Ətraflı axtarış
Baxanların
9099
İnternetə qoyma tarixi: 2010/06/15
Sualın xülasəsi
Asdi insanlar da məsum ola bilərlər?
Sual
Asdi insanlar da məsum ola bilərlər?
Qısa cavab

İsmət amanda qalmaq, günaha bulaşmaqdan və unutmaqlığa mane olmaq mənasınadır. İsmət müxtəlif dərəcə və mərtəbələrə malikdir. Onun ən yüksək mərtəbəsi ilahi peyğəmbərlərə və övsiyalara məxsusdur. Bu məqamlar Quran nəssinə və rəvayətlərə əsasən ancaq onların barəsində isbat edilir. Digərləri barəsində isə baxmayaraqki, bir həddədək əlçatılası və tanınasıdır. Amma başqalarının seyri onların mərtəbəsinə və həddinə çatmamışdır. Başqalarının tanıması da nəss və seçilmə vasitəsi ilə olmamışdır. Əksinə onun əsərləri və nişanələri (məsələn, niyyətlərdən agahlıq, kəramətlər göstərmək və s) aşkarlanması cəhətinə müəyyən olunmuşdur.

Ətreaflı cavab

İnsan ixtiyarlı varlıqdır. Bir cür yaradılıbdır ki, düzgün seçim və əməli saleh və Allahda itaət etməklə Xəlkifətullah məqamına belə çata bilər. Yəni bir insana mümkün olan bütün münasib kamalları özündə toplayıb, dünyanın alçaq naqisliklərindən uzaqlaşıb, qəlblərdə təsərrüf etməyə malik olsun.[1]

İnsanın düzgün seçimi onun elmi və güclü iradəsindən qaynaqlanır. Bu da dinin, fitrətin və ağlın ardıcıllığıdır. Elm və güeclü iradə nə qədər güclü olarsa, o qədər xəta və səhvdən amanda qalar. Əgər həmişə zikr halında olsa və Allahı yada salıb, onunla etinalı davranarsa, xəta və unutmağa düçar olmaz. Bu da həmin ismət məqamıdır. Bu məqam yavaş- yavaş fərdin tədrici yüksəlişinə və vilayət məqamına və xilafət dərəcəsinə çatmasına səbəb olacaq. Allahın peyğəmbərləri və vəsiləri Allahın vəhyinin əmanətdarı olduqları üçün imam və bəşərin nümənələri kimi sayılırlar. Məhz buna görə bu məqamların zirvəsində yer tuturlar. Tainki:

1-     Allahın vəhyi kamil və düzgün şəkildə bəşəriyyətin ixtiyarında qərar tutsun.

2-     Camaat edə bilsinlər onların dediyinə və əməllərinə etimad etsinlər.

3-     Onların rəftar, davranış və əxlaqından nümunə götürərək, onları nümunə kimi tanısınlar. Özlərini onlar kimi tərbiyət etsinlər. Xəlifətullah məqamına yetişmək üçün addım atsınlar. Tainki bu yolu davam etdirməklə Allahın liqasına çatsınlar. Bu səbəbdəndir ki, Allahın inayəti sayəsində bütün çirkinliklərdən uzaq qalır və səhvə yol vermirlər. Buna görədə kütlə onlara inanır və güvənir bununlada göccət hamıya tamam olur.

Deməli hər bir insan ismətə çatmaq üçün və xilafət və imamət məqamına yetişmək üçün addım atarsa, bu yolda hər nə qədər çox çalışarsa, təqvanı daha çox riayət edərsə, Allahın daha çox inayətindən bəhrələnəcək. Çünki o vədə veribdir ki, Allahın təqvasını tutun. Tainki Allah sizə öyrətsin.[2] Həmçinin buyurub: Hər kəs bizim yolumuzda çalışarsa, bizdə öz yolumuzu ona bildirərik, Allah həmişə yaxşılarladır.[3] Ey iman gətirənlər! Əgər Allahdan qorxsanız, O sizə haqla-nahaqı ayırd edən (bir nur) verər (dünyada və axirətdə çıxış yolu göstərər), günahlarınızın üstünü örtüb sizi bağışlayar. Allah böyül lütf (mərhəmət) sahibidir![4] Mö’min olub yaxşı işlər görən (Allaha itaət edən) kişi və qadına (dünyada və axirətdə) xoş həyat nəsib edəcək və etdikləri yaxşı əməllərə görə mükafatlarını verəcəyik. (Və ya gördükləri yaxşı işlərin müqabilində onlara daha yaxşı mükafatlarını verəcəyik!)[5]

