Gelişmiş Arama
Ziyaret
9752
Güncellenme Tarihi: 2010/09/04
Soru Özeti
Acaba İmam Hüseyin(a.s) bir hadisinde, Arap ve Acem arasında fark koymuş ve Acemleri kınamış mıdır?
Soru
Merhum şeyh Abbas Kummi'nin “Sefinetu'l-Bihar” ve “Medinetu'l-Ahkâm ve el -Asar” adlı kitaplarında yer alan İmam Hüseyin (a.s)'ın Acem ve Arap ile ilgili sözleri hakkında ki görüşünüz nedir?
Kısa Cevap

Dile getirdiğiniz rivayet Ebu Ebdillah (a.s)'dandır. Yani İmam Sadık (a.s)'tan, İmam Hüseyin (a.s)'den değildir. Şöyle buyurmuşlardır: “Biz Kureyşteniz ve bizim Şialarımız da Araptırlar, acem değil”. Bu rivayetin zahir anlamı dikkate alındığında Arap, acem ve Kureyş'ten maksat bilinen meşhur ırklardır. Ama bu rivayet senet açısından zayıftır. Çünkü bu hadisi rivayet eden bazı ravilere güvenilmemektedir. Zahiri anlam bakımından bu rivayet Kur’an, diğer birçok rivayet ve akılla çelişki içermektedir. Zira üstünlük kıstası yalnızca takva ve imandır. Irksal farklılıklar ayrıcalık doğurmaz. Buna ek olarak Peygamber Efendimiz ve Masum İmamlarımız şöyle buyurmaktadırlar: "Eğer açıkça Kur’an ve kesin sünnetle çelişen bir hadis bizden size ulaşırsa onu kabul etmeyin.

Elbette bu durum bu hadisin zahiri manasının Arap ve Acem olması durumunda geçerlidir. Zira Arap dilinde Arap ve Acem kelimeleri her zaman kabile ve ırk anlamı taşımaz. Bazen bu kelimeler belli sıfat ve özellikler işaret sayılır.

Bu özelliklerin belirli bir kabile ve ırkta belirgin olması mümkündür. Örneğin: Arap’tan maksat asil ve köklü olmak ve Acemden maskta ise temelsiz ve asil olmayan olabilir. Bu durumda bu rivayet senet acısından güçlü olmasa dahi muhteva acısından sorun taşımaz. Zira bilinmektedir ki birçok rivayette sahip oldukları iman, Salih ameller, bağlılık ve fedakârlıkları yüzünden Arap olmayan kabilelere övgülere yer verilmiştir.

Ayrıntılı Cevap

Merhum şeyh Abbas Kummi “Sefinet ul- Bihar” adlı kitabının 164’üncü sayfasını “acem” kelimesine özgü kılarak bu kelimenin geçtiği hadisleri bir araya toplamıştır. Bu bölümde İmam Hüseyin (a.s)'e nispet edilen bir hadise rastlanılmamıştır. Ebu Ebdillah (a.s)'a ait bir hadis mevcuttur ki bundan maksat İmam Caferi Sadık (a.s)'dır. Bahsi geçen rivayet şu şekildedir: Zeris ibni Abdul Melik şöyle diyor: İmam Cafer-i Sadık(a.s)'tan duydum ki “Biz Kureyşteniz ve bizim Şialarımız Araptır, düşmanlarımız ise Acem”.[1]

Böyle bir hadisin incelenmesinde aşağıdaki nüktelere dikkat edilmesi gerekir.

1.     İlk olarak dikkat edilmesi gereken şey rivayetin senedi ve sıhhatidir. Rivayeti nakil eden bütün raviler tanınmış ve muteber şahsiyetler midir? Bu rivayetin senedinde “Seleme ibni Hatip” adlı bir şahıs bulunmaktadır. Rical ilmi uzmanları bu şahsı muteber olmayan ve zayıf bir ravi olarak tanımaktadırlar.[2] Buna ek olarak rivayeti nakil eden iki ravi arasında fazlaca bir zaman farkı bulunmaktadır. Buna göre senette ravi halkalarından bazılarının adı gelmemiştir. Sonuç olarak bu durum bu hadisi muteber olmaktan çıkarır ve artık bu hadis sayılmaz.

