Ətraflı axtarış
Baxanların
7928
İnternetə qoyma tarixi: 2011/07/28
Sualın xülasəsi
Yaşları ötmüş şəxslər üçün elmiyyə hövzələrində dini təhsil almaq necə mümkündür?
Sual
Mən indiyə qədər mənəvi zülmətdə və azğınlıqda olmuşam, hal-hazırda isə Allah-taalanın istəyi ilə düz yolu tapmışam. Yaşlı bir şəxsəm, gec və yaşım ötmüş olsa da istəyim budur ki, elmiyyə hövzəsinə gedərək fiqh elmlərini öyrənəm. Mənim kimi belə şəxslərin vəzifəsi nədir? Bu işdən sərfi-nəzər etməliyikmi?
Qısa cavab

Elm öyrənmək heç bir yaşda və zamanda gec deyildir. Atalar demişkən, “balığı hər vaxt sudan tutsan, təzədir.” Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) bu barədə buyurur: “Elm əldə etmək hər bir müsəlmana vacibdir. Agah olun! Allah-taala elm axtaranları sevir.”[1] Həmçinin İmam Sadiq (əleyhis-salam)-ın buyurduğu başqa bir rəvayətdə deyilir: “Elm əldə etmək hər bir halda vacibdir.”[2]

Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in və imam Sadiq (əleyhis-salam)-ın kəlamı göstərir ki, yaşın ötməsi elm əldə edilməsinə heç bir maneə deyildir. Bizim böyük alimlərimiz də həyatlarının axır anlarına qədər elm öyrənməklə məşğul olmuşlar. Nəql olunur ki, Əbu Reyhan Biruni vəfatından bir neçə an əvvələ qədər elm öyrənməyə və sual soruşmağa məşğul idi. Ehtizar halında “bura nə sual yeridir?!” - sualının cavabında demişdi: “Əgər bu mətləbi öyrənib ölsəm yaxşı olar, yoxsa nadan halda ölsəm?!”

Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in və imam Sadiq (əleyhis-salam) buyurduğu kəlam bütün elmlərə aiddir, lakin dini elmlər daha artıq əhəmiyyət kəsb edir. Çünki qeyri-dini elmlərdən bəzilərini öyrənmək mubah, bəziləri müstəhəb, bəziləri isə vacibdir. Amma dini elmlər həmişə vacibdir; bəzən eyni, bəzən isə kifayi vacib şəklində olur.

Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) bir gün məscidə getdi. Orada iki dəstə var idi: biri elm öyrənir, digəri isə ibadət edirdi. Həzrət buyurdu: “Hər iki qrup yaxşı işə məşğuldurlar, o qrup Allahı çağırır, bu qrup isə elm öyrənirlər və nadanlara elm öyrədirlər. Bu qrup daha üstündür. Çünki mən təlim-tərbiyə üçün göndərilmişəm.”[3]

Başqa bir hədisdə Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)  buyurur: “Hər kəsin ölümü gəlib çatanda İslamın diri saxlanması üçün elm axtarışında olsa, onunla peyğəmbərlərin behiştdəki fasiləsi yalnız bir dərəcə olacaqdır.”[4]

Deməli, elm, xüsusilə dini elmləri öyrənmək heç bir vaxt gec deyildir. Amma əgər “yaşım ötüb” dedikdə məqsədiniz elmiyyə hövzələrində yaşı ötmüş şəxslərin qəbul olunması ilə əlaqədar problemlər olsa, bunu qəbul etməliyik ki, hər bir maarif sistemində xüsusi qayda-qanunlar vardır ki, sui-istifadə edənlərin, inzibatsızlığın qarşısı alınsın. Siz elmiyyə hövzələrinin qəbul komissiyasına müraciət etməklə öz məsələnizi irəli çəkə bilərsiniz. Əgər rəsmi qəbul şərtlərinə malik olsanız, heç;[5] bundan qeyri hallarda rəsmi olmadan və azad şəkildə dini elmləri öyrənə bilərsiniz. Hal-hazırda da çoxları hövzənin müdiriyyət sistemində rəsmi sənədi olmadan elm öyrənir, hövzənin təlim sistemindən və müəllimlərindən istifadə edirlər.

