Ətraflı axtarış
Baxanların
16973
İnternetə qoyma tarixi: 2011/06/14
Sualın xülasəsi
Kim və necə teyyul ərz edə bilər?
Sual
Hansı kəslər və hansı yollarla teyyul ərz edirlər?
Qısa cavab

"Teyyul- ərz" termini "bir anda dünyanın hər yerinə getmək" mənasındadır. O, adi insanların qüdrətindən xaric olan bir əməldir. İnsan bu məqama yetişmək üçün gərək təbiətin bəzi silsiləvi qanunlarını keçsin və onu öz qüdrətinin müstəmləkəsi etsin. Bunun ümdə şərti insanın nəfsin mərifətini əldə etməsidir. Yəni insan şəri və düzgün yollarla İlahi sifətlərin təcəllası olmalıdır. Bu məqama yetişməyin ümdə yolu nəfsin saflaşdırılması və onu hər növ çirkinlikdən qorumaqdır.

"Qərb nəvafil" hədisinə əsasən insan elə bir məqama yetişə bilər ki, "İlahinin gözü, qulağı və dili" ola bilər. Yəni onun bütün işlərində İlahi təcəllanın zühurunu görmək olar. Əlbəttə suluk yolunda Əhli- beytin (ə) göstərişlərindən və bu yolu getmiş ustadın əmirlərindən xaric olmaq olmaz. Şair bu barədə deyir. (məzmun).

Bu mərhələni ustadsız getməkdən çəkin. Çünki bu yolda qaranlıqlar və xətərlər var.

Ətreaflı cavab

Teyyul- ərz mövzusunu və hətta onun anlamını bu bir neçə vərəqdə olduğu kimi tanıtdırmaq mümkün deyil. Amma bir neçə mətləbi bu barədə aşağıda qeyd etməyi lazım bilirik:

1). "Teyyul- ərz" anlamı adi insanın qüvvəsindən xaricdən bir xariqül- adə bir əməldir.[1] Bu anlam irfan terminində "bir anda hər yerdə olmaq" mənasını verir.[2] Bu əməlin sahibi təbii qüdrətlər silsiləsini keçməli və təbii qüdrətləri öz müstəmləkəsi etməlidir.[3]

2). Təbii qüdrətlərin hasilindən əsas məqsəd bütün kainatın maddi qüvvələrini ələ gətirmək deməkdir. Bu anlamı ələ gətirmək üçün ilkin surətdə nəfsi tanımaq və onu bütün çirkinlikdən saflaşdırmaq lazımdır. Yəni elə bir elmi dərkə yiyələnə ki, bunları bilə bilsin: Onun nəfsi Allahdan savayı heç bir şeyə diqqət yetirmir və maddiyyatın onun üçün heç bir əhəmiyyəti yoxdur. O tamam vücudu ilə yalnız və yalnız Allahı düşünür. Əgər belə bir şeyi düşünürsə o düşüncə Allahın razılığı və ya onun iznilə olmalıdır. Belə ki, onun batini və zahiri Allah üçün yaşamalı və dərk etməlidir.

İkincisi: İnsanın nəfsinin özü- özlüyündə dəyərsiz olmasına baxmayaraq, İlahi sifətlərin onda təcəlla etmə istedadına malikdir. Amma Allahın iradəsi və izni bu anlamda əsas şərtlərin biridir. Əgər belə izn və iradə baş verərsə insan İlahi şifətlərin təcəllasını özündə əks etdirə bilər.

3). İnsanda olan "İlahi sifətlərin təcəlla məqamının istedadının fəaliyyətə düşməsi üçün ümdə şərt nəfsin saflaşdırılması və onu hər bir daxili və zahiri çirkinlikdən qorumaqdır. Yəni batil xəyallar, düşüncələr və pis əməllər buna maneədir. Amma əksinə nəfsin saflaşdırılması, gözəl xəyal və düşüncələr bu məsələnin ilkin qədəmləridir. Belə ki, insan gərək öz qəlbini və ruhunu İlahi sifətlərlə gözəlləşdirməli, həmçinin bütün daxili və zahiri vücudunu onun üçün hazırlamalıdır. Əgər insan bütün əməllərini İlahi gözəlliklərə uyğun yerinə yetirsə müqəddəs ruha yetişəcəkdir. Yəni Allaha yaxınlaşacaqdır. Bu yaxınlıqla Allahın "İsmi əzəmi"[4] əldə edəcəkdir və təkvini vilayətə əl qoyacaqdır. Əgər bu mərhələlər qeyd etdiyimiz kimi həqiqətə çevrilərsə insan bütün maddi kainatın qüvvəsini öz müstəmləkəsi edəcək və bütün təbii ünsürlərdən üstün olacaqdır. Belə ki, təbiət aləmi onun qarşısında təslim olacaqdır. Teyyul- ərz anlamı onun müqəddəs ruhunu və nəfsini qüdrətindən doğan amillərdən birinə çevriləcəkdir.[5]

