Ətraflı axtarış
Baxanların
6649
İnternetə qoyma tarixi: 2012/04/17
Sualın xülasəsi
Tələsmənin aradan qaldırılması üçün nə etmək lazımdır?
Sual
Tələsmənin aradan qaldırılması üçün nə etmək lazımdır?
Qısa cavab

Tələsmə (təlskənlik), dini təlimlərdə qadağan olunmuş işlərdəndir. Onun mənası isə işləri yerinə yetirməkdə tez addım atmaqdır. "Tələsmənin", "sürət" və "yerində addım atmaqla" fərqi vardır. Sürətin mənası budur ki, insan, lazım olan şərait və hazırlıq işlərindən sonra fürsəti əldən verməyə və işi yerinə yetirmək üçün qədəm götürə (addım ata). "Ləngimə, yavaşıma" və "sabit qalmaq" tələsmənin qarşılığında olan işlərdir və ləngimə, yubanma və işin hər tərəfli düşünülməsi mənasınadır.

Tələsmənin eybləri və zərərlərinin əsərlərinə və Peyğəmbərlərin və yaxşı əməl sahiblərinin xüsusiyyətlərindən olan səbr və ləngiməyə diqqət etməklə məlum olur ki, insan işini düşünmə və möhlətlə yerinə yetirə və hər bir halda aramlığı riayət edə. Əgər bir müddət belə əməl edə (çətinliklə də olsa), bu onun adi halından olacaq və tələsmə sifəti ondan gedəcək, aramlıq və vüqar (qürur) vücuda gələcək.

Ətreaflı cavab

Tələsmə, bəyənilməyən bir sifətdir və insanın rəftarında cürbəcür şəkildə aşkar olur. Yəni hazırlıq işləri başa çatmazdan qabaq insan, işi yerinə yetirmək üçün addım ata. Belə bir işin sonu məğlubiyyətdən başqa bir şey deyil. Bu ona oxşayır ki, insan, meyvəni yetişməmişdən qabaq dərə. Bu işində sonluğu meyvənin xarab olması və faydasının azalmasıdır. Yaxud əgər torpaq hazırlanmamışdan qabaq toxum səpilə, toxumun məhv olmasına və məhsulun azalmasına səbəb olar.

İmam Əli (ə) buyurub: Meyvəni yetişməmişdən qabaq yığan şəxs, münasib olmayan (şoranlıq) yerə toxum səpən şəxsə oxşayır (belə şəxs öz qüvvəsi və mayasını əldən verib və heç vaxt nəticəyə çatmaz).[1]

Təcrübə, ağıl və din, tələsmənin töhmət olunması, ziyanlığı və bəyənilməməsi barədə bir nəzərdədirlər və onun pisliyini bildiriblər. Rağib İsfəhani Tələsmənin mənbəsinin həva- həvəs olduğunu bildirir və bu mövzunu Quranda onun qadağan olmasına dəlil və sübut olaraq dəyərləndirir.[2]

Əmirəl- möminin (ə), tələsmənin axmaqlıqdan baş verdiyini qeyd edərək buyurub: İşi yerinə yetirməzdən əvvəl olan tələskənlik axmaqlıqdandır.[3]

Rəsuli Əkrəmdə (s) tələsmə və yavaşımanın mənbəsini belə açıqlayır: Ləngimə İlahi və tələsmə Şeytani işdir.[4]

Tələsmənin ziyan gətirən nəticəsinə diqqət etmək səbəb olur ki, biz bu sifətdən uzaq olaq və bu sifətin qarşısında olan aramlığı və qüruru öz həyatımızda başlıq (titul) qərar verək. Tələsmənin axırı.

Şeytani xasiyyətlər qəti olaraq fəsad və ziyan yaradandırlar. Onlardan hər biri özlərinin pisliyi və bəyənilməməzliyindən əlavə xoşa gəlməyən nəticələrə səbəb olar ki, bu da onların pisliyinə artırılır.

Bu barədə sizin diqqətinizi Əmirəl- mömininin (ə) qısa kəlamlarında işarə olunan tələsmənin təsirlərindən bəzisinə cəlb edirik:

Peşmanlıq: " إِياك‏ وَ الْعَجَلَ فَإِنَّهُ عُنْوَانُ الْفَوْتِ وَ النَّدَم" peşmanlıq və fürsətin əldən getməsinin başlanğıcı olan tələsmədən çəkin.[5]

Fikirləşməmiş və düşünülməmiş başlanılan iş adı halda məğlubiyyət və nəticəsizliyə səbəb olar. Həmçinin peşmanlıq, onun bəhrəsi olar. Buna əsasən insan, ikinci dəfə iş görmək imkanı və qızıl fürsətləri əldən vermiş olar.

