Ətraflı axtarış
Baxanların
11716
İnternetə qoyma tarixi: 2010/02/28
Sualın xülasəsi
Dincəlmək və yatmaq üçün üzü qibləyə uzanmaq lazımdır? Meyidi dəfn etmək üçün necə etmək lazımdır?
Sual
Dincələrkən üzü qibliyə yatmaq vacibdirmi? Meyidi dəfn edərkən necə əməl etmək lazımdır? Əgər cavab müsbətdirsə, lütfən bunun dəlil və sənədini bəyan ediniz
Qısa cavab

Rəvayətlərdə dörd növ yatmaq  bəyan edilib ki, bunların mömin üçün ən yaxşısı sağ çiyni üstdə üzü qibləyə uzanmaqdır.

Əli (ə) buyurur: Yatmaq dörd cürdür. Peyğəmbərlər arxası üstdə yatırdılar. Onların gözləri yatmır, Allahın vəhyinin intizarında idi. Möminlər sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatırlar. Padışah və övladları sol çiyini üstə yatırlar ki, hər nə yemişlərsə yaxşı həzm olunsun. Şeytan və qardaşları, hər divanə və xəstə üzü üstə yatır.

Meyidin qəbrdə üzü qibləyə qoyulması

İmam Sadiq (ə) buyurur: Bəra bin Mərur Ənsari Mədinədə idi. İslam Peyğəmbəri Məkkədə idi və  Bəra ölüm yatağında olarkən (Bu zaman Peyğəmbər və müsəlmanlar Beytil Müqəddəsə tərəf namaz qılırdılar) söylədi ki, onun üzünü qəbirdə  Peyğəmbər olan Məkkə tərəfə çevirsinlər və malının üçdə birini bağışladı. Bu sünnətə çevrildi. Buna əsasən və digər dəlillərə əsasən bütün fəqihlər fətva vermişlər ki, “meyidi qəbrdə sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatırtmaq lazımdır”.

Ətreaflı cavab

Bu sual iki hissəyə bölünür. Biz də buna əsasən ona cavab veririk:

Birinci hissədə dincələrkən üz qibləyə uzanmaqdır.

İslam dini axırıncı din kimi bəşəriyyətin hidayət və kamilləşməsi üçün Allah tərəfindən göndərilmişdir.[1] Buna görə mükəmməl olmalıdır.[2] Buna görə də bəşəriyyətin bütün, kiçik və böyük ehtiyacları burada mövcuddur.[3] Həmçinin yatmaq barəsində də bəzi qanunlar irəli sürülmüşdür. Amma bunlar vacibatlardan hesab edilmir. Sünnət və müstəhəb əməllərdəndir ki, burada bunların bəzilərinə işarə vurmaq istəyirirk:

İmam Hadi (ə) buyurur: “Biz Əhli- beyt yatarkən on şeyə riayət edirik: Təharətli olmağa (pak) (dəstəmaz, qüsul), üzü sağ əlin içinə qoymağa, otuz üç dəfə Sübhanəllah, otuz üç dəfə Əlhəmdulillah və otuz dörd dəfə Allahu əkbər deməyə, üzü qibləyə yatmağa, Həmd surəsinin, ayətil kürsini və şəhidəllah ayəsini oxumağa.....”[4] Hər kəs belə edərsə, həmin axşamdan öz xeyrini götürmüşdür.”[5]

Yatmağın növləri

Bizim rəvayətlərdə yatmaq dörd yerə bölünür ki, mömin üçün ən yaxşısı sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatmaqdır.

Abdullah bin Əhməd bin Amir Tayi imam Rzadan (ə), o da öz atasından belə nəql edir ki, Hüseyn bin Əli (ə) buyurmuşdur: Əli bin Əbi Talib (ə) Kufə məscidində idi. Şam əhlindən bir kişi ayağa durdu və ondan bəzi məsələləri soruşdu. Suallarının içərisində bunu da soruşdu: Mənə yatmağın neçə növ olduğunu buyur? Buyurdu: “Yatmaq dörd cürdür. Peyğəmbərlər arxası üstdə yatırdılar. Onların gözləri yatmır, Allahın vəhyinin intizarında idi. Möminlər sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatırlar. Padışah və övladları sol çiyini üstə yatırlar ki, hər nə yemişlərsə yaxşı həzm olunsun. Şeytan və qardaşları, hər divanə və xəstə üzü üstə yatır.”[6]

Sualın ikinci hissəsinin yəni, meyidin üzü qibləyə dəfn edilməs sulaına cavabında demək lazımdır ki, İslam insanın bütün həyatı barəsində həmçinin ölümünə qədər, hətta dəfn və kəfən məsələsinə qədər bəyan etmişdir. Burada onların bəzisinə işarə vururuq.

