Ətraflı axtarış
Baxanların
11108
İnternetə qoyma tarixi: 2011/11/24
Sualın xülasəsi
Yuxu ilə huşdan geymə vəziyyətində ruhun fəaliyyətlərinin fərqi nədir?
Sual
Ruhun yuxu və huşdan getmə vəziyyətlərindəki fəaliyyəti arasındakı nə kimi fərq vardır? Nə üçün yuxuda gördüyümüz şeylər zehnimizdə qalır, lakin huşsuzluq vəziyyətində belə deyildir?
Qısa cavab

Ruhun ayıqlıqda bədənlə əlaqəsi və idarəsi onun yuxudakı əlaqə və idarəsi ilə tamamilə fərqlidir. Buna görə də islam təlimlərində yuxu bir növ “ölümün qardaşı” hesab olunmuşdur.

Təcrübi elmlərin yuxu zamanı ruhun bədənlə əlaqəsinin necəliyi barədə agahlığı olmasa da, yuxu zamanı baş verən fiziki dəyişikliklərə olan agahlığı bir qədər güclənmişdir. Laboratoriyada aparılan təcrübə və tədqiqatlara əsasən, yuxunun bir-biri ilə tamamilə fərqli olan iki mərhələsi vardır: REM Non REM. İnsanın Non REM mərhələsində gördüyü yuxular (yuxu güclü və dərin olduğuna görə) zehində qalmır, yalnız REM yuxuları zehində qalır. İnsanın huşdan getdiyi zaman da ruhun bədənlə əlaqəsinin şiddətlə zəiflədiyinə və yuxunun dərin olduğuna görə ehtimali yuxular zehnində qalmır.

Ətreaflı cavab

Ruhun fəaliyyətinin nədən ibarət olması və necəliyi indiyə qədər bəşər elmi tərəfindən dərk oluna bilməyən mühüm, müəmmalı və mürəkkəb məsələlərdən biridir. Bu məsələ alimlərin fikir ixtilafına səbəb olmuşdur. Belə ki, bəzi alimlərin dediyinə görə, ruhun həqiqəti və onunla əlaqədar digər məsələlər barəsində mindən artıq nəzəriyyə mövcuddur.[1]

Qurani-Kərim də ruhun mahiyyətini tanımaqla əlaqədar insanın qüdrətsiz olduğuna təkid edərək buyurur: “Ya Peyğəmbər! Səndən ruh barəsində soruşurlar, de: ruh mənim Pərvərdigarımın əmr və fərmanıdır, sizə elmdən cüzi miqdardan başqa bir şey verilməmişdir.”[2]

Ayə və rəvayətlərdən kömək almaqla başa düşürük ki, bədən və orqanizmin əksinə olaraq ruh mücərrəd bir varlıqdır, onda maddənin xüsusiyyətləri yoxdur. Yəni zaman və məkanda məhdud və məhsur olmur. Həmçinin aşkar bir məsələdir ki, oyaqlıqda və yuxuda, eləcə də bədəndən ayrıldığı vaxt – ölüm zamanı ruhun bədənlə olan əlaqəsi tamamilə bir-birindən fərqlənir. Quran buyurur: “Allah insanın ruhunu yuxu zamanı və öldüyü zaman alır. Əcəli gəlib çatan şəxsin ruhu alınan zaman bir daha qayıtmır. Amma əcəli çatmayan insan yuxu zamanı ruhu alınsa da, yenidən onun bədəninə verilir.”[3]

Qurani-məcid ölümü “təvəffa” təbiri ilə qeyd edir. “Təvəffa”nın mənası əxz etmək, geri almaqdır. Başqa sözlə, Allahın bəndəyə verdiyi can və ruh ondan iki mərhələdə geri alınır: 1. Yuxu zamanı onun zəif mərhələsi, 2. Ölüm zamanı güclü mərhələsi.

Hər bir halda çox maraqlı və müəmmalı bir məsələdir ki, yuxu zamanı bədəndən ayrılan ruh necə bir ruhdur və onun əsər-əlaməti nədir? Ruh bədəndən ayrılan zaman onun hansı əlamətləri vardır? Çünki yuxu zamanı insanda çox da əsaslı dəyişiklik baş vermir, yalnız onun fiziki və idrak qüvvələri zəifləmiş olur.[4]

Sonradan qeyd ediləcəyi kimi, təcrübi alimlər və fizioloqlar yuxu və röya ilə əlaqədar apardıqları tədqiqatlar nəticəsində bu həqiqəti əldə etmişlər ki, insan yatanda ölümə daha çox yaxın olur. Digər tərəfdən, onların apardıqları tədqiqatlar insanın ruhu ilə yox, yalnız fiziki orqanizmi və cismi ilə əlaqədardır. Onlar yuxunu bir-biri ilə ziddiyyətli olan REM və adi yuxu olan Non REM olaraq iki qismə bölürlər:

a) Aram yuxu.

