Ətraflı axtarış
Baxanların
7921
İnternetə qoyma tarixi: 2011/05/17
Sualın xülasəsi
Quran nəzərindən Adəmin xilqətindən indiyə qədər altı min il keçmişdirmi?
Sual
Mənim məsihi bir dostum vardır. Onunla Adəm (əleyhis-salam)-ın xilqəti ilə əlaqədar söhbət edirdik. İncildə deyilənlərə əsasən, Allah-taala yeri altı günə yaratmış və axırıncı gündə Adəmi xəlq etmişdir. Quran da belə bir nəzəriyyəyə malikdirmi? Amma əsas məsələ budur ki, məsihilərin dediyinə əsasən, o dövrdən indiyə qədər altı min il keçmişdir. Bilmək istərdim ki, Quran nəzərindən də bu zaman müddəti altı min ildir, ya yox? Əgər belədirsə, bizim eradan əvvəl mövcud olan canlıların xilqəti, yaxud, misal üçün, on beş min il bundan əvvəl yaşamış və indi kəşf olunan insan qalıqları barəsində nə deyirsiniz?! Həmçinin yer kürəsinin yaşının dörd-beş milyard il olduğunu deyən nəzəriyyə barəsində fikriniz nədir?
Qısa cavab

Quranda qeyd olunanlarla asimanların, yerin və Adəm (əleyhis-salam)-ın xilqətindən milyonlar, hətta milyardlar ilk keçməsini deyən nəzəriyyə arasında heç bir ziddiyyət yoxdur. Çünki bəzi arxeoloji qazıntılar ibtidai insan qalıqlarının milyon illər bundan öncə mövcud olduğunu dəstəkləyir.

Əgər Adəmin xilqəti altı-yedi min il bundan qabağa qayıdırsa, onda “Adəmin xilqəti” dedikdə onun nəslindən olan yeni insan növü ola bilər. Çünki bu nəsildən qabaq minlərlə insan növü də mövcud olmuş və sonralar onların kökü kəsilmişdir. Əlbəttə, bu məsələ Quranın və İslam təlimlərinin bəyanı ilə tamamilə uyğundur.

Ətreaflı cavab

Qurani-Məcid və müqəddəs kitab (Tövrat və İncil) asiman və yerin 6 gündə xəlq olunduğunu bəyan edir.[1] Bu fərqlə ki, əvvəla, Quranda Allahın hər gündə əncam verdiyi işlərin incəlikləri bəyan olunmur.[2] Lakin müqəddəs kitabda həmin işlərin incəlikləri qeyd olunur.[3]

İkincisi, Quranda Adəmin 6-cı günün axırında yaradıldığı qeyd olunmur. Amma bəşərin yer üzündə xəlq edildiyi dövrdən indiyə qədər neçə il keçməsinə gəldikdə isə, bu barədə Quranda aşkar bəyan yoxdur.

Mərhum Əllamə Təbatəbai “Əl-mizan” təfsirində buyurur: “Yəhudilərin tarixində deyilir ki, yer üzündə yaradılan bəşərin xəlq edildiyi dövrdən indiyə qədər təqribən 7 min ildən artıq keçmir ki, əqli etibar da bu tarixə kömək edir.”[4] Sonra bu nəzəriyyəni gücləndirir və buyurur: “Bu zaman müddəti Adəmin xilqəti və yeni bəşər nəslinin yaranması ilə əlaqədardır. Lakin mümkündür, Adəmdən qabaq və hazırkı insan nəslindən əvvəl yer üzündə digər insanlar, başqa aləmlər olmuş və başqa bəşər növləri yaşamışdır. Amma sonralar onların nəsli kəsilmişdir. Milyonlar il qabaq yaşamış insanların skeletləri və çürüntüləri isə on beş min il ömrə malik olan insanlardan qabaqkı nəsildir. Əlbəttə, bu yozum Quran və İslam rəvayətləri ilə uyğun gəlir.”[5]


[1] Bu məsələ Quranda 7 yerdə gəlmişdir: “Əraf” 54, “Yunis” 3, “Hud” 7, “Furqan” 59, “Səcdə” 4, “Qaf” 38, “Hədid” 4

