Gelişmiş Arama
Ziyaret
18350
Güncellenme Tarihi: 2011/08/30
Soru Özeti
Peygamberlerin En'am suresinde isimlerinin sıralanışı tarih veya fazilet ya da başka bir sebepten midir?
Soru
Peygamberlerin En'am suresinin 83, 84, 85 ve 86 ayetlerinde sıralanışında gözetilen ölçü nedir? Tarih, fazilet veya başka bir konu mu ölçü alınmıştır.
Kısa Cevap

Şu noktada bir şüphe yoktur ki peygamberlerin Kur'an ayetlerinde sıralanışı Allah tarafından bilinen bir hikmete dayalıdır. Çünkü hikmet sahibi olan Allah boş ve sebepsiz bir iş yapmaz. Bu hikmetin başkaları tarafından anlaşılıp anlaşılmaması da bunda etkili değildir.

Allah Kur'an'da şöyle buyurur:

"Ona İshak'ı ve Yakub'u bahşettik. Hepsini de hidayete erdirdik. Nuh'u da önceden hidayete erdirmiştik ve O'nun soyundan Davud, Süleyman, Eyyub, Yusuf, Musa ve Harun'u da (hidayete erdirdik). Biz iyilere böyle karşılık veririz.

Zekeriya'yı, Yahya'yı, İsa'yı ve İlyas'ı da (hidayete erdirdik). Hepsi de salihlerdendi.

İsmail'i, el-Yesa'ı, Yunus'u ve Lut'u da (hidayete erdirdik). Hepsini de âlemlere üstün kıldık."

Yukarıdaki ayetlerde isimlerin sıralanışı hakkında Muhammed Abduh ve Fahr-i Razi, kendi tefsirlerinde bir takım ihtimaller zikretmişlerdir. Allame Tabatabai bu ihtimalleri naklederek eleştirisini yapmıştır sonra kendi görüşünü şöyle açıklamıştır:

"Altı kişiden oluşan birinci grup peygamberliğin yanında egemenlik ve hükümranlık kurma yönünden ortak noktaya sahiptirler.

Dört kişiden oluşan ikinci grup dünyanın yaldızlarından uzak durmak ve zühde sarılmak yönünden ortak yöne sahiptirler.

üçüncü grup da dört kişiden oluşmakta ve ortak bir yöne sahip değillerdir ve her biri kendine has büyük bir imtihana sahiptirler.

Ayrıntılı Cevap

Yüce Allah şöyle buyurur:

"Ona İshak'ı ve Yakub'u bahşettik. Hepsini de hidayete erdirdik. Nuh'u da önceden hidayete erdirmiştik ve O'nun soyundan Davud, Süleyman, Eyyub, Yusuf, Musa ve Harun'u da (hidayete erdirdik). Biz iyilere böyle karşılık veririz.

Zekeriya'yı, Yahya'yı, İsa'yı ve İlyas'ı da (hidayete erdirdik). Hepsi de salihlerdendi.

İsmail'i, el-Yesa'ı, Yunus'u ve Lut'u da (hidayete erdirdik). Hepsini de âlemlere üstün kıldık.[1]

Kur'an'ı ilahi bir kitap olarak kabul ettikten ve Allah'ı güzel sıfatları ve bu cümleden hikmet sahibi olmak sıfatıyla tanıdıktan sonra şu sonuca varıyoruz ki Hikmet sahibi olan Allah'ın bütün işleri bu cümleden peygamberlerin isimlerini bu ayetlerde sıralamayı hikmet ve tedbir üzere yapmıştır.

Çünkü hikmet sahibi olan bir kimse boş ve sebepsiz bir iş görmez, diğerleri bu anlasınlar veya anlamasınlar.

