Bu sual ilə bağlı gərək iki mühüm məqama diqqət etmək lazımdır:

İlk məsələ: İmamların yaşayışına diqqət etməklə aydın olur ki, nəin ki, onların qüdrət döyüşləri olmayıb, bəlkə heç qüdrət həvəsi onlarda olmayıb. Əgər nə vaxtsa öz hüquqlarından müdafiə ediblərsə təklifə və vəzifəyə xatir olub. Bu barədə iki nümunəyə işarə olunur:

1). İkinci altı nəfəri xilafət şurası ünvanına müzakirəyə qoyandan sonra Zübeyr öz rəyini Əliyə (ə) Təlhə Osmana və Səd Vəqqas Əbdürrəhmana verdi. Nəticədə üç nəfər qaldılar. Əgər onlardan hər biri başqasının xeyrinə kənara gedərdi, həmin xəlifə idi. Əbdürrəhman həzrət Əlinin (ə) yanına gəldi və onunla bu şərtlə beyət edəcəyini söylədi ki, Allahın kitabına, Peyğəmbərin (s) sünnətinə və şeyxlərin (əbu Bəkr və Ömər) əməlini yerinə yetirə. Amma həzrət (ə) buyurdu ki, əgər xəlifə olam Allah kitabı və onun Peyğəmbərinin sünnətinə öz üslubum və düşüncəmlə əməl edəcəyəm. Bu cəhətdən xilafəti qəbul etməkdən imtina etdi.[1]

Siyasətçilərdən bəzilərinin etiqadı bunadır ki, İmam (ə) zahirdə də olsa gərək bu şərti qəbul edərdi və sonradan ona əməl etməzdi. Həqiqətən hər bir dünya pərəst və qüdrət tələb şəxs belə fikr edər, amma görürük ki, İmam (ə) ona rəd cavabı verir (qəbul etmir).

2). Osmanın öldürülməsindən sonra camaat Əlinin (ə) evinə hücum gətirən vaxt. Həzrət buyurdu: Mənim sizə vəzir və müşavir olmağım sizə hakimlik etməyimdən daha yaxşıdır... Məni xilas edin (azad buraxın) və başqalarının sorağına gedin.[2]

Qüdrət tələb edən şəxs belə rəftar edərmi?! Bu hansı qüdrət tələblik meyarı ilə uyğundur?!

Biz inanırıq ki, əgər ədalət narahatçılığı (iztirabı) olmayaydı heç vaxt İmamlar (ə) hökumət dalınca getməzdilər. İmam Əli (ə) buyurub: Əgər bu narahatçılıq olmasaydı bütün dünyanın, keçinin burnundan gələn su miqdarında belə onun üçün dəyəri olmazdı.[3]

İkinci məsələ: Nübüvvət, xilafət və hökumətin irsi olması iki cəhətdən araşdırılır.

1). Heç bir ləyaqət və üstünlük nəzərə alınmadan, qohumluq əlaqəsinə görə bir nəfərin başqasından vəzifəni irs aparmasını nə ağıl qəbul edir, nə də şəriət.

2). Qohumluq əlaqəsinə görə deyil, təkcə öz şəxsi üstünlüyü və ləyaqətinə görə vəzifəyə sahib ola. Bununla bağlı əvvəlcə irsin əsil olmasını İlahi dinlərin Peyğəmbərlərinin tarixində araşdırırıq. Sonra İmamların xilafətinə məşğul olarıq.

2-1. Həzrət İbrahim (ə) Allah tərəfindən İmamət məqamına seçildikdən sonra dua edir ki, bu məqam onun nəslində davam tapa və Allah da buyurur: Zalım şəxslərə yetişməz.[4]

2-2. Həzrət Musa (ə) qardaşı Harunun (ə) onun üçün vəzir və canişin qərar verilməsini Allahdan istəyir.[5]

2-3. Süyeyman atası Davuddan irs aparır.[6]

Buna əsasən bu yerlərin hamısında bir növ irs aparmaq vardır; hər bir şəxsin fərdi ləyaqətlərinə əsasən ataları və qardaşlarının və... yerində qərar tutmaları Qurani kərim baxışından şərh və təfsirə qabiliyyətlidir.

Biz, Əli (ə) və onun nəslindən olan İmamlar (ə) barəsində, onların İmaməti və xilafəti haqqında Peyğəmbərdən (s) yetişən məxsus, aydın olan rəvayətlərdən lavə o həzrət (s) Əlinin (ə) barəsində buyurub: Sən mənim vərəsəmsən.[7]

İmamların İmaməti barəsində də demək lazımdır ki, bu vərəsəlik onun ikinci növündən olur. İmamət və xilafət üçün meyar və Allah tərəfindən yetişən göstərişdir; çünki o, daha yaxşı bilir ki, öz xəbərini yetirmək işini kimə tapşıra....[8] Əgər bu göstərişə əsasən İmamət və xilafət ləyaqəti bir nəsildə tapılsa, gərək onu qəbul edək. Həzrət İbrahimdən (ə) sonra onun iki övladının, İsmayil və İshaqın, İshaqdan sonra oğlu Yəqubun və ondan sonra oğlu Yusifin və s... nübüvvətə yetişməsi kimi.

Daha çox agahlıq üçün aşağıdakı göstəriciləri mütaliə edin:

"İmamətin Peyğəmbərin (s) nəslində inhisarlığı", sual 2969 (sayt: 3209).

"Peyğəmbər Əkrəmin (s) hökumət təşkil etməsinin Allah axtaran fitrət ilə əlaqəsi", sual 12305 (sayt: 12080).

"İmamlar və siyasi rəhbərlik", sual 7163 (sayt: 8068).

"İmamət və İmamlara etiqadın dəlilləri), sual 321, (sayt: 2707).

"Qədir Xumda Əlinin (ə) siyasi vilayəti", sual 2570 (sayt: 2724).