4). İnsanın çirkin əməllərdən nəfsini saflaşdırması və gözəl əməllərə qədəm qoyması İlahinin insanlar üçün vacib etdiyi şərii əhkamdan başlayır. Belə ki, Peyğəmbərin və İmamların bizə əmr etdiyi əməlləri tərk etməmək şərti ilə biz bu nailiyyəti qazana bilərik. Bu da müqəddəs İslam dininin göstərişlərindən savayı bir şey deyildir. İslam dini Allah tərəfindən və Peyğəmbərin (s) vasitəsi ilə insanların səadəti üçün bəşəriyyətə hədiyyə olunmuşdur.

5). İlahi şəriət qanunları ümimi insanlar üçün olmasına baxmayaraq əsas yol ondan başlayır. Çünki onun zahiri təsirindən savayı batini təsirləri də vardır. Belə ki, öncüllərin hamısı bu yolu dəf edərək müəyyən məqam əldə etmişlər. həmçinin İlahi şəriət qanunlarının bu yolda təsirli olmasını Peyğəmbərimiz dəfələrlə

Təkid etmişdir. Bu barədə Peyğəmbərlərimizin buyurduqlarından aşağıda qısa olaraq qeyd edib mövzunu tamamlayırıq.

Peyğəmbər (s) buyurmuşdur: "Allah- Taala buyurdu: Bəndə həm ona vacib etdiklərimi əməl etməklə mənə öz dostluğunu izhar edir. O, (insan) ona vacib buyurduqlarımı yerinə yetirməklə mənim məhəbbətimi qazanır. Mən belə olan halda onu çox istəyirəm. Elə ki, onu sevdim, onun eşidən qulağı oluram, o mənimlə eşitdikdə onun görən gözü oluram, o mənimlə gördükdə onun danışan dili oluram, o mənimlə danışdıqda onun mən onun əli oluram. Onunla vurduqda onun gəzən ayağı oluram. Elə ki, yol gedir mənim dərgahıma dua edir və mən də onu qəbul edirəm. Məsələn hər nə istəsə ona verirəm."[6]

6). Teyyul- ərz etmək və bu yolda müvəffəq olmaq Əhli- beytsiz (ə) mümkün deyil. Çünki onlar (ə) İlahi feyzin insana yetişməsində vasitədirlər. Onlar əsil ariflər silsiləsidirlər.

Necə ki, Came kəbirə duasında oxuyuruq: Allah Taala sizə aləmlərin qapısını açdı və sizdə sonuncu kitabı, (Quranı) bağladı.[7]

7). Bu yolun xətəri və çətinliyi çox olduğundan bu yolun yolçusu gərək hər hansı bir təcrübəli arifin nəzarətində olmalıdır. Arif ona Peyğəmbərin (s) və İmamların (ə) göstərişi ilə bu yolda köməkçi olmalıdır.[8] Şair deyir: (Məzmun).

Bu yolu tək getməkdən çəkin.

Bu yolda zülmətlər və xətərlər vardır.

Qocasız getmə (arifsiz) bu yolu.

Sanma ki, zəmanənin isgəndərisən.



[1] - Hüseyni Tehrani, Seyyid Məhəmməd Hüseyn, Mehritaban, səh 182- 183.

[2] - Rah Rövşən, cild 1, səh 32, (Məhəccətül- bəyzanın tərcüməsi).

[3] - Mehr Taban, 182- 183, Əlavə məlumat üçün göstərici: Teyyul- ərzin həqiqətinə müraciət et.

[4] - İsmi- əzəm Allahın sirli adlarına deyirlər ki, onu hər kəs bilmir. (Mütərcim).

[5] - İbrahimiyan, Seyyid Yusif, Ərməğani asan, Həsənzadə Amilinin ürfü irfan kitabının şərhi. Səh 526- 534

[6] - Məhasini bərqi, cild 1, səh 291, Üsuli Kafi, cild 2, səh 352.

[7] - Məfatihul- cinan, Camiə kəbirə duası.

