گنجینه پاسخ ها(طبقه بندی موضوعی:لغت شناسی)
-
معنای واژههای پرکاربرد «آیه» و «آیات» در قرآن چیست؟
1 1403/02/08 تفسیرایه به معانی مختلفی ؛ مانند نشانه ، علامت ، عبرت ، دلیل ، معجزه و ... است. این واژه به صورت ایه ، ایتین ، ایات ، الایه و ... 382 بار در قران مورد استفاده قرار گرفته [ 1 ] که شامل تمام معانى یاد
-
«کرامت» به چه معنا است و چه مشتقاتی از ریشه «کرم» در قرآن وجود دارد؟
230 1403/01/06 تفسیرمشتقاتی از ریشه ک ر م 47 بار در قران کریم مورد استفاده قرار گرفته است. کرامت به معناى دورى از پستى و فرومایگى است ، و فرد کریم در مقابل فرد لئیم قرار میگیرد. [ 1 ] کرم اگر وصف خدای متعال واقع شود ،
-
واژه قصر و مشتقات آن در قرآن به چه معنا است؟
415 1402/11/18 تفسیرمشتقاتی از ریشه قصر در اوزان و ابواب گوناگون در قران مورد استفاده قرار گرفته است که با وجود نوعی تشابه معنوی در میان انها ؛ اما به تناسب هر موضوع ، دارای معنای مستقل و متفاوتی است. در اینجا به چند مو
-
معنای واژه «راعی» و «رعیت» چیست؟
396 1402/11/04 حدیثرعى به معنای سرپرستی بوده و از همینرو راعی میتواند شامل همه افرادی شود که نوعی از سرپرستی را بر عهده گرفتهاند. چوپان و شبان را میتوان یکی از معانی راعی دانست ؛ چون او با دادن غذا به حیوانات و دفع
-
قرآن، زندگی دنیا را به «غثاء احوی» تشبیه کرده است. معنای «غثاء» چه بوده و وجه تشابه چیست؟
562 1402/10/27 تفسیرهمانگونه که در پرسش امده ، قران کریم پایان زندگی دنیایی را به غثا احوی تشبیه کرده است: فجعله غثا احوى . [ 1 ] غثا به معناى گیاهان خشکى است که روى سیلاب قرار میگیرد. همچنین به کفهایى که روى دی
-
واژههایی؛ مانند «اصبح» و «مصبحین» که از ریشه «صبح» گرفته میشوند، معنایشان چیست؟
513 1402/10/23 تفسیرواژه صبح با مشتقات ان یکی از واژههای پرکاربرد در ایات قران است. با توجه به گستردگی مشتقات این واژه ، بررسی معانی تمام انها فرصتی بیش از این مقال را میطلبد ؛ لذا در اینجا تنها به بررسی دو واژه اصبح
-
واژه «زفیر» در قرآن به چه معنا است؟
595 1402/10/12 تفسیردر کتابهای لغوی و تفسیری ، برای زفیر از ریشهی زفر معانی مختلفی بیان شده است ؛ مانند: نفس کشیدن پى در پى ، به گونهای که قفسهی سینه بالا بیاید. [ 1 ] نالهی شدید و صدای بد ، نظیر صداى الاغ هنگام ش
-
در آیه 69 سوره نحل، منظور از ثمراتی که زنبور عسل از آن استفاده میکند چیست؟
523 1402/10/09 تفسیرقران کریم در بیان نعمتهای الهی و اسرار افرینش ، در تعدادی از ایات سوره نحل ، از ویژگیهای زنبور عسل و توصیههای خداوند به او سخن میگوید. بر اساس این ایات ، خداوند نخست به زنبور عسل دستور میدهد ، از
-
واژه «حمیم» در قرآن به چه معنا است؟
648 1402/10/02 تفسیرواژه حمیم صیغه مبالغه از ریشه حمم به معنای داغ و حرارت شدید است. راغب اصفهانی در المفردات میگوید: اب گرمى را که از منبع خود خارج میشود ، حمه گویند. و به همین اعتبار به عرق انسان و حیوان حمیم گفته
-
در قرآن کریم، واژههایی از دو ریشه «عفو» و «صفح» مییابیم. تفاوت معنایی آنها چیست؟
