Gelişmiş Arama
Ziyaret
13500
Güncellenme Tarihi: 2012/04/03
Soru Özeti
Kur’an’da, insanın elde ettiği rızkın helal olmasının yanında tayyip olmasıda istenmiştir. Helal ile tayyibin farkı nedir?
Soru
Kur’an’da, insanın elde ettiği rızkın helal olmasının yanında tayyip olmasıda istenmiştir. Helal ile tayyibin farkı nedir?
Kısa Cevap

Tayyib kelimesi Sihahu’l-Lügat’te[1] temiz şeyler diye mana edilmiştir. İbn-i Manzur bu mananın yanı sıra Tayyib’in daha geniş bir manada kullanıldığını ve çeşitli yerlere uyan manalarının olduğunu söylemektedir. ‘Temiz toprak’ denildiği zaman bitkilerin ekilmesine uygun yer kastedilmektedir. Temiz esinti, şiddeti olmayan, hafiften esen rüzgardır. Temiz yemek, helal yemek manasına gelirken temiz kadın iffetli kadın demektir. Kur’an’da ‘Temiz kadınlar, temiz erkeklerindir, temiz erkekler de temiz kadınların’ ayeti bu manada kullanılmıştır.[2]

Kamus-i Kur’an adlı kitapta tayyib kelimesi ‘insanın içine yatan, doğasının kabul ettiği şey’ şeklinde mana edilirken Ragıb İsfahani’nin de şöyle dediği nakledilir: ‘Tayyib, insanın nefis ve duyularının hoşuna giden şeydir. Temizlemeye ise istitabe (iyi ve hoş bulma) derler. Zira bir şeyi temizlemek insanın hoşuna gider.’ O, Kur’an’dan ayetler getirerek bu manayı açıklamaya çalışır. Mesela: ‘Ey insanlar, yeryüzünde helal ve temiz olan şeyleri yiyin. Şeytan'ın izinden yürümeyin.’[3]

Kamus’ta der ki: Yemeğin iki şartı vardır. Biri helal olması, yani içinde başkalarının hakkı olmaması, diğeri ise necasetler gibi insanın tiksineceği şeylerin olmaması ve insanın içine sinmesidir.

Helalin, bütün şartlara sahip şer’i helal olduğunu söyleyebilmemiz için başka ayet ve rivayetlerden faydalanmamız gerekir. Yoksa normalde helal, içinde başkalarının hakkı olmayan ve başkalarının haklarına engel olmayan şeye denir. Şeytanın vesveselerine uymak helal ve tayyib sınırlarını aşmaktır. Yukarıdaki ayetten anlaşıldığı kadarıyla insanın içine sinen ve içinde başkalarının hakkı olmayan her şeyi yemek caizdir.

Nur suresi 26. ayetinde geçen Tayyipler (temizler) ve Habisler (pisler)’den maksat gerçek manadaki tayyipler ve habislerdir ve onlardaki ölçü yalnızca halkın görüşü değildir. Bu yüzden şeriat bir şeyi haram etmişse, örf onu kötü saymasa bile bu, onun gerçek manada kötü olmasından dolayıdır. Örneğin zina ve iffetsizlik bazılarına göre habislik olmayabilir veya islami şartlara göre kesilmeyen hayvan veyahut haşereler, yırtıcılar vb. hayvanlar birçok insana göre habis olmayabilir. Ama bütün bunlar gerçekte habistirler ve bu yüzden haram edilmişlerdir. İslam dinin haram ettiği şeylerin bazılarının habisliği insanın keşfedemiyeceği gerçek habislerdir.[4]

 


[1] -Cevheri, İsmail b. Hammad, es-Sihah, c.1, s.173, Daru’l-İlm, Beyrut, HK.1410.

[2] -İbn-i Manzur, Lisanu’l-Arap, c.1, s.563, Dar-u Sadır, Beyrut, HK.1414.

[3] -Bakara/168

[4] -Kureşi, Seyyid Ali Ekber, Kamus-i Kur’an, c.4, s.257, 261, Daru’l-Kütübi’l-İslamiyye, Tahran, HŞ.1371.

 

Diğer Dillerde Soru Tercümesi
Yorumlar
yorum Sayısı 0
Lütfen soruyu doğru giriniz
örnek : Yourname@YourDomain.com
Lütfen soruyu doğru giriniz
Lütfen soruyu doğru giriniz

