Gelişmiş Arama
Ziyaret
7355
Güncellenme Tarihi: 2011/06/14
Soru Özeti
bir taraftan İmam Hasan Askeri (a.s.) İmam Mehdi’yi (af.) insanlardan saklıyor, diğer taraftan İmamın tanınması vaciptir deniliyor. Bu tezadın arasını nasıl bulabiliriz?
Soru
Şiilerin anlayışında ve nakletmiş oldukları rivayetlere göre imam Hasan Askeri (a.s.) (imam Mehdinin babası) kendi çocuğunun (imam Mehdinin) doğumunu itimat ettiği çok az kimseler hariç herkesten gizli tutuyordu. Diğer taraftan da bunun tam tersini savunuyor ve şöyle diyor: Her kim imamı tanımazsa Allah'ı tanımamıştır. Allah'ı tanımayan bir kimse Allah'tan başkasına ibadet eder. Dolayısıyla bu haliyle ölürse küfür ve nifak üzere ölmüş olur! Sonra neden imam Mehdinin babası o kadar işi sıkı tutmuş ve Şiiler için böyleli zor bir durumu seçmişti?
Kısa Cevap

İmamı tanımak Şia anlayışında çok öneli bir konudur. Zira imamı tanımadan Allah ve Allahın resulü de doğru bir şekilde tanınamaz. Çünkü imamın tavsiyeleri ve imamın bayan, kılavuzlukları ve açıklamalarıyla ancak Allah ve Allah'ın Resulü doğru bir şekilde tanınır. Bundan dolayıdır ki imamı gerçek bir şekilde tanımayan birçok kimseler diğer usul-i ve inançsal meseleleri de doğru bir şekilde tanıyamamış ve bu bağlamda yanlışlıklara saplanmışlardır.  

İmamı tanımak imamı fiziksel ve karşı karşıya gelip onunla yüzleşmek anlamında değildir. Zira fiziksel olarak imamı tanıyıp onu görür ve onunla karşılaşan birçok insan vardı. Ama buna rağmen bunlar miskali zerre kadar imamı tanımadılar. Aynen bu durum Peygamber (s.a.a.) hakkında da geçerlidir. Birçoğu peygamberi (s.a.a.) fiziksel olarak gördüler, onunla sürekli karşılaşıyorlardı. Ama buna rağmen ona iman etmediler. Ebu Cehil bunlardan birisidir. Bu durumun tam tersi de söz konusu olmuştur. Yani ömründe bir defa bile Peygamberle (s.a.a.) karşılaşmamış, fiziksel olarak Onu görmemiş birçok insanlar söz konusu olmuştur. Ama bu insanlar Peygamberi (s.a.a.) tanıma noktasında çok derin idrake sahipti ki peygamberin temcine layık olmuşlardır. Üveysi karni bunlardan birisidir. Üveysi karni kendi ömründe bir defa bile Peygamberle karşılaşmadı ama peygamberin temcitlerini hak etmiş ve Peygamber (s.a.a.) tarafından övülmüştür. İmamı tanımak imamın Allah katındaki konumunu ve makamını bilmek onun Allah katındaki mertebe ve menzilesini tanıyarak varlık âlemindeki konumunun ne olduğunu bilmek anlamındadır. İmam Hasan vermiş olduğu öğütleri, imam Mehdi hakkında yapmış olduğu açıklamaları, kılavuzlukları ve yapmış olduğu irşatlarıyla insanları zamanın imamıyla aşına etti. Başka bir beyanla imam Hasan (s.a.) imamın tanınması için gerekli bilgileri insanların ve Şiaların ihtiyarine sundu.

