətdən soruşur, bu Peyğəmbərlər necə ulul əzm oldular?

Buyurur: Çünki, (Nuh, İbrahim və ...) məxsus şəriət və kitaba təyin oldular.[14]

Bəs kitab sahibi olmaq, ulul əzm Peyğəmbərlərin şəriətlərindən biridir. Amma iki digər mühüm şərt bundan ibarətdir ki, bütün insanlar və cinlər üçün ümumi dəvətə sahib olsun və digəri isə təzə və müstəqil şəriətə sahib olsun.

Diqqət etmək lazımdır ki, müstəqil şəriətin mənası bu deyildir ki, əvvəlki Peyğəmbərlərin şəriətiylə tamamıyla fərqli olsun; və onunla heç biruyğunluğu olmasın. Bəlkə onun mənası budur ki, zamanın tələblərinə görə şəriətlərdə bir- birindən fərqli olurdu ki, bu da təbiidir.

Baxmayaraq ki, həzrət Davud (ə) səmavi kitaba sahibdir, amma onun kitabı, müstəqil şəriət və əhkam kitabı deyildi, o cür ki, həzrət Adəm, Şeys və İdris (ə) da kitab sahibi idilər, amma ulul əzm deyildirlər.[15]

Rəvayətlərdə, ülul əzm Peyğəmbərlərin adları başbaşa qeyd olunmuşdur. İmam Əli ibni Hüseyn (ə)- dan rəvayətdir ki, buyurur: Ulul əzm beş nəfərdirlər: Həzrət Nuh (ə), İbrahim (ə), Musa (ə), İsa (ə) və həzrət Məhəmməd (s)[16] beləliklə bu məna imam Sadiq (ə)[17] və imam Rza (ə)[18]- dan da bizə çatmışdır. Rəvayətlərdə, Nuh (ə) və İbrahim (ə)- ın kitablarından "Suhuf" olaraq yad edilmişdir, baxmayaraq ki, Quranı- kərimdə həzrət Musa (ə)- ın kitabındanda "Suhuf" olaraq yad olunmuşdur.[19] Amma bu "Suhufun" cəminə tövrat deyirlər. Həzrət İsanın (ə) kitab İncil, həzrət Məhəmməd (s)- in kitabının adı isə Qurandır.

Amma "Avesta" ki, Zərdüştların kitabıdır, Zərdüştun həmin səmavi kitab olmasında şübhə vardır. Avestanın müxtəlif qismətlərində onun sözləri və yaxud onun Allahla və insanlarla olan söhbətləri qeyd olunmuşdur.[20]

Əlavə məlumat üçün "Yəsna" (Avestanın ən qədim və mühüm hissəsi) 26- cı fəsl, 1- 2 bəndlərinə müraciət olunsun. Baxmayaraq ki, rəvayətlərə əsasən, o İlahi Peyğəmbər və kitab sahibi olmuşdur.[21]

 



[1] - Əhqaf surəsi, ayə 35.

[2] - Müfrədate Rağib, əzm kəlməsi.

[3] - Lisanul ərəb, cild 12, səh 399. " و أُولُو العَزْمِ من الرُّسُلِ: الذینَ عَزَمُوا على أَمرِ الله فیما عَهِدَ إلیهم "

[4] - Şura surəsi, ayə 43.

[5] - Taha surəsi, ayə 115.

[6] - Əllamə Təba- təbai deyir: Əzmin "əzimət" mənasına olması, yəni hökm və şəriət olması Əhli- beytin rəvayətləri vasitəsiylə sabit olmuşdur. Əlmizanın tərcüməsi, cild 18, səh 332.

[7] - Nümunə təfsiri, cild 21, səh 379.

[8] - Misbah Yəzdi, Usuli əqaid, səh 239.

[9] - Şura surəsi, ayə 13.

[10] - Biharul- ənvar, cild 11, səh 35. Beyrut çapı, vəfa.

[11] - Həmin səh 32.

[12] - Həmin səh 34, İləlüş- şəraye, cild 1, səh 149, bab 101.

[13] - Həmin səh 35.

[14] - Həmin səh 56.

[15] - Əl- mizan cild 2, səh 142, Əlmizanın tərcüməsi, cild 2, səh 213.

[16] - Biharul- ənvar, cild 11, səh 32.

[17] - Həmin cild 11, səh 56.

[18] - İləlüş- şəraye, cild 1, səh 149, bab 101.

[19] - Əla surəsi, ayə 19.

[20] - Rabert hiyom, Ədyane zindeye cəhan, səh 278 və yaxud əlavə məlumat üçün

Yesna" Avestanın ən qədim və mühüm hissəsi, 46- cı fəsl, 1 və 2- ci bəndlərinə müraciət olunsun.