Peygamberlerin isimlerinin üç grupta zikredilişinin sebebi:

Görüldüğü gibi Allah, peygamberlerin isimlerini üç grup halinde zikretmiştir. Şu noktayı bilmek gerekir ki bu ayetlerde zaman,[2] makam ve üstünlük açısından[3] sıra gözetilmemiştir. Çünkü bu ayetlerde İsamail'den sonraki peygamberler ondan önce zikredilmiştir ve yine bazı peygamberler, diğer peygamberlere göre Kur'an'ın açıklaması üzere üstün olan Nuh, Musa ve İsa peygamber'den önce zikredilmiştir.[4]

Bu sıralama hakkında el-Menar tefsirinin sahibi şöyle bir açıklama getiriyor:

Bu on dört peygamber üç gruba ayrılışı onların arasında olan ortak yönlere dayanır.

Dünyevi nimetlerden yararlanmak açısından

1. Grup: Yüce Allah'ın nübüvvet ve risaletin yanı sıra kendilerine saltanat ve hükümranlık verdiği kimselerdir. Örneğin: Davut, Suleyman, Eyyub, Yusuf, Musa ve Harun.

Davut ve Süleyman her ikisi de güçlü saltanat kurmuş ve ilahi nimetlerden bolca yararlanmışlardır. Sonra Eyyub ve Yusuf birincisi güçlü bir hükümran ve diğeri de güçlü ve yetkili bir vezirdir. Bu iki peygamber hükümranlığın yanı sıra her biri şiddetli bir çetinlikle karşılaşmış ve bu belalar karşısında sabretmişlerdir. Sonra rahata kavuştuklarında bu nimetlerin şükrünü yerine getirmişlerdir. Ama Musa ve Harun hükümranlıkları olmayan iki yöneticiydiler.

Bu altı kişiden her iki kişi bir seçkinlikle diğerlerinde ayrılmışlardır. Önce Davut ve Süleyman'ı sonra, Eyyub ve Yusuf'u daha sonra Musa ve Harun'u zikretmenin sebebi maddi nimetlerden yararlanmada birinci grubun ikinciden ve ikinci grubun üçüncüden üstün oluşudur.

İman Yönünden sıralanış:

Bu sıralamanın iman yönünden olması da mümkündür. Çünkü zahirde birinci grup ikinci gruptan bu yönde daha geridedirler, çünkü ikinci grup olan Eyyub ve Yusuf ağır imtihanlarla karşı karşıya gelmiş ve bu imtihanlara karşı sabredip ve şükretmişlerdir. Nitekim Musa ve Harun da bu yönden Eyyub ve Yusuf'tan daha üstündürler.

İkinci grup: Zekeriya, Yahya, İsa, ve İlyas'ın diğer peygamberlerden seçkinliği dünyaya itinasız oluşları ve zühde sarılıp zevklerden, süslerden ve makam ve saltanattan uzak duruşlarıdır. Bu yüzden bu peygamberler salihler vasfıyla nitelendirilmişlerdir. Bütün peygamberler salih olmalarına rağmen bu sıfat onlara daha layıktır.

3. grup peygamberler

Ne birinci gruptaki peygamberlerde olan hükümranlık ne de ikinci grupta olan züht özelliğine sahiptirler. Bunlarda belli bir özellik olmadığı için isimlerini sonda zikretmiştir. Bu grup da İsmail, Yese' Yunus ve Lut peygamberlerdir[5].

Fahr-i Razi kendi tefsirinde buna yakın bir yorum ortaya koymaktadır.[6] Ama El-Menar'ın açıklama ve yorumu Fahr-i Razi'den daha uygun görülmektedir.[7]

Allame Tabatabi, bu iki tefsirin reddinde şöyle diyor: Bu iki mufessir üçüncü grup peygamberlerde bir özellik olmadığını söylüyor. Bu doğru değildir. Çünkü İsmail de imtihana tabi tutulmak yönünden Eyyub ve Yusuf'tan daha az müptela olmuş değildir. O da kurban kesilmek imtihanına en iyi şekilde sabretti. Hatta Allah Teala bile onun sabrını övmüş ve tabi tutulduğu imtihanın ağrı bir imtihan olduğunu bildirmiş ve şöyle buyurmuştur:

"Biz de ona sabırlı bir erkek çocuğu vermeyi müjdeledik.

