Gelişmiş Arama
Ziyaret
7021
Güncellenme Tarihi: 2011/03/01
Soru Özeti
Bir güne ait olmalarına rağmen neden Maide suresinin üçüncü ve altmış yedinci ayetleri arasında fasıla vardır?
Soru
Bir güne ait olmalarına rağmen neden Maide suresinin üçüncü ve altmış yedinci ayetleri arasında fasıla vardır?
Kısa Cevap

Maide suresinin üçüncü ve altmış yedinci ayetleri birbiriyle özel bir irtibat taşımaktadır; muhtevaları, tarihi Ğadir Hum hadisesi, bu ayetlerin nüzul sebebi ve bu mesajın Müslümanlara iletilmesinin önemine dikkat etmek suretiyle mesele aydınlanmaktadır. Birbiriyle irtibatlı olan bu iki ayetin Kur’an’da neden fasılalı olarak yer aldığı hususunda ise bir takım noktalar zikredilebilir: Birincisi, ayet ve surelerin tertibi onların nüzul tarihi esasınca değildir. Yüce İslam Peygamberinin gördüğü maslahat ve emri uyarıncadır. Diğer bir ihtimal, Kur’an’ın tahrif edilmesini ve bu ayetlerin silinmesini önlemek için onları diğer ayetlerin aralarına dizmiş olmalarıdır. Böylece İmam Ali’nin (a.s) velayet ve imamet konusu, tıpkı nefis ve çok değerli bir şey gibi kendisi kadar değerli olmayan şeyler arasına konarak dikkat çekmemesi sağlanmıştır. Burada da mevzu bu kabildendir. Üçüncü ihtimale göre ise bir ayetin önceki ve sonraki ayetler ile irtibatlı olmamasının nedeni konudan uzaklaşmaktır; yani Kur’an bir konuyu açıklarken herhangi bir maslahattan ötürü sözü değiştirmiş, yeni bir konuya değinmiş ve sonra da önceki konuya dönmüştür!

Ayrıntılı Cevap

Uygun bir cevaba ulaşmak için iki mihverin incelenmesi gerekmektedir:

1. Maide suresinin üçüncü ve altmış yedinci ayetlerinin irtibatı nasıl ve nedendir?

2. Belirtilen iki ayet arasındaki fasıla ne içindir?

Birinci mihver: Yüce Allah Maide süresinin altmış yedinci ayetinde şöyle buyuruyor: “Ey Peygamber! Rabbinden sana indirileni tebliğ et. Eğer bunu yapmazsan, O’nun verdiği peygamberlik görevini yerine getirmemiş olursun. Allah, seni insanlardan korur. Şüphesiz Allah, kâfirler topluluğunu hidayete erdirmeyecektir.” Şii ve Sünni müfessirler ve Müslüman biyografi yazarları bu ayetin Ali b. Ebi Talib’in Allah Resulü’nden sonra Müslümanların imamlık ve önderliğine atanması hakkında nazil olduğunu yazmışlardır.[1] Ayetin içeriğinden bu ayetten önce Allah’ın çok önemli bir mesajı Peygambere (s.a.a) bildirdiği, Peygamberin onu açıkça ilan etmekten çekindiği ve halkın menfi tepkisiyle karşılaşmaktan ve dinin ikiye bölünmüşlük yüzünden tehlikeye düşmesinden korktuğu açıkça anlaşılmaktadır. Bu ayette eğer bu mesajı ilan etmezse risaletin aslını yerine getirmemiş olacağı vurgulanmıştır. Yüce Allah bu vurgulamayla birlikte elçisine halkın tepkisinden koruyacağına dair güvence vermiştir. Belirtilen ayetin Peygamberin nübüvvetinin son yılı ve veda haccında–yani yüce peygamberin yirmi iki yıllık risaletinden sonra-, İslam’ın büyük bir güç ve görkem taşıdığı ve de Arap yarımadasının büyük İslam önderinin elinde olduğu bir durumda nazil olduğu göz önünde bulundurulursa, böyle bir sert üslup ve vurgulamayla Peygamberden ilanı istenen mesajın ne olduğu ve neden kendisinin onu ilan etmekten çekindiği bilinmelidir. Yanıt şudur: -Ehli Sünnet ve Şia rivayetleri esasınca- İslam tarihi, bu mesajda Allah Resulü’nün (s.a.a) gayet açık bir şekilde halifesi Ali b. Ebi Talib’i halka tanıttığına ve halkı ona itaat etmeye yönlendirdiğine kesin bir şekilde tanıklık etmektedir. Neden Peygamber bu mesajı ilan etmekten çekiniyordu? Ali b. Ebi Talib (a.s) Peygamberin damadı ve amcası oğlu olması nedeniyle Allah Resulü (s.a.a) halkın kendi sözlerini kabul etmeyeceğinden ve onların Peygamber kendi menfaat ve faydasını gözetiyor ve ailesini halka dayatıyor demesinden korkuyordu. Buna ek olarak onların bazıları Ali’yi (a.s) sevmiyordu; zira Ali değişik savaşlarda bazı müşrikleri öldürmüştü ve onlar da söz konusu müşriklerin akrabalarıydı.[2] 

