جستجوی پیشرفته
بازدید
315363
آخرین بروزرسانی: 1402/05/17
 
کد سایت fa24227 کد بایگانی 17299 نمایه بررسی جمله «من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق»
طبقه بندی موضوعی درایه الحدیث|فضایل اخلاقی
اصطلاحات شکر
گروه بندی اصطلاحات سرفصل‌های قرآنی
خلاصه پرسش
آیا جمله‌ی «من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق» حدیث است؟
پرسش
آیا جمله‌ی «من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق» حدیث است یا خیر؟ لطفاً سند آن را ذکر فرمایید. و آیا حدیثی مشابه با این مضمون وجود دارد؟
پاسخ اجمالی

سخن معروفی وجود دارد با این عنوان: «من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق». الفاظ این گفتار به این‌گونه در روایات نیامده و نمی‌توان آن‌را حدیث دانست. اما محتوا و مضمون آن در روایات آمده است؛ مانند این‌که امام رضا(ع) می‌فرماید: «آنکه از دیگرانی که نعمتی را به او ارزانی کرده‌اند تشکر نکند، شکرگزار خداوند نیز نخواهد بود».

همچنین عقل نیز تأییدکننده این سخن معروف است که در علم کلام از آن با عنوان «وجوب شکر مُنعم» یاد می‌شود.

پاسخ تفصیلی

سخن معروفی در مورد تشکر از دیگران وجود دارد با این عنوان که «من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق».[1] عده‌ای از این گفتار به عنوان یک حدیث یاد می‌کنند، اما بنابر جست‌وجویی که داشتیم، عین این عبارت در منابع روایی یافت نشد، البته روایات دیگری وجود دارند که بر همین مضمون دلالت دارند که در ادامه خواهد آمد.

البته این گفتار؛ از سخنانی است که به عنوان یک مطلب عقلانی نیز می‌توان بدان استناد کرد. به این بیان که عقل می‌گوید باید نسبت به کسی که در حق انسان خوبی کرده شکرگزار بود؛ به همین جهت در علم کلام، سخن از قاعده‌ای عقلی با عنوان «وجوب شکر منعِم» سخن به میان می‌آید؛ و گرچه بیشتر برای اثبات لزوم شکرگزاری از پروردگار است، اما مطمئناً در مورد تشکر از مردم نیز باید بدان پایبند بود. حال اگر کسی به این قاعده عقلی در مورد مردم پایبند نباشد، تعهدی وجود ندارد که شکرگزار خداوند نیز باشد و اندکی از نعمت‌های او را با شکرگزاری جبران کند. بنابر این، اصل آنچه در پرسش آمده را می‌توان به عنوان قاعده‌ای عقلی پذیرفت و در روایات نیز گرچه عین چنین عبارتی را نتوانیم بیابیم، اما معنا و مضمون آن در برخی روایات مشاهده می‌شود:

1. نزدیک‌ترین و بهترین روایتی که ناظر به این واقعیت است، سخنی از امام رضا(ع) می‌باشد که فرمود: «مَنْ لَمْ یَشْکُرِ الْمُنْعِمَ مِنَ الْمَخْلُوقِینَ لَمْ یَشْکُرِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَل‏»؛[2] «کسی که سپاس‌گزار نعمت‌هایی نباشد که از طرف آفریدگان به او ارزانی شده است، شکرگزار خداوند نیز نخواهد بود». 

2. امام صادق(ع): «در تورات نوشته شده: سپاس کن آن‌را که به تو نعمت داده و نعمت بده آن‌را که از تو سپاس‌گزار است، با سپاس‌کردن، نعمت‌ها پایان نمى‏پذیرد، اما کفران، نعمت‌ها را باقى نمى‌‏گذارد، شکر و سپاس باعث زیادى نعمت‌ها و ایمنى از دگرگونى‏‌ها شود».[3]

3. امام سجاد(ع)‌: «خدا هر دل غمگینى را دوست دارد، و هر بنده‌ی سپاس‌گزارى را دوست دارد، روز قیامت خداى تبارک و تعالى به یکى از بندگانش می‌فرماید: از فلانى سپاس‌گزارى کردى؟ عرض می‌کند: پروردگارا! من تو را سپاس گفتم! خداى تعالى فرماید: چون از او سپاس‌گزارى ننمودى، گویا مرا هم سپاس نگفته‌اى! سپس امام فرمود: شکرگزارترین شما از خدا کسى است که از مردم بیشتر شکرگزارى کند».[4]

این روایت سوم به ‌صورت ضمنی بر مطلب دیگری نیز دلالت دارد که بسیار مهم است. این روایت شکرگزاری از بنده را همان شکرگزاری از خداوند می‌داند؛ یعنی ما با شکرگزاری از بنده، مقداری از شکرگزاری خداوند را نیز به‌جا آورده‌ایم. 


[1]. «کسی که شکرگزار مخلوق نباشد، شکرگزار خالق نیز نیست».

[2]. شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، محقق و مصحح: لاجوردی، مهدی، ج 2، ص 24، نشر جهان، تهران، چاپ اول، 1378ق.

[3]. شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 15، ص 315، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق.

[4]. «... َأَشْکَرُکُمْ لِلَّهِ أَشْکَرُکُمْ لِلنَّاس‏»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 99، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.