[2] Yalnız “Fussilət” surəsinin 1-12-ci ayələrində yerin xilqəti, onun üzərində olan yeyinti məhsullarının təqdirinin 4 gündə və asimanın xilqəti 2 gündə olduğu bəyan edilir. Bəzi müfəssirlər də bu ayələrə diqqət yetirməklə yaradılışın tarixini ehtimal üzrə təxmin etmişlər. "Təfsiri-nümunə", 6-cı cild, səh. 202

[3] Kitabi Müqəddəs, Sifri peydayiş, 1-ci bab, nömrə 1-31

[4] O alim buyurur: “Hər yüz ildə iki nəfəri min nəfərə çatdıra biləcək nəsil artırma amili yalnız o iki nəfəri üç nəfər edə bilər və min nəfərdən yalnız bir nəfər qalar. Bu mühasibəni yeddi min ilə qədər, yəni yetmiş əsrə qədər hesablasaq, görəcəyik ki, bəşərin sayı 2,5 milyarda çatır. Bu ədəd də hazırkı (“Əl-mizan”ın yazıldığı ildə, red.) dünya əhalisinin sayıdır ki, beynəlxalq faktor əsasında qeyd olunmuşdur.

Deməli, əqli etibar da tarixdə deyilənləri təsdiqləyir. Lakin geoloqlar inanırlar ki, yer üzündə insanın yaşı milyonlarla ildən artıqdır. Onlar bu müddəaya dair əvvəlki insan nəsillərinin qalıqlarını, qədim insanların daşlaşmış skeletlərini dəlil gətirmişlər. Belə ki, hər birinin yaşı (özlərinin elmi meyarları əsasında) təxmin edilərək 500 min ilə çatır.

Onların bu etiqadın isbatına dair gətirdikləri dəlillər qane edici deyildir. Bu çürüntülərin hazırkı insan nəslinin əcdadının daşlaşmış skeletləri olmasını isbat edə biləcək bir dəlil yoxdur. Habelə bu daşlaşmış skeletlərin yer üzərində yaşayan insan nəsillərindən birinə aid olması ehtimalını da rədd etməyə dair dəlil yoxdur. Çünki belə olması mümkündür və bizim dövrəmiz qeyd olunan çürümüş insanlar nəslinə birləşməyə bilər. Əksinə, Adəm Əbul-Bəşərin xilqətindən qabaq yer üzündə yaşayan insanlara aid ola bilər ki, sonradan onların kökü kəsilmişdir. Həmçinin belə insan növünün yaranıb nəsli kəsilməsi təkrar olunmuş, bir neçə dövrədən sonra növbə hazırkı nəslə çatmışdır. “Əl-mizan”ın farsca tərcüməsi, 4-cü cild, səh. 222

[5] O buyurur: Qurani-Kərim insanın yer üzündə necə yaranmasını aşkar şəkildə bəyan etmir; belə ki, bu növ varlığın (insanın) yer üzündəki zühurunun bizim qərarlaşdığımız hazırkı dövrə həsr olunmasınımı, yoxsa çoxlu dövrələrə malik olmasını və bizim dövrəmizin o dövrlərin axırıncı insanları olmasını bəyan etmir. Baxmayaraq ki, bəzi Quran ayələrindən belə əldə etmək olar ki, Adəmin xilqətindən əvvəl yer üzündə digər insanlar da mövcud olmuşdur. O cümlədən “Bəqərə” surəsi, ayə: 31 “O zamanı yada sal ki, Pərvərdigarın mələklərə buyurdu: “Mən yer üzündə canişin və xəlifə yaradacağam.” Mələklər dedilər: “(Pərvərdigara), Sən yer üzündə elə bir kəs yaradırsan ki, fəsad törədib qan axıtsın?! (Əgər insanın yaradılışından məqsəd, ibadətdirsə, onda) biz Sənə təsbih və təqdis edir, Səni müqəddəs tuturuq.” Bu ayədən belə aydın olur ki, Adəm övladlarının xilqətindən qabaq insaniyyətin əvvəlki dövrləri olmuşdur. İmamlardan (əleyhimus-salam) nəql olunan bəzi rəvayətlərdə hazırkı dövrdən qabaq bəşəriyyətin bir çox dövrlərinə işarə etmişdir. “Əl-mizan”ın tərcüməsi, 4-cü cild, səh. 223

İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Yoxsa güman edirsiniz ki, Allah-taala sizdən başqa heç bir bəşər yaratmamışdır?! Xeyr, belə deyildir! Əksinə, sizdən qabaq min-minlərlə (milyonlarla) insan növü yaratmışdır ki, onun sonuncusu həmin insanlardandır (“Tovhid”, Səduq, səh. 277, hədis 2, Tehran çapı)

İbni Meysəm də “Nəhcul-bəlağə”nin şərhində (1-ci cild, səh. 173) imam Baqir (əleyhis-salam)-dan bu mənada bir hədisi nəql etmişdir. Şeyx Səduq da həmin məsələni “Xisal” kiabında (2-ci cild, səh. 652, hədis 54) qeyd etmişdir. “Xisal”da imam Sadiq (əleyhis-salam)-dan belə bir rəvayət nəql edilir: “Allah-taala on iki min aləm yaratmışdır ki, onların hər biri də yeddi asiman və yeddi yerdən böyükdür. Həmçinin heç bir aləmin əhalisinin zehninə gəlməz ki, mütəal Allah o aləmdən başqa bir aləm yaratmış olsun.” “Xisal”, 2-ci cild, səh. 639, hədis 14.

Həmin kitabda imam Baqir (əleyhis-salam)-dan belə nəql olunur: “Allah-taala həmin (bizim yaşadığımız) yer üzündə, onu yaratdığı dövrdən etibarən yeddi aləm (də) xəlq (və sonra onları məhv) etmişdir. Aləmlərdən heç biri Əbul-Bəşər Adəmin nəslindən deyildi. Mütəal Allah onların hamısını yer qabığında yaratmış, bir nəsildən sonra digər nəsli icad etmiş və hər biri üçün bir aləmdən sonra başqa bir aləm qərar vermişdir. Axırda Əbul-Bəşər Adəmi yaratdı və onun nəslini yer üzündə yaydı.” “Xisal”, 2-ci cild, səh. 358, hədis 45

