Please Wait
5953
Quran və lüğətdə “bişarət” kəlməsi həm sevinc gətirən xəbərlər, həm də qəm-qüssəli hadisələr barədə işlədilir. Amma şahidlər (buna qərinə deyilir) əsasında bu iki mənadan hansı birinin nəzərdə tutulduğu müəyyən olunur. Qurani-kərimdə müjdənin qəm-qüssəli xəbərlərdə işlənməsi bir növ istiarə, yaxud təhəkkümdür. Yəni mənası bu olur ki, onlar üçün əzabdan başqa heç bir şey yoxdur. Moizə, öyüd-nəsihət kafirlərin və bütpərəstlərin qəlbində heç bir təsir qoymadığına görə Allah-taala Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-ə xitab edərək “onları dərdli əzabla müjdələ” – deyə buyurur.
Quran və lüğətdə “bişarət” kəlməsi həm sevinc gətirən xəbərlərdə (müjdə), həm də qəm-qüssə gətirən xəbərlərdə işlənir,[1] amma şahidlərə (qərinə) əsasında bu iki mənadan hansı birinin nəzərdə tutulduğu müəyyən olunur.
“Bişarət” kəlməsinin özü Quranda gəlməmişdir, amma ondan alınan sair kəlmələr gəlmişdir, o cümlədən “buşra”:
وَ مَا جَعَلَهُ اللَّهُ إِلاَّ بُشْرَى لَکُمْ
“Allah onu (mələklərin kömək etməsini) yalnız sizin üçün şadlıq gətirən bir xəbər qərar vermişdir.”[2]
Bu və sair oxşar ayələrdə “buşra” kəlməsi sevinc gətirən müjdəli xəbər mənasına işlənmişdir. Amma Qurandakı “bəşşir” (müjdə ver) kəlməsi “bişarət”in hər iki mənasına gəlmişdir:
بَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهار
“İman gətirib saleh (layiqli) işlər görənlərə müjdə ver ki, onlar üçün ağaclarının altından çaylar axan behişt bağları vardır.”[3]
Bu ayədəki “bəşşir” kəlməsi müjdə və şad xəbər mənasına gəlmişdir.
بَشِّرِ الْمُنافِقِینَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذاباً أَلِیماً
“Münafiqlərə müjdə ver ki, dərdli əzablar onların intizarını çəkir.”[4]
فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِیم
“Onlara dərdli əzabla müjdə ver.”[5]
Bu ayələrdə “bəşşir” kəlməsi “qəm-qüssəli xəbər” mənasına gəlmişdir. Bu kəlmənin belə işlədilməsi bir növ istiarə, yaxud təhəkkümdür. Yəni onlar üçün əzabdan başqa heç bir şey yoxdur.[6] Öyüd-nəsihət kafirlərin və bütpərəstlərin qəlbində heç bir təsir qoymadığından Allah-taala Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-ə xitab edərək buyurur ki, dərdli əzabları və işgəncələri onlara elan et. Bu da bir növ tənə vurmaq və məzəmmət etməkdir.[7]
[1] Qurəşi, Seyid Əli Əkbər, “Qamusul-Quran”, 1-ci cild, səh. 194, “Darul-kutubil-islamiyyə”, Tehran, 6-cı çap, 1371-ci il; Türeyhi, “Məcməul-bəhreyn”, tədqiq: Hüseyni, Seyid Əhməd, 3-cü cild, səh. 221, “Mürtəzəvi” kitab mağazasının nəşri, Tehran, 3-cü çap, 1375-ci il
[2] “Ali-İmran” surəsi, ayə: 126
[3] “Bəqərə” surəsi, ayə: 25
[4] “Nisa” surəsi, ayə: 138
[5] “İnşiqaq” surəsi, ayə: 24
[6] “Qamusul-Quran”, 1-ci cild, səh. 194; “Məcməul-bəhreyn”, 3-cü cild, səh. 221
[7] Hüseyni Həmədani, Seyid Məhəmməd Hüseyn, “Ənvari derəxşan”, təhqiq Behbudi, Məhəmməd Baqir, 18-ci cild, səh. 62 və 63, “Lütfi” kitab mağazasının çapı, Tehran, 1-ci çap