Ətraflı axtarış
Baxanların
7345
İnternetə qoyma tarixi: 2009/06/21
Sualın xülasəsi
Ислам дининдә дәјишән үнсүрләр вармы?
Sual
Ислам дининдә дәјишән үнсүрләр вармы?
Qısa cavab

Илаһи динләрин принсипләри ики гисимдән тәшкил олунуб: Бир гисми сабит үнсүр, диҝәри исә дәјишәндир. Илаһи динләрин дәјишмәз, сабит вә дүнјәви принсипләри һәмишәлик вә һәр заман олмушдур. Әслиндә инсанын һәмишә сабит вә дәјишмәз олан хүсусијјәт вә шәхсијјәтинә аид олур.

Илаһи динләрдә инсанын дәјишән вә әвәз олунана һаләтләринә һәмишә диггәт јетирилмишдир. Бу сәбәбдән динин бәзи принсипләри дәјишән вә әвәз олунан кими заһир олуб. Бу динләрин дәјишән принсип вә һөкмләри дедикдә мәгсәди, динин үнсүрләринин о гисминә аид олур ки, ҹәмијјәтдә иҹтимаи, сијаси вә мәдәни шәраитә аид олсун, башга сөзлә десәк, заман вә мәкана бағлы олсун.

Ətreaflı cavab

Даһи алим шәһид Мүтәһһәринин ифадәси илә десәк Илаһи динләрин принсипләри ики бөлүмдән тәшкил олунуб: Бир гисми сабит, диҝәри исә дәјишәндир. Илаһи динләрин принсипләринин дәјишмәз, сабит вә дүнјәви гисимләри һәмишәлик вә һәр заман олмушдур, әслиндә инсанын һәмишә сабит вә дәјишмәз олан  хүсусијјәт вә шәхсијјәтинә аид олур.

Буҝүнкү инсанын кечмиш инсанларла бир чох ҹәһәтдән, о ҹүмләдән, елм, мәдәнијјәт, мәишәт, јашајыш вә бир чох адәт-әнәнәләринә ҝөрә әсаслы шәкилдә фәргләнир. Амма инсанын фитри вә тәббии мејлләри бүтүн дөврләрдә ејнидир. Тарих боју инсанларын вәһдәт тәшкил етдији ән чох ҹәһәтләри вә мәдәнијјәти онларын инҹәсәнәтә олан мејлидир. Инсанда ҝөзәллијә мејл вар - истәр тәбиәтдә олан ҝөзәллик, истәрсә дә ишләрдә олан ҝөзәллик олсун. Инсанын ҝөзәллијә олан бу мејли, ҝөзәл мәнзәрәјә бахмагла алдығы ләззәт, әтирли бир ҝүлү ијләмәси, тәсирли бир шерә марагла гулаг асмасы вә саир мејлләр тарих боју баш верән бүтүн дәјишикликләрә вә һаләтләрә бахмајараг бәшәрдә сабит вә дәјишмәз галмышдыр.[1]

Һәмчинин, мејл вә арзулар да үмуми шәкилдә сабит вә дәјишмәз галмышдыр. Бәшәр өвлады тарих боју мөвҹуд фәргләринә бахмајараг, онун һиссијјатлары, истедадлары, мејлләри вә гәризәләри ејни шәкилдә, сабит галмышдыр. Беләликлә, бәшәр бир ҹәһәтдән һәмишә сабит вә дәјишмәз галыр. Илаһи динләр дә бәшәрин дүнјада бу ҹәһәти үзәриндә ҹәмләшиб вә сабитдир.

Илаһи динләрдә инсанын дәјишән вә әвәз олунан һаләтләринә һәмишә диггәт олунуб. Бу сәбәбдән динин бәзи гисимләри дәјишән, әвәз олунан кими ҹилвәләниб. Бу динләрин “дәјишән һөкмләри” дедикдә мәгсәд, динин ҹәмијјәтдә иҹтимаи, сијаси вә мәдәни шәраитә аид олан башга сөзлә десәк заман вә мәкана бағлы олан үнсүрләринин гисминә аид олур.

 

Әлавә мүталиә үчүн бах:

1.             Меһди Һадәви Теһрани, “Вилајәт вә дәјанәт”, мүәссисеји фәрһәнҝије ханеји хирәд. Гум. Икинҹи чап, 1380 шәмси или.

2.             Мәһди Һадәви Теһрани, Мәбани кәлами иҹтиһад. Мүәссисеји фәрһәнҝије ханеји хирәд. Гум. Биринҹи чап, 1377 шәмси или. Сәһ-61-73.