Ayrıntılı Cevap

İslami düşüncede imametin büyük bir önemi vardır. Kuranı kerimin ayet ve öğretilerinden imamet makamının nübüvvet makamından daha üstün olduğu anlaşılmaktadır. Zira Allah u Teâlâ Hz. İbrahim'e (a. s.) ilkin nübüvvet makamını verir ve daha sonra Onu farklı imtihan ve sınavlara tabi tutuyor. Hz. İbrahim (a. s.) tabi tutulduğu imtihan ve sınavlardan başarılı bir şekilde çıktıktan sonra kendisine imamet makamını veriyor. Bir zaman Rabbi İbrahim’i birtakım emirlerle sınamış, İbrahim onların hepsini yerine getirmiş de Rabbi şöyle buyurmuştu: “Ben seni insanlara imam kıldım”[1]. İmamet makamının sahip olduğu yüce ve üstün konumundan ötürü insan aklının derk ve reel örneğini tayin edebilir olmasının fevkinde ve ötesindedir. Dolayısıyla insan aklı onu tayin etmekten acizdir. Bu nedenle onun tayini ilahi bir emir ve Allah tarafından tayin edilmesi gereken bir makamdır. Bundan dolayıdır ki Şia ile ehlisünnet imamet meselesini tarif etme noktasından birbirinden tamamen farklılaşıyorlar. Şöyle ki; Şia anlayışında imamet meselesi kelamsal ve dinin usullerindendir. Zira onlara göre imamet meselesi ilahi bir emir ve Allah tarafından tayin edilmesi gerekir. Ama ehlisünnet anlayışında imamet meselesi fıkıhsal ve dinin fürularındandır. Zira onlara göre imamet meselesi beşeri bir emir ve halk tarafından tayin edilmesi gerekir.

Hadislerde imamet ve imam bilgisi önemli bir konuma sahiptir. Peygamber efendimiz (s.a.a.) şöyle buyurmaktadır: "kendi dönemindeki imamını tanımadan vefat eden bir kimse cahiliyet ölümüyle ölmüştür"[2] Bu rivayet ve içerik olarak buna benzer rivayetlerden imamın tanınmasının hükmü vacip olduğu anlaşılmaktadır. Zira tevhidin derin ve kâmil bir şekilde anlaşılması ancak Şia anlayışındaki imamet yoluyla mümkündür.[3] Dini akidelerin doğru anlaşılması sadece ve sadece imamet yoluyla hâsıl olabiliyor. Bu nedenle imamet makamından uzak kalmış ve bu yoldan fasıla almış olan kimseler dinin usulü ve temel meselelerini anlama noktasında inhirafa gitmişlerdir.

Ama bu tanımadan maksat gözle görmek ve onunla karşı karşıya gelmek değildir. Peygamberi (s.a.a) tanımaktan maksat peygamberi (s.a.a) bedensel olarak görmek ve onunla karşılaşmak anlamında olduğu gibi. İmamın cismini ve bedenini görmek imamı tanımak noktasında en ez rol alan bir unsur olduğunu söylemek mümkündür. Bu nedenle Üveysi Karni kendi ömründe bir defa bile Peygamber (s.a.a) ile yüzleşmedi ve onu görmedi ama Onu tanıma noktasında üstün dereceye sahipti. Bu derin anlayışına sahip olduğundan dolayı Allah ın Resulü (s.a.a) onu temcit ederek çok övmüş.[4] "Tabiinlerin en iyisi Üveys'tir" şeklindeki hadisi şerifi hem ehlisünnet alimleri ve muhaddisleri hem Şia'nın alimleri ve muhaddisleri nakletmişlerdir.[5] Üveysi Karni Peygamberin (s.a.a.) vefatından sonra imam Ali’nin (s.a.) yaranlarından olmuştur ve bir anlamda Şiilerden idi. Sıffın Savaşında Hz. Ali’nin (s.a.) saffında savaşırken şehit oldu. Her gün sokaklarda ve pazarlarda Peygamber (s.a.a.) ile karşılaşan Ebu cehil ve benzer kişiler tanıma noktasında Peygamberden çok yabancı idiler. Bu nedenle sürekli Peygambere (s.a.a.) nasıl eziyet edebilirler hatta Onu nasıl öldürebilirler düşüncesindeydiler. İmam noktasında da durum bundan farklı değildir. İmamı defalarca görüp onu gerektiği şekilde tanımayan nice insanlar vardı. Hatta bazıları imamın katili oldular.

Dolayısıyla imamın cismini ve bedenini görmek imamı tanımak noktasında her hangi bir rolü yoktur. Zira imamı tanımak imamın hakikatini ve onun Allah katında makam ve menzilesini tanımak, Onun varlık âleminde yerini ve Ona karşı tekliflerimizin neler olduğunu tanımak anlamındadır. Başka bir beyanla imamı tanımak imamın masum olduğunu, Peygambere (s.a.a.) varis ve Peygamberin (s.a.a.) halifesi olduğunu anlamaktır. Ona itaat etmek Allaha ve Allahın resulüne itaat etmek anlamında olduğunu derk etmektir. Ona itaat ederek her konuda var olan kuşku ve şekleri giderir anlamındadır.[6] İmamı tanımak yani imam ile Peygamber’in (s.a.a.) tek bir nurdan yaratıldığını anlamak anlamındadır. Peygamber (s.a.a.) şöyle buyurmaktadır: “Allah u Teala beni ve Ali’yi tek bir nurdan yarattı”.[7] İmamı tanımak yani ilahi vahyin tercümanı ve Kuranın hakikatlerini anlatan ve teybin eden anlamındadır. İmamı tanımak yani zamanın biricik insanı ve paklık noktada biricik bir madde olduğunu anlamak ve algılamak anlamındadır.[8]

