Please Wait
6475
Beyətin iki tərəfi vardır. Onun bir tərəfi beyət edən , o biri tərəfi isə beyət olunandır (rəsul ya imam). Bunu nəzərə alsaq ki, Peyğəmbər, rəhbər və imamdır, buna əsasən peyğəmbər, beyət edən deyil, beyət olunandır. Bu cəhətdən aydındır ki, bu rəvayətin məqsədi (sualda qeyd olunan rəvayət ) təkcə imamı tanımaq deyil, bəlkə peyğəmbər və imamın yolunda hərəkət etmək və onlardan itaət etməkdir. Nəticədə bu hədis Peyğəmbərə (s) şamil olmur, çünki, o elə bir şəxsdir ki, beyət etmir , onunla beyət olunur. Amma özündən sonra canişin təyinetmək barəsində bunu qeyd etmək lazımdır ki, qəti və dəqiq dəlillərlə sabit olunubdur ki, Peyğəmbər (s) Əmirəl möminin (ə) öz canişini ünvanına təyin edibdir. Bu barədə daha artıq məlumat üçün ətraflı cavaba müraciət edin.
Bu məsələnin aydınlığı üçün bir neçə məqama işarə etmək zəruridir.
1- Beyətin məfhumu (mənası )
2- İslamı cəmiyyətdə İslam Peyğəmbərinin (s) yeri
3- İmamı tanımağın zəruriliyi barəsində əhli beytdən (ə) gələn (söylənilən) rəvayətlər
Bir. Beyətin mənası:
Bəziləri deyiblər: Mubayiə bəyəə kökündəndir və mufailə babında işlədilibdir. Beyət məsələsi beelə izah edilir ki, peyğəmbər ya imamla beyət etmək istəyən zaman bu məsələdə təkid onların əlini tuturdular. Bu əməl, satıcı və alıcının əməlinə oxşayır. Çünki müamilə (alver) zamanı bir birinin əlini tutardılar. Amma ürfdə beyət peyğəmbər və ya imamla bağlanmış əhd peymandan ibarətdir. Belə ki, bütün işlərdə onun əmrlərindən itaət oluna və heç vaxt onunla ixtilaf olunmaya.[1]
İki. Beyətin iki tərəfi vardır:
Onun bir tərəfi beyət edən o biritərəfi isə beyət olunandır (rəsul ya imam). Bunu nəzərə alaraq ki, Peyğəmbər rəhbər və imamdır və Allah taala buyurur: Məhəmməd (s) sizlərdən heç birinizin atası olmayıb və deyil, lakin Allahın rəsulu, peyğəmbərlərin axrıncısı və peyğəmbərliyi sona çatdırandır. Allah hər bir şeyə agahdır.[2]
Buna əsasən peyğəmbər, beyət edən deyil. Beyət olunandır. Bu cəhətdəndir ki, Quran, bu növ beyətdən söz açır: Səninlə beyət edən kəslər (həqiqətdə) Allah ilə beyət eləyirlər və Allahın əli (qüdrəti) onların əlinin üstündədir. Kim beyəti pazsa, ancaq öz əleyhinə pozmuş olar. Bunun zərəri yalnız onun özünə dəyər. Kim Allahla etdiyi əhdi yerinə yetirsə, Allah ona böyük mükafat verər.[3]
Yenə də Allah taala buyurur: Ya peyğəmbər! And olsun ki, hüseybiyyədə ağac altında sənə beyət etdikləri zaman Allah möminlərdən razı oldu. Allah onların ürəklərində olanı, sənə sadiq qalacaqlarını, əhdə vəfa edəcəklərini bildi. Onlara öz dərgahindan arxayınlıq, rahatlıq, səbr, səbat. Mənəvi qüvvə göndərdi və onları yaxın gələcəkdə qazanılacaq bir qələbə ilə mükafatlandırdı.[4]
Üç. Şiə mənbələrindən yetişən rəvayətlər bizim sözümüzü təsdiq edir:
Hər kim ölsə, və zəmanəsinin imamını tanımaya, cahiliyyət zamanında ölənlər kimi ölübdür.[5]
Aydındır ki, bu rəvayətlərin məqsədi təkcə imamı tanımaq deyil, bəlkə peyğəmbər və imamın yolu ilə hərəkət və onlardan itaət etməkdir.
Nəticədə bu hədis Peyğənbərə (s) şamil olmur, çünki, O elə bir şəxsdir ki, beyət etmir, onunla beyət olunur. Amma özündən sonra canişin təyin etmək barəsində bunu qeyd etmək lazımdır ki, qəti dəqiq dəlillərlə sabit olubdur ki, Peyəmbər (s) əmirəl möminin (ə) öz canişini təyin edibdir.
Biz bu barədə bundan qabaq oxşar suallarda cavab verdik və daha çox xəbər və məlumat əldə etmək üçün:
6822 saylı- Əlinin (ə) imaməti Qədir xütbəsində (sayt: 6909 )
6889 saylı- Qədir xum barəsində əhli sünnət alimlərinin nəzəri (işgüzar)
7445 saylı- Maidə surəsinin üçüncü ayəsi «الیوم اکملت لکم دینکم» və Qədr hadisəsi (sayt: 8252)
3021 saylı- Əli (ə) ın öz xilafətinin haqqı barədə dəlil gətirməsi (sayt: 3657)
6437 saylı - Həzrət Əli (ə) imamətinə nəhcül bəlağədə işarə (sayt: 6650) və
7277 saylı- Həzrəti Əli (ə) imaməti (sayt: 7554) həmin saytda mövcud olan göstərişə çmüraciət edə bilərsiniz.
[1] - Məclisi, Məhəmməd Baqir, Miratul uqul fi şərhi Alir- Rəsul, cild 20, səh 356, Darul kitabul islamiyyə, Tehran- İran, ikinci çap, 1404 hicri qəməri tarixi ilə.
[2] - Əhzab surəsi, ayə 40
[3] - Fəth surəsi, ayə 10
[4] - Fəth surəsi, ayə 18
[5] - Hürr Amuli, Məhəmməd ibn Əl Həsən, Vəsailuş- şiə, cild 16, səh 246, Müəssisətul əlul beyt (ə), Qum, 1409, hicri qəməri tarixi ilə