Qüdsi hədisdəgəlibdir: Əgər mənim bəndəmə mənimlə məşğuliyyət qalib gəlsə, mən onun ləzzətini öz zikrimi deməkdə qərar verərəm. Nəticədə o mənim aşiqim və mən də onun aşiqi olarıq. Onunla öz aramda olan hicabları götürərəm. Camaat səhv və xətaya düçar olduqda O səhv və xətaya düçar olmaz. Nəticədə əgər danışarsa, sözləri peyğəmbərlər kimidir və onlar həqiqətən də zamanının ucalarıdır. Onlara görədir ki, Əgər mən yer üzündə bir əzabı göndərmək istədikdə onların yadına düşüb, əzabı yer üzündən qaytarıram.[6]

Peyğəmbərlərdə və İmamlarda ismətin olması nəqli və əqli dəlillərlə isbat olunmuşdur.[7] Lakin ancaq onlara məxsus deyil. Hər şəxs öz təqva, elm və güclü iradəsi nəticəsində və səyində ondan bəhrələnə bilər. Tainki onun əlamətləri və onda zühur və büruz etsin.

Peyğəmbər və imamlarda bu növ əlamət və nişanələrin açıqlanmasından əlavə Allah tərəfindən də ismətin olmasına sübutlar mövcuddur. Əgər bu türlü olmasaydı Allahın elm və hikməti peyğəmbərlərin besətindən və imamların vilayətindən Yəni insanları tərbiyə və hidayət etmək uyğun olmazdı.[8] Amma başqalarında bunun müəyyənləşdirilməsi əlamət və nişanələrin olmasına bağlıdır. O cümlədən:

1- Əksər insanların adi formada düçar olduqları günah şərayitində günahdan çəkinmək və post, məqam, mal, şəhvət kimi çirkinliklərdən uzaqlaşmaq.

2- Onlardan qeyri adi işlərin və kəramətlərin baş verməsi. Məsələn insanların fikirlərinə və niyyətlərinə elm vəxəstələri sağaltmaq və digərlərinin giriftarçılıqlarını aradan qaldırmaq ki onun əncamı hər şəxsin əlindən gəlmir.

3- Onun nifrətinin ya duasının qəbul olunması.

4- Ürəklərə nüfuz etmə və onlarda dəyişiklik və inqilab icadı.

5- Geniş ürəklilik. Aramlıq, fərdi və ictimayi işlərdə münasib mövzü tutması.

6- Allahın feyz yolu olub, bu səbəbə bərəkətlər və nemətlər nazil olur və bəlalar dəf olur.

Əlbəttə bunu qeyd etməliyik ki, hətta peyğəmbərlər içində belə İslam peyğəmbəri özünə məxsus bir məqama malıkdir ki, ona çatmaq heç bir şəxs üçün mümkün deyil. Peyğəmbərlərin öz aralarında da belə mərtəbələr var. İslam Peyğəmbəri onlarında ən yüksəyində durur. Sonra sonuncu vəsi və sonra digər imamlar sonra başqa peyğəmbərlər və sonra kütlə dayanır. Yəni ismətin üfüqi yüksəlişi və əmudi genişliyi Allahın xilafət məqamına çatması üçün elə bir rəngarəngliyə malikdir ki, hamı bir səthdə dayanmacaq və onu müəyyənləşdirmək Allahın elminə bağlıdır.[9]

İstifadə olunmuş ədəbiyyat

1-     Quranikərim

2-     Jəvadi Amoli, Abdullah, Təmhidol qəvaidin təmhidi, Əz- zəhra nəşriyyatının çapı, çap 1, 1372, Tehran

