Ətraflı axtarış
Baxanların
7909
İnternetə qoyma tarixi: 2010/06/15
Sualın xülasəsi
Niyə İmam Hüseyn (ə) müaviyə zamanında qiyam etmədi?
Sual
Niyə İmam Hüseyn (ə) müaviyə zamanında qiyam etmədi?
Qısa cavab

İmam Hüseyn (ə) ın müaviyə zamanında qiyam etməməsinin səbəbinin cavabında aşağıdakı məsələlərə işarə etmək olar:

1-     İmam (ə)ın imamı və qardaşının əhd- peymanına ehtiramı. İmam Həsən(ə) öz həyatı zamanında müaviyəilə əhd bağlamışdı. Müaviyə o əhd və peymana ehtiram etməklə cilvələnirdi.

2-             Müaviyə İmam Hüseyn (ə)la qanlı qarşıdurmadan onun vahiməli nəticələrindən qorxaraq, çəkinirdi. Peyğəmbər (s) İmam Hüseyn (ə)ın şəhadətindən sonra bəni üməyyə hakimiyyətinin məhv olmasına xəbər vermişdi. Müaviyədə o hadisənin gerçəkləşəcəyindən qorxurdu. Məhz buna görə də yezidə bu işdə vəsiyyət etmişdi. Amma cavan, məst və məğrur yezid atasının vəsiyyətinə əməl etmədi. Həmin hakimiyyətinin ilk günlərindən özünü İmam Hüseyn (ə) ın qarşısında qərar verdi. Və onun qətli ilə nəticələndi.

3-     Müaviyə mahir bir siyasətçi idi. Zahiri daha çox gözləyirdi. Digər tərəfdən də hakimiyyətinin iç üzü kütləyə aşkar deyildi. Amma yezid təcrübəsiz və xam bir cavan idi. Topuğadək fəsad və şəhvətə qurşanmışdı. Bunlar isə kütləyə aydın idi. Heç kəsə inkar etməyə yer qalmazdı. İmam Hüseyn (ə)ın sükutu kütlə qarşısında onu təyid etmək mənasına idi. Bu da İslamın kökünün və əsasının məhvi demək idi.

4-     Əgər İmam (ə) müaviyənin hakimiyyəti zamanında qiyam etsəydi, imkanı vardı ki, müaviyə imamın qiyamını yatıtsın. Geniş və nüfuzlu təbliğatıilə kütlə arasında özünü haqqlı və İmamı haqqsız cilvələndirərdi. Lakin yezid bi işdən aciz idi. Məhz buna görə uzun zaman çəkmədiki dudmanı bərbad oldu.

5-     Müaviyə zamanında kütlənin geniş şəkildə İmamdan dəvət və himayət etməməsi də digər səbəblərdəndi. Bir halda ki, yezid zamanında minlərcə dəvətnamə küfəlilər tərəfindən imam göndərilirdi. İmamı qiyama təşviq və sövq edirdilər. Əgər İmam (ə) bu qədər çox bir kütlənin dəvətini qəbil etmək üçün çıxmasaydılar, kütlənin nəzərində, imamın süstlüyü və ya qorxusu bəni üməyyənin cinayətlərinə nisbət və cəmiyyətin cavablarını verməkdə süstlük kimi qiyməıtləndirilərdi. Bunun nəticələri əvəzedicisiz olardı.

Ətreaflı cavab

İmam Hüseyn (ə) ın müaviyə zamanında qiyam etməməsinin və yezidin zamanında qiyam etməsinin müxtəlif səbəbləri var. Onların ən mühümləri ibarətdir:

1- İmam Həsən(ə) öz imamlığı dövründə müaviyə ilə döyüşdə kütlənin köməyindənməyus oldu. İmamın ordusunun başçısı satıldı. İslamı və İslam məmləkətlərini qorumaq üçün, qalan şiələrin canın güvəndə olması üçün və həmiçinin imtahan və müaviyəyə höccəti tamamlamaq üçün istənilməyən sülhə razılıq verdi. Baxmayaraqki, sülhnamənin bəndləri döyüşün davam ütməsinə xatir idi:

a) Müaviyə ələviləri azar və əziyyət etməyəcək.

