Ətraflı axtarış
Baxanların
10649
İnternetə qoyma tarixi: 2012/03/14
Sualın xülasəsi
Şeytanın adı xilqətinin əvvəlindən şeytan idimi, yoxsa Allah dərgahından qovulduqdan sonra belə adlandırılmışdır?
Sual
Şeytanın adı xilqətinin əvvəlindən şeytan idimi, yoxsa Allah dərgahından qovulduqdan sonra belə adlandırılmışdır?
Qısa cavab

Şeytan kəlməsinin kökü ilə əlaqədar fikir ayrılığı olduğuna görə onun mənasında da ixtilaf vardır. Şeytan sözünün mənasında üç nəzəriyyə vardır:

a) Şeytan شَاطَ  “şatə” maddəsindən tutulmuşdur, qəzəb üzündən olan yandırmağa və şölələnməyə deyilir;

b) Xəbis və alçaq varlıq mənasına olan شَاطن “şatin” kökündəndir;

v) Şeytan sözü شَطَنَ يَشَْطُنُ  “şətənə yəştunu”dan alınmışdır və uzaqlaşmaq mənasınadır.

İblis bəndələrin Allaha ibadət və bəndəlik etdiklərinə görə qəzəblənib əsəbi olduğuna, yaxud çox inadkar və itaətsizlik edən varlıq olduğuna, yaxud da Allah dərgahından qovulduğuna görə şeytan adlandırılmışdır.

İblisin adı ibri, yaxud siryani dilində Əzazildir. Ərəb dilində onun adı Haris, bəzi mənbələrdə isə Nabil, künyəsi isə Əba Kədusdur.

Ətreaflı cavab

Şeytan kəlməsinin hansı kökdən alınması ilə əlaqədar fikir ayrılığına nəzər yetirməklə onun mənasında da ixtilaf yaranmışdır. Buna görə də əvvəlcə şeytan kəlməsinin mənasını araşdırırıq. Bu sözün məfhumu ilə əlaqədar üç nəzəriyyə mövcuddur:

a) شيطان  Şeytan شَاطَ  “şatə” kökündən alınmışdır, fə’lan vəznindədir və onun axırındakı “əlif və nun” (ان) kökünə artırılmışdır. “Şatə”nin mənası qəzəb üzündən yanmaq və şölələnmək deməkdir.[1]

b) O شَاطن “şatin” kökündən alınmışdır, bu halda şeytan xəbis və alçaq varlıq mənasına olur.[2]

d) Bəziləri də demişlər ki, şeytan kəlməsinin axırındakı “nun” (ن) hərfi kəlmənin əsl hərfidir və o, “uzaqlaşmaq” mənasına olan شَطَنَ يَشَْطُنُ  “şətənə yəştunu” kökündən alınmışdır.[3] Buna əsasən şeytan xeyirlərdən və rəhmətdən uzaqlaşdırılmış mənasınadır.[4]

Bu kəlmə üçün deyilən mənalara əsasən, şeytanın belə adlandırılmasının səbəbi aşağıdakılardır:

Birinci nəzəriyyəyə əsasən, İblis bəndələrin Allah dərgahında ibadət və bəndəlik etdiyinə görə qəzəblənib əsəbi olduğundan şeytan adlandırılmışdır.[5]

İkinci mənaya əsasən, İblis çox alçaq və xəbis, həmçinin inadkar və üsyankar varlıq olduğuna görə ona şeytan deyilir.[6]

Üçüncü məfhuma əsasən, şeytan Allah dərgahından qovulduğuna görə ona belə ad verilmişdir. Belə ki, Allah-taala buyurur: فَاخْرُجْ مِنْها فَإِنَّكَ رَجِيمٌ “Buradan xaric ol! Çünki sən qovulmuşsan!”[7]

Şeytan üçün deyilən çoxlu mənalara diqqət yetirməklə hər bir inadkar və üsyankar şəxsə də şeytan deyilə bilər,[8] istər insan olsun, istər cin, istərsə də başqa canlı.[9] “Ən`am” surəsinin 112-ci ayəsi də həmin məsələyə də dəlalət edir.[10]

Nəticə:

Şeytanın və ya İblisin adı ibrani (yaxud siryani dilində)[11] Əzazildir. Ərəb dilində isə  Harisdir.[12] Bəziləri demişlər ki, onun adı (ərəbcə) Nabil, künyəsi isə Əba Kədusdur.[13] Buna əsasən, onun adı elə əvvəlcədən şeytan olmamış, əksinə Allahın əmr və fərmanına itaətsizlik etdikdən sonra şeytan adlandırılmışdır.