3-     Jəvadi Amoli, Abdullah, Quranda vilayət, İsra çapı, çap 1, 1379, Qum

4-     Jəvadi Amoli, Abdullah, İbadətlərin səbəbi, İsra çapı, çap 2, 1378, Qum

5-     Hüseyni Tehrani, Məhəmməd Hüseyn, Tövhide elmi və eyni, Əllamə təba təbayi nəşriyyatı, çap 2, 1417, Məşhəd

6-     Ayətullah Sədr, seyyid muhəmməd Baqir, Xelafəte insan və govahiye Peyambəran, Tərcümə: Jəmal Musəvi, ruzbeh çapı, 1359, Tehran

Rəvaqe Hekmət mədəni müəssisəsinin vasitəsiilə çap olmuşdur.

7-     Kiyaşimşəki, Əbulfəzl, İrfanda vilayət, Darus- Sadiqin çapı, çap 1, 1378, Tehran

8-     Mütəhhəri, Mürtəza, İnsane Kamil, Sədra çapı, çap 8, 1372, Qum

9-     Mütəhhəri, Mürtəza, velaha və velayətha, İslam çapı ofisi, Qum

10-  Məliki Təbrizi, Cavad, Risaleye liqaollah, Türbət, çap 2, 1379, Tehran.


[1] - Göstəricilər: Allahın sevimlisi olmaq, insanın kamal və səadəti, Allahın yaxınlığı, və...

[2] - Bəqərə surəsi, Ayə 282, Təğabon surəsi, ayə 11

[3] - Ənkəbut surəsi, ayə 69

[4] - Ənfal surəsi, ayə 29

[5] - Nəhl surəsi, ayə 97

[6] - Ayətullah Məhəmməd Hüseyn Hüseyni Tehraninin Tövhide elmi və eyni kitabında, səh 337

[7] - Misbah Yəzdi, Muhəmməd təqi, Rah və rahnəmaşenasi, səh 147 və 212

[8] - Misbah Yəzdi, Muhəmməd təqi, Rah və rahnəmaşenasi, səh 147 və 212

[9] - Göstəricilər: Quran baxışında peyğəmbərlərin isməti, Ayələrin zahirində peyğəmbərlərdə günah və ismət

