Ətraflı axtarış
Baxanların
7667
İnternetə qoyma tarixi: 2012/05/17
Sualın xülasəsi
Quranın bir çox surələrinin əvvəlində " الم" kimi (hurufi muqəttəə) sözlər vardır ki, hətta təfsir alimləri onun mənasını bilmirlər. Bir kitab ki, bütün dövrlərdə bəşərin hidayətçisidir, nə üçün məna daşıyan kəlmələr onda olmalıdır. Bu kəlmələr indiki dövrdə bəşərin hansı problemlərini həll edir. Allah mənasız söz deməməlidir.
Sual
Quranın bir çox surələrinin əvvəlində " الم" kimi (hurufi muqəttəə) sözlər vardır ki, hətta təfsir alimləri onun mənasını bilmirlər. Bir kitab ki, bütün dövrlərdə bəşərin hidayətçisidir, nə üçün məna daşıyan kəlmələr onda olmalıdır. Bu kəlmələr indiki dövrdə bəşərin hansı problemlərini həll edir. Allah mənasız söz deməməlidir.
Qısa cavab

Quranın "hurufi muqəttəə" kəlmələri barəsində çoxlu nəzəriyyələr vardır, o cümlədən Əllamə Təba təbayi yazır: Hürufi Muqəttəə olan surələrə nəzər saldıqda insan o surələr ki, hurufi muqəttəəylə başlayır onlar arasında və yaxud o surələrdə məzmun cəhətindən hansı xüsusi bir abitə olduğunu dərk edir.

Bəs bu hərflər Allah Taalayla Peyğəmbəri arasında olan sirdir ki, onların mənası bizim üçün gizli və bizim ağılımız onu dərk etməyə yol tapmır, yalnız bu həddə ki, hurufi muqəttəə olan surələr arasında və onların məzmununda xüsusi bir rabitə vardır.

Müasir təfsir alimlərindən biri hurufi muqəttəə olan surələr barəsində bir sıra nöqtələrə işarə etmişdir ki, onları elektrik cihazlar vasitəsiylə isbat etmişdir. O bu nəticəyə çatmışdır bu 29 surənin hər brində olan huqəttəə hərflər ki, fərdi və ya mürəkkəb hərflərlə başlamışdır, digər hərflər ki, surədə istifadə olunmuşdur, onlardan daha çox istifadə olunmuşdur.

Buna əsasən bir neçə mühüm nöqtə məlum olur:

A: Bu hərflər ki, Quran alimləri terminində onlara "hurufi muqəttəə" deyirlər, mənasız kəlmələr deyildirlər.

B: Bu hərflər Allah Taalayla Peyğəmbəri arasında olan rəmzdir (sirr) ki, başqalarının ondan məlumatı olmaması, onların mənasız olmasına dəlalət etmir.

C: Əgər insanlar üçün hidayət edici bir kitab yazılmışdırsa, və onda məxsus insanlar üçün əsas nöqtələrə işarə olunarsa, o kitabın hidayət edici olmasına heç bir zərər yetirmir.

Mümkündür bu hərflər hazırda olan insanların problemlərini həll etmir lakin Peyğəmbər bunlardan istifadə etməklə bəşərin hidayət olunmasında bir çox müvəffəqiyyətlərə nail olmuşdur ki, bəşərin bir çox çətinliklərini həll etmişdir.

Bütün bunlardan əlavə hurufi muqəttəə və bunun kimi mövzular, dinin daxilində olan bəhslərdəndir; yəni o zaman bu mövzular barəsində bəhs olunur ki, Allah Peyğəmbər və sair kimi mövzulardan bəhs sona çatsın. Bunun üçün də biz Allahı hikmətli və gözəl sifətlərlə tanıdıq və məlum oldu ki, Allah əbəs və mənasız iş görməz; əgər hurufi muqəttəə hərfləri kimi sözlərin istifadə olunmasıyla qarşılaşdıqda və onun sirrini dərk etmədikdə yenə də ümumi cavabı (Allahın hikmət sahibi olması) bu nəticəni əldə edirik ki, o iş mənasız deyildir.

Ətreaflı cavab

Suala münasib cavabdan əvvəl, Quranın muqəttəə hərfləri barəsində iki nəzəriyyəyə işarə edirik.

Muqəttəə hərfləri barəsində çoxlu nəzəriyyələr vardır,[i] bu mövzuda söz deyən təfsir alimləri arasından Əllamə Təbatəbayinin nəzəriyyəsinə işarə edib və digər alimlərin nəzəriyyəsinə işarə etdikdən sonra nəticə əldə edəcəyik.