581 1402/09/15 تفسیرعفو و صفح با مشتقات خود دو واژه پرکاربرد در قران هستند. ایندو واژه معنای نزدیک به هم دارند که همان بخشیدن و گذشت است ؛ اما در صفح نکتهی دقیقتری وجود دارد که همان گذشت همراه با روى خوش نشاندادن ، و
-
خیر و شر در لغت به چه معنا است؟
552 1402/08/27 کلام قدیملغتشناسان در معنای خیر گفتهاند: خیر ان چیزی است که همه نسبت به ان میل و رغبت دارند ؛ مانند عقل ، عدالت و ... [ 1 ] و مقابل ان شر است ؛ یعنی چیزی که همه از ان رویگردانند و به ان رغبت نمیکنند. [ 2 ]
-
«روز ذی مسغبه» که در سوره بلد از آن یاد شده، ناظر به چه روزی است؟
988 1402/07/29 تفسیرخدای متعال در ابتدای سوره بلد ، به دنبال بیان نعمتهای بزرگى که به انسان ارزانی داشته ، بندگان ناسپاس را نیز مورد ملامت و سرزنش قرار میدهد که چگونه با داشتن ان همه نعمت و مسیرهای رسیدن به سعادت ، را
-
معنای واژه «مراهق» که در کتب فقهی وجود دارد چیست؟
759 1402/07/19 لغت شناسیمراهق در لغتنامهها به نزدیک اخر وقت گفته میشود. به عنوان نمونه این واژه برای نمازی که نزدیک قضاشدن خوانده شود ، مورد استفاده قرار میگیرد. و عبارت ارهقنا الصلاه معنایش ان است که نماز را ان قدر به
-
«حمیت جاهلیت» که دارندگان آن در قرآن سرزنش شدهاند، ناظر به چه خصوصیت ناپسندی در انسانها است؟
1101 1402/07/13 تفسیراذ جعل الذین کفروا فی قلوبهم الحمیه حمیه الجاهلیه... ؛ [ 1 ] هنگامی که کافران ، حمیت را در دلهایشان قرار دادند ، ان هم حمیتی متناسب با دوران جاهلیت ! ! راغب اصفهانی در تفسیر این واژه میگوید: عربز
-
واژههای اشتقاق صغیر، اشتقاق اصغر، اشتقاق کبیر و اشتقاق اکبر به چه معنا است؟
1534 1402/05/15 --- مشابه ---در ادبیات عرب و در نگاه اول ، اشتقاق به معناى گرفتن لفظى از لفظ دیگر است ، به شرط انکه اندو واژه در معنا مناسبت داشته و حروف اصلى انها نیز یکی باشد ، و در ترتیب حروف اصلی نیز یکی باشند ، و تنها در
-
واژههای اضمحلال با زوال چه فرقی دارند؟
2201 1402/04/01 --- مشابه ---واژههای زوال و اضمحلال معنای نزدیک به یکدیگر دارند ؛ به گونهای که به صورت مترادف نیز به کار میروند. [ 1 ] لغتشناسان عرب ، اضمحلال [ 2 ] و زوال [ 3 ] را به معنای رفتن شی گرفتهاند ، با این تفاوت
-
مراد از عبارت قرآنی «الجبلة الاولین» چیست؟
1977 1402/03/09 تفسیرتعبیر الجبله الاولین در قران کریم یکبار و از زبان حضرت شعیب ع در مقام دعوت مردم به توحید و خداشناسى و برحذر داشتن انان از شرک مورد استفاده قرار گرفته است: و اتقوا الذی خلقکم و الجبله الاولین ؛ [ i
-
بر اساس قرآن کریم، مادر حضرت مریم(س) نذر کرده بود که فرزندش را بعد از تولد «محرّر» نماید. معنای «محرر» چیست؟
2008 1402/03/03 تفسیرواژه محررا از ماده تحریر به معناى ازاد کردن است. و یکبار در ایه 35 سوره ال عمران امده است: اذ قالت امرات عمران رب انی نذرت لک ما فی بطنی محررا... ؛ [ 1 ] انگاه که همسر عمران گفت: پروردگارا ! من ن
-
آیه 28 سوره ابراهیم در صدد بیان چه موضوعی بوده و معنای واژه «دار البوار» در آن چیست؟
