Ətraflı axtarış
Baxanların
14695
İnternetə qoyma tarixi: 2011/11/14
Sualın xülasəsi
İran dini mədrəsələrində təhsil sistemi necədir?
Sual
Bangladeş radiosunun dinləyicilərindən biri İran dini mədrəsələrində təhsil sisteminin necə olduğunu bilmək istəyir?
Qısa cavab

Bu gün İran elmi hövzələrində təhsil şagirdlərin birinci dövrəni və ya orta məktəbi bitirdikdən sonra başlayır. Bu təhsil zamanı başlanğıc mərhələnin dərslərini (sərf, ərəb dilinin qramatikası (nəhv), məna və bəyan, məntiq), səth dərslərini (üsul, fiqh, fəlsəfə), ümumi dərsləri (əqaid, təfsir, iqtisadiyyat, Quran elmi, əxlaq, xarici dillər, kompyuter və s), xaric dərslərini (ictihadi fiqh və üsul) və ixtisas dərslərini (təfsir, kəlam, təbliğ və s) tərtiblə oxuyurlar.

Ətreaflı cavab

İran İslam inqilabından sonra İranda elmi hövzələrdə təhsil gözoxşayan şəkildə güclənmiş, şagirdlər natamam orta təhsil və orta məktəbdən sonra elmi hövzələrə gəlirlər. Elmi hövzələrə daxil olmaqla onlar, başlanğıc mərhələ dərslərini, səth, xaric, ixtisasi və ümumi dərsləri geridə qoyurlar. Bu mərhələləri sizlərə bəyan etmək istəyirəm:

1) Başlangıc (müqəddimə) dərslər:

Bu dərslərə sərf, nəhv (ərəb dili qramatikası), məna və bəyan, məntiq daxildir ki, bu dərslərdə əsas məqsəd tələbələrin “Quran dilini” öyrənbmələridir. Bu mərhələ İslam maarifinin anlama açarı rolunu daşıyır. Çünki hədislər, Peyğəmbərin (s) və Məsum İmamların (ə) sünnəti bu dildədir. [1] Bu mərhələ 3 yaxud 4 il çəkir.

2) Səthin dərsləri:

Bu mərhələnin dərslərinə fiqh və üsul elmləri şamil edilir. Üsul elmi kitablarından məalim, üsulul fiqhi, rəsail, kifaiyyə kitabları və fiqh kitablarından isə lümə və məkasib kitabları öyrənilir.

Əlbəttə bəzi hövzələrdə digər kitablardan da istifadə edilir. Bu mərhələnin əsas məqsədi tələbələrin fiqh, üsul və onlara aid mətnlərlə tanış olmasından ibarətdir ki, birincisi keçmiş fiqh və üsul alimlərinin nəzər və yenilikləri və onların fiqhi və üsuli dəlilləri ilə məlumatlanırlar. İkincisi, özlərini xaric dərslərinə hədis və ayələrdən şəri hökm çıxartmaq üçün hazırlayırlar. Bu mərhələ adətən 5- 7 il çəkir.

3) Xarici fiqh və üsul dərsi:

Bu mərhələdə ustad və şagird bəhsin nizamlı olması üçün fiqh kitablarından, məsələn: Şərayeh, təhriril vəsile, urvətul vusqa yaxud üsul kitablarından, məsələn: Kifayətul üsul, kitablarını seçirlər və bunun əsasında bəhsi davam etdirir və bu barədə alimlərin müxtəlif nəzər və fikirlərini izah edir və araşdırırlar. Ustad hər mətləbi araşdırmaqla öz son nəzərini bildirir və şagirlər ustadın fikirlərini qəbul yaxud rədd etməkdə azatdırlar.

Bu mərhələnin əsas hədəfi, tələbələrin ictihad və şəri hökm çıxartma bacarıqlarını təmrin və inkişaf etdirməkdir ki, onlar fiqh elmində söz sahibi olsunlar və hər bir yeni fiqhi məsələni dördlü əhkam mənbələrinə: Quran, sünnət, ağıl və ictima diqqət etməklə həll edə bilsinlər. Bu mərhələdə üsul və fiqh ali səviyyədə tədris olunur. Bu mərhələdə ustad bir kitabla kifayətlənmir. Öz dəlillərini müxtəlif mənbələrdən istifadə etməklə irəli sürürlər. Bu xaric dərsi ilə məşhur olmuşdur. Bu mərhələnin tələbələri öz təfəkkür, elmi səth və bəyənməklə fəlsəfə, irfan və digər elmlərlə də məşğul olur və təhqiq, təlif və bəzən də tədrislə məşğul olurlar. Xaric mərhələsi təqribən səkkiz ilə on il çəkir. Bu şagirdin istedad və ustaddan bəhrələnmə müddəti ilə sıx bağlı olaraq uzun illər çəkə bilər. Dərs mühazirələri bir və yaxud iki saat ola bilər. Bəzi tələbələr müxtəlif ustadların dərslərində iştirak edirlər. Bu mərhələdə tələbə istedad və hövzəvi şərəflə sonuncu hövzəvi dərəcə olan ictihad dərəcəsinə çatırlar.

Dini tələbələr əksər vaxtlarda birdən çox xaric mərhələsi keçirlər. Öz bacarıq, istedad və səyləri ilə ictihad dərəcəsinə çatırlar.

4) İxtisas dərsləri:

Bu dərslərin – ixtisas adı altında olan təfsir, kəlam, təbliğ, tarix və ... hədəfi ondan ibarətdir ki, hövzə və cəmiyyətə lazım olan xüsusi ixtisaslar hazırlamaqdır. Bu çox dəyərli iş, şəxsin fiqh və üsulda ictihadından sonra bir İslam elm ixtisasına yiyələnməsinə səbəb olur. Bununla o hövzə və cəmiyyətə fayda verə bilər.

5) Ümumi dərslər:

Qum və bəzi şəhərlərin hövzələrində başlanğıc və səth dərsləri ilə birlikdə əqaid, təfsir, iqtisadiyyat, Quran elmi, əxlaq, xarici dillər, komöyuter və s dərsləri tədris edilir ki, bu tələbələrin fikri və ümumi məlumatlarının inkişafına səbəb olur. Lakin bu dərslərin vacib olmasına baxmayaraq, hövzənin müstəqil dərslərindən hesab edilmir. Ədətən bu dərs mərhələlərin birinin kənarında əlavə olaraq tədris edilir.



[1] - Hawzah.net hövzə saytından Cumhuriye İslami qəzetinin nəqli ilə götürülmüşdür. Ş 3645, səh 12 və ş 3567, səh 12. Şivehaye təhsil və tədris dər hozehaye elmiyye, səh 27.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163854 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    159221 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118756 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111930 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    105834 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92604 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54152 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    49611 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44967 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44420 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...