Ğadir Hum Vakıası: Peygamber (s.a.a) Hicretin onuncu yılında hac ibadetini gerçekleştirmek için Mekke’ye doğru yola çıktı. Değişik noktalarda bulunan Müslümanlara bu yolculuğa eşlik etmeleri daha önce bildirildiğinden birçok grup bu kervana katıldı. Bunların sayısının doksan bin ila yüz yirmi bin olduğuna dair nakiller yapılmıştır. Netice itibariyle Peygamber hac amellerini yerine getirdikten sonra Medine’ye dönüş yolunda on sekiz Zihacce Perşembe günü Ğadir Hum bölgesine yakın bir yere yaklaştı. Bu bölgede yollar birbirlerinden ayrılıyordu. Bir yol kuzey tarafından Medine’ye, bir yol doğu tarafından Irak’a, bir yol batı tarafından Mısır’a ve bir yol da güney tarafından Yemen’e çıkıyordu. Böyle bir yerde risaletin en hayati vazifesi ve İslam’ın beka güvencesinin resmi olarak ilan edilmesi gerekiyordu. Bunun için Peygamber eşlik edenlerin durması emrini verdi. Öne geçmiş olanlar döndü, arkada olanlar ulaştı ve hepsi Ğadir Hum’da bir araya geldiler. Yapılan ön hazırlıklar ile Peygamber (s.a.a) bir konuşma yaptı ve devamında şöyle buyurdu: Şimdi aranızda bırakacağım bu iki değerli ve paha biçilmez şeye karşı nasıl davranacaksınız?! Birincisi, büyük emanet yani bir tarafı Rabbin ve diğer tarafı da sizin elinizde olan Allah’ın kitabıdır. Sapmamanınız için ondan el çekmeyin. İkincisi ise benim ailemdir. Allah, cennette bana ulaşıncaya dek bu ikisinin birbirinden asla ayrılmayacaklarını bana bildirmiştir. Aniden Peygamberin kendi etrafına baktığını, Ali’yi görmesiyle onu çağırdığını, onun elini tutup yukarıya kaldırdığını gördüler. Herkes onu görüp tanıyınca da o zaman şöyle buyurdu: “Ben kimin mevlası isem Ali de onun mevlasıdır.” (Bu cümleyi üç defa tekrar etti)… Sonra da hazır olanlar burada olmayanlara bu mesajı iletsin, diye buyurdu. Böylece Peygamberin (s.a.a) konuşması sona erdi ve Ali’nin (a.s) velayetinin ilanı yerine getirilmiş oldu. İnsanlar henüz dağılmamışken Cebrail nazil oldu ve Maide süresinin üçüncü ayetini Peygambere (s.a.a) okudu: “Bugün kâfirler dininizden (onu yok etmekten) ümitlerini kestiler. Artık onlardan korkmayın, benden korkun. Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim. Size nimetimi tamamladım ve sizin için din olarak İslâm’ı seçtim.”[3] Allah Resulü (s.a.a) bu ayetin inmesiyle tekbir getirdi ve Allah’a dini kemale erdirdiği, nimeti tamamladığı ve de Muhammed’in elçilik ve Ali’nin de velayet ve imametine rıza gösterdiği için teşekkür etti. Dolaysıyla kısa ve özet olarak aktardığımız İslam tarihindeki bu önemli olay sayesinde Maide suresinin altmış yedinci[4] ayetiyle bu surenin üçüncü[5] ayeti arasındaki irtibat aydınlanmış olmaktadır. Neden Kur’an’da bu iki ayet arasına fasıla konduğu sorusuna gelince ise, ilk önce şunu söylemek gerekir: Müfessirlerin belirttiğine göre Kur’an ayetleri ve aynı şekilde sureleri nüzul tarihi esasınca toplanmamıştır. Aksine Medine’de nazil olmuş birçok sure Mekke’de nazil olmuş ayetleri kapsamakta ve aynı şekilde Medine’de nazil olmuş bir takım ayetler de Mekke’de nazil olmuş bazı surelerin arasında bulunmaktadır. Bu gerçek göz önünde bulundurulduğunda Kur’an’da bu iki ayetin birbirinden ayrı olması şaşırtıcı değildir (elbette her suredeki ayetin yerleştirilme tarzı sadece Peygamberin (s.a.a) direktifleriyle gerçekleşmiştir). Evet, eğer Kur’an ayetleri nüzul tarihi esasınca toplanmış olsaydı bu eleştiri geçerli olurdu. İkincisi, Ğadir ayetinin helal ve haram yiyecekler ile ilgili hükümlerin arasına konması, onu tahrif ve silinmeden korumak için de olabilir; zira daha az dikkat çekmek için nefis bir şeyi korumak gayesiyle onu kendi düzeyinde değerli olmayan başka şeyler arasına koymak oldukça yaygındır![6] Bundan dolayı eğer bir kimse, tebliğ ayeti ehli kitap hakkında bir takım hususları açıklayan ayetler arasında yer aldığından ehli kitapla ilgilidir derse, bu söz zorunlu olarak doğru değildir! Zira Kur’an ayetlerinin nüzulü ve surelerin tamamlanması deyim yerindeyse tevkif edilmiş bir husus olup Allah Resulü’nün (s.a.a) uygun gördüğü şekliyle gerçekleşmiştir. İrtibatın olmadığı varsayılsa bile ayetler arasında bağımsız olarak bir ayetin yer alması konudan uzaklaşmak için olabilir; yani Kur’an asıl bir meseleyi açıklarken herhangi bir maslahattan ötürü sözü kesmiş, muhatabın zihnini yeni bir konuya yönlendirmiş ve sonra da yeniden önceki söze dönmüş ve onu sürdürmüş olabilir.[7]  


