آخرین پرسش ها و پاسخ ها
-
اسم منسوب چیست و چگونه ساخته میشود؟
16 صرف و نحودر ادبیات عرب «اسم منسوب» اسمى است که با افزودن حرف یاء به اسمی دیگر ساخته میشود با این هدف که نشانگر آن باشد که مسمّایش، با آن اسم - که می‌تواند اسم فرد، شهر، جامعه، قبیله، زبان و ... باشد - نوعی ارتباط دارد.در زبان فارسی هم روش ساختن ...
-
اسم تفضیل چگونه ساخته میشود و کاربرد آن در کجاست؟
65 صرف و نحو«اسم تفضیل»یکی از اسم‌های مشتق و با ریشه مصدری بوده و کاربردش در مواردی است که بخواهیم چیزی را در جهتی از جهات(چه مثبت و چه منفی)، در درجه بالاتری از دیگری یا دیگران قرار داده است. به عبارت دیگر، درصدد اعلام این موضوع باشیم که فرد یا چیزی که ...
-
بر اساس قرآن، آیا باطل، پوچ و توخالی بوده و واقعیتی ندارد؟ پس چگونه پدید می‌آید؟
80 حدیثواژه «حق»، در لغت به معنای«ثبوت»است.[1] حق مطلق، موجودی است که هیچ‌گونه باطلی در آن راه نیافته باشد.[2]واژه «باطل» به معنای فاسد شده،[3] بی‌اثر، پوچ و بیهوده است.[4] قهراً چیزی که فاسد و پوچ باشد، از وجود و ثبوت نیز ...
-
بنابر گزارش قرآن، حضرت ابراهیم(ع) با دو تعبیر متفاوت «بلد» و «البلد» به شهر مکه اشاره کرده و برای امنیت آن دعا می‌کند؟ چه تفاوتی میان دو تعبیر وجود دارد؟
199 تفسیرهمانگونه که در پرسش آمده، قرآن کریم در دو آیه مختلف، گزارش کرده که حضرت ابراهیم(ع)، برای امنیت شهر مکه دست به دعا برداشتند:الف) «وَ إِذْ قالَ إِبْراهیمُ رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِناً...»؛[1] (و آن‌گاه که ابراهیم گفت: پروردگار من! این‌جا را شهر امنی ...
-
آیا دوست‌داشتن اولیای خدا(پیامبران و امامان) واجبی شرعی است؟
250 حدیثنخست باید گفت؛ برخی علاقه‌ها و محبت‌ها در سرشت انسان‌ها نهفته است. پدر و مادر به صورت طبیعی و فطری فرزندان خود را دوست دارند. البته ظهور و بروز چنین محبتی در تمام پدران و مادران یکسان نیست. یکی در غم از دست‌دادن فرزندش سال‌ها اشک ...
-
«بدل» چند نوع دارد و معنای دقیق هر کدامشان در ادبیات عرب چیست؟
165 صرف و نحو«بدل» یکی از آن چیزهایی است که در ادبیات عرب با عنوان «توابع» شناخته میشود.تعریف بدلدر تعریف لغوی، «بدل» به معنای قرار گرفتن چیزی در جای و مقام دیگری است[1] که به آن دیگری که «بدل» در جایگاه او قرار می‌گیرد، «مبدل‌منه» گفته میشود.در دانش ادبیات عرب و ...
-
در قرآن به نقل از شیطان آمده که گفت: من از چهار طرف به انسان حمله می‌کنم! منظور از این چهار طرف چیست؟
309 تفسیرشیطان پس از آن‌که از فرمان الهی در سجده بر آدم سرپیچی کرد و به دنبال آن از درگاه حق رانده شد، از خداوند مهلت خواست و پروردگار هم درخواست او را پذیرفت و تا روز قیامت به او فرصت داد.سپس شیطان مسئولیت نافرمانی خود را ...
-
واژه‌ای با عنوان «معازف» در روایات وجود دارد. معنایش چیست و گستره‌اش تا چه اندازه است؟
203 حدیثلغتشناسان، فعل «عزف یعزف» از ریشه «ع ز ف» را به معنای نشستن در مجلس خورد و خوراک دانسته و واژه «معازف» از همین ریشه را به معنای آلات لهو و لعب؛ مانند «دف»، «طنبور» و هر چیز نواختنی دیگر معنا کرده‌اند.[1]و با توجه به این‌که ...
-
«هرچه کنی به خود کنی/ گر همه نیک و بد کنی»
آیا این ضرب المثل، ریشه قرآنی و روایی دارد؟
173 تفسیرضرب المثل مشهوری است که می‌گوید:«هرچه کنی به خود کنی گر همه نیک و بد کنی»جلال الدین رومی نیز همین معنا و مضمون را در نظر دارد که می‌گوید:«این جهان کوه است و فعل ما ندا سوی ما آید نداها را صدا»[1]ضرب المثل یادشده و شعر مولوی هر ...