b) Həzrəti Əli (ə) ın ənsarından və ələvilərdən qəsb olmuş malları qaytarmaq.

v) Müaviyənin Əmirəlmöminin ləqəbini işlətməməsi.

q) Ümumi yerlərdə Əli ibn Əbutalini söyməmək.

d) Özü üçün canişin təyin etməməsi.[1]

İmam Hüseyn (ə) İmam Həsən (ə)ın şəhadətindən sonra onun bağladığı peymanın hörmətinə qzbəqz qarşıdurmadan müaviyə ilə çəkinirdi.[2] Öz İmamı və qardaşına hörmət qoyurdu. Lkin müaviyənin vəfatından sonra bu əhdə və peymana bir yer qalmadı. Çünki İmam Həsən (ə)ın şəhadəti və qarşı tərəfin ölümündən sonra əhdnamənin müddəti sona çatdı.

2- Müəviyənin özüdə İmam Hüseyn (ə)la qanlı toqquşmadan qaçırdı. Onların qanının tökülməsindən vahiməsi vardı. Başqalarını da qarşıdurmadan çəkindirirdi. Məhz buna görə özündən sonra yezid üçün canişinliyinə beyət almada güc tətbiq etməkdən pərhiz etdi. Yezidə də tapşırdı ki, İmam Hüseyn (ə)la qanlı şəkildə qarşıdurmadan çəkinsin. Amma cavan, məst və məğrur yezid atasının vəsiyyətinə əməl etmədi. Həmin hakimiyyətinin ilk günlərindən özünü İmam Hüseyn (ə) ın qarşısında qərar verdi. Və onun qətli ilə nəticələndi.

Bu yezidin metodu idi ki, İmam Hüseyn (ə)la qanlı qarşıdurmaya girdi və İmam da kərbəlada ödədiyi qanlı qiymətin bahasına da belə yezidlə beyət etməyə hazır olmadı. Yezidin bu çirkin əməli səbəb oldu ki, əbu süfyan dudmanı bərbad olsun.[3]

3- Müaviyə mahir bir siyasətçi idi. Zahiri daha çox gözləyirdi. Digər tərəfdən də hakimiyyətinin iç üzü kütləyə aşkar deyildi. Amma yezid təcrübəsiz və xam bir cavan idi. Topuğadək fəsad və şəhvətə qurşanmışdı. Bunlar isə kütləyə aydın idi. Heç kəsə inkar etməyə yer qalmazdı. İmam Hüseyn (ə)ın sükutu kütlə qarşısında onu təyid etmək mənasına idi. Bu da İslamın kökünün və əsasının məhvi demək idi.

Yezidin zamanında sülh vəziyyətini qabağa aparmaq o fəsadçı vəziyyət təyid etmək demək idi. Nəticədə cəmiyyət kütlə daha çox yolunu azacaqdı.[4] Və yezidin hakimiyyətinin davamı İslamla vida etməyə və şəriətin məhv edilməsinə gətirib çıxaracaqdı.[5]

4- Əgər İmam (ə) müaviyənin hakimiyyəti zamanında qiyam etsəydi, imkanı vardı ki, müaviyə imamın qiyamını yatıtsın. Geniş və nüfuzlu təbliğatıilə kütlə arasında özünü haqqlı və İmamı haqqsız cilvələndirərdi. Lakin yezid bi işdən aciz idi. Məhz buna görə uzun zaman çəkmədiki dudmanı bərbad oldu. Yezidin fəsadı aşkar siyasi təcrübəsi az idi. İmamın şəhadətibdən sonra da edə bilmədi məmləkəti məhar etsin. Hər nə qədər çox çalışırdı əks cavab alırdı. Kütlənin məlumatları ged- gedə çoxalırdı. Ona görə daha çox rüsvay olurdu. Sonda ile üməyyə nəsli süquta uğradı. Bu iki hakimin fərq elə bir şey deyildi ki, İmam Hüseyn kimi uzaq görən bir İmamdan gizli qalsın.

