Ətraflı axtarış
Baxanların
7313
İnternetə qoyma tarixi: 2011/11/03
Sualın xülasəsi
Həsrət eviynən həsrət gününün fərqi nədir?
Sual
Həsrət günüylə həsrət evinin fərqi bu iki kəmlənin fərqi lüğət cəhətdən müşəxxəsdir. İstəyirdim bu iki mərhələnin gedişatı haqda biləm ki, nə cür olur?
Qısa cavab

Quranda və rəvayətlərdə "həsrət evi" ifadəsi gəlməyibdir. Təkcə "həsrət günü" ibarəti (həsrət əldən çıxmış şeylər üçün təəssüflənmə günü mənasına işlənibdir). Quranda bir dəfə rəvayətlərdə isə çox istifadə olunubdur. Quranda və rəvayətlərdə "həsrət günündən" məqsəd qiyamət günüdür çünki Qiyamət günündə cənnət əhli həsrət çəkəcəklər ki, bundanda yaxşı olub yüksək dərəcələrə çata bilərdilər. cəhənnəm əhlidə həsrət çəkəcəklər ki, ey kaş günahkar və cəhənnəmlik olmayaydılar.

Ətreaflı cavab

Qurani kərimdə Qiyamətdən və insanın əsil mənzilindən müxtəlif adlarla yad olubdur. Əlvaqiə, Ərracifəh, Yəvmun- nədm, Yəvmun- numur, Yəvmul- həqq, Yəvmul- məsələh, Yəvmul- hesab, Yəvmul- müsahibəh, Yəvmut- təlaq və Yəvmul- həsrət Quranda qiyamət üçün zikr olan adlardır.

Həsrətin mənası:

Həsrətin əsil mənası aşkar olmaq və kəşf olmaqdır.[1] Deyilibdir çünki qiyamətdə həqiqətlər və sirlər aşkar olar (bir gün ki, adamın batini sirləri aşkar olar)[2] onu həsrət günü adlandırıblar.[3]

Həsrət başqa mənalarda da işlənibdir o cümlədən "peşman" mənasına (əldən çıxmış şeyə görə ki, qaytarmaq mümkün deyil) çünki həqiqətlərin aşkara çıxmağı nəticəsində insan şiddətli dərəcədə peşman olur buna görə bu günü həsrət günü adlandırıblar. Həsrətin bu mənada işlənməsi məcazidir. Habelə deyilibdir ki, həsrət "hərəkətdən qalmaq" mənasına da işlənibdir. Bu sözə əsasən adam qiyamətdə hərəkətdən dayanır daha əməl edə bilmir və işi bir dəfəlik olur. Quran təbiriylə "o gündə hər şey sona çatır"[4] və keçmişi düzəltmək olmur, ona görə qiyaməti həsrət günü adlandırıblar. Habelə "heyran olmaq" mənasına da gəlibdir qiyaməti həsrət günü adlandırıblar çünki, bəşər o gün gördüyü təzə və təəccüblü səhnələrə görə heyran qalar. "Həsrət evi" ibarəti əsil dini mətnlərdə istər Quran ayələrində istərsə də rəvayətlərdə gəlməyibdir. Amma "həsrət günü" ibarəti həm Quranda gəlibdir həm də rəvayətlərdə.

Quranda oxuyuruq: "Ey bizim elçimiz ümməti qəm və həsrət günündən qorxud ki, o gündə bütün şeylər sona çatacaq və camaat o gündən bərk xəbərsizdirlər və o günə iman gətirmirlər".[5]

Əllamə Təbatəbai bu ayənin təfsirində buyurur: Ayənin siyaqından (düzümündən) başa düşülür ki, onların həsrət çəkməyinə səbəb budur ki, iş sona çatıbdır dünyadakı əməllərinin nəticəsindən xəbərdar olurlar və zərər etiklərini bilirlər, ələ gətirə bildiklərini əldən veriblər, ayənin davamında buyurur: Bu zərər və ziyanın səbəbi dünyada qafil və xəbərsiz olmaqlardır.[6] Həsrət günü bir gündür ki, camaat Allahın itaətində səhlənkarlıq etdiklərinə görə həsrət çəkərlər.[7] Həzrəti Əmirəl- möminin (ə) buyurur: "Ey qafil və xəbərsiz insan ki, ömrü onun ziddinə və əleyhinə dəlildir və rüzgarı onu bədbəxtliyə çəkib aparır".[8]

Qeyd olunan ayənin təfsirində ki, gözəl rəvayət həm şiə həm də sünnü mənbələrində az ixtilafla nəql olubdur ki, Məsum (ə) gözəl misal vurmaqla ayənin təfsirini bəyan edir.