Netice itibariyle söylemesi gereken şu: İmam Hasan Askeri (a. s.) hiçbir şekilde insanları söylediğimiz anlamda imamı tanımaktan alı koymadı. Onun yapmış olduğu tek şey bazı nedenlerden dolayı çocuğunun görülmesine bazı sınırlamalar getirdi. Düşmanlar onu görürlerse şehit edecekler korkusu ve imam Mehdinin (a.f.) gaybeti için zemine ve ortam hazırlamak ta bu nedenlerden ikisidir. Elbette şahsını görme bağlamında getirilen sınırlama her kes için değildi. Şialardan has ve özel kimselerden gizli tutulmadı ve Onlar İmamı ziyaret etme tevfikine nail oldular.



[1] Bakare, 124.

[2] TAFTAZANİ, Saddudin, “şerhu’l- maksıd fi ilmi’l- kelam”, baskı 1, Kum: menşurat şerif rezi, 1409, hicri, c. 5, s. 239; MECLİSİ, Muhammed Bakır, “biharu’l- envar”, Beyrut: müesesei el-vefa, 1404, hicri kameri, c. 23, s. 76; HUR AMULİ, Muhammed b. el-Hasan, “ispatu’l- hudat-i binnususi ve’l-mucizat”, Tahran: darul kutubil islamiye, 1357, ş, c. 1, s. 112.

[3] MUFİT, Muhammed b. Muhammed-i Numan, “el-hikayat”, baskı 2, Beyrut: daru’l - mufit, 1414 h. k. s. 22; ALEMUL HUDA, seyit Murtaza, “eş-şafi fil imame”, Tahran: müesesei es-sadık, 1410, h. k. c. 1, s. 49.

[4] KUMİ, Abbas, “sefibnetul bihar”, baskı 2, Kum: usve, 1416, h. ş., c. 1, s 199.

[5] NİŞABURİ, Müslüm b. el-Haccac, “sahihi müslüm”, Beyrut: darul fikir, baskı tarihi yok, c. 1, s. 181.    

[6] MECLİSİ, Muhammed Bakır, “biharu’l- envar”, c. 23, s. 93.

[7] KUNDUZİ HANEFİ, Şeyh Süleyman, “yenabiul mevede” Beyrut: müesesei el-aalemi, 1418, h. k. s. 256.

[8] SADUK, “uyunul ahbari er-riza” Tahran: menşurati alemi, c. 1, s. 171.

Diğer Dillerde Soru Tercümesi
Yorumlar
yorum Sayısı 0
Lütfen soruyu doğru giriniz
örnek : Yourname@YourDomain.com
Lütfen soruyu doğru giriniz
Lütfen soruyu doğru giriniz

