Ətraflı axtarış
Baxanların
5824
İnternetə qoyma tarixi: 2012/02/18
Sualın xülasəsi
Həmin ayədə buyurulur: ... إِذا مَا اتَّقَوْا وَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ ثُمَّ اتَّقَوْا وَ آمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوْا وَ أَحْسَنُوا وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنین Bu ayədə təqva kəlməsinin təkrar olunmasının səbəbi nədir?
Sual
Bir ayədə buyurulur:
إِذا مَا اتَّقَوْا وَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ ثُمَّ اتَّقَوْا وَ آمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوْا وَ أَحْسَنُوا وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ
“O zaman ki, onlar təqvalı olar, iman gətirər və saleh əməl edərlər; sonra təqvalı olub iman gətirsərər, sonra təqvalı olub ehsan edərlər... Allah ehsan sahiblərini sevir.” Bu ayədə təqvanın təkrarlanmasının mənası nədir?
Qısa cavab

Sualda qeyd olunan ayədə təqvanın təkrar olunması ilə əlaqədar müfəssirlər müxtəlif nəzərlər vermişlər. Bəziləri onu təkid kimi məna etmişlər. Çünki təqva, iman və əməli saleh mövzusunun əhəmiyyəti onların barəsində ciddi və təkrar şəkildə təkid olunmasını tələb edir.

Bəziləri demişlər ki, onun təkrar və təkid olunması bu mərhələlərin eyni zamanda həqiqi təqva ilə yanaşı olmasının lüzumunu çatdırır. Yəni bu mərhələlərdə heç bir qeyri-dini məqsəd olmamalıdır.

Bəziləri də inanırlar ki, birinci gələn təqvadan məqsəd insanın şərabdan çəkinməsi, ikinci təqvadan məqsəd şərabı tərk etməklə əlaqədar insanın qəti qərarda olması, sabit qədəm dayanması, üçüncü təqvadan məqsəd isə bütün günahları tərk edib yaxşı əməlləri əncam verməsidir.

Ətreaflı cavab

Bu ayədə təqva kəlməsinin təkrar olunması ilə əlaqədar müfəssirlər müxtəlif nəzəriyyələr irəli sürmüşlər. Onların bəziləri bunu təkid kimi izah etmişlər. Çünki təqva, iman və saleh əməlin mövzusunun əhəmiyyəti onların barəsində çox ciddi şəkildə və təkrarla təkid edilməsini tələb edir. Amma bəziləri də inanır ki, bu üç cümlədən hər biri bir həqiqəti çatdırmaq istəyir ki, burada onların bəzilərinə işarə edirik:

1. Birinci dəfə gələn təqva dedikdə məqsəd insanın daxilindəki məsuliyyət hissindən, yəni din barəsində tədqiqat aparmaq, Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in möcüzəsini araşdırmaq, haqq barəsində axtarış aparmaqdan ibarətdir. Onun da nəticəsi iman və saleh əməl olur. Başqa sözlə, insanın vücudunda təqvanın birinci mərhələsi olmayınca haqq barədə axtarış və tədqiq fikrinə düşmür. Buna əsasən, birinci dəfə təqvadan söz açılan zaman onun bu mərhələsinə işarə edilir. Bunun da ayənin əvvəlində deyilən لَیسَ عَلَى الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ ... “İman gətirib saleh əməllər edənlər üçün günah deyildir” cümləsi ilə heç bir ziddiyyəti yoxdur. Çünki ayənin əvvəlindəki iman zahirdə təslim olmaq mənasına götürülə bilər, lakin təqvadan sonra yaranan iman həqiqi imandır.

İkinci dəfə ثُمَّ اتَّقَوْا وَ آمَنُوا  deyə təqvadan söhbət açılan zaman elə bir təqvaya işarə edilir ki, insanın ruhunun daxilinə, ənginliklərinə nüfuz etmiş, onun təsirləri daha dərinləşmiş olsun. O imanın nəticəsi sabit və qərarlaşmış iman olur ki, əməli saleh də onun bir qismi sayılır. Buna görə də ikinci cümlədə iman zikr olunduqda saleh əməldən söz açılmır; əksinə bu iman ruha o qədər nüfuz etmiş və sabit olmuşdur ki, onun ardınca saleh əməlin zikrinə ehtiyac duyulmur. Üçüncü mərhələdə də təqvadan söhbət açılan zaman məqsəd özünün ən yüksək mərhələsinə çatan təqvadır. Belə ki, bu mərhələdə insan özünün şəri vəzifələrini yerinə yetirməkdən əlavə başqalarını da ehsana, yaxşı işlərə, hətta vacib qisimlərdən olmayan işləri yerinə yetirməyə dəvət edir.

Bir sözlə, bu ayədə üç dəfə təkrar olunan təqvadan hər biri məsuliyyət hissi və pəhrizkarlığın bir mərhələsinə işarə edir: ibtidai, orta və yüksək mərhələsi. Bunların hər birinin özü üçün ayədə şahid də vardır ki, onlara istinad etməklə əsl məfhumun nədən ibarət olduğunu başa düşmək olar.[1]

2. Bu kəlmənin üç dəfə təkrarı olunması və Allah-taalanın onunla imanın, əməli salehin və ehsanın üç mərhələsinə qeyd vurmasının səbəbi bu mərhələlərin həqiqi təqva ilə yanaşı olmasının lüzumudur. Həm da bunu çatdırır ki, bu mərhələlərdə heç bir qeyri-dini məqsəd olmamalıdır.

Deməli, لَیسَ عَلَى الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ جُناحٌ فِیما طَعِمُوا ... “iman gətirib saleh əməllər görənlər üçün yedikləri şeylərdə günah yoxdur” ayəsinin mənası budur ki, iman gətirib saleh əməllər edən insanlar üçün iman gətirməzdən əvvəl gördükləri haram əməllər barəsində günah yoxdur. Bu şərtlə ki, iman və saleh əməl həyatlarının bütün sahələrinə hakim olsun, vacib əməlləri yerinə yetirib, haramlardan çəkinsinlər. Belə fəzilətlərə malik olmaqla bunların haram edilməsini göstərən ayə nazil olmazdan qabaq, bəzi haramlardan məlumatsız olduqlarına görə, yaxud ayənin mənasını başa düşmədiklərinə görə şeytan əməli olan bu çirkin işlərdən birini görən insanlar üçün günah yoxdur. Çünki Allah-taala onların keçmiş günahlarını güzəştdə gedir və bağışlayır.[2]

3. Birinci təqvadan məqsəd haramlığı bəyan olunduqdan sonra şərab içməkdən çəkinmək, ikinci təqvadan məqsəd şərabın tərk olunmasına dair qəti iradədə və sabit qədəm olmaq, üçüncü təqvadan məqsəd isə bütün günah işləri tərk edib yaxşı işləri əncam verməkdir.[3]



[1] Məkarim Şirazi, Nasir, "Təfsiri nümunə", 5-ci cild, səh. 78-79, “Darul-kutubil-islamiyyə”, Tehran

[2] Təbatəbai, Seyid Məhəmməd Hüseyn, “Əl-mizan fi təfsiril-Quran”, 6-cı cild, səh. 12, “İslamı nəşriyyat”ın dəftərxanası, 1417-ci il

[3] Təbərsi, “Məcməul-bəyan fi təfsiril-Quran”, 3-cü cild, səh. 372, “Nasir Xosrov” nəşriyyatı, Tehran, 1372-ci il

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163888 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    159538 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118839 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    112028 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    106163 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92695 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54205 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    50000 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45077 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44524 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...