2.     Daha sonra hadisin muhteva olarak Kur’an ve kesin hadislerle mutabık olup olmadığına bakılır. Bu rivayetin zahiri anlamı[3], Kur’an da bulunan ayetlerle[4] birçok hadisle[5] ve akılla çelişki içerisindedir. Zira üstünlük kıstası yalnızca takva ve imandır. Irksal farklılıkları ayrıcalık doğurmaz . Buna ek olarak Peygamber Efendimiz ve Masum İmamlarımız şöyle buyurmaktadırlar: "Eğer bizden açıkça Kur’an ve kesin sünnetle çelişen bir hadis ulaşırsa onu kabul etmeyin.[6] Öyleyse bu hadisin zahiri anlamı senet acısında sorun taşımasa dahi kabul edilemez.

3.     Elbette bu durum bu hadisin zahiri manasının Arap ve Acem olması durumunda geçerlidir. Zira Arap dilinde "arap" ve "acem" kelimeleri her zaman kabile ve ırk anlamı taşımaz. Bazen de bir takım özelliklere işaret eder. Bu özelliklerin belirli bir kabile ve ırkta belirgin olması mümkündür. Örneğin: Arap’tan maksat asil ve köklü olmak ve Acemden maskta ise temelsiz ve köksüz olabilir. Bu durumda bu rivayet senet acısından güçlü olmasa dahi muhteva acısından sorun taşımaz.

Bu konuyu daha detaylı açıklayacak olursak: Kullanılan kelimelerin anlamının anlaşılmasında, hadisin geçtiği zaman, var olan ortam ve her terimin hangi anlamda kullanıldığının aydınlığa kavuşması gerekir. Çünkü her dilde zaman aşımı, kelimelerin anlamında değişikliğin yaşanmasına yol açmaktadır. Bahsi geçen rivayette bulunan arap ve acem kelimeleri için de bu geçerlidir. Arap kelimesi ana dili Arapça olan insan ve Acem kelimesi de ana dili Arapça olmayan kimse anlamlarının yanı sıra arap kelimesi açık konuşan veya neşeli anlamlarında da kullanılmıştır. [7] Acem kelimesi ise açık konuşmayan anlamında da kullanılmıştır. Hatta bu şahıs arap bile olsa bu özelliği taşıyorsa ona acem denmektedir. Acem kelimesi bazen şu manada da kullanılmıştır: dört ayaklı laftan anlamayan hayvan.[8] Hatta bir rivayette şöyle mana ediliyor acem: inek, koyun, güvercin anlamındadir.[9]

Yukarıda verilen bilgiler ışığında İmamın, arap ve acem kelimelerinin hangi manasında kullanıldığının belirlenmesi gerekmektedir. Bunun için de diğer rivayetlerde bu kelimeler hangi anlamında kullanılmış veya bu rivayete benzer rivayetlerde hangi muhtevadadır; bunların araştırılması gerekir.

Bu konuda bizlere ulaşan diğer rivayetlerden anlaşıldığı üzere arap kelimesi bu tür rivayetlerde “asil, köklü, açık konuşan” anlamlarında kullanılmıştır.[10] Acem kelimesi ise “asil olmayan, soysuz, akılsız, çabuk yön değiştiren” anlamlarında kullanılmıştır. Bütün bu anlamlar bu kelimelerin asıl anlamıyla da bir ilişki taşımaktadırlar.

Bu iki kelimenin asıl ve yan anlamları arasındaki ilişki şu yüzden dile getirilmiştir: O zamanın dünyasında arap toplumu kişinin hangi ırktan olduğuna asil arap olup olmadığına çok önem vermekte idi. Asil bir arap’ın makamı diğer arapların arasında daha yüksek idi. İşte İmam (a.s) bu yanlış düşünceyi ıslah etmek ve arap’ın arap olmayanlardan üstün olduğu düşüncesini yok etmek için bu şekilde buyurmuştur. Gerçek üstünlük hak olan mektebin izleyicisi olmaktır. Bizim Şialarımız araptır asil ve köklüdür demekle bu yanlış düşüncelerle savaşmıştır.

“Biz arap’ız ve bizim Şialarımızda bizdendir”[11] rivayeti ve “Her Müslüman arap doğar”[12] rivayeti bu görüşü desteklemektedir.

Bu konuyu dikkate alırsak en köklü arap kabilesi olan Kureyş ise en köklü, en asil anlamında kullanılmış olur. Bahsi geçen rivayeti de şu şekilde mana edebiliriz: “Biz insanların en asilleri ve bizim Şialarımızda asil ve köklü insanlardır. Düşmanlarımız ise soysuz ve köksüz insanlardır”.

