Ətraflı axtarış
Baxanların
13317
İnternetə qoyma tarixi: 2011/07/28
Sualın xülasəsi
“Əhd” duası kimi bəzi duaları təyin olunmuş miqdardan az və ya çox oxumağın xüsusi təsiri olacaqdırmı?
Sual
Əgər insan “Əhd” duasını və yaxud sayı təyin olunan başqa bir duanı oxuyan zaman 40-cı gündən əvvəl və ya sonra ölsə, vəziyyəti necə olacaqdır? “Əhd” duasını 40 gündən artıq oxumağın xüsusi təsiri vardırmı?
Qısa cavab

Hər bir yaxşı əməl iki yöndən təşkil olunmuşdur: birincisi, felin (əməlin) əslinin gözəl olması, ikincisi isə failin (iş görənin) gözəl olması (yəni düzgün və səhih şəkildə əncam verməsi). Allah dərgahında o əməl qəbul olunur ki, həm düzgün və bəyənilən bir iş olsun, həm də ilahi məqsədlə və niyyətlə, Allahın razılığını qazanmaq üçün baş yerinə yetirilmiş olsun. İslam rəvayətlərində felin (əməlin) niyyətinə daha çox təkid olunmuş və o “bir növ əməlin ruhu və məğzi” kimi qeyd edilmişdir. Çox hallarda mömin bir insan müəyyən bir əməli niyyət edir, amma onu yerinə yetirə bilmir. Məsum imamlardan (əleyhimus-salam) nəql olunan rəvayətlərə uyğun olaraq əgər onu yerinə yetirmək əzmində sadiq niyyətli və qətiyyətli olsa, Allah-taala o əməlin savabını həmin şəxsə verir. “Əhd” duası barəsində də,  əgər insan onu xalis niyyətlə oxumağı qərara alıbsa, bu halda onu qurtarmazdan qabaq ölsə, Allah-taala o duanın savablarını həmin şəxsə verəcəkdir. Bu kimi müstəhəb duaların daha çox oxunması əcr və savabın artmasına səbəb olur.

Ətreaflı cavab

Müqəddəs İslam şəriətində hər bir əməl və işin iki yönü vardır ki, o əməlin qəbul olunması həmin yönlərə riayət edilməsinə bağlıdır: Əvvəla, gərək əməlin özü düzgün və bəyənilən olsun. Misal üçün, başqalarına ehsan etmək, dua etmək və sair. İkincisi, gərək bu bəyənilən və sağlam əməl düzgün niyyət və məqsədlə yerinə yetirilsin. Misal üçün, əgər insan müəyyən bir duanı oxuyursa, yalnız Allahın razılığını qazanmaq üçün oxusun; əgər bir kəsə kömək edirsə, yalnız Allahın fərmanını icra etmək və razılığını qazanmaq məqsədi ilə görsün, nəinki başqalarının tərifinə qapılmaqla bu işi görsün. Birincisinə “felin hüsnü”, ikincisinə isə “failin hüsnü” və bəzən “niyyətin hüsnü” də deyilir. Ümumiyyətlə, İslamda niyyət və əməllərin qəbul olunmasında onun roluna dair çoxlu təkid edilmişdir. Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) buyurdu: “Əməllər niyyətə bağlıdır.”[1]

Məsum imamlardan (əleyhimus-salam) da bu barədə çoxlu rəvayət nəql olunmuşdur və onlarda niyyətin əməlin əslində olan rolu bəyan edilir. İmam Sadiq (əleyhis-salam) Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in belə buyurduğunu nəql edir: “Möminin niyyəti onun əməlindən daha yaxşıdır.”[2] Mərhum Əllamə Məclisi bu rəvayətin izahında imam Baqir (əleyhis-salam)-dan başqa bir rəvayət nəql edərək yazır: “Səbəbi budur ki, mömin çoxlu xeyir işləri görməyi qərara alır, amma onların hamısını yerinə yetirməyə müvəffəq olmur.”[3]

Yəni yaxşı və xeyir əməllər əncam verməklə əlaqədar möminin niyyətinin hüdudları əməlin hüdudlarından genişdir. Çox hallarda müəyyən bir xeyir işi görmək istəyir, yaxud misal, üçün “Əhd” duasını qırx gün müddətində oxumağı nəzərdə tutur,[4] yaxud fəqirlərə müəyyən miqdarda mal hədiyyə etmək istəyir, halbuki öz ölümünün vaxtından xəbərdar deyildir və hal-hazırda da infaq etmək üçün pulu yoxdur. Amma əgər öz niyyətində sadiq olsa, Allah-taala həmin əcr və savabı əməl etmədiyi halda ona verəcəkdir. Çünki Allah-taala genişlik bağışlayan və kərimdir.

