علمای اخلاق، رجاء(امید) – که بارها در قرآن کریم از آن یاد شده است – را اینگونه تعریف می‌کنند:

احساس راحتی قلب در نتیجه‌ی انتظار تحقق امری که محبوب و خوشایند است، به شرطی که اکثر اسباب و موجبات آن امر محبوب، محقق باشد.  یا به عبارت دیگر «امید به رخ‌دادن اتفاقی خوشایند که موهوم نیست».

رجاء(امید) در کنار خوف(ترس) از فضایل مهم اخلاقی، و دو ویژ‌گی انسان‌های مؤمن و پارسا است که سرچشمه‌ی بسیاری از فضایل انسانی خواهد بود. از این رو در آموزه‌های دینی، فراوان بر آن تأکید شده است. به عنوان نمونه، قرآن کریم در این مورد می‌فرماید: «کسانى كه ايمان آورده‌‏اند و آنان كه مهاجرت كرده‏‌اند و در راه خدا جهاد نموده‌‏اند، به رحمت خدا اميد می‌‏دارند و خدا آمرزنده و مهربان است‏».

از مجموع آموزه‌های دینی این‌گونه استفاده می‌شود که امید به رهایی از عذاب قیامت در پرتو انجام واجبات و ترک محرمات، یکی از دو بال ایمان برای پرواز به سوی کمال مطلق است و این ویژگی(امید به رحمت خدا) در کنار ترس از عذاب الهی باید به یک اندازه در انسان وجود داشته باشد؛ یعنی انسان باید به اندازه‌ای به رحمت الهی امیدوار باشد که آن امید او را به معصیت پروردگار نکشاند و نور ترس نیز در وجود انسان به اندازه‌ای باشد که موجب ناامیدی و یأس او از رحمت خدای مهربان نگردد.