Kendisiyle beraber yürüyecek yaşa gelince, (İbrahim,) "Ey yavrucuğum! Ben rüyamda seni kestiğimi görüyorum. Bir bak, sen ne dersin?" dedi. O, "Babacığım! Emredileni yap, Allah'ın izni ile beni sabredenlerden bulacaksın." dedi.

İkisi de teslim olup, onu alnı üzere yere yatırınca,

Biz "Ey İbrahim!" diye seslendik.

Gerçekten rüyayı doğruladın. Biz iyileri işte böyle mükâfatlandırırız.

Kuşkusuz, bu apaçık bir imtihandı.

Büyük bir kurbanlığı ona fidye olarak verdik.

Kendisine, sonrakiler içinde de güzel bir nam bıraktık. [8]

Bu da Yüce Allah'ın Hz. İsmail'e verdiği bir seçkinliktir. Bu imtihanla onu diğerlerinden seçmiş ve onun hatırasını yaşatmak için hacda kurban kesmeyi farz kılmıştır. O peygamber'in diğer bir seçkinliği de babasına Ka'be'nin yapımında yardım etmesidir. Buna rağmen niçin bu iki müfessir Hz. İsmail'i üçüncü kısımdan saymışlar? Bunun gibi Hz. Yunus da diğer peygamberlerin karşılaşmadığı büyük bir imtihanla karşılaşmıştır. Bu da balığın onu yutması ve onun balığın karnında lailahe illa ent subhaneke inni kuntu minezzalimin zikriyle rabbiyle münacat etmesidir.[9]

Ama Lut'un da Allah yolundaki imtihanına Kur'an'da işaret edilmiştir. Hz. İbrahim'in karşılaştığı zorlukları paylaştıktan sonra mecburen kendi vatanından göç ederek fesat ve fuhuş yeri olan Sedum şehrine hicret etmiş ve dünyanın hiçbir yerinde benzerine rastlanmayan fesadın onların aralarında yaygın bir şekilde var olduğunu müşahede etmiştir. Sonunda da ilahi azap o bölgeye inmiş ve Hz. Lut'un evi dışında hiçbir ev o bölgede sağlam kalmamıştır hatta Lut'un eşi bile bu bela sonucu ölmüştür.

Ama Yese' peygamber hakkında bilgi Kur'an'da yer almamasına rağmen bazı hadislerden anlaşıldığına göre o Hz. İlyas'ın vasisi idi Hz. İsa gibi ölüleri diriltiyor ve anadan olma körü iyileştirebiliyordu. Buna rağmen halk kendisinden itaat etmedi ve Allah onları açlık ve kıtlığa duçar etti.

Buna göre soruya şöyle cevap vermek daha uygun olur:

Altı kişiden meydana gelen birinci grup peygamberlikleriyle birlikte hükümranlık kurma yönünden ortak noktaya sahiptiler.

Dört kişiden müteşekkil olan ikinci grup dünyadan uzak durma ve zühde sarılma noktasında ortak bir yöne sahiptirler.

Yine dört kişiden meydana gelen üçüncü grubun ortak bir özelliği olmamakla birlikte her biri ağır bir imtihanla karşı karşıya gelmişlerdir.