Əlbəttə, həyat xərcləri və məişətin təmin olunması ilə əlaqədar yaranan problemlər sizin fikrinizi özünə məşğul edə bilər. Amma bu barədə də çoxlu rəvayətlər vardır və belə buyurur: “Allah-taala elm əhlinin ruzisinə zəmanət vermişdir.” Onlardan biri də Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in buyurduğu aşağıdakı hədisdir: “Məlaikələr sübh çağı elm dalınca gedən bir şəxsə kölgə salır, onun məişətinə bərəkət verilir və onun ruzisindən heç bir şey azaldılmır.”[6]

Əlbəttə, məişət xərclərini təmin etmək üçün təhsillə eyni zamanda kiçik işlərlə məşğul olmaq da olar. Hövzədə rəsmi sənədə malik olmamaq sizi yalnız maddi imtiyazlardan məhrum edə bilər.



[1] “Əl-kafi”, 1-ci cild, səh. 30

[2] “Biharul-ənvar”, 1-ci cild, səh. 171

[3] “Ayini daneşvəri”, səh 19 (“Əl-murad min siğətil-murid” kitabının tərcüməsi), “Ehyau ulimid-din”dən nəqlən: 1-ci cild, səh. 80; “Biharul-ənvar”, 1-ci cild, səh. 184. Peyğəmbər buyurmuşdur: من جاء ه الموت و هو بطلب العلم الدینی لیحیی به الاسلام کان بدینهو بین الانبیا درجة واحدة فی الجنة"

[4] “Ayini daneşvəri”, səh 19, “Təfsiri Razi”dən nəqlən, 2-ci cild, səh. 180

[5] Elmiyyə hövzələrinə qəbul olunmağın şərtləri ilə tanış olmaq üçün aşağıdakı sayta baxa bilərsiniz: http://hawzahnews.com/ads/modiriyate-hozeh/web/