Əllamə deyir: Quranın iyirmi doqquz surəsində muqəttəə hərfləri gəlmişdir ki, bəziləri bir hərf o cümlədən: « ص » bəziləri iki hərf o cümlədən « ق" و" ن » bəziləri isə üç hərf « الم » və bəziləri dörd hərf «" المص" و" المر"» və bəziləri isə beş hərfdən « كهيعص" و" حمعسق"» ibarətdir.

Başqa bir tərəfdən bu hərflər (təkrar cəhətindən) bir- birləriylə fərqlidirlər, onlardan bəziləri yalnız bir dəfə işlədilmiş o cümlədən (  ) "nun" hərfi kimi və bəziləri isə bir neçə surənin əvvəlində işlədilmişdir: o cümlədən: « ن »« الم"، و" الر" و" طس" و" حم"» kimi.

Bu iki nöqtəni nəzərə alaraq, müqəttəə hərfləri olan surələrin əvvəli oxşar olmasına misal üçün " الم"،" المر" diqqət etsək, müşahidə edərik ki, məzmun cəhətindən bir- birinə daha yaxındırlar lakin digər surələrdə bunu müşahidə etmək olmur.

Bu surələrin ilk ayələrində bu oxşarlığı müşahidə etmək mümkündür. Misal üçün:

" حم" (ha mim) surəsi ilk ayəsi bu ibarətlə (تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ) və yaxud digər ibarətlə bu mənanı daşıyır; bunun oxşarını «الر» (Əlif lam ra) hərfləriylə başlayan surələrin ilk ayələrində müşahidə edirik ki, buyurur:

«تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ»

Və ya bu mənanı bildirən digər ibarətlərlə. Bu kimi surələri o cümlədən " طس la başlayır və yaxud «الم» başlamışdır, Quranda heç bir şübhənin olmamasından söz açmış və ya o mənanı ifadə etmişdir.

Bu şübhələri nəzərə alaraq, mümkündür insan bu nəticəni alsın ki, bu hərflər və o surələr ki, bu hərflərlə başlayır xüsusi rabitələri vardır. Bunu təyid edən məsələ budur, Əraf surəsinə nəzər saldıqda onun «المص» hərfləriylə başladığını görürük. Bu zaman surələrində olan mətləbləri Əraf surəsində toplanıb əks olduğunu müşahidə edirik. Yaxud Rəd surəsini ki, «المر» hərfləriylə başlamışdır, «الم»« المر » surələrində olan mətləbləri özündə əks etdirir.

Nəticə alırıq bu hərflər Allahla Peyğəmbərin (s) arasında olan bir sirdir və bizim onlardan heç bir məlumatımız yoxdur, bizim bu hərfləri dərk etməyə qüdrətimiz çatmır. Yalnız bunu dərk edirik ki, bu surələr arasında xüsusi bir rabitə vardır.[ii]

Bu arada müasir təfsir alimlərindən birinin də nəzərinə işarə etmək daha yaxşı olar.

Bir neçə il əvvəl Amerikada yaşayan Misirli tədqiqatçı (Doktor Rəşad) bəzi surələrin əvvəlində olan muqəttəə hərfləri barəsində bəzi nöqtələr əldə etmişdir ki, onları elektron cihazlar vasitəsiylə isbat etmişdir. O bu nəticəyə gəlmişdir ki, bu surələrin əvvəlində olan hərflər həmin surələrin daxilində olan hərflərlə rabitəsi vardır. Sonralar bu nəzəriyyəsini elektrik vasitəylə bir neçə il müddətində isbat edib bu nəticəni əldə etdi, bu 29- surənin hər biri ki, fərdi və mürəkkəb hərflərlə başlamışdır. Bu surələrdə istifadə olunan digər hərflərdən daha çox istifadə olunmuşdur. Bu kəşfə əsasən, məlum olur Quranın ayə, cümlə və lüğət ecazkarlığından əlavə, onun hərfləri də mühasimə, nəzm və münasib çərçivə daxilində gətirilmişdir ki, bu özü məna və bir çox həqiqətlərdən əlavə, bir nöz möcüzə sayılır.

Bu bəzi nəzəriyyələrin kəşfi və isbat olmasıdır ki, Bəqərə surəsinin əvvəlində olan muqəttəə hərfləri barəsində olan nəzəriyyələrdən biridir. Bu hərflər, surənin ayə, kəlmə və hərflərinin ecazkarlığına işarədir ki, onun əvvəlində hərflər fərdi və mürəkkəb gəlmişdir; mümkündür bu kəşf və nəzəriyyələr daha yüksək və əsl həqiqətlərə çatmaq üçün yol açsın.[iii]

Yuxarıda qeyd olunan məsələlərə əsasən bir neçə mühüm nöqtə əldə olunur:

A: Bu hərflərə Quran elmi terminində "muqəttəə hərfləri" adlandırılması mənasız deyil" çünki onlar üçün bir çox mənalar etmişdirlər və əgər öz sözünüzə diqqət etsəniz, onları sirrli hərflər adlandırnız əlbəttə güman etmirik ki, sizdən soruşsaq bu hərflərin rəmz və sirr olması nə deməkdir?