Bədbəxtlik: " قَلَّ مَا تَنْجَحُ حِيلَةُ الْعَجُولِ" Tələsənin tədbirinin müvəffəqiyyətlə baş tutması çox az hallarda baş verər.[6]

Tələsmək, səbəb olar ki, insan, görəcəyi işi hərtərəfli düşünməyə. Bu yolla müvəffəqiyyət səbəblərindən bəzisini əldən verir. Nəhayətdə isə nəzərdə tutulan müvəffəqiyyəti əldən verir və bədbəxt olur.

Həlak olma və xətaya uğrama: " كَثْرَةُ الْعَجَلِ يُزِلُّ" çox tələsmək insanı xətaya düçar edər.[7] " قَلَّ مَنْ عَجِلَ إِلَّا هَلَك" Tələsən və həlak olmayan şəxs çox axdır.[8]

Tədbirsizlik və tələsmə səbəb olur ki, tələsən, onu xətaya uğradacaq yerlərin çoxunu görməyə və əməl vaxtı onlara düçar ola. Sonda isə ya xətaya uğraya ya da həlak ola.

Qəm, qüssə, kədər: " الْعَجَلُ قَبْلَ الْإِمْكَانِ يُوجِبُ الْغُصَّة"[9] İşdən əvvəl olan tələsmə qəm- qüssəyə səbəb olar.

Şadlıq və sevinc, insan yaşayışında ən vacib şeylərdəndir. Yersiz qəm- qüssə ilə məqsədə nail olmaq olmaz.

Gərək insan, öz əli ilə yaşayışının şadlıq və sevincini qəm- qüssəylə əvəz etməyə.

İmam Əli (ə) başqa nəticələri tələsmə üçün zikr edir ki, sözün ixtisar olmasına görə onları bəyan etmir və zisləri bu barədə "Ğurərul- hikəm" kitabında mövcud olan başlıqların mütaliəsinə dəvət edirik.

Bəyan olunduğu kimi tələsmənin qarşılığında olan məqam "sabit qalmaq" və "ləngimə, yavaşımaqdır". Yəni işi təfəkkürlə, səbrə və hər tərəfini ölçüb- biçməklə yerinə yetirmək.

Allahın Rəsulundan (s) olan bir hədisdə söylənibdir: Tələsmə, camaatı həlak edər, əgər camaat işləri səbr və dözümlə yerinə yetirsəydilər, heç kəs həlak olmazdı.[10]

Bu rəvayətdən istifadə olunur ki, insanların daha çox zərər və ziyan görməsi tələsmənin nəticəsindədir.

Bu barədə İmam Sadiq (ə) buyurub: Hər kəs münasib olmayan vaxtda bir iş üçün qədəm götürə, o işin tamam olmasıda yersiz və münasibətsiz olacaqdır.[11]

Bəyan olunanlardan bu nəticəyə gəlirik ki, insan, yerinə yetirəcəyi hər bir işi diqqət və agahlıqla, heç cür tələskənliyə yol vermədən onun hər bir tərəfini yoxlaya əvvəlcədən heç bir mühakimə yürütmədən tələsməkdən çəkinə. Tələsmənin müalicə yolu budur ki, işarə olunan zərərləri xatırlaya və tələsmənin qarşılığında olan, Peyğəmbərlər və yaxşı əməl sahiblərinin xüsusiyyətlərindən olan qürur və aramlığın yaxşılığı və dəyərini xatırlaya, sonra qəti qərara gələ ki, işini səbr və təfəkkürlə yerinə yetirə. Və heç bir halda səbr və düşüncəni əldən verməyə. Əgər bir şəxs zəhmət və çalışmaqla bir müddət bu metoda əməl edə, qürur və aramlıq onun adəti olar və tələsməkdən uzaq olar.

Axırda bu məqama diqqət etmək zəruridir ki, tələsmə, sürət və yerində atılan addımla fərqlidir.

Sürətin mənası budur ki, insan, lazım olan şərait və hazırlıq işlərindən sonra fürsəti əldən verməyə və işi yerinə yetirə.