4.     Bütün bunlara ek olarak birçok rivayette arap olmayan kabilelerin iman, Salih amel ve sebatları övülmüştür. Bunlardan sadece bir kaçını örnek olarak zikredelim:

İmam Muhammet Bakır(a.s) Hz. Mehdi(a.c.f)’ın yarenlerinin bir kısmının Acem evladı olacağının haberini veriyor.[13]

Müminlerin Emir’i Hz. Ali(a.s)’dan nakil edilmektedir ki: “Öyle biz zaman yetişecek ki Acemler küfe mescidinde kendilerine yerler yapacak ve Kur’an ı nazil olduğu gibi insanlara öğretecekler”.[14] Yani Kur’an ı doğru anlayıp doğruda anlatacaklar.

Müminlerin Emir’i Hz. Ali(a.s)’den nakil edilmektedir ki. Farslar hakkında araplara şöyle denilmektedir: “Kur’an nazil olduğu için siz onlarla savaştınız. Ama dünya sona ermez onlar Kur’an ın tefsiri ve batını (hakikati) için sizlerle savaşırlar”.[15] Yani sizler Kur’an ın tefsirini bırakacaksınız ama onlar ona bağlı kalacaklar.



[1] Rivayetin asıl kaynağı: Meaniu'l-Ahbar, s:404.

[2] Hoi, SeyitE ebu'l-Kasım, Mucemu'l-Rical, c:4, s:9.

[3] Yani arap, acem ve kureyşten maksadın belli ırkları bildiren meşhur anlamları

[4] Hucurat, 13.

[5] Meaden ul -Cevahir, s:21.

[6] Kâfi, c:1, s:69.

[7] Lisanu'l*Arap, c:1, s:589.

[8] Lisanu'l-Arap, c:12, s:386.

[9] Mecmeu'l-Bahreyn, c:6, s:112.

[10] Meani'l-Ahbar, s:404.

[11] Ade.

[12] Ade.

[13] Sefinetu'l-Ahbar, c: 2, s:164.

[14] Ade.

[15] Kurbu'l-İsnad, s: 52, Biharu'lEnvar, c:64, 174.

Diğer Dillerde Soru Tercümesi
Yorumlar
yorum Sayısı 0
Lütfen soruyu doğru giriniz
örnek : Yourname@YourDomain.com
Lütfen soruyu doğru giriniz
Lütfen soruyu doğru giriniz