İmam Sadiq (ə)- dan bu ayənin təfsirini doruşdular. İmam (ə) buyurdu: "Cənnət əhli cənnətdə cəhənnəm əhli cəhənnəmdə yerlərini tutandan sonra, Allah tərəfindən carçı səslənər: Ey cənnət əhli və cəhənnəm əhli! Bilirsiniz ölüm hansı şəkildə olur? Cavab verərlər xeyir. Ölüm cənnətlə cəhənnəm arasında dayanan kül rəngli qoç kimidir.

Sonra hamını çağırarlar yaxınlaşıb ölümə baxın. Yaxınlaşarlar. Sonra Allahın fərmanıyla heyvanı kəsib deyərlər: Ey cənnət əhli həmişəlik cənətdə qalacaqsınız və ölüm yoxdur və ey cəhənnəm əhli həmişəlik cəhənnəmliksiniz və ölüm yoxdur". Sonra İmam (ə) əlavə etdi: Bu Allahın bəyanının mənasıdır ki, buyurub: "Onları həsrət günündən qorxud, o vaxtda ki, hər şey sona çatar onlar qəflətdədirlər və iman gətirmirlər". Yəni cənnət əhlinin işi cənnətdə əbədi qalmaqla, cəhənnəm əhlinin işi cəhənnəmdə əbədi qalmaqla bir dəfəlik olar".[9] Bəzi mənbələrdə hədisin davamında gəlibdir: "Cənnət əhli o cür sevinərlər ki, əgər öləsi olsaydılar sevincdən ölərdilər. Cəhənnəm əhli elə fəryad çəkərlər ki, əgər öləsi olsaydılar narahatçılıqdan can tapşırardılar".[10]

Bəli o dünyadan həm günahkarlar həsrət çəkərlər ki, nə üçün yaxşı işlər etmədik həm də yaxşı insanlar həsrət çəkərlər ey kaş! Çox yaxşı və bəyənilmiş işlər görərdik. Cənnət əhli hər anda ki, Allahı yad etməyiblər təəssüf edib və özlərini danlayacaqlar.[11]

Allahın Rəsulu buyurur: İki nəfər qiyamətdə hamıdan artıq həstət çəkəcəklər; biri o adamdır ki, dünyada elm dalınca gedə bilərdi amma getməyib, ikinci o adamdır ki, elmi başqasına öyrədib örgənən elmdən bəhrələnib amma müəllim öz elmindən bəhrələnməyib".[12]

Bəli dünyada tənbəllik axirətdə həsrətə səbəb olar.[13]



[1] - Əl- eyn, cild 3, səh 134 və lisanul- ərəb, cild 4, səh 189.

[2] - Əttariq surəsi, ayə 9.

[3] - Rovəzul- cinan və Ruhul- cinan, cild 13, səh 83.

[4] - Məryəm surəsi, ayə 39.

[5] - Məryəm surəsi, ayə 39,  

«وَ أَنْذِرْهُمْ یَوْمَ الْحَسْرَةِ إِذْ قُضِیَ الْأَمْرُ وَ هُمْ فی‏ غَفْلَةٍ وَ هُمْ لا یُؤْمِنُون»

[6] - Əl- mizan, cild 14, səh 51.

[7] - Əttibyan, cild 7, səh 127.

[8] - Nəhcül- bəlağə feyzu- İslam, xütbə 63, səh 153.

[9] - Biharul- ənvar, cild 8, səh 346, həmin rəvayətə oxşar səhih Buxaridə cild 5 236 və habelə başqa şiə və sünnü mənbələri.

[10] - Biharul- ənvar, cild 8, səh 345.

[11] - Kənzul- ümmal, cild 1, səh 1806.

[12] - Nəhcül- bəlağə, cild 1, səh 245.