Konusal Sınıflandırma

Rastgele Sorular

  • Tırnağın ölü kısmında oje bulunurken abdest almak doğru mudur?
    11440 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/12/18
    Abdestte ellerin dirseklerden parmakların ucuna kadar tam bir şekilde yıkanması gerekir.[1] Bu nedenle tırnaklar ve onun uzamış (iki ila üç milimetre) miktarı parmaktan sayılır ve onların kâmil bir şekilde yıkanması ve üzerlerinde bir engel (oje, renk vb.) bulunuyorsa bertaraf ...
  • Günahta ısrar etmek cezanında artmasına neden olur mu?
    27250 Pratik Ahlak 2010/10/07
    Günahta ısrar etmek, deyimi iki manada kullanılmaktadır: 1)Günahı tekrarlamak, 2)Günah işledikten sonra tövbe ve istiğfar etmemek.Günahta ısrar etmenin çok kötü sonuçları vardır. Ayet ve rivayetlerde bu durum şiddetle kınanmış ve küçük günahın büyük günaha dönüşmesi, takva dairesinden çıkılması, bedbahtlık, itaat etmemek, insanı küfür ve ...
  • Acaba İmam-ı Zaman (a.s) Bermuda Üçgeninde mi yaşıyor?
    8140 تاريخ بزرگان 2012/02/14
    Bir takım insanların “Bermuda Üçgeni”ni İmam-ı Zaman (a.s)’ın yaşadığı yer olarak zannetmelerinin sebebi şudur: Bu insanlar “Bermuda Üçgeni”ni “Hazra Adası” olarak bilmişler ve “Hazra Adası”nın İmam-ı Zaman (a.s)’ın yaşadığı yer olduğu ön kabulüyle şöyle demişlerdir: “Bermuda Üçgeni” İmam-ı Zaman (a.s)’ın yaşadığı yer olması hasebiyle bir takım özelliklere sahiptir.”İmam-ı Zaman ...
  • Eğer idrar sonrası istibra yapılıp abdest alınırsa ve daha sonrasında bir damla idrar gelirse hükmü nedir?
    6198 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2019/08/06
     Ayetullah uzma Hamaney’in bürosu:Eğer gelen sıvının idrar olduğuna eminseniz abdest batıldır ve o bölge necis olmuştur. Eğer idrar olduğuna emin değilseniz taharete hükmedilir ve abdesti bozmaz.Ayetullah uzma Sistani’nin bürosu:Eğer idrar olduğundan şüpheniz varsa taharete hükmedilir.Ayetullah ...
  • Berzahta müminler kabir nimetleriyle nimetlenirken, kafirler de kabir azabıyla mı azaplanacaklar?
    9169 Eski Kelam İlmi 2011/12/10
    Şeyh Müfid, Evailu’l-Makalat adlı kitabında insanları inançları ve amelerine göre dört kısıma ayırıyor:1- Takvalı müminler.2- İmansız ve inatçı günahkarlar.3- Büyük günah işledikleri halde tövbe etmeyen müminler. Onlar günahı inat üzerine değil, nefsani isteklerine göre yapanlardır. ...
  • İbrahim makamı nedir? Ondan kastedilen nedir?
    45506 Eski Kelam İlmi 2012/02/18
    Mekke’deki belirgin işaretlerden birisi, İbrahim makamıdır; zira orası İbrahim’in (a.s) durduğu bir makamdır. İbrahim makamının tefsir ve manası hakkında bazıları tüm haccın İbrahim makamı olduğu görüşündedir. Bir grup İbrahim makamının “Arafe”, Meş’aru’l-Haram” ve “üçlü cemerat” olduğuna inanmaktadır. Bazıları da tüm Mekke hareminin İbrahim makamı sayıldığı görüşünü taşımaktadır. Ama mevcut ...
  • Cenabet guslü alması gereken biri namaz kılabilmek için guslün yanı sıra abdestte alması gerekir mi?
    19122 Gusül Şekli Ve Hükümleri 2012/08/11
    Cenabet guslü yerine getirmiş olan kimse normal şartlarda abdesti bozan bir durumla karşılaşmadığı takdirde (tuvalete çıkma, yellenme gibi…)aldığı cenabet guslü ile namaz kılabilir ve namaz için abdest almaması gerekir. Eğer abdesti bozan bir durumla karşılaşmadığı halde gusülden sonra namaz için abdest alırsa haram olan(yapmaması gereken ) bir ...
  • Mü’minun Suresinin 101. Ayeti ile Saffat surenin 27 ve 50. ayetleri arasında var olan çelişkiyi nasıl bertaraf ediyorsunuz?
    8225 معاد و قیامت 2012/06/10
    Genel anlamda kuranı kerim ayetleri arasında ve özel anlamda soruda zikredilen ayetler arasında çelişki ve tezat bulunmamaktadır. Zira “o günde hiç kimse başka bir kimseden sual etmez ve yârdim dilemez” şeklindeki ayetler, dirilmenin ilk merhalesine işaret etmektedir. Bu da o günün çok dehşetli bir gün ve o ...
  • Müminlerin emiri (a.s.) ile ilişkin gerçekleşecek olaylar ve zulümler hakkında peygamber’in (s.a.a) verdiği haberlerin rivayi kaynaklar hagileridir?
    6335 تاريخ بزرگان 2011/11/12
    Bu sorunun kısa cevabı yoktur. Ayrıntılı cevap seçeneğini tıklayınız. ...
  • Allah kelimesinin lügatteki anlamı ndedir?
    11848 Eski Kelam İlmi 2011/03/01
    Farçada "huda" kelimesiyle karşılık bulmuş olan mübarek "Allah" kelimesi has isim ve Allahın en kapsamlı isimlerindendir. Hz Ali (a.s.) "Allah" kelimesinin anlamı hakkında şöyle buyurmuş: "Allah yaratıkların kendisinde şaşkılıkta kaldığı ve kendisine aşık oldukları bir mabud anlamını veriyor. Gözlerden gizli olan ve akılların (künhi zatiını) derk edemedikleri ...

En Çok Okunanlar