El-Menar tefsirinin görüşünün diğer bir eleştirisi de şu ki bir delile istinat etmeden Musa ve Harun'un Eyyub ve Yusuf'tan üstün olduğunu ileri sürmüş ve o ikisini de Davut ve Süleyman'dan üstün bilmiştir. Diğer yandan salih kelimesini zahit anlamında tutmuştur ki bunun da bir dayanağı yoktur.[10]

Nümune tefsirinin sahibi El-Menar tefsirinin görüşünü birinci ve ikinci grup hakkında kabul ediyor ancak üçüncü grup hakkında şöyle diyor:

İsmail, Yunus ve Elyese ve Lut'un ortak özellikleri uzun mesafeli hicrete girişmeleridir. Bunlar Allah'ın dinini güçlendirmek için hicret etmişlerdir. "Biz her birini alemlere üstün kıldık."[11] cümlesi de onların dünyanın çeşitli yerlerinde ve değişik milletler arasında seferlerine işaret olabilir.[12]



[1] En'am: 84-86

[2] Bu konuya kanıtlamaya ihtiyaç yoktur. Hz. İsmail ve Hz. Musa ve… zaman yönünden Hz. Davud'tan öncedirler.

[3] Sonraki merhalede yer alan Ulu'lazm peygamberler ulu'lazm olmayan peygamberlerden daha üstündürler. bk Tabatabi, Muhammed Hüsayin, El-Mizan, fi tefsir'il Kur'an, c. 7 s. 344 A'lemi yay. Beyrut, Lübnan, 5. bas.

[4] Tercüme-i el-Mizan, c. 7, s. 340

[5] Abduh Muhammed, el-Menar, Tahkik Muhammed Reşid Riza, c. 7 s. 587

[6] Tefsir-i Fahr-i Razi, c. 13 s. 65

[7] Tercüme-i el-mizan, c. 7, s. 343

[8] Saffat, 101-108

[9] El-enbiya, 87 "Ey Allah! Senden başka bir ilah yoktur. sen her eksiklikten münezzehsin. Ben zalimlerdenim."

[10] Tercüme-i elmizan, c. 7, s. 343

[11] Bütün peygamberlere değil yalnız bu dört peygambere işaret ise.

[12] Mekarim Şirazi, Tefsir-i Nmune, c. 5 s. 329 -330, Daru'l-Kutub el-İslamiye yay. Tahran, 1. bask.

Diğer Dillerde Soru Tercümesi
Yorumlar
yorum Sayısı 0
Lütfen soruyu doğru giriniz
örnek : Yourname@YourDomain.com
Lütfen soruyu doğru giriniz
Lütfen soruyu doğru giriniz