Bu cəhətdən, yaxşı işlərdə fürsətdən istifadə etmək, din rəhbərlərinin sifarişlərindən hesab olunur:

Allahın Rəsulu (s): Beş şeyi beş şeydən qabaq qənimət hesab et: Cavanlığını qocalıqdan qabaq, sağlamlığını xəstəlikdən qabaq, sərvətini yoxsulluqdan qabaq, fürsətlərini çətinlikdən qabaq və yaşayışını ölümdən qabaq.[12]

Əmirəl- möminin (ə): Fürsətlər, buludların örtüb keçməsi kimi əldən gedəcək.[13]

Əmirəl- möminin (ə): Yaxşı işlərdən başqa hər bir işdə ləngimə (gecikmə) bəyənilibdir.[14]

İmam Baqir (ə): Yaxşı işlə üzbə- üz olan vaxt ləngiməkdən onu yerinə yetirmək üçün qədəm götür, çünki, sonradan nə baş verəcəyini bilmirsən.[15]

İmam Sadiq (ə): Hər kim xeyir niyyət edə, gərək onun üçün tələsə və onu təxirə salmaya. Çünki, bəzən bəndənin yerinə yetirdiyi yaxşı əməlin cavabında Allah- Taala buyurur: Səni bağışladır və gələcək xətalardan da keçəcəyəm.[16]

 


[1] - Nəhcül- bəlağə, səh 52, xətt 5, Darul- hicrət nəşriyyatı, Qum, tarixsiz.

[2] - Rağib İsfəhani, Hüseyn ibn Məhəmməd, Əl- mofrədat fi ğəribil- Quran, səh 548, Əd- daruş- şamiyyə, Beyrut, 1412 hicri qəməri.

[3] - Amədi, Əbdul- Vahid, Ğorərul- hikəm, səh 266, təbliğat dəftərxanasının nəşriyyatı, Qum, 1366 hi. Ş.

[4] - Təbərsi, Əli ibn Həsən, Mişkatul- ənvar, cild 1, səh 334, Heydəriyyə kitabxanası, Nəcəf, 1385, hicri qəməri.

[5] - Ğurərul- hikəm, səh 267.

[6] - Həmin.

[7] - Həmin.

[8] - Həmin.

[9] - Həmin.

[10] - Bərqi, Əhməd ibn Məhəmməd, Əl- məhasin, səh 215, Darul- kotobil- İslamiyyə, Qum, 1371 hicri qəməri.

[11] - Səduq, Məhəmməd ibn Əli, Əl- xisal, cild 1, səh 100, Cameye müdərrisin nəşriyyatı, Qum, 1403 hicri qəməri.

[12] - Tusi, Məhəmməd ibn Həsən, Əl- əmali, səh 525, Darus- səqafə nəşriyyatı, Qum, 1414 hicri qəməri.

[13] - Ğurərul- hikəm, səh 483.

[14] - Həmin.

[15] - Kuleyni, Məhəmməd ibn Yəqub, Kafi, cild 2, səh 142, hədis 3, Darul- kotobil- İslamiyyə, Tehran, 1365 hicri şəmsi.

[16] - Həmin, Hədis 6.