İmam Sadiq (ə) buyurur: “Əgər kimsə çətinliklə can verirsə, onu namaz qıldığı yerə aparmaq lazımdır.” Digər hədisdə də belə buyurulur: “Əgər kimsə ölümün astanasında olarsa və can verməsi çətin olarsa, onu namaz qıldığı yerə köçürün ya da səccadiyyəsinin üzərində yatırın.”

Can verən zaman şəxsin üzü qibləyə qoyulması barəsində o həzrət (ə) belə buyurur: “Əgər siz şiələrdən biri ölümün astanasında olarsa, onun ayağını qibləyə tərəf uzadın və üstünü də örtün. Həmçinin qüsul verən zaman qibləyə tərəfdə çala qazın və tabutu onun üzərinə elə qoyun ki, üzü  və ayaqlarının altı qibləyə tərəf olsun.”[7]

Qəbrdə meyidin üzü qibləyə qoyulması barəsində “Vəsailul Şiə” kitabında çoxlu sayda rəvayət vardır. Belə ki, xüsusi müstəqil şəkildə fəsil ayrılmışdır. Bu rəvayətlər meyidin qəbirdə sağ çiyini üstə üzü qibləyə qoyulmasının zəruriliyini bəyan edir.

Həmçinin imam Sadiq (ə) buyurur: Bəra bin Mərur Ənsari Mədinədə idi. İslam Peyğəmbəri Məkkədə idi və  Bəra ölüm yatağında olarkən (Bu zaman Peyğəmbər və müsəlmanlar Beytil Müqəddəsə tərəf namaz qılırdılar) söylədi ki, onun üzünü qəbirdə  Peyğəmbər olan Məkkə tərəfə çevirsinlər və malının üçdə birini bağışladı. Bu sünnətə çevrildi.[8] Buna əsasən və digər dəlillərə əsasən bütün fəqihlər fətva vermişlər ki, “meyidi qəbrdə sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatırtmaq lazımdır”[9]

 


[1] - Bununla əlaqədar “risalətin sonu” göstəricisinə bu sayıtda olan N: 5222-ə müraciət edə bilərsiniz.

[2] - Bununla əlaqədar “dinin kamil olması və dəyişilməzliyi” göstəricisinə bu sayıtda mövcud olan  N: 781- ə müraciət edə bilərsiniz.

[3] - Əgər yeni məsələ ortaya çıxarsa şiə fəqihləri ixtiyari olaraq onu İslam mənbələrinə əsasən kəşf edirlər.

[4] - Al- İmarn surəsi, ayə 18.

[5] - Hüseyn, ustad Vəli, adab, sünən və rəveşe rəftariye Peyğəmbəre geramiye İslam, səh 80, pəyame azadi nəşriyyatı, Tehran, üçüncü çap, 1381 h.ş.

[6] - Şeyx Səduq, əl xisal, cild 1, səh 262, camee müdərrisine Qum nəşriyyatı, 1403.   Şeyx Səduq uyune əxbarul Rza (ə), Qəffari və Mustəfid, cild 1, səh 510, cahan nəşriyyatı, Tehran, birinci çap, 1378 h.ş.

[7] - Kuleyni, kafi. Cild 3, səh 127, dördüncü çap, darul kitabil İslamiyyə. Tehran, 1365 h.ş.

[8] - Şeyx Hürr Amili, vəsailul şiə, cild 3, səh 231, Al- beyt (ə) müəsissəsi, Qum, 1409 h.q.

[9] - Toziul məsail (Əlməhşa lil imam Xomeyni), cild 1, səh 339, məsələ 615.

