اصطلاحات و مدخل ها
-
مسجد النبی(ص)
2988 سرفصلهای قرآنی
زمانی که پیامبر اکرم(ص) وارد مدینه شد، بسیاری از مردم آنجا علاقه داشتند که حضرتشان میهمان آنان باشد، اما آنحضرت(ص) شتر خود را رها کرد و قرار را بر این نهاد که هر جا شتر از حرکت باز ایستاد، همانج
-
مسجد ضرار
1829 سرفصلهای قرآنی
«ضِرار» مصدر باب مفاعله از ریشه «ضرر» بوده و در لغت، به معنای زیان رسانیدن تعمّدی به دیگران است.
در قرآن کریم و در سورۀ توبه به ماجرای ساخت «مسجد ضرار» اشاره شده است. گرچه این مسجد از طرف ب
- مسخ
-
مسعود بن حجاج
1301 شخصیتها
یکی از شهدای کربلا که به سپاه امام حسین(ع) پیوست و روز عاشورا به همراه فرزندش
-
مسلم (أسلم) بن کثیر
1353 شخصیتها
-
مسلم بن عقیل
2262 شخصیتها
مسلم فرزند «عقیل بن ابیطالب» و کنیزی به نام «حلیه» بود. ایشان در سال 20 قمری متولد شده و در چهل سالگی و در روز نهم ذی الحجه سال 60 به شهادت ر
-
مسلم بن عوسجه
1562 شخصیتها
مسلم بن عوسجه یکی از اصحاب پیامبر اکرم(ص) و یکی از برجستهترین شهدای کربلا میب
-
مسیحیت،مسیحی،نصرانی
658 سرفصلهای قرآنی
به آن دسته از پیروان عیسای مسیح(ع) که بعدها به پیامبر اسلام(ص) ایمان نیاوردند، مسیحی، نصرانی، ترسا و ... گفته میشود و آیین آنان با ع
-
مشورت(مشاوره)
1537 سرفصلهای قرآنی
رجوع کنید: «شورا».
-
مصادره به مطلوب
1815 اصطلاحات فقهی - اصولی
وقتی مشخص شود که برای اثبات یک چیز به خود آن چیز - و لو با عبارتی دیگر - استدلال شده است، میگوییم این «مصادره به مطلوب» است. مانند آنکه در اثبات گرمای هوا گفته شود که «چون هوا خنک نیست، پس گرم اس
- معاد ، رستاخیز ، آخرت
-
معاویه ، معاویة بن أبی سفیان
6189 شخصیتها
معاویه فرزند ابیسفیان و هند از افراد سرشناس قریش بود که با کنیهی «أبو عبدالرحمن» نیز شناخته میشد. مشهور مورّخان تولد او را پنج سال قبل از بعثت دانستهاند.
< -
معتزله
2582 فرقهها، مذهبها، گروهها
«اعتزال» در لغت به معنای دوری گزیدن و کناره گرفتن است و معتزله عنوان گروهی است که برجستگی آن در طرح مباحث کلامی بوده و در نیمۀ اول قرن دوم هجری(هشتم میلادی) در بصره بنیان گذاشته شده و بعدها به عنوا
-
معتلّ
1157 ادبیات
هر کلمهای که در حروف اصلی خود یک یا چند «حرف علّه» داشته باشد، «معتلّ» نامیده میشود که خود دارای چند زیر مجموعه میباشد: مثال(واوی و یائی). اجوف(واوی و یائی). ناقص(واوی و یائی). لفیف(مقرون و مفرو
-
معراج
5954 سرفصلهای قرآنی
«معراج» در زبان عرب، به وسیلهای گفته میشود که با کمک آن، انسان به بلندیها صعود مینماید و در همین راستا، به نردبان نیز "معراج" گفته میشود.
خداوند در «سوره معارج» خود را
-
مغالطه
1183 اصطلاحات منطقی
«مغالطه»، قیاسی است که به دلیل وجود برخی ویژگیهایی که در مقدمات آن وجود دارد، نتیجه درست و قابل پذیرشی را به دنبال نخواهد داشت:
- به لحاظ «صوری» درست نباشد؛ بدین بیا
-
مقابله به مثل
2378 سرفصلهای قرآنی
«مقابله به مثل» در لغت؛ به معنای تلافی کردن، رفتار همسان در پاسخ به رفتار دیگری، و ... آمده است.
مقابله به مثل يا اصل تقابل در تاريخ ج
-
مقام ابراهیم
2066 سرفصلهای قرآنی
از این مقام در آیه 125 سوره بقره نام برده شده است و گرچه برخی معتقدند که "مقام ابراهیم" شامل تمام منطقه حرم و تمام نقاطی است که حج در آن برگزار میشود، و برخی نیز "عرفات"، "مشعر الحرام" و "جمرات سه
-
مقام امن
1791 اصطلاحات عرفانی
پرهیزکاران به پاس ایمان و تسلیم در برابر حق، در قیامت در پیشگاه خدای متعال مقامی خواهند داشت که از آن به «مقام امن» یا «مقام امین» تعبیر میشود.