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • İlahi kitabda hər rətb və yabis var, kitabdan məqsəd, mövcud Quandırmı? Rətb və yabisdən məqsəd nədir? Onlar necə varlıqdır?
    6342 Təfsir 2010/11/10
    Bəzi ayələrdə "kitabi mubin" qeyd olunub və ondan məqsəd Qurani kərim olmasına baxmayaraq, amma bu ayə və buna oxşar ayələrdə ki, ilahi elmin sənədini açıqlayırlar, "kitabi mubindən" məqsəd, varlıqlar yaranmamışdan qabaq, ilahi elmin mərhələsidir ki, onun özü digər kitab və lövhələrə şamildir, onun keyfiyyət və miqdarı, bizə məlum deyil.
  • Qəbrdə müsəlman və qeyri-müsəlman üçün sual-cavab necədir?
    9442 Qədim kəlam 2014/05/20
    Bərzəx sözü ərəbcədən lüğətdə pərdə və iki əşyanın arasında qərar tutan maneəyə deyilir; amma məşhurlar kalamında bərzəx dünya ilə Axirət arasında Allah-taala tərəfindən yaradılmış bir aləmdir. İnsanın ölümündən sonrakı ilk mənzili də oradır. Bərzəx aləmindən məqsəd həmin qəbr aləmidir. Elə bir aləm ki, insan ölümdən sonra Qiyamətə ...
  • منظور از «ادبار النجوم» در قرآن چه زمانی از شبانه‌روز است؟
    1512 Təfsir 2022/11/01
    خدای متعال در بخش پایانی سوره‌ی طور، به بیان احوال مشرکان و عذاب اخروی آنها پرداخته و پس از آن به پیامبر(ص) دستور می‌دهد تا در اجرای فرامین الهی صبر پیشه کند و به عبادت و تسبیح و تقدیس او بپردازد. در آیه ...
  • Modern dünyada dinin yol göstərməsi necə təsəvvür olunur?
    7189 Təzə kəlam 2011/06/12
    "Din" kəlməsi bütün dinlərə istər səmavi olsun istərsə də olmasın, təhrif olmuş olsun və yaxud təhrif olmamış (İslam) olsun, şamil olur. Bizim əqidəmiz budur ki, İslam dini yalnız buna malikdir ki, bütün dövr və əsrlərdə müsbət yol göstərməyə malikdir; Çünki İslam bütün dinlərin sonuncusu və ən kamil İlahi ...
  • Deyilir: Əgər niyyət pak olsa bəsdir və dua və ziyarətə daha ehtiyac yoxdur; bu doğrudurmu?
    9737 Əməli əxlaq 2010/11/10
    Bu şeytanın insanları dua, ziyarət və digər əməllərdən uzaqlaşdırmaq üçün olan bir hiyləsidir, çünki dua və təvəssül imamların vasitəsi və Allahın bir başa olan əmri ilə insanların öhdəsinə qoymuşdur. İnsanlara nümunə və qəlblərinin saf olmasına dualar səbəb olub məsum imamlarla daha çox əlaqə yaratmağa səbəb olmuşdur. Bütün ...
  • Haram yoldan əldə edilmiş və sahibi də məlum olmayan pulun xumsu ödənməlidirmi?
    6494 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/15
    Haram yol ilə əldə edilən pul əldə edənin şəxsi malikiyyətində deyil. Öz əsas maliki və ya maliklərinə qaytarılmalıdır. Əgər bu mümkün deyilsə, Maliki məchul malın hökmündədir. Və xumsu yoxdur. Bəlkə o pulun bütövü Camiuş- şərait bir mərcəi təqlidin ixtiyarında olmalıdır və ya onun icazəsi ilə sahibinin niyyətinə ...
  • Төвбә сурәсинин ики сон ајәсинин сәнәд вә әһвалаты нәдир?
    6853 Təfsir 2010/04/22
    Үмуми олараг суалда гејд олунан “сәнәд”дән мәгсәдин нә олдуғу там ајдын дејил вә заһири белә олан суалларын мүәјјән ҹавабы јохдур. Амма, ола биләр бу сөздән мәгсәд, ајәнин назил олма сәбәби вә ја тәфсири олсун. Јахуд, Гуранын охунушларында олан бәзи ихтилафлара ҝөрә мәсум Имамлардан ...
  • Bəni İsrailin dana pərəstişinin cəzası hikmətli idi?
    6925 Təfsir 2012/04/17
    Təfsirçilər bu ayədə Allahın öldürmək əmrindən məqsədində üç ehtimal veriblər: 1. Bu əmr, imtahan əmri olub və onların tövbəsiylə bu əmr onlardan götürülübdür. 2. Bu ayədə qətldən məqsəd şeytani vəsvəsələri və nəfsani şəhətlər kəsməkdir. 3. Ayədə qətldən məqsəd, həqiqi qətldir yəni bir- birinizi öldürüb həlak ...
  • Fəlsəfə, irfan, ağıl və hikmət arasındakı fərq nədir?
    14299 İslam fəlsəfəsi 2012/04/19
    Fəlsəfə – ən xüsusi mənada varlıq aləmindəki gerçəklikləri dərk etmək üçün zehni, əqli və istidlal yönlü səylər mənasınadır. Hikməti fəlsəfədən fərqli bir məsələ hesab etdiyimiz halda o, fəlsəfədən yüksəkdədir və ilahi və lədünni mənşəyə malikdir. Quranda da “ilahi bir əta və nemət” kimi qeyd olunmuşdur. Belə ki, ...
  • Müsəlmanlar arasında müxtəlif firqələrin yaranmasının səbəbləri nədir?
    10696 Qədim kəlam 2010/12/07
    Müxtəlif məzhəblərin yaranmasında, çoxlu səbəblər var. məsələn, bir dəstənin peyğəmbər (s)- in həzrət Əli (ə)- nin imamlığı barəsində olan vəsiyyət və əmrlərinə diqqət etməmələri, digər dinlərin ardıcıllarinin müsəlmanların içinə yol tapması və mədəniyyət cəhətdən onlarla qarışmaları, islamın əsl təlimlərindən və Əli- beyt (ə)- in maarifindən uzaq düşmək bir əsrə yaxın ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164847 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164435 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119909 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113977 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111163 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94257 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54933 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54704 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46349 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45943 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...