Konusal Sınıflandırma

Rastgele Sorular

  • İmam evlatlarının adına yapılmış türbelere inanmanın ölçüsü nedir?
    6813 Eski Kelam İlmi 2009/07/04
    İmam evlatlarından maksat Ehl-i Beyt İmamlarının soyundan gelen zatların türbeleridir. Bir çok hadiste Resulullah’ın soyuna saygı göstermenin gerekli olduğu vurgulanmış ve bu iş için büyük bir sevap ve mükafat vaat edilmiştir.Resulullah’ın soyuna saygı göstermenin bir örneği de onların mezarlarına saygı göstermek, oraları ziyaret ...
  • Şia'nın Mehdi Muntezer hakkında görüşü nedir?
    10145 Eski Kelam İlmi 2008/02/18
    Bu soru çok genel olduğu için, cevapta bu konuyu birkaç yönden ele alıp; İmam Mehdi (ac)'in hayatını, Kur'an ve rivayetlerdeki bilgileri ve son olarak 12. İmamın zuhurunun alametlerini kısaca inceleyeceğiz.On ikinci imamın ismi İslam peygamberinin ismiyle (m h m d) aynıdır ...
  • Neden yeni Müslüman olmuş birisi geçmiş namaz ve oruçlarını kaza etmesi gerekmezken doğuştan Müslüman olan birisi eda etmediği namaz ve oruçlarını kaza etmesi gerekmektedir?
    2736 Kaza Namazı Ve Kiralık Namaz 2020/01/19
  • İmam Ca'fer Sadık'a göre Kur'an karisinin özellikleri
    12734 Kur’anî İlimler 2011/07/19
    İmam Cafer Sadık (a.s) Kur'an karisi için bir takım özellikler ve vasıflar zikretmiştir. Bu cümleden şu vasıfları zikredilebilir: Ehl-i Beyt'in velayetini bilmesi, Kur'an'ı doğru okuması, Kur'an'ı okurken ondan etkilenmesi, abdestli olması, doğru bir kimse olması ve yağcılıktan uzak durması, Kur'an'a karşı tevazu ve huşu göstermesi, ilim öğrenmek yolunda çaba göstermesi, ...
  • “Vebtelül yetama hatta iza beleğun nikahe” şeklinde olan ayetin anlamı nedir?
    7622 Tefsir 2012/05/12
    Allah u Teâlâ bu ayeti kerimede yetimlerden sorumlu olan kimselere düstur veriyor ki yetimlerin mallarına karşı dikkatli olmalarını istiyor. Yani onların sermayesini korusunlar, sorumlulukları döneminde buluğ ve rüşt çağına erinceye kadar onları denemeye tabi tutsunlar. Sorumlular, sorumluluklarının altında olan yetimlerin buluğ ve rüşt çağına erdiklerini fark ettiklerinde ...
  • Oruç insan üzerinde ne gibi eğitici eserler bırakır?
    6967 Pratik Ahlak 2012/05/12
    Oruç, nefsin tehzip (ruhi temizlik) ve tezkiyesi için bir çeşit alıştırma ve insanın kendi nefsine tasallutunun tahakkuku için uygun bir yöntem ve nefsanî heveslerle mücadeledir. Oruç, ferdi ve içtimai iki boyutta olmak üzere, insanın bedensel boyutta bıraktığı eserlerin yanı sıra insanın ruhi boyutunda da eğitici ...
  • Haksız yere yemin eden kimsenin akıbeti ne olur?
    12187 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/04/13
    Haksız yere yemin etmenin akıbetinden maksat iki şey olabilir:1- Şer’i ve fıkhi hüküm manasında akıbet.2- Getirdiği sonuçlar manasındaki akıbet. Bu etki dünya veya ahiret etkileri olabilir. Sorudan galiba bu ikinci mana kastedilmektedir.1- Şer’i HükümŞer’i Hüküme göre ...
  • Nur suresinin iniş sebebi nedir?
    30901 Tefsir 2012/05/27
    Nur suresinin bir iniş sebebi yoktur; ama 6 ila 9, 11 ila 16 ve 30 ila 31. ayetlerinin iniş sebebi vardır ve aşağıda bunlara işaret edilecektir: Nur suresinin 6 ila 9. ayetlerinin iniş sebebi: Bu ayetlerin iniş sebebi hakkında İbn. Abbas’tan nakledildiğine göre ...
  • Neden biz Şiiler Hamd suresinden sonra “elhamdülillahi rabbi’l-âlemin diye söylemekteyiz?
    8855 Hukuk ve Şer’I Hükümler 2011/10/23
    Bizim ile Ehli Sünnet arasında bir takım şekilsel ihtilaflar mevcuttur. Ehli Sünnet mensuplarının el bağlayarak namaz kılması, onların abdest alma şekli ve bunun Şia ile farklılığı, fıkıh konularındaki bazı şekilsel ihtilaf noktaları olarak adlandırılabilir. Bu ihtilafların nedeni, bu sitedeki diğer sorularda detaylıca işlenen daha genel konulara dönmektedir. (1523, 248 ...
  • Aşırılık nedir ve ondan nasıl uzak kalınabilir?
    17415 Eski Kelam İlmi 2011/03/01
    “Ğuluv” (aşırılık) sözlükte fazlalık ve uzamak anlamındadır; başka bir ifadeyle had ve ölçüyü aşmaktır veya daha iyi bir tabirle her şeydeki ölçü ve konumdan çıkmak ve öteye geçmek aşırılıktır. Yüce Allah Kur’an-ı Kerim’de aşırılığa şöyle işaret etmektedir: “Ey Kitap ehli! Hakkın dışına çıkarak dininizde aşırı gitmeyin.” ...

En Çok Okunanlar