Bu, qısa müddətli dalğa, yaxud Non REM adlandırılır. Bu mərhələdə beyin istirahət vəziyyətində olur. Beyindəki dalğalar və impulslar aram və asudə bir vəziyyəti nümayiş etdirir, gündəlik fəaliyyətlərin yorğunluqları bədəndən çıxır. Aram yuxu yatağa girdiyimiz zamanın əvvəlində uzun müddətlidir. Amma tədrici olaraq sonrakı 90 dəqiqəlik dövrdə onun müddəti qısalır.

b) Ziddiyyətli, yaxud REM yuxusu. Bu yuxu baş verən zaman bədəndə bir-biri ilə təzadlı olan hadisələr baş verir. Beyində oyaqlıq zamanına oxşar olan kəskin dalğalar yaranır və fəal hormonlar ifraz olunur. Göz də örtülmüş göz qapaqları arasında oyaqlıqda olduğu kimi sağa-sola, yuxarı-aşağı hərəkət edir. Amma bu mərhələdə bədən heç vaxt hərəkət etmir və həqiqətdə bədənin skelet əzələləri iflic kimi qalır. Biz bu dövrdə yuxu görürük. Ziddiyyətli yuxular qeyd olunan doxsan dəqiqəlik periodun ikinci yarısını təşkil edirlər.

Adi yuxunun dörd mərhələsi vardır ki, orada gözün sürətli titrəyişli hərəkəti müşahidə olunmur. Məcmu halında insanın yuxusu bir-biri ilə tamamilə fərqlənən beş mərhələdən ibarətdir. Bu mərhələlərdə beynin elektrik siqnalları (impulsları) bir-biri ilə təfavütlüdür və yuxu zamanı ərzində bu iki mərhələdə növbə ilə təkrar olunur.[5]

REM yuxusu zamanı iflic oluruq, beyin və onurğa beyinin neyronları hərəkətdən dayanır, amma həmin halda beyin çox fəal olur. Beyində qan cərəyanı və oksigen məsrəfi artmağa başlayır və s.[6]

Həmçinin, ziddiyyətli yuxu mərhələsində qarın nahiyəsində olan reflekslər, o cümlədən qəlbin və tənəffüsün hərəkətləri, qan təzyiqi, vajinal ifrazı artmağa başlayır, ətraf əndamlarda adernalin ifrazı çoxalır (ürəyin həmlə – infarkt ehtimalı), mədənin-bağırsaqların fəaliyyəti artmağa başlayır.[7]

REM yuxusu zamanı çox qəribə bir halət baş verir, ürəyin döyünmə tənzimatı əksər hallarda bu vəziyyətdə pozulur və ürək xəstəliyi olan şəxslər bu zaman ürək infarktı keçirə bilər. Gecələr (bu cür) ölüm halları gündüzdən daha artıqdır.[8]

Nə üçün bəzi yuxular yadımızda qalır?

Tədqiqatlar göstərir ki, əgər insan təzadlı yuxu mərhələsində oyansa, öz yuxusunu danışmağa başlayır, amma əgər adi yuxu mərhələsində oyansa, zehnində heç bir şey qalmır.[9]

Bəziləri israrla deyirlər ki, heç vaxt yuxu görmürəm. Belə şəxslər səhvdədirlər. Hamı yuxu görür. Amma yuxuların əksəriyyəti tez bir zamanda unudulur. Əgər insan yuxu əsnasında, yaxud yuxunu gördükdən dərhal sonra oyanmasa, yuxusu yadında qalmayacaqdır. Uzun illər yuxu görmədiyini güman edən insanlar laboratoriyada REM yuxusu əsasında oyansalar onlar üçün yuxuda gördükləri müxtəlif hadisələr çox qəribə və maraqlıdır.[10]

Biz təkcə o zaman öz yuxularımızın məzmunundan agah oluruq ki, yuxu görən zaman (yaxud ondan dərhal sonra) oyanmış olaq. Əgər belə bir halətdə diqqət yetirsək və yuxularımızı yadımıza salmağa çalışsaq, onun bir qədəri sonradan zehnimizə gələcək, əks halda bizim yuxularımız ötəridir və sürətlə məhv olur. Mümkündür müəyyən bir yuxu görək, amma onun möhtəvasının nədən ibarət olduğunu xatirimizə gətirməyə bilərik.[11]

