Birinci suala cavab tapmaq üçün (sayt: 12808) 13141 göstəricilərini mütaliə edin.

Necə ki, bilirsiz namazın üç salamı var.

«السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته"، "السلام علینا و علی عباد الله الصاحین" و "السلام علیکم و رحمة الله و برکاته»[1]

Mərcəyi təqlidlər bunların hər üçünü birlikdə vacib bilmirlər. Bunlardan hansının vacib, hansının isə müstəhəb (ya hansı gərək ehtiyat üzərində oxuna) olması barədə fəqihlər tərəfindən müxtəlif nəzərlər verilibdir.

Ərəb dili və ədəbiyyatına əsasən həm görüşəndə, həm də ayrılanda salam vermək olar və hansısa yerə məxsus deyil. Bu cəhətdən, namazın axırında bunun istifadə olunması Təəccüblü bir iş deyil və ərəb ədəbiyyatında geniş istifadəsi vardır.

Amma namazın birinci, ikinci və üçüncü salamlarında bu salamların kimə aid olmasını müəyyənləşdirmək və bizim salamlarımızın kimin üçün olmasını aydınlaşdırmaq üçün lazımdır ki, onun mənasına diqqət edək. Fqhi risalələrdə bu üç salam üçün qeyd olunan tərcümələrə əsasən bunların məqsəd və hədəflərini ələ gətirmək olar.

Birinci salam: "Ey Peyğəmbər! Salam olsun sənə və Allahın rəhməti və bərəkəti".

İkinci salam: "Aləmin Rəbbindən biz namaz qılanlara və onun yaxşı bəndələrinə salam olsun".

Üçüncü salam: "Allahın salamı, rəhməti və bərəkəti siz mönimlərə olsun".[2]

Bu tərcüməyə diqqət etməklə müəyyən olur ki, salamlarda olan şəxs əvəzlikləri kimlərə qayıdır.

Üçüncü salamda olan "ələykum" əvəzliyi barədə rəvayət vardır və onun məxsus yerə aid olduğunu bəyan edir, lakin tərcümədə deyildiyi kimi bu əvəzliyin kamil nümunəsi möminlərdirlər.

İmam Sadiq (ə) salamın mənası barədə belə buyurubdur: "Namazın axırında salamın mənası amandır; yəni Allahın əmrini və Peyğəmbərin (s) sünnətini ixlas və təvazökarlıqla yerinə yetirən şəxs. Dünya bəlalarından onun üçün aman və axirət əzabından nicat vardır. Və salam, İlahi adlardan biridir".[3]

Salamı zikr etməyin hikməti barədə bir neçə ehtimalın olduğunu söyləmək olar. Namaz, yaradanla bəndənin arasındakı danışıq olduğundan, namazdan sonra olunan duanın Allah- Taala vasitəsilə qəbul olunmasını söyləmək olar. Biz, bu salamlarla Allahın rəhmət və salamını Peyğəmbər, özümüz və başqa namaz qılanlar üçün istəyirik. Bu iş öz- özlüyündə dəyərli və əhəmiyyətlidir və namaz üçün ali bir sonluq ola bilməz. Həmçinin insanın salam ilə namazı tamamlaması ləyaqətli bir işdir. İmam Sadiqin (ə) rəvayətində namazın salamının aman mənası ilə mənalandırılması bu məna ilə eyni xüsusiyyətə malikdir.

Axırda bunu qeyd etmək lazımdır ki, bu salamlar barədə çoxlu irfani təfsirlər (şərhlər) olubdur.

Onlardan birini zikr etməyin faydası ola bilər.

İmam Xomeyni (r) namazın salamının şərhində buyurub: "Elə ki, zahid bəndə fənanın başlanğıcı olan  səcdə məqamından özünə gəldi, onun üçün agahlıq halı baş verdi və məxluqatdan qeyb olma halından hüzur halına müraciət etdi, mövcudata salam verər. Səfərdən və qeybdən qayıdanın salamı kimi. Bəs, səfərdən birinci qayıdışda Peyğəmbərə (s) salam verər... və ondan sonra mövcudatın başqa aşkarlarına ətraflı və cəm şəkildə diqqət edə".[4]