[1] Мәһди Һадәви Теһрани, Дин вә һүнәр, “Фәсил намеји һүнәр”, №28, сәһ-34.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Динин мүхтәлиф сәтһ вә мәрһәләләри һансылардыр?
    10088 Din fəlsəfəsi 2009/06/15
    Динин әсас мәрһәләләри бунлардан ибарәтдир:а) Өз-өзүнәоландин: Илаһибиргүввәвәирадәиләинсанын
  • Ağır təbii hadisələr ilahi əzabdır, yoxsa onların maddi səbəbləri vardır?
    6488 Qədim kəlam 2011/04/16
    Baş verən müxtəlif ağır təbii hadisələr, o cümlədən sel, zəlzələ, tufan yalnız əzab vermək məqsədi daşımır, əksinə onun əlavə olaraq çoxlu müsbət nəticələri də vardır. O cümlədən: ilahi nemətlərin xatırladılması, qəflət yuxusundan oyatmaq, istedadların çiçəklənməsi, yer üzündə həyatın davamı, eləcə də zalımların, inadkarların və tüğyançıların əzaba düçar ...
  • İlahi əzabla imtahan arasında necə fərq qoymaq olar?
    7228 Qədim kəlam 2010/11/10
    İşlərin bəziləri, şübhəsiz, ilahi imtahanların ayrılmaz hissəsidir və məqsəd budur ki, insanın onların müqabilində seçdiyi mövqeyi aydınlaşsın. Bu kimi mövqe seçmələr və insanın bu hadisələrlə qarşılaşmağı nəticəsində onun batini və həqiqi şəxsiyyəti formalaşır. Həmçinin hadisələr qarşısında onun öz daxili səciyyə və niyyətlərinin büruz ...
  • “Ğəraniq” əfsanəsi nədir?
    6131 Təfsir 2011/09/12
    “Ğəraniq” əfsanəsi islamın inadkar düşmənlərinin və xəbərsiz müxaliflərinin quraşdırdığı bir əfsanədir. Onlar Quran və Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in mövqeyini zəiflətmək üçün belə bir əsassız hədisi quraşdırmışlar. Bu əfsanədə deyilir ki, Allahın Peyğəmbəri Məkkədə “Nəcm” surəsini oxumağa məşğul idi. Müşriklərin bütlərinin adı zikr olunan ayələrə أفَرَءَیْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّى‏ وَ ...
  • Həzrət Əli (əleyhis-salam)-ın Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in barəsində buyurduğu “təbibun dəvvarun bitibbih” cümləsində məqsəd nədir?
    5917 Hədis elmləri 2012/02/13
    Əli (əleyhis-salam) Peyğəmbər Əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-i özünün dava-dərman və  tibb avadanlıqları ilə ruhi və mənəvi müalicəyə ehtiyaclı olanların arxasınca ciddi səylə gedərək onları müalicə etmək istəyən bir həkimə və təbibə bənzədir. O həzrətin vəzifəsini “insanların ruhunu müalicə etmək” kimi bəyan edir və buyurur: “Təbibun dəvvarun ...
  • “İslamı zamana əsasən təqdim edək” dedikdə məqsəd nədir? Lütfən bir misalla bəyan edin.
    5500 Təzə kəlam 2011/07/28
    Keçmişdə İslam alimləri müxtəlif məsələləri zaman və məkanın ehtiyaclarına uyğun olaraq irəli çəkirdilər və onların dövründə islamın sistematik bir nizam və quruluş ünvanı ilə irəli çəkilməsinə ehtiyac duyulmurdu. Amma hal-hazırda bu bəhslər irəli çəkilir. Ustad Mütəhhəri (r), Şəhid Sədr ...
  • Tələsmənin aradan qaldırılması üçün nə etmək lazımdır?
    5341 Nəzəri əxlaq 2012/04/17
    Tələsmə (təlskənlik), dini təlimlərdə qadağan olunmuş işlərdəndir. Onun mənası isə işləri yerinə yetirməkdə tez addım atmaqdır. "Tələsmənin", "sürət" və "yerində addım atmaqla" fərqi vardır. Sürətin mənası budur ki, insan, lazım olan şərait və hazırlıq işlərindən sonra fürsəti əldən verməyə və işi yerinə yetirmək üçün qədəm götürə (addım ...
  • Yerli cavanlar cəmiyyəti arasında, Allahı tanıma mövzusunu necə izah vermək olar?
    5470 Qədim kəlam 2012/04/18
    Etiqadi məsələlər silsiləsində, Allah tanıma mövzusu ən mühüm mövzulardandır ki, çox geniş məsələləri əhatə edir. Siz bu məsələləri təbliğ və izah etmək üçün, iki məsələyə riayət etməlisiniz. Birincisi budur ki, münasib və məntiqi müzakirələr seçsinlər. İkincisi budur ki, xitab olunanların elmi səviyyəsi və ruhiyyəsi dəqiq formada riayət olunmalıdır. Birinci ...
  • Bir kosmonavt səmada qibləni necə təyin etməli, necə dəstəmaz alıb və namaz qılmalıdır; onun namazı tamamdır yoxsa qəsr?
    6197 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Vacib namazlar, heç bir şəraitdə insanın boynundan götürülmür. Hər bir müsəlman ki, təklif yaşına çatmışdırsa, vacibdir hər hansı bir halda mümkündürsə öz namazını qılmalıdır. O şəxslər ki, səmadadırlar əgər yer kürəsinə doğru üzlərini çevirsələr qibləyə doğru durmuşdurlar. Amma yer kürəsinin hansı tərəfdə olduğunu təyin edə bilməyirlərsə dörd tərəfə namazlarını ...
  • Şiənin sünni ilə ailə qurması caizdir?
    16311 Məzhəbdə iştiraklıq 2012/05/19
    Bu barədə mərceyi- təqlidlərin fətvalarını nəzərinizə çatdırıram: Sual: Müsəlmanın qeyri- müsəlman, şiənin sünni ilə evlənməsi doğrudurmu? Həzrət ayətullah ul üzma Fazil Lənkərani: Müsəlman qadının qeyri- müsəlmanla ailə qurması caiz deyil, həmçinin şiə qadının sünniyə ərə getməsi məkruhdur. Müsəlman kişinin qeyri- ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    154963 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    131429 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    110437 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    101243 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    84886 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    72611 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    50204 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Saqqal və bədən tüklərini kəsməyin hökmü nədir?
    37998 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/08/09
    Ülgüc və ya üz qırxan maşınla yalnız üz tüklərini (saqqalı) dibindən qırxmaq[1] (belə ki, başqaları - onun üzündə saqqal yoxdur – deyə) ehtiyat vacibə görə caiz deyil.[2] Əlbəttə, saqqalın bir hissəsini belə kəsmək, onu tam kəsmək hökmündədir.
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    37776 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    36540 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".