[21] - Mənla yəzhəruhul fəqih, cild 2, səh 53, hədis, 1678; Səfinətul- bihar, cild 4, səh 346.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Bir sünnü kişini necə şiyə etmək olar? Aya şiyə bir qızı bir oğlanla ki,sünnüdür evləndirmək olarmı?
    10876 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/06/13
    Şiyə və sünnü hər ikisi müsəlmandırlar və bir çox məsələlərdə bir, və bəzi məsələlərdə fərqləri də vardır ki inkar etmək olmaz. Amma bu ixtilaflar birlik və dini ğardaşlığa ziyan yetirməməlidir.əlbətdə iki məzhəb arasında əsir fikirlərinin bir birbirinə yaxın olması üçün olan dialoqlar yaxşı bir işdir ...
  • Möminun surəsinin 101- ci ayəsi ilə saffat surəsinin 27 və 50- ci ayələrinin ziddiyyətini necə həll edirsiniz?
    5968 Təfsir 2012/07/16
    Quran ayələrində ümumi şəkildə və sualda qeyd olunan ayələrdə xüsusi şəkildə, heç bir ziddiyyət yoxdur. Çünki, "o gündə heç kəs digərindən kömək və sual xahişi etməz" buyuran ayələr, qiyamətin ilk mərhələlərinə işarə edir. Bu o günün qorxu və heyranlığının çox olması səbəbindəndir. Həmin qorxu və heyranlığın çoxluğu ...
  • Zinadan doğulan uşaq (vələduz- zina) barəsində olan hədislər hansılardır?
    9299 Hədis elmləri 2012/01/16
    Zinadan doğulan uşağın (vələduz- zina) xüsusi hökümləri var ki, Peyğəmbər (s)-dən və pak imamlar (ə)dan olan rəvayətlərdə açıqlanıbdır. O hədislərin bəzisinin ünvanı bunlardır: 1-     Vələduz-zinanın irsi: Vəsailuş- şiə, cild 26, səh 274:
  • İnsanın zatı haradan və nədən bəhrələnir və onun insanın rəftarında nə kimi əhəmiyyəti var?
    7436 Qədim kəlam 2011/05/31
    "Himəti mütəsliyə"nin bu barədə nəzəri budur ki, "zatlar ibtidai mərhələdə qeyri müəyyən şəkildə mövcud olurlar. Sonra isə yaradılış qanunlarına uyğun olaraq cismlənərək müəyyən olurlar. Üçüncü mərhələdə isə insan olaraq fərqli olaraq fəaliyyət göstərirlər". İnsanın zatı mənəvi və maddi qolda daşıyısı olaraq ilk yaradılışdan insanla birlikdə olurlar. Adətən maddi ...
  • İşdə inzibatçılığı ictimai adətlərlə – “təarüflə” necə cəm etmək olar?
    5522 Əməli əxlaq 2012/06/23
    “İnzibat” kəlməsi “yaxşı əncam vermək”, “möhkəmlətmək”, “dəqiqlik” və “hifz etmək” mənasına olan “zəbt” kökündəndir.[1] Şəri cəhətdən işə ona şəriət hökmlərindən hər biri: vacib, müstəhəb, mübah, məkruh və haram aid edilə bilər. İş inzibatı da – ona iltizamlı olmağın mənşəyini nəzərə almaqla – ...
  • İblisin əhvalatı həqiqidir, yoxsa təmsil üçündür?
    7269 Təfsir 2010/11/10
    Cavab verməmişdən öncə, qeyd etmək lazımdır ki, əşyaları tərif etməyin yollarından biri, "məsəl" ilə tərif etməkdir. Yəni insanların çoxunun asanlıqla onu anlamaları üçün, əqli həqiqətləri, hissi və toxunula bilən şeylərə oxşatmaqdır. Çünki insanlar hiss olunan şeylərə adət ediblər. Bizim fikrimizcə, Quranın məsəllərində bu üslubdan istifadə olunub. Qurani məcid müxtəlif yerlərdə, ...
  • Quranın nəzərində insan cahil zülmkardır, yoxsa Allahın xəlifəsi?
    7095 Təfsir 2011/01/13
    1.     Quranı kərim, müxtəlif ayələrdə insanın uca cə ali məqam sahibi olduğunu bəyan edir. Digər tərəfdən isə onu, bəzi ayələrində, zəif. Zalim, cahil kimi bəyan edərək danlayaraq qınayır.
  • İmam camaat namazın rükətlərinin sayında səhv edərlən, məmumların vəzifəsi nədir?
    6138 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/05
    Əgər imam camaat namazın rükətlərinin sayında şəkk etsə, ya namazı səhv qılsa və məmun namazın rükətlərinin sayında yəqini olsa, bunu imam camaata anlada və onu rükətlərin sayı və vəzifəsindən xəbərdar edə bilər.[1] Amma bu xəbərdarlıq elə formada olmalıdır ki, namazın batil olmasına səbəb olmamalıdır. Məsələn, əllə işarə, Allahu ...
  • Nə üçün qədr gecəsində bədənə zəfəran sürtmək qadağan edilmişdir?
    7837 Əməli əxlaq 2011/04/16
    1). Zəfəranın üç əsas xüsusiyyəti vardır: Yemək ədviyası, dərman və gözəllik kimi istifadə olunması. 2). Zəfəranı bədənə sürtmək haram deyildir. Amma bu hədisə əsasən qədr gecəsi bədənə çox zəfəran sürtmək mələklərin ona salam verməməsinə səbəb olur. bunun əsas səbəbi bu ola bilər ki, bədənə çox zəfəran sürtmək, onun iyinin ...
  • Nəsnasın keyfiyyəti və varlığı necədir?
    5415 Hədis elmləri 2015/05/04
    Nəsnas müxtəlif formalarda təsvir olunub. Bəzi rəvayətlərə əsasən həzrəti Adəmin (ə) yaradılışından öncə olublar. Əlbəttə digər rəvayətlərə əsasən insanlardan bir dəstəsi mənəvi saflıqdan uzaq olmağa, heyvani hisslərinin güclü olmasına və bir çox günahları törətdiklərinə görə nəsnasın nümunələrindən hesab ediliblər. ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    162769 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    154454 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    117603 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    109491 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    98130 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    91135 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    53244 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    44708 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    43584 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    42709 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...