Please Wait
7648
Əhli- sünnə siyasi rəhbərlik üçün Əbu Bəkri və digər xəlifələri və onların bir dəstəsi İmam Əli (ə)- ın elmi və mənəvi rəhbərliyə layiq bilsələr də, lakin şiənin nəzərindən İmamət və xilafət arasındakı bu ayrı salma, düzgün bir düşüncə ola bilməz.
Şiə İmaməti xüsusi bir mənada qəbul edir və İmamətin nübüvvətin davamı olması və İmamın Peyğəmbərin bütün vəzifələrinə (vəhyin nazil olmasından başqa) sahib olması fikrindədir. Yəni Peyğəmbərə (s) lazım olan hər şeyin, İmama da lazım olduğuna inanır. Buna əsasən, Peyğəmbər (s) üçün dini mərcəlikdən siyasi rəhbərliyi ayırmağın düzgün məntiqə malik olmadığı kimi, İmam üçün də belə bir ayrı salma düzgün nəzərə gəlmir.
Əvvəlcə xatırlatmalıyıq ki, Əhli- sünnə siyasi rəhbərlik üçün Əbu Bəkri və digər xəlifələri və onların bir dəstəsi İmam Əlini (ə) elmi və mənəvi rəhbərliyə layiq bilsələr də, lakin şiənin nəzərində xilafət və İmamət arasındakı bu ayrılıq düzgün bir düşüncə ola bilməz.
Onlar Əhli- sünnənin bəyəndiyi yozumu açıqlamaq üçün, siyasi rəhbərliyin mənəvi rəhbərlikdən fərqli olduğunu dedilər. Yəni bu iki məsələnin bir- birindən aydı olduğunu qəbul edib və elmi cəhətdən hamıdan üstün olan İmam Əli (ə) kimi bir şəxsin siyasi rəhbərliyi öhdəsinə almasının zəruri olmadığını dedilər.
Əlbəttə, elmi və mənəvi dərəcələr barəsində də, Əli (ə) ın mövqeyini üstün bilsələr də, lakin şiənin O Həzrət və digər İmamlar (ə) haqqında inandığı üstün mənəvi dərəcələrin çoxunu çox vaxt qəbul etmirlər. Xüsusilə ismət və batini dərəcələr. Yalnız Əhli- sünnənin az bir hissəsi irfanın uca dərəcələrini xüsusi ilə Həzrət Əli (ə) üçün qəbul edirlər.
Amma diqqət etmək lazımdır ki, şiənin nəzərində İmamətin xüsusi mənası var. Şiə İmamətin nübüvvətin davamı olmasına və həqiqətdə İmamın nübüvvətin bütün şərtlərinə (vəhyin nazil olması istisna olmaqla) malik olmasına inanır. Şiə deyir: Peyğəmbərə (s) lazım olan hər şey, İmama da lazımdır. Məsələn əgər Peyğəmbərin vəzifəsi müsəlmanların işlərini islah etməkdirsə, İmam da bu işləri icra etməlidir. Hidayət bütün sahələrində Peyğəmbərin öhdəsindədir. Ona görə də, O Həzrət bütün sahələrdə məsum olmalıdır. İmamın da öhdəsində həmin vəzifələr olduğuna görə, İmam da məsum olmalıdır. Beləliklə, əgər Peyğəmbərə siyasi məsələlərə dini məsələlərə dəxalət edib və İmamları təkamülə yetirmək lazımdırsa, Peyğəmbərdən (s) sonra gələn İmama da belə bir şey lazımdır. Camaatın bu sahələrin hamısında, istər dini və istərsə də siyasi, hidayətə ehtiyacları var. Başqa sözlə, camaat məsuma təkcə mənəvi məsələlər sahəsində ehtiyaclı deyildirlər, əksinə İslami bir cəmiyyət o zaman yaranışın hədəfində yetişə bilər ki, İslam hakimi ən yaxşı yolu hətta siyasi cəhətdən müsəlmanlara təqdim edə bilsin. Belə bir şey yalnız məsum İmamın isməti ilə mümkündür.