Heç bir zaman onların mənasız olduğunu deməyəcəksiniz.

B: Yuxarıda işarə olunan təfsir alimlərinin nəzəriyyələrindən məlum olur ki, Allah və Peyğəmbər (s) arasında olan sirdir, əlbəttə mümkündür bəşər onlardan bəzilərini dərk etməyə qüdrəti çatsın ki, bəzi insanların ondan xəbəri yoxdur. Digər insanların ondan xəbərinin olmaması bu hərflərin mənasız olmasına dəlalət etmir.

C: Əgər bütün insanların hidayəti üçün yazılmış bir kitabda, xüsusi insanlar üçün gizli nöqtələrə işarə olunarsa, onun hidayət edici olmasının əksinə dəlalət edirmi?

Mümkündür bu gün "muqəttəə hərf"- lərinin sirr olması insanların problemlərini həll etmir lakin qeyd olunduğu kimi bu hərflər Allah Taalayla Peyğəmbəri (s) arasında sirdir və Peyğəmbər (s) onlardan bəhrələnərək insanları hidayət və onların bir çox çətinliklərini həll etmişdir.

Bütün işarə olunanlardan əlavə ki, muqəttəə hərflərindən bəhs olundu din çərçivəsindədir; yəni o zaman bu məsələlər barəsində bəhs olunur ki, tohid və Peyğəmbər bəhslərini sona yetirək. O cür ki, Allahın gözəl və hikmət sifətlərini tanıdıq bə məlum oldu ki, Allah əbəs və mənasız iş görməz.[iv] Əgər muqəttəə hərflərinin istifadəsi kişi bəhsləri müşahidə etdik və onun sirrini dərk etmədik yenə bu cavabla (Allah hikmət sahibidir) nəticə əldə edirik o iş əbəs və mənasız deyildir.

 


[i] - Bu barədə göstərici: "Quranın muqəttəə hərfərinin mənası" nömrə 2473- ə müraciət edin.

[ii] - Təbatəbayi, Məhəmməd Hüseyn, Əl- mizan təfsiri, Musəvi Həmədani, Seyyid Məhəmməd Baqir, cild 18, səh 7- 8. Naşir; Dəftəre intişarate İslami camee Mudərrisin, hozeye elmiyyeye Qum, birinci çap, 1374 hicri şəmsi.

[iii] - Taliqani, seyyid Məhəmməd, Pərtovi əz Quran, cild 5, səh 8, Çirkəte sdəhamiye nəşriyyatı, Tehran, 1362 hicri şəmsi.

[iv] - Möminun surəsi, ayə 115.