İmam Sadiq (əleyhis-salam) buyurur: “Fəqir bəndə deyir ki, Pərvərdigara, mənə mal-dövlət əta et ki, fəqirlərə ehsan və infaq edim. Allah-taala onun niyyətinin sadiq olduğunu bilir və buyurur ki, “düz deyir” və həmin əcr və savabı ona verir. Çünki Allah-taala genişlik bağışlayan və kərimdir.”[5]

Qəti olaraq deyə bilərik ki, əgər insan belə duaları əncam vermək məqsədində olsa, hətta heç bir şey əncam vermədən, yaxud onun bir qismini əncam verdikdən sonra ölsə, yaxud müəyyən  bir işi (nəzərdə tutub) həqiqətdə əncam verə bilməsə, Allah həmin əməlin əcr və savabını ona verir. Şübhəsiz, bu kimi duaların çox oxunması gözəl və bəyəniləndir, insanın daha artıq savab qazanmasına səbəb olur. Baxmayaraq ki, bu kimi işlərin göstəriş verildiyi şəkildə yerinə yetirilməsi daha münasib və yaxşıdır.

Oxunması çox tövsiyə olunan dolğun mənalı dualardan biri də imam Zaman (əleyhis-salam)-la əhd-peymandan ibarət olan “Əhd” duasıdır. İmam Sadiq (əleyhis-salam)-dan nəql olunmuşdur ki, hər kəs ardıcıl olaraq 40 gün sübh çağı bu duanı oxusa, imam Zaman (əleyhis-salam)-ın köməkçilərindən olar. Əgər zühurdan qabaq ölsə, Allah-taala (zühur zamanı) onu qəbirdən dirildəcək ki, o həzrətin hüzurunda olsun. Bu dua da həmin qaydadan müstəsna deyildir və yuxarıdakı hədislərə uyğun olaraq 40 gün müddətində onu oxumağı qəsd etmiş olsa, lakin müəyyən səbəblərə görə oxumağa və ya 40 günə çatdırmağa müvəffəq olmasa, Allah-taala həmin duanın əcr və savabını ona verəcəkdir.



[1] “Səhihi Buxari”, bəd’ul-vəhy” kitabı

[2] “Üsuli kafi”, 3-cü cild, Müstəfəvinin tərcüməsi, səh. 133

[3] Yenə orada

[4] “Məfatihul-cinan”, “Əhd” duası; “Biharul-ənvar”, 53-cü cild, səh. 96-95, 91-ci cild, səh. 41-42