-
آیا روایتی وجود دارد که گفت‌وگوی جدی و شوخی با دیگران در مورد ارتباط‌های مشروع جنسی را حرام اعلام کند؟
316 حدیثنخست باید گفت؛ نگاه کلی اسلام آن است که روابط جنسی تنها در محدوده حلال انجام شود، و در امور پیرامونی مرتبط با آن هم عفت کامل حفظ شود.امام صادق(ع) به نقل از پیامبر اسلام (ص) فرمود سوگند به آن‌که جانم در دست او است، اگر مردی با ...
-
آیا امام علی(ع) به مردان توصیه فرمود تا به هیچ وجه مطیع زنانشان نباشند، آنها را امین بر مالشان نداند و نگذارند که سرپرستی خانواده را بر عهده گیرند؟!
400 حدیثبارها بر این واقعیت تأکید کردیم که از نظر اسلام، زنان مقام و ارزش والایی دارند، و مانند مردان امکان صعود به بالاترین درجات انسانی برای آنها نیز فراهم است؛ اما بی‌گمان مردان و زنان در توانایی‌های جسمی، روحیات، برخوردها و ... تفاوت‌های فراوانی با هم دارند و اسلام ...
-
واژه‌های «تکوین»،«احداث»،«ابداع»،«اختراع» و «خلق» چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
180 اثبات وجود خدای تعالیدر مورد تفاوت معنایی واژه‌هایی؛ مانند «احداث» و «خلق»، برخی بر این باورند که این‌گونه الفاظ، هم‌معنا و مترادف با یکدیگر بوده و تنها از باب «تفنن در عبارت» و یا یک‌نواخت نبودن سخن، از واژه‌های گوناگون بهره گرفته میشود؛ چنان‌که متکلمان، اصطلاحاتی؛ مانند «ابداع»، «تکوین»، «احداث»، «اختراع» و ...
-
اگر صلوات و سلام بر پیامبران و امامان را به صورت مختصر(ص، ع، س و ...) بنگاریم، آیا مرتکب گناه شده‌ایم؟!
295 حدیثدر ابتدای پاسخ باید به چند نکته اشاره کرد:قرآن کریم در آیه 56 سوره احزاب به مؤمنان توصیه فرمود تا بر پیامبر اکرم(ص) درود و صلوات بفرستند و احادیثی که در تفسیر این آیه آمده، ناظر به آن است که باید ...
-
آیا ادیان توحیدی، با نپذیرفتن نظریه تکامل به عنوان مبدأ پیدایش انسان، موجب بی‌اعتمادی بسیاری از علم‌گرایان به دین نمی‌شوند؟!
284هر علمی با معیارها و ملاک‌های خاص خود به بررسی موضوعات مرتبط می‌پردازد، از جمله علوم تجربی از راه تجربه‌ها و آزمایش‌ها در مسیر کشف واقعیت گام برداشته و با طرح فرضیه‌ها و بررسی و تحقیق در موردشان، آنها را تبدیل به نظریه می‌کند.در همین راستا، دانشمندان علوم تجربی ...
-
اسم فاعل و اسم مفعول در ادبیات عرب چگونه ساخته میشود؟ و آیا آنها مانند افعال عمل می‌کنند؟
339 صرف و نحواسم فاعل و احکام آن:«اسم فاعل»، اسمى است که ناظر به فاعل افعال است، و آن یا از فعل ثلاثى مجرّد ساخته میشود و یا از غیر آن.الف) در صورتی که از فعل ثلاثى مجرّد -با هر وزنی- ساخته شود، صیغه مفرد آن همواره بر وزن «فاعِل» خواهد بود، مانند: ...
-
آیا توصیه به رفتار مسالمت‌آمیز با کفار، تنها ویژه سال‌های آغازین اسلام بود و بعدها نسخ شد؟!
340 حدیثنخست باید گفت؛ «نسخ» در علوم قرآنی، به این معنا است که آیاتی از قرآن کریم، حکم موجود در آیات گذشته را لغو کند. به آیات ناظر به حکم جدید، «آیات ناسخ» و به آیات ناظر به حکم لغو شده، «آیات منسوخ» گفته میشود.گفتنی است؛ اصل اولیه در ...
-
عامل در جمع مکسر و موارد مشابه و نیز ضمیرهای ارجاعی به آنها، چه زمانی مذکر و چه زمانی مؤنث‌اند؟
284 صرف و نحونخست باید گفت؛ «جمع مکسر»، صرف نظر از جنسیتش، یا مؤنث حقیقی است و یا می‌توان آن‌را در حکم مؤنث در نظر گرفت.از طرفی هنگامی که فعلی به فاعلی نسبت داده میشود، آن فعل و فاعل باید از چند جهت، با هم متناسب باشند؛ از این‌رو باید شرایطی در آن ...
