Ətraflı axtarış
Baxanların
5151
İnternetə qoyma tarixi: 2012/02/07
Sualın xülasəsi
Aya əxlaqla düşüncənin rabitəsi vardırmı?
Sual
Aya əxlaqla düşüncənin rabitəsi vardırmı?
Qısa cavab

Əxlaq başqa elmləri kimi iki hissəyə bölünür:

A: Əməli

B: Nəzəriyyə.

Əxlaqa aid qanun və məsələləri öyrənməyin bir başa düşüncəylə rabitəsi vardır; yəni hər nə qədər insanın düşüncə qüvvəsi yüksək olsa, daha çox o elmdən bəhrələnəcəkdir və hər nə qədər düşüncə və dərk etmə qüvvəsi zəif olsa o qədər də az elm öyrənəcəkdir. Amma əməl bölümündə əxlaq göstəriş və qanunlarına ki, hiss olunur sizin də sualınız bu barədədir, daha çox açıqlama tələb edir.

Əxlaqın tərifində deyirlər: Əxlaq "xulq" sözünü çəmi və xulq ibarətdi: "İnsan ruhunun qüvvəsi ki, işlərin asan və fikirləşib düşünmədən həyata keçirməsinə səbə olsun".

Bəs əxlaq bir mələkdir ki, insan vücuduna daxil olub səbəb olur ki, bəyənilməz işlər insan tərəfindən icra olunmuşdur.

Bəs hər bir xeyr iş ki, onun nəticəsi düşüncə və fikir vasitəsiylə xeyrlə nəticələnir, əxlaq fəziləti deyil, baxmayaraq ki, əxlaq ünvanı kimi adlandırılıb bəyənilir.

Əxlaqlı şəxs o şəxsdir ki, xeyir və gözəl işlər onun adəti olsun və heç bir illəti olmadan onu həyata keçirsin; çisal üçün: Əgər bir şəxs üzgüçüdürsə, düşünmədən suya girib üzməyə başlayır.

Amma üzməyi bilməyən şəxs ilk növbədə suyu və onun dərinliyini yoxladıqdan sonra, ehtiyatla suya girir. Əxlaq məsələləri də bu cürdür.

Əgər şəxs əxlaq məqamına adət etsə düşünmədən gözəl işləri həyata keçirəcəkdir, çünki o gözəl əxlaqı özündə mələkə etmişdir. Amma o şəxs ki, əvvəlcə fikirləşib sonra nəticə alır ki, iffətli olsun və ya ədalətlə bir işi həyata keçirsin, onda ədalət mələkə olmamış və əxlaq baxımından onu gözəl əxlaq sahibi adlandırmaq olmaz, baxmayaraq ki, əxlaqlı iş görmüşdür.[1]

Nəticə budur ki, düşüncə yalnız əxlaq elmini və qanunlarını öyrənməkdə rabitəsi vardır və bizə əxlaq maarifini öyrənməkdə kömək edir, amma əməl dairəsində lazım olan ən mühüm şey əxlaq göstərişlərinə əməl etməkdir.

Bu sualın ətraflı cavabı yoxdur.



[1] - Şeyx Tusi, Əl- adabud- diniyyə lil- xəzanətul məiniyyət, Abidi, Əhməd, səh 194 və 195. (əlavə olunmuşdur) Zair nəşriyyatı, birinci çap, Qum 1380.