 


[1] Təyyib, Seyid Əbdül-Hüseyn, “Ətyəbul-bəyan fi təfsiril-Quran”, 1-ci cild, səh. 399, “İslam” nəşriyyatı, ikinci çap, Tehran, 1378-ci şəmsi il

[2] Məkarim Şirazi, Nasir, "Təfsiri nümunə", 1-ci cild, səh. 191, 192, "Darul-kutubil-islamiyyə", birinci çap, Tehran, 1374-cü şəmsi il

[3] Müstəfəvi, Həsən, “Əttəhqiqu fi kəlimatil-Quranil-kərim”, 6-cı cild, səh. 61, “Kitab” tərcümə və nəşr qurumu, Tehran, 1360-cı şəmsi il

[4] “Ətyəbul-bəyan fi təfsiril-Quran”, 1-ci cild, səh. 399

[5] Yenə orada

[6] "Təfsiri nümunə", 1-ci cild, səh. 191-192

[7] “Hicr” surəsi, ayə: “Sad” surəsi, ayə: 77, “Ətyəbul-bəyan fi təfsiril-Quran”, 1-ci cild, səh. 399

[8] “Ətyəbul-bəyan fi təfsiril-Quran”, 1-ci cild, səh. 399

[9] "Təfsiri nümunə", 1-ci cild, səh. 191, 192

[10] وَ كَذلِكَ جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَياطينَ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ “Beləcə. Hər bir peyğəmbər üçün cinlərdən və insanlardan olan düşmən qərar verdik.”

[11] Əsfəraini, Əbul-Müzəffər Şahfur ibni Tahir, “Tacut-təracim fi təfsiril-Quran lil-əacim”, tədqiq: Hərəvi, Nəcib, Mail və İlahi Xorasani, Əli Əkbər, 3-cü cild, səh. 13, “Elmi-mədəni nəşriyyat”, birinci çap, Tehran, 1375-ci şəmsi il

[12] Əllamə Məclisi, "Biharul-ənvar", 60-cı cild, səh. 308, “Vəfa” müəssisəsi, Beyrut, 1404-cü il; “Tacut-təracim fi təfsiril-Quran lil-əacim”, 3-cü cild, səh. 1319-cu il

[13] Burucerdi, Seyid Hüseyn , “Təfsirus-siratil-müstəqim”, tədqiq: Qulamrza Mövlana, 5-ci cild, səh. 258, “Ənsariyan” müəssisəsi, birinci çap, 1416-cı qəməri il, Qum

