Ətraflı axtarış
Baxanların
6266
İnternetə qoyma tarixi: 2007/10/29
Sualın xülasəsi
Allah zalımların zülmünün həqiqi (gerçək) faili deyil?
Sual
Nə üçün bu dünyada biri İmam Xumeyni olur, biri Səddam? Biri Buş olur, biri Əhmədi nəjad? Bu Allahın iradəsinin icrasının bir hissəsi deyil? Bütün bu işlər və əməllər (Allaha pənah aparırıq) Allah zülmünün əlaməti deyil? Hansı cavabınız var?
Qısa cavab

            Bu sualın cavabında bir neçə nöqtəni yada salmaq lazımdır:

  1. Bütün zalımların zülmünün kölgəsi dörd şeydə xülasələşir: 1. Cəhalət. 2: Ehtiyac. 3: Çirkin əxlaq. 4: Acizlik. Amma Allah bütün bu işlərdən pak və uzaqdır. Heç bir zülm onun zatına yol tapa bilməz. Buna əsasən nə inki adildir ki, ədalətin özüdür (eynidiy): Bu hökümə əsasən ki, Allah hikmətli və ədalətlidir, işlərini ədalətin ölşüsüylə edir.
  2. Allah bütün insanları bir yaradıb və hidayət yolunu onlara göstərib, hamıya ixtiyar və seçim hüququ veribdir. Amma bir dəstə öz iradəsi və ixtiyarıyla yuxarıda qeyd olunan bir ya neçə amilə (səbəbə) əsasən azqınlıq və zülm yolunu seçibdir. Başqa bir dəstə özlərində zülmün kökləriylə mübarizə edərək hidayət və ədalət yolunu seçib xoşbəxt olurlar.

Hər hansı halda sualın əsil kökü insana cəbri baxışdır. Bir haldakı cəbrilərin dəlilləri qəbul olası deyil. Biz Əhli- beytin (ə) məktəbi və sözlərinə əsasən əmr beynələmreynə etiqadlıyıq; yəni eyni halda ki, insanın bütün işləri Allahın təkvini iradəsi əsasında olur, Amma çünki insanın iradəsidə işlərinin həyata keçməsində səbəbin bir hissəsidir, insan etdiklərinə cavabdehdir.

Bu işlər təşrii iradə nəzərindən Allahı qəzəbləndirir.

Ətreaflı cavab

Bu sualın cavabında bir neçə nöqtəni yada salmalıyıq:

  1. Zülm pisdir və hikmətli Allah heç vaxt pis iş görməz; çünki zülmün amilləri neçə şeydir ki, Allah onlardan pakdır. Zülmün amilləri və kökləri aşağıdakılardan ibarətdir:

1: Ehtiyac: Zülm edən kəs bir sıra işlərə yetişmək üçün ehtiyaclıdır və zülm yoluyla onlara yetişə bilər.

2: Cəhalət və nadanlıq: Zülm edən zülmün pisliyin və çirkinliyin bilmir.

3: Çirkin əxlaq: Zülm edənin varlığında kin, ədavət, həsəd, özün istəmək, istəklərinə qul olmaq var.

4: Acizlik: Zülm edən kəs özündən zərəri və xətəri uzaqlaşdırmaqda acizdir. Hədəfinə çatmaq üçün zülmdən başqa yolu yoxdur.

Dünyada baş verən hər bir zülm bu amillərin nəticəsidir. Əgər bu amillər olmasaydı heç yerdə heç bir zülm olmazdı. Bu amillərin heç biri Allahın müqəddəs zatına yol tapa bilməz;

Çünki Allah:

A: Mütləq şəkildə ehtiyacsızdır.

B: Elmi sonsuz və qeyri məhduddur.

C: Bütün kamal simalara malikdir və bütün eyiblərdən münəzzəhdir.

D: Hədsiz və sonsuz qüdrətə sahibdir. O ədalətlidir və onun barəsində zülmün mənası yoxdur.

Bu cəhətdən deyil ki, pis olduğu üçün Allah etmir bəlkə ona görədir ki, Allahın vücudunda zülmün amillərinin heç biri yoxdur.

Digər tərəfdən Allah bütün insanları bir yaradıb və hamıya nisbət mehribandır. Ona görə insanlara saysız nemət bağışlayıbdır.

O nemətlərdən biri mehriban və ürək yanan Peyğəmbərlərin göndərilməsidir ki, açıq və aşkar dəlillərlə habelə kitab və qanunla birgə gəliblər. Hidayət yolunu Allaha hamıya göstərib və hamıya ixtiyar və seçim haqqı veribdir ki, camaat öz ixtiyarıyla ədalətli olsunlar.[1] Amma bir dəstə öz iradəsi və ixtiyarıyla yuxarıda qeyd olan bir ya neçə amilə (səbəbə) əsasən azğınlıq və zülm yolun seçiblər. Başqa bir dəstə öz varlığında zülmün kökləriylə mübarizə edərək hidayət və ədalət yolun seçib xoşbəxt olurlar.