[6] “Biharul-ənvar”, 1-ci cild səh. 184

Ətreaflı cavab
Бу суалын изаһлы ҹавабы јохдур.
Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Vilayəti fəqihə əqidəli olmaq nə vaxtan başlayıb?
    9428 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Fiqhdə müctəhidlik dərəcəsinə çatan şəxs tərəfindən İslam cəmiyyətinin rəhbərliyi mənasına olan 2 vilayəti fəqih" məsələsi, bəzilərinin nəzərində İslam düşüncəsi tarixində təzə bir mövzudur və onun keçmişi iki əsrdən azdır. Bunlar iddia edirlər ki, şiə və sünnü fəqihlərinin heç biri bu məsələni araşdırmayıblar ki, fəqihin fətva və hökm ...
  • Dəccal kimdir? Onun barəsində olan rəvayətləri izah etmənizi istərdik.
    9024 Qədim kəlam 2011/08/23
    Zühurynəlamətlərindənbiridəinsanlarızəlalətəsalanvəazdıran “Dəccal” adlıbir
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • İslam dini nöqteyi nəzərindən bir qatil və günahkar kafir iman gətirərsə onun keçmiş günahları bağışlanırmı?
    7423 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/12
    Müqəddəs İslam dinində yeni müsəlman olmuş şəxslər üçün müəyyən qanunlar təyin olunmuşdur. O cümlədən, əgər kafir şəxs müsəlman olmazdan öncə bir sıra günahlara qatılarsa və Allah Taalanın haqqını aradan apararsa (namaz qılmaz, oruc tutmaz və sair. Bu kimi vacibləri tərk edərək günaha düşərsə). Allah tərəfindən onun günahı bağışlanır.
  • "Möminlər"dən məqsəd müsəlmanların hansı dəstəsidir?
    8731 Qədim kəlam 2011/07/02
    Möminlər Allahın varlığını təsdiq edən, Onun müqabilində təslim olan, bütün ilahi peyğəmbərlərə iman gətirən və bunlara əməl etməkdə də israrlı olanlardır.Nəzərinizə çatdıraq ki, imanın mərtəbə və dərəcələri vardır. Quran ayələrinə, Peyğəmbərdən (s) nəql olunan hədislərə əsasən Əhli-beytin (ə) vilayətinə etiqad bəsləmək imanın ali və əsil mərtəbələrindəndir. Quran ayələri vasitəsi ...
  • “Əməli əsl” və “ictihadi dəlil” dedikdə məqsəd nədir və bunların arasında nə kimi əlaqə vardır?
    6117 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/18
    Əməli əsl“Əməli əsl” üsuli-fiqh elmində bir termindir. Onun mənası şəri hökmün təyinində şəkk yaranan zaman mükəlləfin əməli (şəri) vəzifəsini aydınlaşdıran bir qaydadan ibarətdir – dəlil və əmarə tapmadıqdan sonra. Başqa sözlə desək, əməli əsl, yaxud əməliyyə əslləri şəkk-şübhəyə düçar olan bir şəxsin əməlini ...
  • can verən halla ölüm səkəratı arasında farq nədir?
    7016 حقانیت مرگ 2015/06/02
    Ərəbcədən ehtizar sözü iftial şəklində olub, həzər sözünün yəni, hazır olmaq mənasındandır. Bəziləri deyirlər, insanın son anında ölüm mələklərinin hazır olmasına görə bu hala, ehtizar deyilir.[1] Belə bir hala düşən insana isə möhtəzər (can verən) deyilir.[2] Ehtizar yəni, can verən vaxt ...
  • Nə üçün bəzi müsəlmanların əməlləri onların din və məzhəb əqidələriylə üst- üstə düşməyib əksinə olur?
    6454 Əməli əxlaq 2011/05/15
    İnsan bir neçə təbəqədən təşkil olmuş bir varlıqdır; ruhi və İlahi, maddi və mənəvi, ictmai və atifi və... təbəqələrdən ibarətdir. Bu təbəqələr həmişə bir- biriylə mübarizədədirlər ki, bu da insanı əqidəsiylə əməlləri arasında müxalifətə doğru yol açır. İlahi dinlər, xüsusiylədə İslam dini insanları nəfsin istəkləri tələsindən qurtarıb onu ...
  • Мәләкләр мүҹәррәддиләр, ја мадди?
    6743 İslam fəlsəfəsi 2010/06/12
    Ола билсин ајә вә рәвајәтләрдә мәләкләрин сырф мүҹәррәд олмасы ајдын шәкилдә бәјан едилмәјиб. Амма, онларын һаггында әлдә олан мәлуматлар, о ҹүмләдән, онларын рәфтарлары вә вәсфләри мүҹәррәд олмаларына дәлилдир. Чүнки, ајә вә Мәсумларын (әләјһимуссалам) рәвајәтләриндә мәләкләр һаггында бизә чатан һәдис вә кәлмәләрин мәзмуну онларын ...
  • İmam Riza (əleyhis-salam)-ın “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) adlandırılmasının səbəbi nədir?
    10576 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/19
    İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini-ahu”dur (ahunun zamini). Şiə mənbələrində bu hadisə camaat arasında məşhur olan şəkildə mövcud deyildir. Amma camaat arasında deyilən nəqlə oxşar rəvayət vardır. Peyğəmbərə, İmam Səccada və İmam Sadiq (əleyhimus-salam)-a mənsub edilən möcüzələrdə də gözə dəyir. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163733 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113679 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110524 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94037 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54839 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54123 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46130 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45746 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...