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Aya südəmər oğlan uşağının sidiyi nəcisdirmi?
    11934 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/18
    O məsələ ki, ona işarə etmişsiniz, fiqh kitablarında bu cür gəlmişdir: Əgər bir şeyi südəmər oğlan uşağı ki, donuz südü də yeməmişdir sidiyiylə mundar olarsa bir dəfə onun üzərinSü tökülərsə əlbəttə ki, o nəcisin bütün hər bir yerinə çatarsa pakdır və o nəcis olan libası ...
  • Aya əxlaqla düşüncənin rabitəsi vardırmı?
    6327 Əməli əxlaq 2012/02/07
    Əxlaq başqa elmləri kimi iki hissəyə bölünür:A: Əməli B: Nəzəriyyə. Əxlaqa aid qanun və məsələləri öyrənməyin bir başa düşüncəylə rabitəsi vardır; yəni hər nə qədər insanın düşüncə qüvvəsi yüksək ...
  • İslamın nəzəri bir şəxsin ruhları öz əsarətinə almaq barəsində nədir?
    9887 Qədim kəlam 2011/05/31
    Hindistanda uzun əsrlər əvvəl də (tənasux) ruhlarla rabitə nəzəriyyəsi vardır ki, ruhların təkrar olaraq bu dünyaya qayıtmasını bildirir. Bu nəzəriyyə illər keçdikcə bir çox insanları özünə cəlb etmişdir və bəlkə bəzi insanlar buna bir məzhəb olaraq ürək bağlamışdır. Bu uzun müddətdə böyük alimlər bu mövzuda bəhslər edərək onun batil olduğunu ...
  • Hansı əməllər insanın gözəlliyinə və nuraniliyinə səbəb olur?
    6630 Əməli əxlaq 2011/06/28
    İslam nəzərindən gözəllik iki hissəyə bölünür: zahiri gözəllik və batini gözəllik. Mötəbər və mütəvatir rəvayətlər nəzərindən insanın batini gözəlliyinə səbəb olan amillərdən bəziləri ibarətdir səbr və dözüm, vüqar və aramlıq, vərə və təqva və... dan. Habelə insanın üzünün gözəlliyi və nuraniliyi üçün bir çox səbəblər sadalanıbdır onlardan bəzilərinə işarə edirik: ...
  • Nə zaman ata və ananın əvəzinə namaz qılmaq olar?
    12675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/31
    Namaz və orucda diri insan üçün əvəz edicilik düzgün deyil. Mükəlləf hər bir şəxsə vacib namazlarını hansı formada edə bilirsə (ayaq üstə, oturan halda, uzanan halda və ya hətta işarə ilə) özünün yerinə yetirməsi vacibdir. Həzrət İmam Xumeyni (rh) və digər mərcələr buyurublar:
  • Bu yuxular necə yuxulardır: Kekayi, irzayi, məcazi, sadiqə. Bu barədə dini kitablarda rəvayət vardırmı?
    6855 Nəzəri irfan 2012/03/11
    Bizim rəvayətlərdə hekayi, irzayi və məcazi"[1] istilahları gəlməyib, amma sadiq (düzgün) yuxu istilahı kazib (yalançı) yaxud mənasız yuxular ibarətinin qarşılığında rəvayətlərdə gəlibdir. Bəhsin aydın olması üçün bunu qeyd etmək lazımdır ki, yatan zaman insanın ruhu xarici aləmə və başqa işlərə məşğul olmaq ...
  • Peyğəmbərə (s) görə salamın əhəmiyyəti nədir?
    7468 تاريخ بزرگان 2012/09/01
    İnsan ictimai bir varlıqdır ki, digərlərinin dostluq və məhəbbətinə ehtiyacı vardır. Salam vermək iki insan arasında rabitənin başlanğıc mərhələsidir ki, müxtəlif məsajlara, o cümlədən dostluq, səmimiyyət, məhəbbət, təvazökarlıq, xeyir duası, qarşı tərəfə aramlıq vermək və s malikdir. Salam sözü çox gözəl və dərin mənaya sahibdir ki, bununla ...
  • Real qiymətindən artıq qiymətə, amma pulunu hissə-hissə ödəməklə maşın almağın işkalı vardırmı? Nağd olaraq maşın almaq məqsədilə qazanc (faiz) ödəməklə borc almaq necə?
    6760 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/11/24
    Maşın və sair malların nağd qiymətindən artıq qiymətə, amma nisyə alıb-satmaq səhihdir, lakin ikinci sualınız haram olan sələmli borcdur. ...
  • Аллаһ-Тааланын Рүбубијјәт мәгамына чатмаг олармы?
    6124 Nəzəri irfan 2012/05/21
    Рүбубијјәт мәгамынын мүхтәлиф мәртәбәләри вә нисбәтләри вардыр. Бу суала ҹаваб вермәкдән өтрү бүтүн бу ҹәһәтләри нәзәрә алмаг лазымдыр. Әҝәр илаһи рүбубијјәтә чатмагдан мәгсәд, мәхлугун затында дәјишиклик олуб, Халигә чеврилмәсидирсә бу иш батил вә гәти шәкилдә рәдд олунмуш бир иддиадыр. Амма, диҝәр мәнада бу мөвзуда бәзи изаһлар вермәк ...
  • İslam nəzərindən insanın xilqəti necə olmuşdur?
    7514 Qədim kəlam 2011/07/28
    Qurani-kərim insanın yaranışının əvvəli ilə əlaqədar müxtəlif təbirlər bəyan etmişdir. Bəzi ayələrdə insanın ilkin maddəsi “palçıq” deyə təqdim edilir, bəzi ayələrdə deyilir ki, “insanı sudan xəlq etdik”, digər ayələrdə də insan xilqətinin mənşəyi nütfə, bəzilərində ...

Ən çox baxılanlar

  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    165955 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    165252 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    120284 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114687 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    112562 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94840 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    56030 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    55226 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46955 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46293 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...