-
«ثَلَاثَةُ أَشْیَاءَ یَحْتَاجُ النَّاسُ طُرّاً إِلَیْهَا الْأَمْنُ وَ الْعَدْلُ وَ الْخِصْب».
منظور امام صادق(ع) از «امنیت»، «عدالت» و «فراوانی» در این حدیث چیست؟
317 حدیثامام صادق(ع) در فرازی از سخنانش که برخی شیعیان از آن با عنوان «نثر الدرر» و یا «پراکندن درّها» یاد کرده‌اند، به سه نیاز ضروری و ابتدائی تمام مردم جهان تصریح فرمود که به طور طبیعی حاکمان و مدیران هر جامعه‌ای موظف‌اند با نهایت تلاش خود، آنها را ...
-
معاد جسمانی از باورهای اسلامی است؛ پس چرا امام علی(ع) در مناظره با جاثلیق، برزخ را جایگاه جسم بعد مرگ، و قیامت را جایگاه ابدی روح معرفی می‌کند؟
404 حدیثتعدادی از منابع، روایتی طولانی از گفت‌وگوی امام علی(ع) با یکی از رهبران مسیحی -که با عنوان جاثلیق شناخته می‌شد- را نقل کرده‌اند که در فرازی از آن آمده است:جاثلیق از حضرتشان پرسید، آیا بهشت در دنیا است یا در آخرت؟ دنیا و آخرت ...
-
در ادبیات عربی، اسم مصغر چیست و چگونه ساخته میشود؟
283 صرف و نحومیدانیم که در زبان فارسی، برای اعلام کوچک‌بودن چیزهایی نظیر «اتاق» و «بازار»، با استفاده از حروفی مانند «ک» و «چه»، آنها را تبدیل به «اتاقک» و «بازارچه» می‌کنیم.در زبان و ادبیات عرب نیز با انجام تغییراتی در کلمه، به این مقصود دست می‌یابیم.در همین راستا است که در این ...
-
«عَیْبُکَ مَسْتُورٌ مَا أَسْعَدَکَ جَدُّک»؛(تا بخت با تو یار باشد، عیبت از دیده‌ها پنهان است).
آیا این سخن امام علی(ع)، تأثیر بخت و شانس در زندگی انسان‌ها را تأیید می‌کند؟
322 حدیثحکما معتقدند که شانس و بخت به معنای تحقق چیزی بدون علت، از نظر عقلی محال است.اما در نهج البلاغه و تعدادی از منابع دیگر،[1] سخنی از امام علی(ع) نقل شده است که برخی آن‌را تأییدی بر تأثیر بخت و شانس و اقبال در ...
-
چرا «توریه» که تفاوت چندانی با «دروغ» ندارد، در فقه اسلامی مجاز اعلام شده است؟!
482 احکام اخلاقیمراد از سخن راست و دروغ تقریبا مشخص است؛ اما در این میان، نوع دیگری وجود دارد که در اصطلاح فقهی به آن «توریه» می‌گویند.«توریه» در لغت به معنای پنهان کردن معنای اصلی و ظاهر کردن معنای دیگری غیر از آن است.[1] یعنی متکلم از سخن خود ...
-
ما در نماز و بعد از تشهد به پیامبر اسلام(ص) سلام می‌دهیم. آیا ایشان در تشهد به خودشان نیز سلام می‌‌دادند؟!
567 تشهد و سلامشکل کلی نماز مسلمانان به همان صورتی است که پیامبر اکرم(ص) نماز می‌خواند؛ یعنی ایشان در اذان و اقامه به نبوّت خود شهادت می‌داد؛ در تشهد نماز به عبودیت و رسالت خود گواهی می‌داد و در سلام اول نماز به خود سلام می‌گفت.سلام دادن به خود ...
-
عبارت «رطب خورده منع رطب کی کند»، آیا ناظر به سخن و رفتاری از پیامبر اسلام(ص) است؟
580 حدیثداستانی را بسیار شنیده و خوانده‌اید مبنی بر این‌که خانمی به حضور رسول خدا(ص) رسید و از مصرف افراطی خرما توسط فرزندش شکایت کرد و از حضرتشان خواست تا او را نصیحت کند؛ اماپیامبر(ص) نصیحتش را به فردای آن‌روز موکول نمود!دوباره و فردا آن زن به همراه فرزندش ...
-
در روایت آمده است، اگر تمام انسان‌ها عاقل بودند، دنیا خراب می‌شد! معنای این روایت چیست؟!
290 حدیثامام علی(ع): «لَوْ عَقَلَ أَهْلُ الدُّنْیَا لَخَرِبَتِ الدُّنْیَا»[1]«اگر مردم دنیا عاقل بودند دنیا خراب می‌شد».امام عسکرى(ع): «لَوْ عَقَلَ أَهْلُ الدُّنْیَا خَرِبَت»[2]«همان معنای حدیث قبل».آنچه در پرسش آمده، ناظر به روایاتی از این نوع است که جدا از بررسی سندی و در ...