5- Müaviyə zamanında kütlənin geniş şəkildə İmamdan dəvət və himayət etməməsi də digər səbəblərdən idi. Bir halda ki, yezid zamanında minlərcə dəvətnamə küfəlilər tərəfindən imam göndərilirdi. İmamı qiyama təşviq və sövq edirdilər. Əgər İmam (ə) bu qədər çox bir kütlənin dəvətini qəbil etmək üçün çıxmasaydılar, kütlənin nəzərində, imamın süstlüyü və ya qorxusu bəni üməyyənin cinayətlərinə nisbət və cəmiyyətin cavablarını verməkdə süstlük kimi qiyməıtləndirilərdi. Bunun nəticələri əvəzedicisiz olardı. İmam Həcc ayında xaric oldular. O da buna görə idi ki, aşuranın cigəryandıran və atəşli hadisələri Həmiçinin əməvilərin çirkin əməlləri və qətlləri aşkarlansın. Onların iç üzü görünsün. Höccət hamıya tamamlansın. Bu əməli ilə İmam (ə) dünya dünya olduğu qədər haqqtələblərə haqqı tamamladı. Qasib xəlifələr üçqün tarixi təhrif etməyə bir yer qoymadı. O qiyamın səmərələri o gündən qiyamətədək xalis Məhəmməd şəriətini yaşadacaq. Həqiqətən də İmam Hüseyn (ə) öz qiyamı ilə İslam ümmətinin nicat gəmisi və hidayət çırağı oldu. İndi isə bizim borcumuzdur Zeynəb kimi və Səccad misli İmamların zəhmətlərini bada verməyək və həqiqət itirən dünyada məzhəbi mərasimlərdə və digər əzadarlıqlarda onların məramını aşkar edib açıqlayaq.

İstifadə olunmuş ədəbiyyat:

Bilazəri, Ənsabul- Əşraf, cild 2

İbn Əsakir, Təhzibe tarixe dəmeşq, cild, 2

Əllamə Məclisi, Bəharul- Ənvar, cild 44

İbn Əsir, Əlkamil fit- tarix, cild 3

Əldeynəvəri, ibn qüteybə, Əl imamət vəs- siyasət,

Şeyx Mofid,Əl irşad

Yəqubi, ibn vazeh, tarixi Yəqubi,

Məsudi, Murucoz- zəhəb

İsfəhani, Əbul fərəc, Məqatilot- talibin,

Ale Yasin, Muhəmməd həsən, Əl İmam Əl Həsən ibn Əliu (ə).



[1] - Əmin Amoli, seyyid Möhsin, İmam Həsən (ə) və İmam Hüseyn (ə), səh 54 və 70

[2] - Həmin, səh 148

[3] - Mohəddisi, cavad, Aşura mədəniyyəti, səh 27, 38, 428 və 430

[4] - 103 cü sualda İslami ölkələrdə fəsad rəvacı sualına cavaba bax:

[5] - Mohəddisi, cavad, Aşura mədəniyyəti, səh 482 və 464, və həmçinin Əmin Amoli, seyyid Möhsin, İmam Həsən (ə) və İmam Hüseyn (ə), səh 276 və 282.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Vilayəti fəqihə əqidəli olmaq nə vaxtan başlayıb?
    9428 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Fiqhdə müctəhidlik dərəcəsinə çatan şəxs tərəfindən İslam cəmiyyətinin rəhbərliyi mənasına olan 2 vilayəti fəqih" məsələsi, bəzilərinin nəzərində İslam düşüncəsi tarixində təzə bir mövzudur və onun keçmişi iki əsrdən azdır. Bunlar iddia edirlər ki, şiə və sünnü fəqihlərinin heç biri bu məsələni araşdırmayıblar ki, fəqihin fətva və hökm ...
  • Dəccal kimdir? Onun barəsində olan rəvayətləri izah etmənizi istərdik.
    9024 Qədim kəlam 2011/08/23
    Zühurynəlamətlərindənbiridəinsanlarızəlalətəsalanvəazdıran “Dəccal” adlıbir
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • İslam dini nöqteyi nəzərindən bir qatil və günahkar kafir iman gətirərsə onun keçmiş günahları bağışlanırmı?
    7423 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/12
    Müqəddəs İslam dinində yeni müsəlman olmuş şəxslər üçün müəyyən qanunlar təyin olunmuşdur. O cümlədən, əgər kafir şəxs müsəlman olmazdan öncə bir sıra günahlara qatılarsa və Allah Taalanın haqqını aradan apararsa (namaz qılmaz, oruc tutmaz və sair. Bu kimi vacibləri tərk edərək günaha düşərsə). Allah tərəfindən onun günahı bağışlanır.
  • "Möminlər"dən məqsəd müsəlmanların hansı dəstəsidir?
    8731 Qədim kəlam 2011/07/02
    Möminlər Allahın varlığını təsdiq edən, Onun müqabilində təslim olan, bütün ilahi peyğəmbərlərə iman gətirən və bunlara əməl etməkdə də israrlı olanlardır.Nəzərinizə çatdıraq ki, imanın mərtəbə və dərəcələri vardır. Quran ayələrinə, Peyğəmbərdən (s) nəql olunan hədislərə əsasən Əhli-beytin (ə) vilayətinə etiqad bəsləmək imanın ali və əsil mərtəbələrindəndir. Quran ayələri vasitəsi ...
  • “Əməli əsl” və “ictihadi dəlil” dedikdə məqsəd nədir və bunların arasında nə kimi əlaqə vardır?
    6117 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/18
    Əməli əsl“Əməli əsl” üsuli-fiqh elmində bir termindir. Onun mənası şəri hökmün təyinində şəkk yaranan zaman mükəlləfin əməli (şəri) vəzifəsini aydınlaşdıran bir qaydadan ibarətdir – dəlil və əmarə tapmadıqdan sonra. Başqa sözlə desək, əməli əsl, yaxud əməliyyə əslləri şəkk-şübhəyə düçar olan bir şəxsin əməlini ...
  • can verən halla ölüm səkəratı arasında farq nədir?
    7016 حقانیت مرگ 2015/06/02
    Ərəbcədən ehtizar sözü iftial şəklində olub, həzər sözünün yəni, hazır olmaq mənasındandır. Bəziləri deyirlər, insanın son anında ölüm mələklərinin hazır olmasına görə bu hala, ehtizar deyilir.[1] Belə bir hala düşən insana isə möhtəzər (can verən) deyilir.[2] Ehtizar yəni, can verən vaxt ...
  • Nə üçün bəzi müsəlmanların əməlləri onların din və məzhəb əqidələriylə üst- üstə düşməyib əksinə olur?
    6454 Əməli əxlaq 2011/05/15
    İnsan bir neçə təbəqədən təşkil olmuş bir varlıqdır; ruhi və İlahi, maddi və mənəvi, ictmai və atifi və... təbəqələrdən ibarətdir. Bu təbəqələr həmişə bir- biriylə mübarizədədirlər ki, bu da insanı əqidəsiylə əməlləri arasında müxalifətə doğru yol açır. İlahi dinlər, xüsusiylədə İslam dini insanları nəfsin istəkləri tələsindən qurtarıb onu ...
  • Мәләкләр мүҹәррәддиләр, ја мадди?
    6743 İslam fəlsəfəsi 2010/06/12
    Ола билсин ајә вә рәвајәтләрдә мәләкләрин сырф мүҹәррәд олмасы ајдын шәкилдә бәјан едилмәјиб. Амма, онларын һаггында әлдә олан мәлуматлар, о ҹүмләдән, онларын рәфтарлары вә вәсфләри мүҹәррәд олмаларына дәлилдир. Чүнки, ајә вә Мәсумларын (әләјһимуссалам) рәвајәтләриндә мәләкләр һаггында бизә чатан һәдис вә кәлмәләрин мәзмуну онларын ...
  • İmam Riza (əleyhis-salam)-ın “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) adlandırılmasının səbəbi nədir?
    10576 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/19
    İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini-ahu”dur (ahunun zamini). Şiə mənbələrində bu hadisə camaat arasında məşhur olan şəkildə mövcud deyildir. Amma camaat arasında deyilən nəqlə oxşar rəvayət vardır. Peyğəmbərə, İmam Səccada və İmam Sadiq (əleyhimus-salam)-a mənsub edilən möcüzələrdə də gözə dəyir. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163733 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113679 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110524 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94037 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54839 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54123 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46130 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45746 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...