Buna görə Allah ədalətinə əsasən yaxşı insanların işlərinə savab və zalımların işlərinə cəza verir. Necə ki, Quran buyurur: Ədalət tərəzilərin Qiyamət günündə qoyarıq və heç bir kəsə heç bir zülm olmayacaq və əgər xerdel dənəsi qədər də iş görmüş olsa onu gətirərik və hesablayarıq bu bəsdir ki, biz hesablayanıq.[2]

Həqiqətdə hər cəzası və müküfatı öz əməlinin nəticəsidir və həmin şeydir ki, özü öz əməliylə qazanıbdır.

Deyilənlərə əsasən baxmayaraq ki, Allah bəndələri bütün əməllərindən amma heç vaxt istəmir (iradə etmir) ki, bəndə zülm və sitə etsin. Bəndələrin hər biri öz əməllərini öz istəyi ilə edirlər.

B: Amma başqa məsələ budur ki, hazırkı quruluş (nizam) İslam nəzərindən ən gözəl quruluşdur və bundan gözəl olması mümkün deyil.[3]

Çünki insanın həqiqi təkamülü onu tələb edir ki, insan bütün mərhələləri öz ixtiyarı və iradəsiylə seçsin. Bütün insanların ixtiyar sahibi olması bu deməkdir ki, onların hamısının seçimi bir olmasın. Əgər Allah bütün insanları yaxşı işlərə məcbur etsə artıq ən gözəl quruluşun (nizam egsənin) mənası  olmayacaq.

Digər tərəfdən ən gözəl quruluşun (nizamı- əhsənin) tələblərindən biri budur ki, bir tərəfdən pisliyə və ədalətsizliyə cazibələr olmalıdır. Digər tərəfdən haqqdan, ədalətdən və təmizlikdən müdafiə etməkdə çətinliklər olmalıdır. Nəticədə haqqdan, ədalətdən və təmizlikdən həqiqi müdafiə edənlərlə yalançı müdafiəçilər açıq aşkar seçilsinlər. Buna görə həyarda yaxşı və pis insanlar olur.

Əlbəttə bu ən gözəl quruluşda (nizam ehsən) zülmlər, ədalətsizliklər və münasibətlər, zalimlərin dünya və axirətdə tənbihi və yaxşı insanların mükafatlandırılması kimi başqa yollarla ödənilir.

Hər hansı halda bu sualın əsil kökü insana cəbri baxışdır. Bir halda ki, cəbrlərin dəlilləri qəbul olunması deyil.[4] Biz Əhli- beytin (ə) məktəbi və sözlərinə əsasən əmr beynə- əmreynə etiqadlıyıq; yəni eyni halda ki, insanın bütün işləri Allahın təkvini iradəsi əsasında olur, amma çünki insanın iradəsidə işlərinin həyata keçməsində səbəbin bir hissəsidir, insan etdiklərinə cavabdehdir.

Bu işlər təşrii iradə nəzərindən Allahı qəzəbləndirir.[5]

 


[1] - Hədid Surəsi, ayə 25.

[2] - Ənbiya surəsi, ayə 47.

[3] - Ədl İlahi, Şəhid Mütəhhəri, səh 141- 142.

[4] - Müraciət edin: Sual 528 (sayt: 576).