[1] Tefsir-i Ayyaşi, c. 1, s. 331, Müsned-i Ahmed, s. 118 ve 321 ve…

[2] Mecmeu’l-Beyan, c. 3, s. 223.

[3] A.g.e, c. 3, s. 159; el-Mizan, c. 5, s. 205.

[4] Ey Peygamber! Rabbinden sana indirileni tebliğ et. Eğer bunu yapmazsan, O’nun verdiği peygamberlik görevini yerine getirmemiş olursun. Allah, seni insanlardan korur. Şüphesiz Allah, kâfirler topluluğunu hidayete erdirmeyecektir.

[5] Bugün kâfirler dininizden (onu yok etmekten) ümitlerini kestiler. Artık onlardan korkmayın, benden korkun. Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim. Size nimetimi tamamladım ve sizin için din olarak İslâm’ı seçtim.

[6] Tefsir-i Numune, c. 4, s. 269.

[7] Tefsir-i Keşşaf, c. 2, s. 97.

Diğer Dillerde Soru Tercümesi
Yorumlar
yorum Sayısı 0
Lütfen soruyu doğru giriniz
örnek : Yourname@YourDomain.com
Lütfen soruyu doğru giriniz
Lütfen soruyu doğru giriniz

Konusal Sınıflandırma

Rastgele Sorular

  • Eğer su yoksa ve idrar yapılırsa namazı nasıl eda etmek gerekir?
    6114 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2010/08/08
    İdrarın çıktığı yer su dışında başka bir şey ile temizlenmez ve eğer az su ile yıkanırsa iki defa yıkanması farzdır ama kur suyuna bağlı olan musluk suyuyla yıkanırsa bir defa yeterlidir.[1] Bundan ötürü biri idrar yaptığında idrarın çıkış yerini ...
  • Kur’anda hz. Salih’in devesinin öldürme olayı nedir?
    22683 Tefsir 2012/06/16
    Açıklama yöntemlerinden biri olan “icmal” ve “tafsil” yöntemi kuranı kerim ayetlerinde çok revaçta ve göze çarpmaktadır. Hz. Salih’in devesinin öldürme macerasıyla alakalı olan ayetlerden üçü bu olayı Samut kavminin iman getirmeyen kimselere nispetlendirmiştir. Bir ayette bu eylemi bu kavmin böbürlenmiş (müstekbir) grubunun işi olduğunu belirtiyor. Baka bir ...
  • Acaba Kur’anı ezberlemekle depresyona girme arasında bir ilişki var mıdır?
    8894 Tefsir 2012/07/25
    Bu sorunun cevabı birkaç noktaya dikkat ettikten sonra açıklığa kavuşacaktır: 1. Eğer depresyona girmekten maksadınız psikolojik ve ruhi bir depresyona girme ise şunu söylememiz gerekmektedir: Kur’an ezberlemek ile ruhi depresyona girme arasında hiçbir ilişki ve gereklilik bulunmamaktadır. Tam tersine Kur’an okumak ve kur’an ezberlemek ruhi ...
  • Ramazan ayında toplardamara enjeksiyon yapılmasının hükmü nedir?
    6292 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2012/02/18
    Muhterem taklit mercilerinin bu husustaki görüşleri farklıdır. Tam bir cevap verilmesi için taklit merciinizi belirlemelisiniz. Bununla birlikte muhterem mercilerin görüşlerini aşağıda belirtiyoruz.İmam Humeyni, Ayetullah Behçet ve Ayetullah Hamaney: Eğer iğne besin ve güçlendirici bir özelliğe sahipse, farz ihtiyat gereği bu tür enjeksiyondan sakınılmalıdır. Ama tedavi yönü bulunuyorsa ve ...