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Allah bəyənən həyat hansı həyatdır? Və mövcud həyatla ziddiyəti varmı?
    6449 Əməli əxlaq 2012/01/08
    Əgər Qurana müraciət etsək və bu sualı Qurandan soruşsaq ki, biz nə üçün yaranmışıq? Quranın cavabı budur ki, " وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ" cin və insan yaranmayıbdır, məgər ibadət üçün, ibadət yəni nə? İbadət yəni Allaha bəndəçilik, yəni o işlər ki, yerinə ...
  • Əgər din insanın dünya və axirət həyatını abadlaşdırmaq üçün gəlibsə, bəs nə üçün bəzi qeyri dini cəmiyyətlərin dünyası daha abaddır?
    5952 Əməli əxlaq 2012/01/08
    İslam gəlib ki, insanlar arasında rabitələri qanunlaşdırsın. Peyğəmbər (s) şəhəri qanun əsasında qurmuş bir cəmiyyətin nümunəsidir ki, insanların bütün rabitələri və əlaqələri qanun əsasında formalaşıbdır. Şəhid Sədrin (rəh) təbiriylə desək İslam bu məfhumların həqiqətə çevrilməyi üçün iki zəmanət qoyubdur. Biri xarici zəmanətlərdir və o biri nizam və quruluşdur ki, qanunun ...
  • Əgər dəridə qəhvəyi rəngdə nöqtələr olarsa, həyat yoldaşımın icazəsiylə mümkündür ki, lazer cərrahlığı vasitəsiylə onu götersün?
    5756 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/08
    Bəzi Müctəhidlərin, qəhvəyi rəngli nöqtələrin lazer vasitəsiylə cərrahi əməliyyatı olunması barəsində nəzərləri bu cürdür: Həzrət Ayətullah Xamineyinin dəftərxanası: Əgər naməhrəm şəxsin vasitəsi və etina olunan ziyan və zərər yoxdursa, maneəsi yoxdur. Ayətullah Sistaninin dəftərxanası: Əgər çətinlikdə olsanız, maneəsi yoxdur. Ayətullah Məkarim Şirazinin dəftərxanası: Əgər ...
  • Xahiş edirəm münasib həyat yoldaşı tapmaq üçün hər hansı bir duanı qeyd edəsiniz.
    16032 Əməli əxlaq 2011/06/14
    Allah- Taala hər bir işin baş tutması üçün müəyyən səbəblər təyin etmişdir. Buna görə də hər bir işin nəticəsinin özünə aid amili vardır. Gözəl ailə və həyat yoldaşı tapmaq üçün ümdə səbəb də insanın arayıb və onun barəsində etdiyi sorağlardır. Əlbəttə bu yolda səhvə yol verməmək üçün gərək ...
  • Qadının irsi kişi ilə hansı halda bərabərdir?
    6144 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2013/08/27
    Ümumiyyətlə iki halda qadınla kişinin irsi bərabərdir: Ata və ananın irsi (çox halda) 2. Meyyitin ana tərəfdən olan qohumlarının irsi. Qadın işçilərin sayının çox olması, qadınla kişinin irsinin bərabər olması ya bərabər olmamasına səbəb olmur. Bəli biz bu sözü qəbul edirik ki, cəmiyyətin düzgün yolda inkişafı üçün, ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44753 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Bəşər mədəniyyətinin inkişafında İslamın nə kimi təsiri olmuşdur?
    10117 Fiqh tarixi 2012/02/13
    Hər bir xalqın mədəniyyəti o xalqın inkişaf və tərəqqisinin göstəricisidir. İslam ölkələrində mədəniyyətin keçmişi – onlarda yeni fikir və əndişə, sərvət, mal-dövlət və qüdrətin olması mənasınadır. Əks halda, heç bir mədəniyyət formalaşa bilməzdi.Mədəniyyət – yəni şəhər yaşayışını, qayda-qanunu, nizam-intizamı və sair ictimai işləri ...
  • Dincəlmək və yatmaq üçün üzü qibləyə uzanmaq lazımdır? Meyidi dəfn etmək üçün necə etmək lazımdır?
    11034 Əməli əxlaq 2012/09/01
    Rəvayətlərdə dörd növ yatmaq bəyan edilib ki, bunların mömin üçün ən yaxşısı sağ çiyni üstdə üzü qibləyə uzanmaqdır. Əli (ə) buyurur: Yatmaq dörd cürdür. Peyğəmbərlər arxası üstdə yatırdılar. Onların gözləri yatmır, Allahın vəhyinin intizarında idi. Möminlər sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatırlar. Padışah və övladları ...
  • İmam Əli (ə) ölünü dirildə bilər?
    8660 Təfsir 2012/09/01
    Bu ki, bir şəxs müstəqil şəkildə Allaha ehtiyacı olmadan, belə bir iş etməsi Allahın əfali tohidlə (yaradılışda tohid) ziddiyyət vardır. Çünki ölüm və həyat təkcə Allahın əlindədir. Amma əgər bir şəxs Allahın icazəsiylə belə bir iş etsə, bu iş mümkün olacaq. Bunun əqli ...
  • İslam hökumətində mədəni quruluşların yeri nədir?
    5391 Nizamlar (Qurluşlar) 2012/06/13
    Cəmiyyətdə mövcud olan təşəkküllər və icmaları hökumətlə vətəndaşlar arasındadırlar, mədəni quruluşlar deyildir. Kənd və şəhər birləşdirilmişləri sinf birləşmələri, idman kulubları, yerli cəmiyyətlər və peşəkar biliklər (tərbiyəçilər birliyi kimi)... və mədəni təşkilatlardan sayılırlar. Xalq hakimiyyətinin əsas üstünlüklərindən biri bu cür quruluşlarda mədəni təşkilatların olmasıdır. cəmiyyətdə olan bütün ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163739 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    158472 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118613 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111606 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    104755 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92395 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54025 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    48736 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44753 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44167 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...