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Şiələrin nəzərində on ikinci imamın qeybdə olmasına etiqad bütün imamət nəzəriyyəsində şübhə yaradırmı?
    6297 Qədim kəlam 2010/11/10
    Sualda ümumi şəkildə və konkret nümunənin təyin edilmədiyi halda “qeybət dövrünün imamət nəzəriyyəsi ilə təzadı” irəli çəkildiyinə görə, imamın vəzifələrində müəyyən ünvanları zikr etməli, sonra onun qeybət dövrü ilə uyğun gəlib-gəlməməsini təhlil edəcəyik.İmamət – nübüvvətin ...
  • Nə üçün pendir yemək məkruhdur?
    19971 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2011/11/24
    Hikmət sahibi olan Allah-taala Öz bəndələri üçün nəzərə çarpacaq böyük faydası olan şeyləri vacib, onlar üçün ciddi zərər və fəsadı olan şeyləri isə haram və ya məkruh etmişdir. Pendir barəsində məsumlardan nəql olunan rəvayətlərin məcmusundan aydın olur ki, onu təklikdə yeyildikdə məkruhdur, lakin qoz ləpəsi ilə birlikdə yeyildiyi zaman zərəri ...
  • Aya günahkar bir cəmiyyətdə, mümkündür bir neçə xeyirxah və pərhizkar insanlara xatir o cəmiyyətdən əzab uzaq olsun və ya müddəti geciksin?
    6574 Təfsir 2012/02/07
    Quran ayələri və rəvayətlərdən istifadə olur ki, bəzi illət və amillər, cəmiyyətdən əzabın gecikməsinə və yaxud uzaq olmasına səbəb olur. Burada fürsətdən istifadə edib bir neçə nümunəyə işarə edirik. 1.             Onların arasında Peyğəmbərlərin və tövbə edənlərin olması: ...
  • Haram yoldan əldə edilmiş və sahibi də məlum olmayan pulun xumsu ödənməlidirmi?
    5991 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/15
    Haram yol ilə əldə edilən pul əldə edənin şəxsi malikiyyətində deyil. Öz əsas maliki və ya maliklərinə qaytarılmalıdır. Əgər bu mümkün deyilsə, Maliki məchul malın hökmündədir. Və xumsu yoxdur. Bəlkə o pulun bütövü Camiuş- şərait bir mərcəi təqlidin ixtiyarında olmalıdır və ya onun icazəsi ilə sahibinin niyyətinə ...
  • Aya qadın edə bilər ailəsinin icazəsi olmadan internetdə başqalarıyla rabitə yaratsın?
    6398 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/07
    Müctəhidlərin bu sual qarşısında olan cavabları ibarətdir: 1.             Xamineyi: Əgər kişinin malından istifadə etmirsə, icazə lazım deyil, amma diqqət etmək lazımdır naməhrəmlə rabitə həmişə fəsadla birlikdədir və ya günaha düşmək qorxusu vardır və caiz deyildir (icazə verilmir).
  • İmam Hüseyn (ə)- a bu qədər əzadarlıq etməyin səbəbi nədir?
    12947 Fiqh tarixi 2011/04/14
    Hər bir millətin keçmiş hadisələrində dəyərli ibrət və təcrübələr var ki, çoxlu zəhmətlə ələ gəlibdir və o millətin gələcəyi və taleyində çox böyük bir təsiri ola bilər. Bu dəyərli təcrübədən istifadə etmək üçün, bu hadisələrə həmişə yenidən baxılmalı və qorunmalıdır. Bu misilsiz hadisələrdən biri, Kərbəla hadisəsidir. Məsum ...
  • Allah insan beyni ilə tanınmağa qabil olmadığından, necə Onun barəsində mərifət əldə edə bilərik ki, şirkə səbəb olmasın?
    5843 Qədim kəlam 2012/04/18
    Allahı tanımaq üçün bənzətmə rəvayətlərdə rədd edilmişdir. Daha çox məlumat üçün ətraflı cavaba müraciət edin. ...
  • Һејванында руһу (нәфси) вармы, әҝәр варса инсанын руһу (нәфси) илә һансы фәргләри вар?
    6609 İslam fəlsəfəsi 2010/06/22
    Һәр шејдән әввәл гејд етмәк лазымдыр ки, вериләҹәк ҹаваб Һикмәти мүталијјә (Молла Сәдранын фәлсәфәси) нәзәријјәси әсасындадыр. Беләликлә, һәмин нәзәријјә әсасында мөвзуну ики әсли вә бир нечә сөһбәтимизлә бағлы шахәләрдә давам етдиририк.Биринҹи һиссә, “һејванда нәфсин олмасы” үнваны илә бир нечә бөлмәдә гәрар ...
  • Təşbeh qəbilindən İsanı “Allahın oğlu” hesab etmək olarmı?
    5871 Qədim kəlam 2012/04/10
    “İbnullah” (Allahın oğlu) kəlməsi həqiqi mənada olan “ata-oğul” mənasından başqa heç bir digər mənanı çatdırmır. “Allahın əli”, “Allahın xəlili” və s. ifadələrin öz həqiqi mənalarında Allah üçün işlədilməsi qeyri-mümkündür və mütəal Allaha övlad aid edilməsi Onun bəsit və mütləq (qeyri-məhdud) olan vücudu ilə ziddiyyətlidir. Digər tərəfdən, əgər ...
  • Həzrət Abbas su gətirən zaman nə mədhi oxuyurdu?
    7354 Dahilərin sirəsi 2011/12/25
    Keçmiş zamanlarda doyüşlərdən öncə öz doyüşçülərini ruhlandırmaq üçün müxtəlif şüarlar və mədhlər (təriflər) söyləyirdilər. İmam Hüseyn və onun yavərləri də aşura günü bir çox əzici və məna dolu şüar və mədhlər söyləmişlər. O cümlədən Həzrət Hüseynin (ə) böyük qardaşı həzrət Əbulfəz Abbasın da aşura günü müxtəlif vaxtlarda ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163847 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    159118 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118736 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111909 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    105734 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92592 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54134 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    49500 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44947 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44391 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...