Ətreaflı cavab
Бу суалын изаһлы ҹавабы јохдур.
Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Yaşları ötmüş şəxslər üçün elmiyyə hövzələrində dini təhsil almaq necə mümkündür?
    6847 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/07/28
    Elm öyrənmək heç bir yaşda və zamanda gec deyildir. Atalar demişkən, “balığı hər vaxt sudan tutsan, təzədir.” Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) bu barədə buyurur: “Elm əldə etmək hər bir müsəlmana vacibdir. Agah olun! Allah-taala elm axtaranları sevir.”
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    39462 İzdivac xütbəsi 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • İslam cəmiyyətində elm hövzələrdə ictihad dərəcəsinə yetişən qadınlar olmuşdularmı?
    6687 تاريخ بزرگان 2011/09/04
    İslam dininin elm və biliyə dəyər verməsi, hər bir müsəlman kişi və qadına elm öyrənməyi vacib etməsi İslam cəmiyyətlərində daim xanımların təhsil almalarına və bir qisminin ictihad dərəcəsinə yetişməsinə səbəb olmuşdur. Xanım müctehidə Əmin (vəfat-1403 hicri-qəməri, (1980)) və hal-hazırda qadınlar elmi hövzəsinin müəllimlərindən olan xanım müctehidə Sifatini kimi nümunəvi qadınları ...
  • Uşaqları xətm mərasimlərinə və qəbristanlığa aparmaq məkruhdur?
    4066 Əməli əxlaq 2012/02/13
    Uşaqları dini məclislərdə və mərasimlərdə iştirak etdirmək. Uşaqları birlikdə məscidə və ya muhərrəm ayında əzadarlıq mərasimlərinə aparmaq, uşaqların digər dini mərasimlərdə o cümlədən fitir bayramı namazında və dini bayramlarda iştirak etməsi onların dini hisslərinin yetişdirilməsi üçün çox faydalıdır. Amma yeni yetmələri xətm mərasimlərinə və qəbristanlığa aparmaq haqqında rəvayətlərdə və ...
  • Əgər bir şəxs azandan öncə cənabət qüsulunu azana qədər davam etdirərsə verərsə, onun orucu düzgündürmü?
    5210 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/03/11
    Həzrət Ayətullahul uzma Xameneinin dəftəri: Əgər bilə- bilə qüsulu sübh azanına qədər gecikdirərsə, orucu düzgün deyil və qəzadan əlavə kəffarə də lazımdır. Həzrət Ayətullahul uzma Sistaninin dəftəri: Əgər ehtimal verərsə ki, qüsul azanın vaxtının daxil olduğu zaman həyata keçmişdir eybi yoxdur.
  • Allahın gözlə görünə bilmədiyini nəzərə alsaq “Mütəffifin” surəsində deyilən “ən Rəbbihim ləməhcubunə – Rəbbindən hicab arxasındadırlar” dedikdə məqsəd nədir?
    5934 Təfsir 2012/02/13
    Hicab kəlməsinin mütləq maddi mənada işlənməsinin lüzumu yoxdur. Çünki əqli və nəqli dəlillərə əsasən, Allah maddi varlıq deyildir.[1] Buna görə də yuxarıdakı ayədə işlənən hicab kəlməsi maddi məna daşımır. Necə ki, sair ayələrdə də işlənən hicab kəlməsindən maddi şeylər nəzərdə tutulmur:وَ إِذَا قَرَأْتَ ...
  • Nə üçün kişi və qadına qızıl qabdan istifadə etmək haramdır?
    6728 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2011/06/18
    İlahi qanunlar müxtəlif hikmət və fəlsəfələrə malikdir ki, heç bir anlar halda hikmətsiz qərar verməmişdir, baxmayaraq ki, biz bu hikmətləri kəşf etməkdə acizik. Amma bunu bilirik ki, həkim və ədalətli rəbbimiz heç vaxt hikmətsiz işi bəndələri üçün qərar verməz. bunun üçün də bütün hökümlər ki, Quran və rəvayət ...
  • Uşaq saldırmaq haramdırmı?
    27991 Uşaq salmaq 2012/07/18
    `Uşaq saldırma haram və böyük günahlardandır. Bu işi görən tövbə etməli və kəffarəsi (iki ay bir- birinin ardınca oruc tutmaq) var. onun diyəsi də belədir. Rüşeyim uşaqlıqda qərarlaşandan sonra, 40 gün müddətində spermadır. Onu saldırmağın diyəsi bu müddətdə 20 misqal şərii qızıl sikkədir ki, hər ...
  • İmam Hüseynin (ə) türbətindən hazırlanmış təsbehin nə kimi bərəkət və təsirləri vardır?
    3056 Hədis elmləri 2020/03/01
    Dini mənbələrimizdə İmam Hüseynin (ə) türbətinin bərəkət və təsirləri haqqında bir çox məlumatlar öz əksini tapıbdır. Bu barədə, 3015, 30279 və 83 rəqəmli cavabları mütaliə edə bilərsiniz. Lakin Seyyid əş-Şühəda (ə) türbətindən hazırlanmış təsbeh barədə İmam Kazım (ə) belə buyurur: Şiələrimiz ...
  • Sənədsiz ev alverinin, icra hakimiyyətinin icazəsi olmadan ev tikməyin hökmü nədir?
    4869 Qanun və qaydalara riayət etmək 2012/04/09
    Ayətullah əl-uzma Xameninin (müddə zilluhul-ali) dəftərxanası: İslam hökumətinin qayda-qanunlarına riayət etmək vacibdir və bu qanunları pozmaq caiz deyildir. Ayətullah əl-uzma Məkarim Şirazinin (müddə zilluhul-ali) dəftərxanası: Əlaqədar qayda-qanunların əksinə olsa, caiz deyildir. Ayətullah əl-uzma Safi Gülpayqaninin (müddə zilluhul-ali) dəftərxanası:

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    157318 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    138055 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    113188 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    103380 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    86798 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    78572 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    50888 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    39462 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Saqqal və bədən tüklərini kəsməyin hökmü nədir?
    38933 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/08/09
    Ülgüc və ya üz qırxan maşınla yalnız üz tüklərini (saqqalı) dibindən qırxmaq[1] (belə ki, başqaları - onun üzündə saqqal yoxdur – deyə) ehtiyat vacibə görə caiz deyil.[2] Əlbəttə, saqqalın bir hissəsini belə kəsmək, onu tam kəsmək hökmündədir.
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    38401 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".