  • Namahrem ile tokalaşmak hakkında İslam’ın görüşü nedir?
    17972 Pratik Ahlak 2012/06/14
    Karşı cinsten biriyle tokalaşmak birçok birey için şehvetin tahrik olmasına neden olmayabilir, ama böyle bir sınırlı irtibat ile tahrik olabilecek fertler de mevcuttur. Hatta birinci grup arasında da kendilerini samimi gösterip meşru olmayan ilişkiler için altyapı hazırlamaya çalışan şahısların olması da muhtemeldir. Bu esas uyarınca toplumsal yaşamda ...
  • Estetik ameliyatlar konusunda İslam’ın görüşü nedir?
    8115 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2008/05/14
    Ehl-I Beyt Mektebinin büyük Taklit Mercilerinin güzellik amaçlı estetik ameliyatları konusunda ki çeşitli görüşleri aşağıda sıralanmıştır:Ayatullah el-Uzma Hamei’nin yetkili bürosu tarafından yayınlan fetva:Mahrem olmayanın insana dokunmasının ve başka günahı gerektirmediği müddetçe, estetik ameliyeti haddi zatında caizdir.Ayetullah el Uzma Mekarim Şirazi’nin bürosu tarafından yayınlana fetva:Başka bir haramı ...
  • Irak halkı kendi ülkelerinde yabancıların varlığına neden karşıdır?
    6616 Pratik Ahlak 2012/06/14
    Tüm uluslar kendi ülke ve vatanını sever. Yabancıların bir başka ülkede bulunması değişik şekillerde gerçekleşir. Ziyarette bulunmak, gezmek, ticaret, iş, üretim, tahsil, tedavi, araştırma ve bilimsel inceleme fırsatları, spor yarışmaları ve askeri hedefler nedeniyle bir ülkede bulunmak bu kabildendir. Irak’ta büyük velilerin kabrinin bulunması bu ülke için ...
  • Yafuriye fırkasının menşei ve inançları nedir?
    5950 تاريخ کلام 2010/09/22
    Bu fırka hakkında tarihe fazla bir bilgi yansımamıştır. Tarihî kaynaklarda yer alan bilgiler şunlardır:1. “Yafuriye” fırkası Muhammed b. Beşir’in takipçileri olup Musa b. Cafer’in (a.s) imametinde duraksamış ve sonraları onun da imametini de inkâr etmişlerdir. Bu grup Musa b. Cafer’den (a.s) ...
  • Salâvat getirirken Al-i Muhammed’i demezsek niçin savat eksik sayılır?
    15792 Tefsir 2009/07/23
    Al-i Muhammed’e salâvat getirmek bidat olmadığı gibi Kur’an ve hadis ve akıl ve irfanla da uyumludur, çünkü:Bidatin manası dinde olmayan bir şeyi dine dahil etmektir. Biz Al-i Muhammede salâvat getirmenin bidat olmadığını söylüyoruz çünkü bu konu Peygamber ve Ehl-i Beyt’ten gelen hadislerde yer ...
  • Müfessirlerimiz nuşüz ayetindeki (kadınları dövünüz anlamında olan) “vadribuhunne” sözcüğünü nasıl tefsir veya tevcih etmişler?
    15306 Tefsir 2010/01/02
     İslami öğretilerde kadınlar değerli bir konuma sahiptirler. Peygamber (s.a.a) ve imamların (a.s.) rivayetlerinde kadınlar övülmüş ve temcit edilmişler. Rivayetlerimizde salih kadın, bereket ve hayır kaynağı ve en değerli varlık olarak tarif edilmiştir. Hakeza cezalandırılması ...

En Çok Okunanlar