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Səcdəyə getdiyimiz zaman hansı üzv əvvəl yerə dəyməlidir?
    6386 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/09
    Səcdə namazın vacib hissələrindəndir və vacib və müstəhəm şərait və hissələrə malikdir; o yerlər ki, səcdədə müstəhəb hesab olur, odur ki, kişi səcdəyə getdiyi zaman ilk növbədə əllərini, qadın isə əvvəl dizlərini yerə qoymalıdır.[1]
  • İmam Əli (əleyhis-salam) sübh namazında zərbətlənən zaman İmam Həsənlə Hüseyn orada idilərmi?
    9605 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Əli (əleyhis-salam) zərbətləndiyi zaman Həsənlə Hüseyn (əleyhiməs-salam)-ın onun yanında olması ilə əlaqədar çoxlu rəvayət gəlmişdir. Buna görə də bu bəhsdə bir neçə ehtimal verilir: 1. İmam Əli (əleyhis-salam)-a məsciddən kənarda zərbə vurulmuşdur. Bu ehtimala əsasən demək olar ki, həmin anda Həsənlə Hüseynin Əli (əleyhis-salam)-ın yanında ...
  • Sualın xülasəsi: İmamlar (ə) və alimlər baxımından namazın ilk vaxtında qılınmasının savabını bəyan edin.
    6814 Hədis elmləri 2012/04/18
    Namzın ilkin vaxtında qılınmasının çoxlu sayda savab və təsirləri bəyan edilmişdir. Məsələn: Namzın savabının iki qat olması, İlahi məhəbbətini qazanmaq və s... Alimlər də bu mövzuya diqqət etməklə insanları namzın ilkin vaxtında qılınmasına çağırmışlar. Bunu Allaha yaxınlaşma və seyri sluk üçün ən mühüm əsaslardan hesab ...
  • Seçilmiş dörd qadının və onların atalarının adı nədir?
    14315 تاريخ بزرگان 2011/09/11
    Övliya və saleh insanların arasında elə qadınlar olub ki, bəşərin tarixi boyu, tövhid və İlahi hədəflər yolunda çoxlu fədakarlıq ediblər və onların adı həmişə bəşərin qara tarixində parlayır. Amma İslami rəvayət və mənbələrdə uca dərəcəli, şərəfli və üstün dörd qadının adı qadınların ən üstünü və behişt qadınlarının üstünü olaraq çəkilmiş ...
  • Şəhid Dəstğeybin kitabları etibarlıdırmı?
    8256 تاريخ بزرگان 2011/06/27
    Əzəmətli şəhid Ayətullah Seyyid Əbul- Hüseyn Dəstğeyb Şirazi şiə aləminin alimlərindən və müctəhidlərindən biri olmaqla yanaşı arif bir insan olubdur ki, fiqh, ilahiyyat, əxlaq, irfan və... elmlərdə mütəxəssis olub onun kitabları və əsərləri ümumi şəkildə etibarlı və istifadəyə yararlı eyni zamanda təsirlidir. Əlbəttə bu məsələyə diqqət etmək lazımdır ki, məsum ...
  • Oruc tutumayan müsəlman üçün yemək və içməli su hazırlayıb verməyin hökmü nədir?
    5902 Cürbəcür 2015/05/30
    Əgər oruc tutmayan şəxsin şəri üzürü varsa və ya oruc tutmaq vacib deyilsə (məsələn, xəstəlik üzündən oruc tuta bilmir) bu əməlin iradı yoxdur. Əgər qüdrəti olan halda, qəsdən oruc tutmursa və xeç bir üzrü yoxdursa, bu iş günahdır və imkan həddində o şəxsi orucu tərk etdiyinə görə ...
  • Əbu Əli Sina nə üçün məntiq kitabında sıralamanı əvəz etdi?
    6941 İslam fəlsəfəsi 2011/10/03
    İbn Sina məntiqdə iki növ yenilik etmişdir:1.             Məntiq məsələlərində yenilik2.             Məntiqin yazılış quruluşunda yenilikİkinci növ yenilik məntiqin yazılışında onun iki düşüncə tərzinə dəlalət edir. Birinci düşüncə məntiqin bəzi məsələlərinin ...
  • Həzrət Məryəm (əleyha salam)-ın aləm qadınlarından üstün edilməsinin (ayədə) qeydsiz-şərtsiz olmasına diqqət yetirməklə həmin ayəni rəvayətlə necə məhdudlaşdırmaq olar?
    7192 تاريخ بزرگان 2012/04/09
    “Aləmin” kəlməsinin Qurani-Kərimdə işlədilmə yerlərinə və müfəssirlərin bu barədəki nəzərlərinə diqqət yetirməklə məlum olur ki, bu kəlmə yalnız zamanın bir dövründə olan insanlara məxsus edilir. Əhli-sünnət kitablarının bir çox yerlərində də ayələrə rəvayət vasitəsi ilə qeyd vurulur. Həmçinin həm əhli-sünnət, həm də şiə təfsirlərinin bir çox yerlərində ...
  • Bilmək istərdim sünnülər xüsusiylə də vəhhabilər hansı dəlilə əsasən deyirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy aldıqlarında məsumdurlar nəinki hər bir halda?
    9291 Qədim kəlam 2012/10/09
    Sünnülərdən bəzi tayfaları (Həşəviyyə və Sələfilər kimi) Qurandan dəlil gətirmək həzrət Adəm və onun behiştdən çıxarılmasını bildirən ayələr kimi, dəlil gətirirlər ki, Peyğəmbərlər yalnız vəhy və risalətlərinin təbliği zamanı məsumdurlar və digər hallarda günahkar və səhvə də yol verirlər. O cümlədən, Sələfilər (Vəhhabilər) də bildirirlər ...
  • Əqd xütbəsinin fəlsəfəsin bəyan edin?
    8301 Əxlaq 2011/10/30
    İslam nəzərindənevlənmək ailənin və təbii olaraq ictimaiyyətin təşkili üçün bir müqəddəs əhd və peymandır və bir çox əsərlərə və nəticələrə malikdir o cümlədən: Cinsi meyli təmin etmək, nəslin törənməsi, insanın təkamüli, rahatlıq paklıq və iffət, hisslərin möhkəmlənməsi və bir çox başqa faydalardır. Bu müqəddəs əhdi peyman Allah Taalanın müəyyən etdiyi ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164825 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164349 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119884 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113939 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111088 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94230 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54926 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54632 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46311 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45920 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...