-
مقام امین
1828 اصطلاحات عرفانی
رجوع کنید: «مقام امن».
-
مقام تحیر
1600 اصطلاحات عرفانی
«مقام حیرت» یا «مقام تحیر» مقام سرگردانى در بحر توحید و وادى عشق است که بنده در دریاى بیکران احدیت سرگردان شده و محو جمال و جلال جبروت الهى شود. برخی معتقدند آیاتی که نشانگر آن است که انسانها نمی
-
مقام ترک سؤال
6719 اصطلاحات عرفانی
مراد از «ترک سؤال» که به عنوان مقامی عرفانی مورد گفتگو قرار میگیرد، به معنای مقامی است که عارف در آن تلاش میکند تا هیچ درخواست مساعدت مالی و مادی از دیگران نداشته باشد. به زبانی دیگر، یک عارف گرچ
-
مقام حیرت
1405 اصطلاحات عرفانی
ر.ک : «مقام تحیر».
-
مقام رب
1599 اصطلاحات عرفانی
«مقام رب» که در قرآن کریم به آن اشاره شده است به معنای صفت ربوبيت و ساير صفات كريمه حق تعالی(مانند علم، قدرت، قهر، رحمت و غضب) میباشد كه همگی از لوازم ربوبيت او است.
-
مقام صحو
2006 اصطلاحات عرفانی
سالک الی الله هنگامی که از حجابهای ظلمانی و نورانی گذشت، از آنجا که خود را هیچ پنداشته و ذاتش را محو ذات خدا میبیند، گاه شطحیاتی چون «انا الحق» از او سر میزند؛ اما اگر عنایت الهی او را یاری کند
-
مقام فنا
1892 اصطلاحات عرفانی
- مقام محمود
2421 سرفصلهای قرآنی"مقام محمود" مقامی است که خداوند در قرآن کریم، به پیامبرش وعده داده که در صورت شبزندهداری به آن خواهد رسید. در روایات، تفاسیر و منابع عرفانی توضیحات فراوانی پیرامون این مقام ارائه شده و به عنوان
- مقداد بن اسود
1744 شخصیتهامقداد در سال شانزدهم عام الفیل و 24 سال قبل از بعثت پیامبر اسلام(ص) به دنیا آمد. نام پدرش عمرو بود و از آنجا که عمرو با طایفۀ کنده - که د
- مقولات عشر
1158 اصطلاحات فلسفی«مقولات عشر» عبارتاند از: جوهر، كمّ، كيف، أين، متى، وضع، ملک، اضافه، فعل، انفعال.
اين تقسيمبندى در حقيقت تقسيمبندى كليهی ماهيات ممكن است، و هر ماهيت
- مکه ، فتح مکه
5057 سرفصلهای قرآنیمکه از مقدسترین شهرهای اسلامی است که در سرزمین حجاز و کشور کنونی عربستان واقع شده است. ملا صدرا ، صدر المتألهین
2727 شخصیتهاصدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی، مشهور به ملاصدرا و صدرالمتألهین فیلسوف بزرگ شیعی و پایهگذار مکتب فلسفی ملامتیه
2140 فرقهها، مذهبها، گروهها«ملامتیه» گروهی میباشند که با انجام کارهای ناپسند خلاف عرف و شرع، خود را در چشم مردم خوار نموده و وجههی مردمی خود را تباه مینمایند. گفته شده که آنان از مکتب «کلبیان» یا «کلبیون» که مؤسس آن، «آنت
- ملک الموت
1104 سرفصلهای قرآنیرجوع کنید: «عزرائیل».
- ملکوت
3003 سرفصلهای قرآنیدر بارۀ معنای واژه «ملکوت» که در قرآن مورد استفاده قرار گرفته، گفته شده است:
الف) «ملكوت» مانند مُلك (بر وزن قفل
- منت
3918 سرفصلهای قرآنیشايد در ابتدا چنین تصور شود که تعبیر «منت» تعبیری است که در همه جا بار منفی داشته و رفتاری نامناسب ارزیابی شود؛ اما هنگامى كه به ريشهی اصلى لغت «منت» باز میگرديم حقیقت این تعبیر كاملا روشن میشو
- مقام محمود
پرسش های اتفاقی
-
«واجب معلق» و «واجب منجز» چه تفاوتی با هم دارند؟
6432 General Terms 1398/01/31واجب به اعتبارات مختلف تقسیمات مختلفی دارد؛ لذا به یک اعتبار به «واجب معلق» و «واجب منجز» تقسیم میشود. 1. واجب معلّق: «واجب معلّق» واجبى است که وجوب آن فعلیّت یافته، ولى واجب متوقّف بر چیزى است که از اختیار مکلّف خارج است، مانند اینکه شخصی ...