Deməli müsəlmanların belə bir rəhbərə ehtiyacı, Peyğəmbərin (s) zamanı ilə məhdud deyil. İnsanların düzgün və hər tərəfli hidayətə ehtiyacı da, Peyğəmbərin (s) zamanına məxsus olmayıb və siyasi, dini və... bütün sahələrdə daha bilikli olan şəxs də olubdur. Bu izahla inana bilərik ki, bu sahələrin idarəsi daha aşağı bir insanın ixtiyarında qərarlaşsın.
Bir məsələni də xatırlatmaq zəruridir ki, dini hökumətdə onun düzgün mənasında, o hökumətdir ki, cəmiyyəti İlahi qanunlar əsasında idarə edib və istedadların inkişafının şəraitini, insanların təkamülə yetişmələrinin imkanlarını, camaat üçün layiqli və ideal bir cəmiyyət hazırlasın və əxlaqi, ictimai və... fəsadlarla mübarizə aparsın.
Quranın baxışında, siyasi və ictimai işlərlə məğul olmaq, cəmiyyətin işlərini islah etmək və ədalətli əlaqələr qurmaq, Peyğəmbərliyin hədəflərindən və dinin əsas təlimlərindəndir ki, ayələrin bəzisi məsələni təsdiqləyirlər.[1]
Həmçinin hər fərəfli maddi, mənəvi, dünyəvi, və axirət hakimiyyətini, vilayətin və rəhbərliyini Allaha, Peyğəmbərə və onun xüsusi övliyalarına[2] məxsus etmək və Peyğəmbər (s), İmamlar (ə) və onların tərəfindən təyin olunmuşlar[3] üçün siyasi və ictimai İmamət və rəhbərliyi isbat etmək, dinin siyasətdən ayrı olmasının sübutlarındandır.
Bu məsələləri qeyd etməklə, siyasət sahəsini dindarlıqdan ayırmağın mümkün olmaması aydın olur. Bu ayrılıq mümkün olmadığına görə, həm dində və həm də siyasətdə öz zamanında camaatın ən kamil və layiqlisinin müsəlanlara rəhbər olması lazımdır. Əlbəttə, kimin bu şərtlərə malik olması öz yerində müzakirə olubdur. Biz mövcud sübutlara əsasən, məsum İmamların təkcə öz zamanlarının ən üstün şəxsləri olmasına deyil, hətta Allahın onları insanların hər tərəfli hidayəti üçün əlamət, höccət və dəlil qərar verdiyi yaranışın cövhəri olmalarına inanırıq.
Bu barədə çox məlumat əldə etmək üçün aşağıdakı cavablara baxın:
Sual 321 (sayt: 2707)
[1] - Hədid surəsi, ayə 25
«لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْمِيزانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَ أَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ»
Nəhl surəsi, ayə 36
«وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ»
[2] - Maidə surəsi, ayə 55
«إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ»
[3] - Nisa surəsi, ayə 58
«إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلي أَهْلِها وَ إِذا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ...»
: کیف نجیب عن التفکیک بین مقام الخلافة و مقام الامامة بان الاول سیاسی و الثانی ثقافی علمی وارشادی؟ 
: برخی اهل سنت جایگاه خلافت را جایگاهی سیاسی و جایگاه امامت را جایگاهی دینی دانسته و با امامت ائمه هدی(ع) مشکلی ندارند. چرا این نظر توسط شیعیان مورد پذیرش نیست؟ 
: Jawaban apa yang harus diberikan terhadap pertanyaan saudara-saudara Ahlusunnah yang memandang kedudukan khilafah sebagai kedudukan politik dan kedudukan imamah sebagai kedudukan agama dan tidak bermasalah dengan imamah para Imam Maksum As? 
: Ehlisünnet kardeşlerin hilafetin konumunu siyasal ve imametin konumunu ise dinsel bildikleri ve hidayet imamlarının imameti ile bir sorunları olmadığı hususuna nasıl cevap verilmelidir?