1852 1402/02/14 تفسیرواژه دار البوار یکبار در قران امده و به معنای سرای هلاکت و عذاب ، یعنی جهنم است: ا لم تر الى الذین بدلوا نعمت الله کفرا و احلوا قومهم دار البوار ؛ [ 1 ] ایا ندیدى کسانى را که نعمت خدا را به کفران تب
-
قرآن کریم «به هم پیچیده شدن ساقها» را به عنوان یکی از حالات مرگ مطرح میکند. مراد از این اصطلاح چیست؟
1619 1402/02/09 تفسیرانسان در زندگی خود مراحل مختلفی را پشت سر میگذارد: مرحلهی قبل از دنیا ؛ دنیا و بعد از دنیا. و برای ورود در هر مرحله نیاز به مقدماتی است ؛ قران کریم وضعیت انسانهایی را که نسبت به تعالیم الهی بیا
-
معنای واژه «تالی تلو» چیست؟
7877 1401/12/18 لغت شناسیدر زبان عربی واژه تالی به معنای تابع [ 1 ] و هر چیزی است که به دنبال چیز دیگری بیاید. [ 2 ] واژه تلو هم به معنای چیزی است که پس از چیز دیگری قرار گیرد ، یا بیاید. [ 3 ] بر این اساس ، دو واژه تالی و
-
«ضریع» که در قرآن از آن با عنوان غذایی دوزخی یاد شده، چه نوع غذایی است؟
2268 1401/12/16 تفسیرهمانگونه که در پرسش امده ، ایهای از قران به غذایی با نام ضریع اشاره میکند که تنها خوراک دوزخیان است: لیس لهم طعام الا من ضریع لا یسمن و لا یغنی من جوع ؛ [ 1 ] انان جز ضریع غذای دیگری ندارند که ا
-
«تدلیس» در فقه و حدیث و عرفان به چه معنا است؟
2603 1401/12/04 --- مشابه ---در دانش لغت ، واژه تدلیس از ریشه دلس به معناى ظلمت و پوشاندن است. [ 1 ] استفاده از این واژه را در دانشهای مختلف میتوانیم مشاهده نماییم. تدلیس در فقه تدلیس در اصطلاح فقهی ، عبارت است از کتمان کردن و
-
دو واژه «دیجور» و «ظلمت» چه تفاوتی با هم دارند؟
1794 1401/11/26 --- مشابه ---واژه دیجور از ریشه دجر [ 1 ] و جمع ان دیاجیر [ 2 ] به معنای ظلمت تاریکی و غبار سیاه است ؛ [ 3 ] اما واژه ظلمت از ریشه ظلم [ 4 ] است که خلاف نور [ 5 ] و به معنای تاریکی است ؛ لذا فرق چندانی بین این
-
آیا اراده و کتابت (نگارش) در آیاتی مانند «کتب الله» و «أراد الله»، معنای متفاوتی با یکدیگر دارند؟
1980 1401/11/05 --- مشابه ---اراد یرید که مصدر ان اراده بوده و در قران کریم فراوان مورد استفاده قرار گرفته است ، در اصل به معنای خواستن همراه با اختیار و انتخاب است که از لوازم این معنا ، رفت و برگشت ، نگاه و تامل کردن ، تردید دا
-
چرا بعضی از مترجمان، برای دو حرف «سین» و «سوف» معنایی همسان و یا یکی را به جای دیگری در نظر گرفتهاند، با آنکه «سین» برای آینده نزدیک و «سوف» برای آینده دور است؟
2079 1401/10/13 لغت شناسیدر زبان عربی ، فعلهای ماضی و مضارع که برای دو زمان گذشته و حال به کار میروند ، ساختار جداگانهای برای خود دارند ؛ اما برای زمان اینده و مستقبل ، ساختار جداگانهای تعریف نشده است ؛ بلکه با افزودن برخ
-
معنای اصطلاحات «حسن بیان»، «حسن مطلع»، «حسن مقطع» و «حسن نسق» چیست؟
2412 1401/09/17 لغت شناسیاصطلاحات مطرح شده در پرسش از جمله اصطلاحات ادبی هستند که در ادامه به توضیح انها خواهیم پرداخت: حسن بیان: حسن بیان به معنای انتخاب بهترین روش برای رساندن معنا و مقصود به مخاطبان است ، به گونهای که م