Ümumi şəkildə belə demək olar: Yuxu ruhun bədəndən ayrılmasıdır və bu ayrılma bəzən şiddətli və güclü, bəzən isə zəif; bəzən uzun müddətli, bəzən qısa müddətli olur. Huşsuzluq halında isə ruhun bədəndən ayrılması şiddətlidir, onun zamanı və müddəti huşsuzluq dərmanının və yaxud cərrahiyyə əməliyyatının növünə bağlıdır və bu əsasda fərqli ola bilər. Lakin əsas məsələ budur ki, huşsuzluq yaradan dərmanlar orqanizmə güclü təsir qoyduğuna görə ruhun bədənlə olan əlaqəsi çox zəif şəkildə saxlanır, orqanizmin fəaliyyətini o qədər zəiflədir ki, sanki, ruh heç bir vasitə olmamış kimi, bədənsiz qalır. Bədənin ruh üçün vasitə olması qabiliyyətini tamam-kamal şəkildə əldə edənə qədər ruhun ona nəzər yetirməsi çox zəif olacaqdır. Buna əsasən, huşsuzluq halında ruhun bədənlə əlaqəsi şiddətlə kəsildiyinə və ruhun bədənə zəif diqqət yetirməsinə görə hətta ağır və çətin cərrahiyyə əməliyyatları ruhu təsirləndirmir və insanın ayılmasına səbəb olmur.

Yuxarıdakı məsələlərə diqqət yetirməklə demək olar:

1. Ruhun bədənlə və onun işləri ilə əlaqəsi nəinki yuxuda, hətta oyaqlıqda da bizim üçün dəqiq şəkildə məlum deyildir.

2. Yalnız ziddiyyətli yuxu mərhələsində gördüyümüz röyaları zehnimizdə saxlayırıq, adi yuxular çox az yadda qalır. Yuxunun zehində qalma şərti də yuxu gördükdən sonra tez bir zamanda oyanmaqdan ibarətdir.

3. Adi mərhələlərdə olan yuxuların yadda qalmamasının səbəbi budur ki, bu mərhələdə yuxu çox ağırdır və ruhun bədəndən ayrılması ziddiyyətli yuxu mərhələsinə nisbətən daha artıqdır. Buna görə də ruhun bədənlə əlaqəsinin çox şiddətlə kəsildiyi huşsuzluq halında, zamanın keçməsi ilə şəxs ayıqlıq vəziyyətinə qayıtdığından ehtimali yuxularını yadında saxlaya bilmir.



[1] Ayətullah Məkarim Şirazi, “Gənclər üçün üsuli-dindən 50 dərs”

[2] “İsra” surəsi, ayə: 85

وَ یَسْئَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ ما أُوتیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَلیلا

[3] “Zümər” surəsi, ayə: 42

[4] Misbah Yəzdi, Məhəmməd Təqi, “Pişniyazi müdiriyyəti islami”, səh. 71 və 72

[5] Bax: Xudapənahi, Məhəmməd Kərim, “Fizioloji psixologiya”, səh. 242

[6] Nel Karlson, “Fizioloji psixologiya”, səh. 401

[7] Xudapənahi, Məhəmməd Kərim, “Fizioloji psixologiya”, səh. 247

[8] Rabert B. Krahm, “Fizioloji psixologiya”, səh. 325

[9] Xudapənahi, Məhəmməd Kərim, “Fizioloji psixologiya”, səh. 325

[10] Nil Karlson, “Fizioloji psixologiya”, səh. 403

[11] Rita L. Etiknson və həmkarları, “Heleqardın psixoloji əsasları”, səh. 372

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Aya namazın salamından sonra təkbir deyib başı sağa və sola döndərməyin dəlili var?
    11288 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/07
    Namazın salamından sonra təkbir deyib başı sağa və sola döndərmək müstəhəb əməllərdən biridir və hədis kitablarında da ona işarə olunmuşdur. Onu düzgün yerinə yetirmək bu cürdür: 1.             Əgər namaz qılan .əxs, camaat namazında imamdırsa, qiblədən dönməmiş sağ gözüylə sağ tərəfə nəzər ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    56710 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Höccətiyyə təşkilatının əqidəsi nədir? Bu günkü gündə fəaliyyət göstərirmi?
    7957 Fiqh tarixi 2011/11/20
    Höccətiyyə təşkilatı, şəmsi iliylə 1332- ci il mordad ayının 28- ci tarixində Şeyx Mahmud Zakirzadə, hələb şəhərində dünyaya göz açmış bir şəxs tərəfindən Bəhaiyyə məzhəbiylə mübarizə məqsədiylə təsis olunmuşdur. Bu təşkilat bir baxımdan qarşılıq ümumi bir təşkilat və şöbələrdən ibarətdir: Tədris, tədqiq, yazıçılıq, hidayət, xarici ...
  • Əgər mən pis və yaramaz işlərə qurşansam, Allah-taala məni tərk edəcək və mənə məhəbbət göstərməyəcəkdirmi?
    6399 Əməli əxlaq 2012/03/14
    Şeytan insanın qəddar düşmənidir, o var-gücü ilə çalışır və daim səy edir ki, bütün insanları günahlara, çirkin və yaramaz işlərə sövq etsin, bu yolla da onlarla Pərvərdigar arasında fasilə salsın, bəndələri mehriban və bağışlayan Allahdan uzaqlaşdırsın. Amma Allah-taala Özünün bütün bəndələrini, hətta günahkar bəndələrini belə sevir, onların ...
  • "Quranda Saduqatihinnə (صدقاتهن) və Ucurəhunnə (اجورهن) nəyin barəsindədir?
    6384 Təfsir 2012/02/07
     «صدقاتهن»"Saduqatihinnə"[1], daimi izdivaca (həmişəlik evlilik) aid olan bəhsdə gəlibdir və mehriyyədən "sidaq" ünvanına ad aparıbdır.[2] Bu kəlmənin işləndiyi ayə, qadınların qəti hüquqlarından birinə işarə edir və təkid edir ki, öz həyat yoldaşının mehriyyəsini ödəsin.[3] Amma qadın öz mehriyyəsini bağışlasa lazım ...
  • Затында мүрәккәб олмајан бәсит ваҹиб варлығын кәнарында мүрәккәб, мүмкүн варлығы неҹә тәсәввүр етмәк олар?
    6790 İslam fəlsəfəsi 2011/05/21
    Варлыг аләминин нәзминдә бүтүн варлыгларын олмасына бахмајараг, һәр биринин өз һәгигәтләринә мүнасиб олараг мүхтәлиф мәгамлары вардыр. Онларын һәм мүштәрәк олмалары вә һәм дә ихтилафлары вүҹудларында мүәјјәнләшир. Варлыг аләминин ән јүксәк мәртәбәси һеч бир һәдд вә һүдуду олмајан Һагг-тааланын мәгамыдыр. Она ҝөрә дә Һагг-тааланын мүгәддәс затында һеч ...
  • Qurani- kərim baxımından özünü düşünmənin mənası nədir?
    7767 Təfsir 2012/04/18
    Özünü tanıma Quranda, fitri və daxili istedadları diriltmək və tərbiyələndirmək vasitəsi ilə öz həqiqətini yenidən ələ gətirmə mənasınadır. Bu həqiqət onun vücudunda gizlənibdir. Öz həqiqətini ələ gətirəndən sonra növbə, İlahi adlar sifətlər və varlıq aləminin həqiqətlərinin qəlbi dərk olunmasına yetişir. Özünü tanımanın fitri, dünyəvi və ...
  • Əgər cənnətin dərəcələri varsa, cəhənnəmdə bu cürdür?
    10005 Qədim kəlam 2012/02/09
    O ki Quran ayələrindən və rəvayətlərdən cəhənnəmin təbəqələri və dərəcələri haqqında ələ gəlir; budur ki, cəhənnəmdə cənnət[1] kimi müxtəlif təbəqələrə sahibdir ki, günahkarlar öz günah və cinayətinin dərəcəsinə uyğun olaraq, bu təbəqələrin birində yerlərib və əzaba düçar olacaqlar. İmam ...
  • Başqasının uşağını validenylərinin icazəsi ilə ədəbləndirməkdən ötrü döymək olarmı?
    4548 Cürbəcür 2015/05/30
    Sualın mövzusunda həddi buluğa çatdıqdan sonra icazə yoxdur və artıq bu yaşda ata-ananın icazəsinin təsiri yoxdur. Amma bəzi fəqihlər[1] zərurət olan halda buna icazə verirlər və o həddə qədər ki, uşağın bədəni qızarmış və qaralmış olmasın. Əlavələr: Mərce təqlid alimlərinin bu suala cavabları:
  • Bu aləm sona çatandan sonra təzə yaradılış olacaq?
    7478 معاد و قیامت 2012/09/01
    Allah ki, mütləq şəkildə fəyyazdır və feyz daimidir, bu fəyyazlıq daimi və ardıcıl yaradılışı tələb edir və yaradılışa laiq olan hər bir şeyi yaradır. Allahın fəyyaz və cavad olması yaratmaq və icad etməklə baş verir. Nəticədə fəyyaz olmağın tələbi yaradmaqdır. Allah heç vaxt feyzindən maneçilik ...

Ən çox baxılanlar

  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    166770 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    165504 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    120527 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    115074 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    113390 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    95292 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    56710 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    55402 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    47303 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46515 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...