-
در قرآن و دیگر گزارشها از مادر حضرت موسی(ع) بارها سخن به میان آمده، اما گزارشی در مورد پدر ایشان میخواستم؟
8210 تاريخ بزرگان 1397/12/20نام پدر حضرت موسی(ع)،[1] عمران بن یصهر بن قاهث(ناهب)،[2](قاهت)[3] بن لاوی بن یعقوب بن اسحاق بن ابراهیم(ع) است.[4] نام عمران در کتاب مقدس به عمرام پسر ﻗﻬﺎت پسر لاوی پسر یعقوب(ع) ذکر ...
-
آیا آیه ای از قرآن وجود دارد که ریشه کلمه المسموکات (سمک) در آن استفاده شده باشد؟
12804 تفسیر 1389/11/20در سوره نازعات آمده است: "رَفَعَ سَمْکَها فَسَوَّاها"؛[1] سقف آن را برافراشت و آن را منظّم ساخت.مفهوم سمکلغت شناسان در معنای سمک گفته اند: سمک عبارت است از: علو و برتری، زمانی که چیزی مرتفع شود ...
-
آیا در عاریه یا ودیعه و با موافقت امین، میتوان شرط گذاشت که او حتی در صورت عدم تفریط و کوتاهی در نگهداری امانت، باز هم ضامن باشد؟!
260 1402/10/19«عاریه» آن است که انسان مال خود را به شخص دیگری بدهد تا از آن استفاده کند، بدون اینکه از او هزینهای دریافت کند.[1] «ودیعه» به معنای امانت گذاشتن چیزی نزد شخصی دیگر است تا از آن نگهداری کند.[2]در عاریه و ودیعه، اگر شخص امینی ...
-
آیا زندانی کردن بدهکاری که به واسطه مهریه همسرش محکوم شده و هیچ مال و درآمدی ندارد شرعی میباشد؟
12924 برخی احکام 1392/11/08مهریه یکی از طلبهای ویژهای است که بر عهده مرد بوده و غالباً نیز عند المطالبه است. بنابر این، هر وقت زن درخواست کند بر مرد واجب است آنرا پرداخت نماید؛ زیرا بین مسلمانان، بلکه حتی غیر مسلمانان اختلافی وجود ندارد که بر شخص بدهکار پرداخت بدهی واجب ...
-
آیا امام زمان(عج) بر اساس «جفر احمر» رفتار میکند که این رفتارشان متفاوت با رویکرد حضرت على(ع) است که بر اساس «جفر ابیض» رفتار میکرد؟
7290 حدیث 1395/11/23در روایاتی درباره جفر ابیض و جفر احمر و ارتباط آن با امام زمان(عج) میخوانیم: 1. از امام صادق(ع) پرسیده شد: یابن رسول الله، آیا حضرت قائم(عج) رویکردی مانند رویکرد علی بن ابیطالب(ع) دارد؟ حضرت فرمود: «نه، همانا على(ع) با آنچه که در "جفر ابیض"(سفید) بود، رفتار کرد ...
-
وقتی در قرارداد جعاله بانک عامل باشد، آیا میتواند در قراردادی دیگر، خودِ شخص را عامل قرار دهد؟
6872 گوناگون 1393/03/10در فرض سؤال، برخی از مراجع تقلید[1] جعاله دوم را صحیح شمرده و برخی دیگر[2] آن را صحیح نمیدانند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[3] حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ...
-
آیا این روایت: «هر قدر صلوات بلندتر فرستاده شود، شیطان دورتر میشود» در منابع روایی وجود دارد؟ و آیا این یعنی ترغیب به فریاد کشیدن در صلوات چنانچه در بسیاری از مجالس دیده میشود؟
34857 درایه الحدیث 1390/12/22با جست و جو در منابع روایی، حدیث مورد سؤال یافت نشد، اما روایاتی وجود دارد که می گوید؛ صلوات با صدای بلند نفاق را از انسان دور می کند. امام صادق(ع) در این باره از رسول خدا(ص) نقل می فرمایند: "ارْفَعُوا ...
-
چگونه ممکن است امامان(ع) تمام کارهای شیعیان را تحت نظر داشته و با مشاهده کارهای نیک و بدشان، در یک لحظه هم اندوهگین باشند و هم شاد؟!
4512 درایه الحدیث 1397/03/24همانگونه که خداوند در تمام لحظات به همه مخلوقات توجه داشته و همه موجودات نزد خداوند حاضرند و حق تعالی، پروردگار همه است و در هر لحظه نعمتهایی را نسبت به میلیاردها تن هدیه کرده، و در همان لحظه، نعمتهایی را از میلیاردها فرد دیگر باز میگیرد، و ...
-
«عَلَم شخص» و «عَلَم جنس» چه تفاوتی با هم دارند؟
511 1402/08/06اسم علم یکی از انواع معارف است که از نگاههای گوناگون میتوان تقسیمبندیهای متفاوتی را برای آن در نظر گرفت، به اعتبار جنس به «علم شخص و علم جنس»، به اعتبار لفظ به «علم بسیط و علم مرکب» و به اعتبار کیفیت وضع، به «علم منقول، علم مرتجل و علم ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
884331 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
753296 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
731355 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
643621 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
643593 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
639266 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
577117 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
576610 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
558950 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
558833 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...