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Səcdəyə getdiyimiz zaman hansı üzv əvvəl yerə dəyməlidir?
    6386 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/09
    Səcdə namazın vacib hissələrindəndir və vacib və müstəhəm şərait və hissələrə malikdir; o yerlər ki, səcdədə müstəhəb hesab olur, odur ki, kişi səcdəyə getdiyi zaman ilk növbədə əllərini, qadın isə əvvəl dizlərini yerə qoymalıdır.[1]
  • İmam Əli (əleyhis-salam) sübh namazında zərbətlənən zaman İmam Həsənlə Hüseyn orada idilərmi?
    9605 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Əli (əleyhis-salam) zərbətləndiyi zaman Həsənlə Hüseyn (əleyhiməs-salam)-ın onun yanında olması ilə əlaqədar çoxlu rəvayət gəlmişdir. Buna görə də bu bəhsdə bir neçə ehtimal verilir: 1. İmam Əli (əleyhis-salam)-a məsciddən kənarda zərbə vurulmuşdur. Bu ehtimala əsasən demək olar ki, həmin anda Həsənlə Hüseynin Əli (əleyhis-salam)-ın yanında ...
  • Sualın xülasəsi: İmamlar (ə) və alimlər baxımından namazın ilk vaxtında qılınmasının savabını bəyan edin.
    6814 Hədis elmləri 2012/04/18
    Namzın ilkin vaxtında qılınmasının çoxlu sayda savab və təsirləri bəyan edilmişdir. Məsələn: Namzın savabının iki qat olması, İlahi məhəbbətini qazanmaq və s... Alimlər də bu mövzuya diqqət etməklə insanları namzın ilkin vaxtında qılınmasına çağırmışlar. Bunu Allaha yaxınlaşma və seyri sluk üçün ən mühüm əsaslardan hesab ...
  • Seçilmiş dörd qadının və onların atalarının adı nədir?
    14315 تاريخ بزرگان 2011/09/11
    Övliya və saleh insanların arasında elə qadınlar olub ki, bəşərin tarixi boyu, tövhid və İlahi hədəflər yolunda çoxlu fədakarlıq ediblər və onların adı həmişə bəşərin qara tarixində parlayır. Amma İslami rəvayət və mənbələrdə uca dərəcəli, şərəfli və üstün dörd qadının adı qadınların ən üstünü və behişt qadınlarının üstünü olaraq çəkilmiş ...
  • Şəhid Dəstğeybin kitabları etibarlıdırmı?
    8256 تاريخ بزرگان 2011/06/27
    Əzəmətli şəhid Ayətullah Seyyid Əbul- Hüseyn Dəstğeyb Şirazi şiə aləminin alimlərindən və müctəhidlərindən biri olmaqla yanaşı arif bir insan olubdur ki, fiqh, ilahiyyat, əxlaq, irfan və... elmlərdə mütəxəssis olub onun kitabları və əsərləri ümumi şəkildə etibarlı və istifadəyə yararlı eyni zamanda təsirlidir. Əlbəttə bu məsələyə diqqət etmək lazımdır ki, məsum ...
  • Oruc tutumayan müsəlman üçün yemək və içməli su hazırlayıb verməyin hökmü nədir?
    5902 Cürbəcür 2015/05/30
    Əgər oruc tutmayan şəxsin şəri üzürü varsa və ya oruc tutmaq vacib deyilsə (məsələn, xəstəlik üzündən oruc tuta bilmir) bu əməlin iradı yoxdur. Əgər qüdrəti olan halda, qəsdən oruc tutmursa və xeç bir üzrü yoxdursa, bu iş günahdır və imkan həddində o şəxsi orucu tərk etdiyinə görə ...
  • Əbu Əli Sina nə üçün məntiq kitabında sıralamanı əvəz etdi?
    6941 İslam fəlsəfəsi 2011/10/03
    İbn Sina məntiqdə iki növ yenilik etmişdir:1.             Məntiq məsələlərində yenilik2.             Məntiqin yazılış quruluşunda yenilikİkinci növ yenilik məntiqin yazılışında onun iki düşüncə tərzinə dəlalət edir. Birinci düşüncə məntiqin bəzi məsələlərinin ...
  • Həzrət Məryəm (əleyha salam)-ın aləm qadınlarından üstün edilməsinin (ayədə) qeydsiz-şərtsiz olmasına diqqət yetirməklə həmin ayəni rəvayətlə necə məhdudlaşdırmaq olar?
    7192 تاريخ بزرگان 2012/04/09
    “Aləmin” kəlməsinin Qurani-Kərimdə işlədilmə yerlərinə və müfəssirlərin bu barədəki nəzərlərinə diqqət yetirməklə məlum olur ki, bu kəlmə yalnız zamanın bir dövründə olan insanlara məxsus edilir. Əhli-sünnət kitablarının bir çox yerlərində də ayələrə rəvayət vasitəsi ilə qeyd vurulur. Həmçinin həm əhli-sünnət, həm də şiə təfsirlərinin bir çox yerlərində ...
  • Bilmək istərdim sünnülər xüsusiylə də vəhhabilər hansı dəlilə əsasən deyirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy aldıqlarında məsumdurlar nəinki hər bir halda?
    9291 Qədim kəlam 2012/10/09
    Sünnülərdən bəzi tayfaları (Həşəviyyə və Sələfilər kimi) Qurandan dəlil gətirmək həzrət Adəm və onun behiştdən çıxarılmasını bildirən ayələr kimi, dəlil gətirirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy və risalətlərinin təbliği zamanı məsumdurlar və digər hallarda günahkar və səhvə də yol verirlər. O cümlədən, Sələfilər (Vəhhabilər) də bildirirlər ...
  • Əqd xütbəsinin fəlsəfəsin bəyan edin?
    8301 Əxlaq 2011/10/30
    İslam nəzərindənevlənmək ailənin və təbii olaraq ictimaiyyətin təşkili üçün bir müqəddəs əhd və peymandır və bir çox əsərlərə və nəticələrə malikdir o cümlədən: Cinsi meyli təmin etmək, nəslin törənməsi, insanın təkamüli, rahatlıq paklıq və iffət, hisslərin möhkəmlənməsi və bir çox başqa faydalardır. Bu müqəddəs əhdi peyman Allah Taalanın müəyyən etdiyi ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164825 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164349 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119884 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113939 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111088 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94230 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54926 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54632 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46311 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45920 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...