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Peyğəmbərin besəti və meracı bir gündə (rəcəbin 27-də) baş vermişdirmi?
    8924 تاريخ بزرگان 2012/04/10
    Cavabı bəyan etmək üçün Peyğəmbərin besəti və meracı ilə əlaqədar məsələni təfsir kitablarından araşdırırıq. 1. Besətin tarixi ilə əlaqədar müsəlman alimləri arasında iki nəzəriyyə vardır: Birincisi şiələrin nəzəriyyəsidir. Onlar rəcəb ayının 27-ci gününü Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in besət günü hesab edirlər. İkinci nəzər isə ...
  • Türbət suyunu əldə etmək üçün, su, yağış suyu olmalıdırmı? Ona dua da oxunmalıdır yoxsa lazım deyil? Xahiş edirəm tam izah verin.
    8842 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/02
    Türbət suyunu hazırlamaq üçün, pak və gigiyena suyu kifayətdir.[1] Hərçənd, fərat suyu[2] zəmzəm suyu[3], yaxud neysan ayında[4] olan yağış suyu kimi bəzi suların daha çoxImtiyazları var. yağış suyu da çox vaxt saf və təmiz olduğuna görə, bəlkə adi sulardan daha yaxşı ...
  • Günahdan paklanmanın hansı yolları vardır?
    8738 Əməli əxlaq 2011/06/14
    İnsanın günahlarının bağışlanması yolları çox olmasına baxmayaraq biz onların bəzilərini aşağıda qeyd edirik: 1). Tövbə və Allaha tərəf qayıdış (bəzi şərtlərlə) 2). Günahların bağışlanmasına səbəb olan ən gözəl savabları əldə etmək, yəni yaxşı əməllərə qədəm qoymaq. 3). Kiçik günahların ...
  • İbn Ərəbinin İmam Zaman (ə.c) barəsində baxışı nədən ibarətdir?
    11923 تاريخ بزرگان 2011/09/04
    Mühyəddin İbn Ərəbinin əsərlərini mütaliə etdikdə onun İmam Zaman (ə.c) barəsindəki inancı üzə çıxır. O, "Fütuhati-məkkiyyə" kitabının Həzrət Məhdinin axırzamandakı silahdaş və yavərlərnə həsr etdiyi 366-cı babında belə qeyd edir: “Allahın diri, sağ bir xəlifəsi vardır, o, üzə çıxar. Onun zühuru dünya zülm və sitəmlə ...
  • Pişnamazı tanımadığımız halda camaat namazının hökmü nədir?
    9218 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/06/23
    Pişnamazın şərtlərindən biri ədalətli olmaqdır.[1] Pişnamazın bu ədaləti aşkar olunub isbat edilməlidir.[2] Ədalət batində Allahdan bir növ qorxu hissidir ki, insanın böyük günah iş görməsinin və ya kiçik günahları təkrar etməsinin qarşısını alır. Əgər bir şəxslə oturub-dursaq və ondan ...
  • Niyə dəstəmaz ayəsində “mərafiq (dirsəklər)” kəliməsi cəm halında, ancaq “kəbeyn (Ayağın üzərində yerləşən hər iki bənd,çıxıntı)” kəliməsi ikili cəm halında gəlibdir?
    5734 Təfsir 2019/05/05
    Dəstəmazın necə alənmasının keyfiyyətini bəyan edən dəstəmaz ayəsi olan Maidə sürəsinin 6-cı ayəsində Allah taala buyurur: Ey iman gətirənlər! Namaza durduğunuz zaman üzünüzü və dirsəklərə qədər qollarınızı yuyun! Başınızı və hər iki bəndə (oynağa) qədər ayaqlarınızı məsh edin!...[1] Ayədə gələn kəlimələrin mənası “Mərafiq” dirsəklər ...
  • İrfan elmində xət və nöqtə və s.... hansı mənadadır və “ənə nöqtətu təhtül-ba” (Mən ba hərfinin altındakı nöqtəyəm”- rəvayətinin mənası nədi?
    10843 Nəzəri irfan 2014/05/22
    İrafan elmində qeyb aləmindən bəzi həqiqətləri çatdırmaqdan ötrü ədədlər, hərflər və şəkillərin özünəməxsus ilahi rəmzləri vardır. Nöqtədən məqsəd, allah-Taalanın həqiqi vəhdətidir və bu həqiqi vəhdətin şəkli insan qəlbinin dərinlkilərindən qərar tutmuşdur. Ona görə də kamil insan, varlıq aləminin mərkəzi kimi tanıtdırılmışdır. Allah-taalanın yer üzündə həqiqi vəhdətindəki xəlifəsidir. Əmirəl-mömininin (əleyhissalam) ...
  • Xahiş edirik Şeyx Tusinin siyasi nəzəriyyəsini açıqlayasınız.
    6395 Nizamlar (Qurluşlar) 2011/10/04
    Hər bir dövr və əsrdə özünə məxsus suallar yaranırdı ki, elm sahiblərini vadar edir ki, onlara cavab versinlər və bunlardan biri də şeyx Tusidir ki, bu işin öhdəsindən gəlmişdir. Şeyx Tusinin ümumi olaraq siyasi nəzəriyyəsinin əslini, aşağıdakı mərhələlərdə xülasə etmək olar:
  • Lütfən qadının hicabının necəliyi barəsində hədis yazın.
    8634 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/13
    Nur surəsinin 31- ci ayəsi başqa olmaqla çox sayda hədis və ayələr qadının hicabı barəsində söhbət açmışdır.həmçinin Nur surəsinin 31- ci ayəsində buyurulur: "Mömin qadınlara de ki, gözlərini haram buyrulmuş şeylərdən çəkindirsinlər, namuslarını qorusunlar; öz- özlüyündə görünən (əl- az) istisna olmaqla, zinətlərini göstərməsinlər baş örtüklərini yaxalarına çəksinlər; zinətlərini ərlərindən başqasına ...
  • Təşəhhüd və salam halında hansı əməllər müstəbdir?
    9362 Təşəhhüd və salam 2015/04/19
    Namazın salam və təşəhhüdündə müstəhəb sayılan əməllər aşağıdakılardır: Təvərrük halında oturmaq, Yəni namaz qılan adam sol budu üstə otursun, və sağ ayağının üstünü sol ayağının üzərinə qoysun. Təşəhhüddən sonra desin: “Əlhəmdulillah” ya da desin “Bismillah və billah vəlhəmdu lillahı və xəyrul əsmai ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164891 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164578 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119934 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114047 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111311 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94296 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54955 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54848 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46401 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45974 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...