Konusal Sınıflandırma

Rastgele Sorular

  • Cenabet guslü alması gereken biri namaz kılabilmek için guslün yanı sıra abdestte alması gerekir mi?
    26159 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2012/08/11
    Cenabet guslü yerine getirmiş olan kimse normal şartlarda abdesti bozan bir durumla karşılaşmadığı takdirde (tuvalete çıkma, yellenme gibi…)aldığı cenabet guslü ile namaz kılabilir ve namaz için abdest almaması gerekir. Eğer abdesti bozan bir durumla karşılaşmadığı halde gusülden sonra namaz için abdest alırsa haram olan(yapmaması gereken ) bir ...
  • İmam niçin masum olmalıdır ve imamın masum olduğu nasıl belirlenmelidir?
    13092 Eski Kelam İlmi 2008/06/18
    Şia, Ehl-i Sünnet’in aksine, imamın, da masumiyet konusunda peygamberler (s.a.a.) gibi olduğuna inanmaktadır. Bu yüzden İslam Peygamberi ve diğer ilahi peygamberlerin de masum oldukları gibi, imam da hata ve yanlıştan masum olmalıdır.Ama Ehl-i Sünnet, peygamberden sonraki halifeliği, ilahi değil, toplumsal bir makam olarak görmektedirler onlara göre bu makam halk ...
  • Rehberliğin görüşüne göre “bilerek” namazı bozmanın hükmü nedir?
    30111 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2010/12/22
    İradi olarak farz namazı bozmak ve kesmek haramdır ama bir kefareti yoktur. Eğer insan namazını doğru kılıp kılmadığına dair şüphe ederse şüphesine itina etmemeli, namazını doğru kıldığına hükmetmeli ve namazı bozmamalıdır. Ama namazını bozarsa bunun bir kefareti yoktur. Elbette farz namazı iradi olarak bozmak haramdır ama ...
  • Eğer namaz kılan bir insan namaz esnasında mescidin necis olduğunu veya olacağını anlarsa ne yapmalıdır?
    6070 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/09/12
    Tevzihü’l-Mesail’de şöyle belirtilmiştir: “Eğer namaz kılan şahıs namaz esnasında mescidin necis olduğunu anlarsa ve namaz vakti dar ise namazın tümünü kılmalıdır. Eğer vakti varsa ve mescidi temizlemek namazı bozmaya neden olmazsa namaz esnasında temizlemeli ve sonra namaz kılmalıdır. Lakin bu namazı bozacaksa, namazı bozmalı, mescidi temizlemeli ve sonra namaz ...
  • Ümmü'l Mü'minin deyimi nasıl ortaya çıktı?
    11752 Tefsir 2009/06/16
    Ümmü'l Mü'minin deyimi ilk olarak Peygamber (s.a.a)'in zamanında Ahzap suresinin 6. ayetinin nazil olmasıyla deyimleşti. Ayet, Peygamber (s.a.a)'in eşlerinin mü'minlere göre durumunu ortaya ...
  • Yemek yemek için ev sahibinden izin almak gerekir mi?
    7032 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/02/14
    İslami açıdan insanın yemeğinin helal ve pak olmasının yanı sıra mubah da olması gerekir yani o yemeğin sahibi de razı olmalıdır ve biz de onun razılığını bilmeliyiz. Başkalarını malını izinleri olmaksızın kullanmak haramdır. Ancak bir kimse başkasını yemek için evine davet etmiş yemek sofrasını açmış veya bir bağ sahibi ...
  • Eğer Ayşe müminlerin annesiyse ve Kur’an onun temiz olduğunu ilan etmişse, Cemel savaşında İmam Ali’yle (a.s) nasıl savaştı?
    9578 Eski Kelam İlmi 2011/09/21
    Sorudaki temizlikten kastedilen temizlik, tathir ayetinin içeriği olan tüm yönleriyle ve mutlak temizlikse, tathir ayeti sadece aziz Peygamber (s.a.a), İmam Ali (a.s), Fatıma (a.s), İmam Hasan (a.s) ve İmam Hüseyin ile ilgilidir ve Peygamberin eşlerini kapsamamaktadır. Ama iffet ile çelişen bir ameli yapma ithamından (ifk hadisesi) temizlenmek ise, bu ...
  • Gusül alırken bedenin mutlaka yıkanması gereken yerleri neresidir?
    9969 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/01/17
    Guslün doğru olmasının şartlarından biri suyun bedenin görünen dış yüzünün tümüne ulaşmasıdır. Nitekim Tevzih-ul Mesail’de şöyle yazar: ‘Gusül alırken bedende iğne ucu kadarda yıkanmayan yer kalırsa gusül batıldır. Ama kulak ve burun içi gibi görünmeyen yerlerini yıkamak farz değildir.’
  • Hz. Meryem’in makamının yükselmesine neden olan şey nedir?
    15584 Tefsir 2012/06/26
    Kur’an ve hadislerden anlaşılan şu ki; İmran’ın kızı Meryem, mali bakımından iaşesini idare edebilecek bir güce sahip değil ve böyle fakir bir ailede (zira o doğmadan önce babası vefat etmişti) dünyaya gelmiştir. Bu neden dolayı onun sorumluluğunu Hz. Zekeriya (Meryem’in teyzesinin kocası) üstlenmişti. Bu değerli ...
  • Aceleyi gidermek için ne yapılmalıdır?
    6741 Teorik Ahlak 2012/05/03
    Acele, dinsel öğretilerin men ettiği hususlardandır. Bu, işleri yapmada erken girişimde bulunmak anlamına gelir. Acele etmek hız ve işleri zamanında yapmak ile fark eder. Hız, öncüllerin ve gerekli şartların hazır olmasından sonra insanın fırsatı elden vermemesi ve işi yapmak için girişimde bulunmasıdır. Acelenin karşısında ise soğukkanlılık ve ...

En Çok Okunanlar