[13] - Ğorərul- hikəm, h 10626.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Vilayəti fəqihə əqidəli olmaq nə vaxtan başlayıb?
    9428 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Fiqhdə müctəhidlik dərəcəsinə çatan şəxs tərəfindən İslam cəmiyyətinin rəhbərliyi mənasına olan 2 vilayəti fəqih" məsələsi, bəzilərinin nəzərində İslam düşüncəsi tarixində təzə bir mövzudur və onun keçmişi iki əsrdən azdır. Bunlar iddia edirlər ki, şiə və sünnü fəqihlərinin heç biri bu məsələni araşdırmayıblar ki, fəqihin fətva və hökm ...
  • Dəccal kimdir? Onun barəsində olan rəvayətləri izah etmənizi istərdik.
    9024 Qədim kəlam 2011/08/23
    Zühurynəlamətlərindənbiridəinsanlarızəlalətəsalanvəazdıran “Dəccal” adlıbir
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • İslam dini nöqteyi nəzərindən bir qatil və günahkar kafir iman gətirərsə onun keçmiş günahları bağışlanırmı?
    7423 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/12
    Müqəddəs İslam dinində yeni müsəlman olmuş şəxslər üçün müəyyən qanunlar təyin olunmuşdur. O cümlədən, əgər kafir şəxs müsəlman olmazdan öncə bir sıra günahlara qatılarsa və Allah Taalanın haqqını aradan apararsa (namaz qılmaz, oruc tutmaz və sair. Bu kimi vacibləri tərk edərək günaha düşərsə). Allah tərəfindən onun günahı bağışlanır.
  • "Möminlər"dən məqsəd müsəlmanların hansı dəstəsidir?
    8731 Qədim kəlam 2011/07/02
    Möminlər Allahın varlığını təsdiq edən, Onun müqabilində təslim olan, bütün ilahi peyğəmbərlərə iman gətirən və bunlara əməl etməkdə də israrlı olanlardır.Nəzərinizə çatdıraq ki, imanın mərtəbə və dərəcələri vardır. Quran ayələrinə, Peyğəmbərdən (s) nəql olunan hədislərə əsasən Əhli-beytin (ə) vilayətinə etiqad bəsləmək imanın ali və əsil mərtəbələrindəndir. Quran ayələri vasitəsi ...
  • “Əməli əsl” və “ictihadi dəlil” dedikdə məqsəd nədir və bunların arasında nə kimi əlaqə vardır?
    6117 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/18
    Əməli əsl“Əməli əsl” üsuli-fiqh elmində bir termindir. Onun mənası şəri hökmün təyinində şəkk yaranan zaman mükəlləfin əməli (şəri) vəzifəsini aydınlaşdıran bir qaydadan ibarətdir – dəlil və əmarə tapmadıqdan sonra. Başqa sözlə desək, əməli əsl, yaxud əməliyyə əslləri şəkk-şübhəyə düçar olan bir şəxsin əməlini ...
  • can verən halla ölüm səkəratı arasında farq nədir?
    7016 حقانیت مرگ 2015/06/02
    Ərəbcədən ehtizar sözü iftial şəklində olub, həzər sözünün yəni, hazır olmaq mənasındandır. Bəziləri deyirlər, insanın son anında ölüm mələklərinin hazır olmasına görə bu hala, ehtizar deyilir.[1] Belə bir hala düşən insana isə möhtəzər (can verən) deyilir.[2] Ehtizar yəni, can verən vaxt ...
  • Nə üçün bəzi müsəlmanların əməlləri onların din və məzhəb əqidələriylə üst- üstə düşməyib əksinə olur?
    6454 Əməli əxlaq 2011/05/15
    İnsan bir neçə təbəqədən təşkil olmuş bir varlıqdır; ruhi və İlahi, maddi və mənəvi, ictmai və atifi və... təbəqələrdən ibarətdir. Bu təbəqələr həmişə bir- biriylə mübarizədədirlər ki, bu da insanı əqidəsiylə əməlləri arasında müxalifətə doğru yol açır. İlahi dinlər, xüsusiylədə İslam dini insanları nəfsin istəkləri tələsindən qurtarıb onu ...
  • Мәләкләр мүҹәррәддиләр, ја мадди?
    6743 İslam fəlsəfəsi 2010/06/12
    Ола билсин ајә вә рәвајәтләрдә мәләкләрин сырф мүҹәррәд олмасы ајдын шәкилдә бәјан едилмәјиб. Амма, онларын һаггында әлдә олан мәлуматлар, о ҹүмләдән, онларын рәфтарлары вә вәсфләри мүҹәррәд олмаларына дәлилдир. Чүнки, ајә вә Мәсумларын (әләјһимуссалам) рәвајәтләриндә мәләкләр һаггында бизә чатан һәдис вә кәлмәләрин мәзмуну онларын ...
  • İmam Riza (əleyhis-salam)-ın “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) adlandırılmasının səbəbi nədir?
    10576 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/19
    İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini-ahu”dur (ahunun zamini). Şiə mənbələrində bu hadisə camaat arasında məşhur olan şəkildə mövcud deyildir. Amma camaat arasında deyilən nəqlə oxşar rəvayət vardır. Peyğəmbərə, İmam Səccada və İmam Sadiq (əleyhimus-salam)-a mənsub edilən möcüzələrdə də gözə dəyir. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163733 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113679 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110524 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94037 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54839 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54123 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46130 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45746 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...