Konusal Sınıflandırma

Rastgele Sorular

  • Hz. İsa Ve Suyun Üzerinde Yürüme
    13286 Eski Kelam İlmi 2011/10/23
    Peygamberleri tanımanın yollarından birisi mucizedir. Mucize ıstılah olarak öğretilecek ve öğrenilecek türden olmayan ve insanların yapmaya güç yetiremeyeceği olağanüstü işlere denir.[1] Hz. İsa (a.s) bazı mucizelere sahipti. Ölüleri diriltmek, doğuştan kör olanlara şifa vermek ve hastaları iyileştirmek bu mucizelerin bazılarıdır. Kur’an’da şöyle buyrulmaktadır: “…
  • Zina zade hakkında rivayet edilen hadisler hangileridir?
    8914 Diraytü’l-Hadis (Hadis Etidü) 2012/02/14
    Zina sonucu doğan çocuğun (zina zade) İslam nazarında Peygamber Efendimiz (s.a.a) ve masum İmamlarımızın (a.s.) rivayetlerinde beyan edilmiş, özel hükümleri vardır. O, hadislerden bazılarının adresleri şunlardır:1-   Zina zadenin mirası: “Vesailuş-Şia”, c.26, ...
  • Cenabet guslü alınmazsa namaz ve orucun kazasını yerine getirmek farz olur mu?
    11948 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/07/30
    Bu konuda kendi taklit merciinizin fetvasına göre amel etmelisiniz. Büyük taklit merciilerinin ‘Yıllarca cenabetli olarak namaz kıldım, oruç tuttum. Ama cenabetlinin gusül alması gerektiğini bilmiyordum. Bu durumda görevim nedir?’ sorusuna verdikleri cevaplar şöyledir:Ayetullah Humeyni, Behcet, Tebrizi, Hamanei, Mekarim, Vahid:
  • Ahzap suresinin 37. ayetinin nüzul sebebi nedir?
    28705 تاريخ بزرگان 2011/04/13
    Ahzap suresinin 37. ayeti Peygamber’le (s.a.a) Cahş’ın kızı Zeynep’in evliliği hakkında olup şöyle buyuruyor: ‘An o zamanı ki Allah'ın, kendisine nimet verdiği ve senin de nimetler verdiğin kişiye ‘eşini bırakma ve çekin Allah'tan’ diyordun.’Zeyd bin. Harise azad edilmiş bir köle olup, Peygamber (s.a.a) onu kendisine ...
  • Ehl-i Sünnetin abdest alma şekli dikkate alındığında abdest ayetindeki 'ila' kelimesi ne manaya gelmektedir?
    9549 Sire 2009/04/08
    Abdestayetinde ki 'ila' kelimesi için demek gerekir ki, ayet yıkamanın şekliyle ilgili değildir, yalnızca yıkamanın haddi ve miktarı beyan edilmektedir ve 'ila' ğayet (son sınır) manasını taşımaktadır. Ama bu ğayet (son sınır) magsul'ün (yıkanılan yerin) ğayet'ini belirtmektedir, guslün (yıkamanın) değil. Birine 'ellerini yıka' dendiğinde ...
  • Meni sıvısı kemiğin imik sıvısının üretimi ve bedenin diğer işleri için faydalıdır. Böyleyken evlenirsem bu sıvı heder olmaz mı ve bunu korumam gerekmez mi?
    27622 Pratik Ahlak 2010/09/22
    Yanıtın açıklığa kavuşması için ilkönce mastürbasyon günahının bazı manevî ve cismanî zararlarını hatırlatıyoruz:1- Manevî Zararlar1-1- Mastürbasyon günahı insanın Allah’tan uzaklaşmasına neden olur; öyle ki diriliş gününde Yüce Allah bu günahı işleyenlere ne bakacak ve ne de ...
  • Mevcudat nasıl Allahu Teâlâ nın ayet ve nişaneleridir?
    7057 Teorik İrfan 2011/08/20
    Mevcudat hem zati olarak hem de sıfat yönüyle Allahu Teâlâ'nın vücudunun nişaneleridir.  Bu konunun açıklaması şu şekildedir: Mevcudat zat ve mahiyet açısından mümkünü'l-vücutturlar. Vücut bulabilmeleri için vacipu'l- vücut olan Allaha muhtaçtırlar. İşte bu yüzden onların vücutları ve varoluşları vacipu'l-vücut olan Allahın varlığına delildir. Dahası Hikmet-i Mütealiye göre mümkünü'l- vücut ...
  • Acaba Nebiyi ekrem (s.a.a) ezanda kendi nübüvvetine ve hazreti Ali’nin (a.s.) velayetine şehadet veriyor muydu? Neden zamanımızın imametine şehadet vermiyoruz?
    8512 Fıkıh Tarihi 2015/05/20
    Rivayetler esasınca şu müsellemdir ki İslam Peygamberi (s.a.a.) ezanda kendi nübüvvetine şehadet veriyordu. Zira nebiyi ekrem (s.a.a.) diğer insanlar gibi şer’i hükümlere ve tekliflere amel etmeye mükellef olmadığını ispatlayan has bir delil var olmadığı sürece mükellefti. Ezan bağlamında müstesna kılındığına dair hiçbir delilimiz yok iken mükellef olduğuna ...
  • Allahın sıfatları hakkında bilgi sahibi olduğumuz halde neden günah işliyoruz?
    9927 Pratik Ahlak 2010/11/09
    Allah amellerinizden haberdar ve Onun kadir ve hekim olduğunu bilmek insanı itaat yapmaya sürüklemez. Şeytan Allahın sıfatlarını biliyordu, ama Onun emrine sırt çevirdi.İlahi sıfatlar hakkındaki ilim, itikat ve iman ile birlikte olunca, insanı amele sevk eder. Ama heva ve ...
  • Neden İmam Ali (a.s) Nehcü’l-Belağa’da kendi imametinden söz etmemiş ve sadece hilafetini gasp ettiklerinden şikâyet etmiştir?
    9862 تاريخ بزرگان 2012/05/16
    İmam Ali’nin kendini savunması, kabiliyetlerini, liyakatini ve üstünlüklerini dile getirmesi gerçekte imamet makamını savunmak ve tanıtmaktır; zira eğer halk bundan haberdar olmazsa çok ağır bir hüsrana uğrayacaktır (nitekim bu vakıa maalesef İslam tarihinde gerçekleşti). Bu esas uyarınca İmam Ali (a.s) şartların gerektirdiği durumlarda kendi rehberlik ve imamet ...

En Çok Okunanlar