[5] “Üsuli kafi”, 3-cü cild, Müstfəvinin tərcüməsi, səh. 133

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Vilayəti fəqihə əqidəli olmaq nə vaxtan başlayıb?
    9428 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Fiqhdə müctəhidlik dərəcəsinə çatan şəxs tərəfindən İslam cəmiyyətinin rəhbərliyi mənasına olan 2 vilayəti fəqih" məsələsi, bəzilərinin nəzərində İslam düşüncəsi tarixində təzə bir mövzudur və onun keçmişi iki əsrdən azdır. Bunlar iddia edirlər ki, şiə və sünnü fəqihlərinin heç biri bu məsələni araşdırmayıblar ki, fəqihin fətva və hökm ...
  • Dəccal kimdir? Onun barəsində olan rəvayətləri izah etmənizi istərdik.
    9024 Qədim kəlam 2011/08/23
    Zühurynəlamətlərindənbiridəinsanlarızəlalətəsalanvəazdıran “Dəccal” adlıbir
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • İslam dini nöqteyi nəzərindən bir qatil və günahkar kafir iman gətirərsə onun keçmiş günahları bağışlanırmı?
    7423 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/12
    Müqəddəs İslam dinində yeni müsəlman olmuş şəxslər üçün müəyyən qanunlar təyin olunmuşdur. O cümlədən, əgər kafir şəxs müsəlman olmazdan öncə bir sıra günahlara qatılarsa və Allah Taalanın haqqını aradan apararsa (namaz qılmaz, oruc tutmaz və sair. Bu kimi vacibləri tərk edərək günaha düşərsə). Allah tərəfindən onun günahı bağışlanır.
  • "Möminlər"dən məqsəd müsəlmanların hansı dəstəsidir?
    8731 Qədim kəlam 2011/07/02
    Möminlər Allahın varlığını təsdiq edən, Onun müqabilində təslim olan, bütün ilahi peyğəmbərlərə iman gətirən və bunlara əməl etməkdə də israrlı olanlardır.Nəzərinizə çatdıraq ki, imanın mərtəbə və dərəcələri vardır. Quran ayələrinə, Peyğəmbərdən (s) nəql olunan hədislərə əsasən Əhli-beytin (ə) vilayətinə etiqad bəsləmək imanın ali və əsil mərtəbələrindəndir. Quran ayələri vasitəsi ...
  • “Əməli əsl” və “ictihadi dəlil” dedikdə məqsəd nədir və bunların arasında nə kimi əlaqə vardır?
    6117 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/18
    Əməli əsl“Əməli əsl” üsuli-fiqh elmində bir termindir. Onun mənası şəri hökmün təyinində şəkk yaranan zaman mükəlləfin əməli (şəri) vəzifəsini aydınlaşdıran bir qaydadan ibarətdir – dəlil və əmarə tapmadıqdan sonra. Başqa sözlə desək, əməli əsl, yaxud əməliyyə əslləri şəkk-şübhəyə düçar olan bir şəxsin əməlini ...
  • can verən halla ölüm səkəratı arasında farq nədir?
    7016 حقانیت مرگ 2015/06/02
    Ərəbcədən ehtizar sözü iftial şəklində olub, həzər sözünün yəni, hazır olmaq mənasındandır. Bəziləri deyirlər, insanın son anında ölüm mələklərinin hazır olmasına görə bu hala, ehtizar deyilir.[1] Belə bir hala düşən insana isə möhtəzər (can verən) deyilir.[2] Ehtizar yəni, can verən vaxt ...
  • Nə üçün bəzi müsəlmanların əməlləri onların din və məzhəb əqidələriylə üst- üstə düşməyib əksinə olur?
    6454 Əməli əxlaq 2011/05/15
    İnsan bir neçə təbəqədən təşkil olmuş bir varlıqdır; ruhi və İlahi, maddi və mənəvi, ictmai və atifi və... təbəqələrdən ibarətdir. Bu təbəqələr həmişə bir- biriylə mübarizədədirlər ki, bu da insanı əqidəsiylə əməlləri arasında müxalifətə doğru yol açır. İlahi dinlər, xüsusiylədə İslam dini insanları nəfsin istəkləri tələsindən qurtarıb onu ...
  • Мәләкләр мүҹәррәддиләр, ја мадди?
    6743 İslam fəlsəfəsi 2010/06/12
    Ола билсин ајә вә рәвајәтләрдә мәләкләрин сырф мүҹәррәд олмасы ајдын шәкилдә бәјан едилмәјиб. Амма, онларын һаггында әлдә олан мәлуматлар, о ҹүмләдән, онларын рәфтарлары вә вәсфләри мүҹәррәд олмаларына дәлилдир. Чүнки, ајә вә Мәсумларын (әләјһимуссалам) рәвајәтләриндә мәләкләр һаггында бизә чатан һәдис вә кәлмәләрин мәзмуну онларын ...
  • İmam Riza (əleyhis-salam)-ın “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) adlandırılmasının səbəbi nədir?
    10576 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/19
    İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini-ahu”dur (ahunun zamini). Şiə mənbələrində bu hadisə camaat arasında məşhur olan şəkildə mövcud deyildir. Amma camaat arasında deyilən nəqlə oxşar rəvayət vardır. Peyğəmbərə, İmam Səccada və İmam Sadiq (əleyhimus-salam)-a mənsub edilən möcüzələrdə də gözə dəyir. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163733 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113679 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110524 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94037 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54839 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54123 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46130 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45746 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...