-
گاهی بیان میشود که فلان موضوع فی الجمله قابل پذیرش است؛ اما بالجمله پذیرفتنی نیست. تفاوت این دو اصطلاح در چیست؟
4788 1401/09/15 --- مشابه ---به صورت خلاصه میتوان گفت که اگر فردی موضوعی را ادعا کند و با بررسی کامل ، صحت ادعای یاد شده در تمام مصادیق ان برای ما به اثبات برسد ، خواهیم گفت که این ادعا بالجمله - و در تمام موارد - صحیح است ؛ اما
-
معنای کلمه قربان چیست؟ این کلمه فارسی است یا عربی؟
3832 1401/09/12 --- مشابه ---واژه قربان یک لغت عربی است که در قران کریم نیز به صورت منصوب قربانا [ 1 ] مورد استفاده قرار گرفته است. این کلمه از ریشه قرب میباشد که به معنای نزدیکبودن است و معنای قربان ان چیزی است که به واسطها
-
چه فرقی بین غار، مغاره و کهف وجود دارد؟
2228 1401/08/22 لغت شناسیدر زبان فارسی متداول ، حفرههای موجود در کوه با نام غار که برگرفته از زبان عربی است ، شناخته میشود. در زبان عربی برای این حفرهها ، از واژههای مختلفی بهره گرفته میشود که یکی از انها همان کلمهی غا
-
وجدان به چه معنا است؟ و آیا در آیات و احادیث به این واژه اشاره شده است؟
3289 1401/08/02 حدیثواژه وجدان مانند غفران یک واژه عربی و مصدری از ماده وجد به معنای یافتن است. بنابر این ، اصل این کلمه عربی است. البته معنایی که در زبان فارسی از این واژه فهمیده میشود با معنایی که در زبان عربی به کار
-
با توجه به آیاتی مانند آیه 13 سوره حدید، آیا «اقتباس» معنای دیگری جز «اخذ» و «گرفتن» دارد؟
2543 1401/06/02 لغت شناسیواژه اخذ در زبان عربی به معنای گرفتن و در اختیار خود قرار دادن است. همچنین واژه اتخاذ نیز به معنای گرفتن با دقت و توجه کامل است که معنای ان نزدیک به معنای انتخاب میباشد. [ 1 ] قبس نیز به معنای اتش و
-
دو واژه «وَلَد»(به فتح واو و لام) و «وُلْد»(به ضمّ واو و سکون لام) چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
1590 1401/05/15 لغت شناسیالولد و الولد به معنای ان چیزی است که زاییده میشود. این دو واژه به معنای فرزند بوده و در مفرد و جمع ، و همچنین در پسر مذکر و دختر مؤنث مورد استفاده قرار میگیرد. البته برخی لغتدانان ولد را جمع ولد
-
آیا دعاهای پیامبران(ع) در قرآن تنها با «رب» یا «ربنا» آغاز میشود، نه با «اللهم»؟! و آیا در قرآن به دعاهای پیامبران برای اموری دنیوی نیز اشاره شده است؟
2398 1401/02/19 تفسیرکلمهی الله برترین نام از نامهای ذات مقدسی است که هستی صرف ، جامع و مبدا همهی کمالات وجودی و منزه از هر نقصی است ؛ و چون ان ذات اقدس جامع همهی اسمای حسنا و صفات نیکو است ، گفته میشود الله اسم ذا
-
عبارت «فَصُرْهُنَّ إِلَیْکَ»، در آیهی 260 سورهی بقره و در داستان حضرت ابراهیم(ع) به چه معنا است؟
3341 1401/02/07 تفسیرو اذ قال ابراهیم رب ارنی کیف تحی الموتى قال ا و لم تؤمن قال بلى و لکن لیطمئن قلبی قال فخذ اربعه من الطیر فصرهن الیک... ؛ [ 1 ] و بیاد اور ان زمان را که ابراهیم گفت: پروردگارا ! چگونگی زندهکردن مر