«بکم فتح الله و بکم یختم»

[8] - Qeysərinin müqəddiməsinin şərhi, səh 594- 595.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Vilayəti fəqihə əqidəli olmaq nə vaxtan başlayıb?
    9428 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Fiqhdə müctəhidlik dərəcəsinə çatan şəxs tərəfindən İslam cəmiyyətinin rəhbərliyi mənasına olan 2 vilayəti fəqih" məsələsi, bəzilərinin nəzərində İslam düşüncəsi tarixində təzə bir mövzudur və onun keçmişi iki əsrdən azdır. Bunlar iddia edirlər ki, şiə və sünnü fəqihlərinin heç biri bu məsələni araşdırmayıblar ki, fəqihin fətva və hökm ...
  • Dəccal kimdir? Onun barəsində olan rəvayətləri izah etmənizi istərdik.
    9024 Qədim kəlam 2011/08/23
    Zühurynəlamətlərindənbiridəinsanlarızəlalətəsalanvəazdıran “Dəccal” adlıbir
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • İslam dini nöqteyi nəzərindən bir qatil və günahkar kafir iman gətirərsə onun keçmiş günahları bağışlanırmı?
    7423 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/12
    Müqəddəs İslam dinində yeni müsəlman olmuş şəxslər üçün müəyyən qanunlar təyin olunmuşdur. O cümlədən, əgər kafir şəxs müsəlman olmazdan öncə bir sıra günahlara qatılarsa və Allah Taalanın haqqını aradan apararsa (namaz qılmaz, oruc tutmaz və sair. Bu kimi vacibləri tərk edərək günaha düşərsə). Allah tərəfindən onun günahı bağışlanır.
  • "Möminlər"dən məqsəd müsəlmanların hansı dəstəsidir?
    8731 Qədim kəlam 2011/07/02
    Möminlər Allahın varlığını təsdiq edən, Onun müqabilində təslim olan, bütün ilahi peyğəmbərlərə iman gətirən və bunlara əməl etməkdə də israrlı olanlardır.Nəzərinizə çatdıraq ki, imanın mərtəbə və dərəcələri vardır. Quran ayələrinə, Peyğəmbərdən (s) nəql olunan hədislərə əsasən Əhli-beytin (ə) vilayətinə etiqad bəsləmək imanın ali və əsil mərtəbələrindəndir. Quran ayələri vasitəsi ...
  • “Əməli əsl” və “ictihadi dəlil” dedikdə məqsəd nədir və bunların arasında nə kimi əlaqə vardır?
    6117 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/18
    Əməli əsl“Əməli əsl” üsuli-fiqh elmində bir termindir. Onun mənası şəri hökmün təyinində şəkk yaranan zaman mükəlləfin əməli (şəri) vəzifəsini aydınlaşdıran bir qaydadan ibarətdir – dəlil və əmarə tapmadıqdan sonra. Başqa sözlə desək, əməli əsl, yaxud əməliyyə əslləri şəkk-şübhəyə düçar olan bir şəxsin əməlini ...
  • can verən halla ölüm səkəratı arasında farq nədir?
    7016 حقانیت مرگ 2015/06/02
    Ərəbcədən ehtizar sözü iftial şəklində olub, həzər sözünün yəni, hazır olmaq mənasındandır. Bəziləri deyirlər, insanın son anında ölüm mələklərinin hazır olmasına görə bu hala, ehtizar deyilir.[1] Belə bir hala düşən insana isə möhtəzər (can verən) deyilir.[2] Ehtizar yəni, can verən vaxt ...
  • Nə üçün bəzi müsəlmanların əməlləri onların din və məzhəb əqidələriylə üst- üstə düşməyib əksinə olur?
    6454 Əməli əxlaq 2011/05/15
    İnsan bir neçə təbəqədən təşkil olmuş bir varlıqdır; ruhi və İlahi, maddi və mənəvi, ictmai və atifi və... təbəqələrdən ibarətdir. Bu təbəqələr həmişə bir- biriylə mübarizədədirlər ki, bu da insanı əqidəsiylə əməlləri arasında müxalifətə doğru yol açır. İlahi dinlər, xüsusiylədə İslam dini insanları nəfsin istəkləri tələsindən qurtarıb onu ...
  • Мәләкләр мүҹәррәддиләр, ја мадди?
    6743 İslam fəlsəfəsi 2010/06/12
    Ола билсин ајә вә рәвајәтләрдә мәләкләрин сырф мүҹәррәд олмасы ајдын шәкилдә бәјан едилмәјиб. Амма, онларын һаггында әлдә олан мәлуматлар, о ҹүмләдән, онларын рәфтарлары вә вәсфләри мүҹәррәд олмаларына дәлилдир. Чүнки, ајә вә Мәсумларын (әләјһимуссалам) рәвајәтләриндә мәләкләр һаггында бизә чатан һәдис вә кәлмәләрин мәзмуну онларын ...
  • İmam Riza (əleyhis-salam)-ın “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) adlandırılmasının səbəbi nədir?
    10576 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/19
    İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini-ahu”dur (ahunun zamini). Şiə mənbələrində bu hadisə camaat arasında məşhur olan şəkildə mövcud deyildir. Amma camaat arasında deyilən nəqlə oxşar rəvayət vardır. Peyğəmbərə, İmam Səccada və İmam Sadiq (əleyhimus-salam)-a mənsub edilən möcüzələrdə də gözə dəyir. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163733 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113679 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110524 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94037 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54839 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54123 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46130 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45746 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...