 

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا استفاده از دستگاه افزایش دهنده طول و حجم آلت برای مردان جایز است؟
    21617 Laws and Jurisprudence 1388/10/22
    پاسخ های دریافتی این سؤال از دفاتر مراجع معظم تقلید به شرح زیر است:دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):اگر مستلزم مفسده و تحریک شهوت باشد، جایز نیست.دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):اگر ضرر خاصی نداشته باشد اشکالی ندارد.پاسخ حضرت آیت الله ...
  • آیا پرخوری باعث بیماری «برص» می‌شود؟
    9646 درایه الحدیث 1392/02/23
    1. روایتی که در پرسش مطرح شده، چنین است: «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ الْأَكْلُ عَلَى الشِّبَعِ يُورِثُ الْبَرَصَ»؛[1] خوردن غذا در حال سیری «برص» را به دنبال دارد. 2. همان‌گونه که ملاحظه می‌فرمایید این روایت می‌گوید خوردن غذا در حال سیری برص ...
  • مراد از «مشاکله» در اصطلاح «علم بیان» چیست؟
    15459 فصاحت و بلاغت 1394/03/06
    هر انسانی برای رساندن معانی مورد نظر خود و القای آن به مخاطب، ناچار باید از الفاظ استفاده نماید. بنابراین درست به کار بردن الفاظ و چگونگی کنار هم قرار دادن، و انتخاب نوع لفظ نسبت به مخاطبان مختلف، در زمان و مکان خاص می‌تواند نقش بسزایی در رساندن ...
  • معنای «مکر خدا» چیست؟
    29078 تفسیر 1386/07/12
    «وَ مَکَرُوا وَ مَکَرَ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَیْرُ الْماکِرین»؛[1] آنان مکر کردند، و خدا هم مکر کرد، و خدا بهترین مکرکنندگان است.واژه‌ی «مکر» چند بار در قرآن مورد استفاده قرار گرفت که گاهی در مورد مکر کافران و دشمنان پیامبران(ع) به کار رفته و گاهی در ...
  • آیا حضرت علی اکبر ازدواج کرده بود، و اگر ازدواج کرد، نام همسر و فرزندانش چه بود؟
    131949 تاريخ بزرگان 1390/01/30
    دربارۀ این‌که حضرت علی اکبر(ع) همسر و فرزندی داشت یا خیر، دو نظر وجود دارد. برخی گفته‌اند که ایشان دارای فرزند نبود. اینان درباره همسر وی سخنی نگفته‌اند، اما بر اساس دلایلی؛ مانند این فراز از زیارت حضرت علی اکبر(ع): «...صلّى الله علیک یا أبا الحسن ثلاثا...»، می‌توان احتمال داد ...
  • حذیفه بن یمان کیست؟ آیا محب اهل بیت (ع) است؟ آیا وی امامت حضرت علی (ع) را قبول کرد؟
    26466 تاريخ بزرگان 1388/01/16
    حذیفه فرزند حُسَیل از بزرگان یاران نبی اکرم (ص) است. وی چون با طایفه یمانی ها هم پیمان بود به یمانی معروف گردید. حذیفه و پدرش حسیل و برادرش صفوان با هم شرفیاب حضور پیامبر(ص) گشته، اسلام آوردند و در احد و سایر جنگ ها (بجز جنگ بدر که کفار ...
  • آیا چون در آن قسمت کره زمین نیز به قبله می رسیم، به هر سمتی از زمین می توان نماز خواند؟
    29692 Laws and Jurisprudence 1389/12/03
    خداوند در قرآن می فرماید: از هر جا که بیرون می شوى روى خود را به سمت مسجد الحرام کن. و هر جا که باشید روى بدان سوى کنید.[1] الف: این گونه نیست که در هر جای کره زمین اگر به هر جهت نماز بخوانیمدر نهایت در ...
  • از آغاز حرکت امام حسین(ع) از مکه تا روز عاشورا، چه گروه‌ها و افرادی ایشان را ترک کردند؟
    7376 تاریخ 1395/07/18
    هدف ظاهری امام حسین(ع) در حرکت به سمت کوفه، تشکیل حکومت بوده است. همین امر سبب طغیان طمع در میان برخی شد. در نتیجه افراد بسیاری به ظاهر پیرو حضرتشان شده و به امید رسیدن به نان و نوایی، همراهی ایشان را برگزیدند. چنین افرادی که در آرمان ...
  • حکم خوردن کِرم به عنوان دارو چیست؟
    16321 Laws and Jurisprudence 1389/01/31
    پاسخ های دریافتی از دفاتر مراجع عظام به این شرح است:دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):پاک است ولی خوردن جایز نیست.دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):در صورت ضرورت و برای درمان اشکال ندارد.
  • آیا علامه مجلسی مداح حکومت صفویه بود؟
    14798 تاريخ بزرگان 1390/01/30
    همکاری عالمان شیعی با حاکمان صفویه و یا هر زمام داری دیگر، در جهت مشروعیت دادن، و یا تأئید آنان نبود، بلکه با توجه به مصالح اجتماعی و دینی صورت می گرفت که فواید بسیار و تبعات مثبت فراوانی برای مذهب تشیع، جامعه، مردم و ... داشت.از انتقادهایی ...

پربازدیدترین ها