جستجوی پیشرفته
بازدید
621
آخرین بروزرسانی: 1401/09/05
خلاصه پرسش
حیثیت تقییدی به چه معنا است؟
پرسش
حیثیت تقییدی به چه معنا است؟
پاسخ اجمالی

هنگامی که می‌گوییم موضوعی به واسطه‌ی حیثیت تقییدی به وصفی متصف می‌شود، یا محمولی بر آن حمل می‌گردد، بر خلاف حیثیت تعلیلی، آنچه در حقیقت و بالذات به آن وصف یا محمول متصف می‌شود، خود موضوع نیست، بلکه موضوع همواره ثانیاً و بالعرض به آن وصف متصف خواهد بود. به بیان دیگر، امری در نسبت‌دادن وصف به موضوع مورد نظر، نقش واسطه دارد و در حقیقت این واسطه است که به وصف مورد نظر متصف می‌شود و به واسطه‌ی این اتصاف حقیقی و نیز ارتباطی که موضوع با امر(واسطه) دارد، موضوع در مرحله دوم و بالعرض به وصف مورد نظر متصف می‌شود.

برای مثال هنگامی که می‌گوییم «سفیدی سفید است»، حکم سفید بودن اولاً و بالذات به موضوع قضیه تعلق می‌‌گیرد، ولی در گزاره «این جسم سفید است»، موضوع قضیه، یعنی «این جسم» در حقیقت و بالذات به سفیدی متصف نمی‌‌شود. آنچه به طور حقیقی به سفید بودن متصف است، همان‌گونه که در گزاره اول داشتیم، نفس سفیدی است؛ اما «این جسم» به واسطه‌ی ارتباط و اتحادی که به عنوان محل با قید، یعنی «سفیدی» به عنوان حالّ یافته است، ثانیاً و بالعرض به این حکم متصف می‌‌گردد.

بنابر این، گزاره دوم چنین است: «این جسم به واسطه‌ی سفیدی، سفید است». در این‌جا واسطه، از نوع تقییدی است. ارتباط و اتحادی که میان قید و موضوع قضیه وجود دارد، -هرچند ارتباط یا اتحاد اعتباری باشد-، مصحح نسبت دادن محمول به موضوع به واسطه‌ی آن حیثیت تقییدی است.

در مثال پیشین، اگر «واسطه» را به معنای حیثیت تعلیلی بگیریم، معنای گزاره این می‌شود که جسم به واقع و به طور حقیقی به سفیدی متصف است و خود، این حکم را بالذات پذیرفته است، در حالی که اگر حیثیت تقییدی در میان باشد، هیچ‌گاه موضوع در حقیقت به سفیدی متصف نمی‌شود و تنها به سبب اتحادی که با سفیدی از باب اتحاد حالّ و محل دارد می‌تواند به نحو مجازی و ثانوی، به وصف سفیدی متصف گردد.[i]


[i]. ر. ک: یزدان پناه، سید یدالله، مبانی و اصول عرفان نظری، نگارش، انزلی، سید عطاء، ص 170- 171، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1388.  

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • پنهان کاری امام حسن عسکری (ع) درباره امام مهدی (عج) چگونه با وجوب معرفت امام سازگار است؟
    11293 تعیین امام 1388/03/20
    امام شناسی در تفکر شیعی از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا بدون شناخت امام، خدا شناسی و پیامبر شناسی صحیح نیز امکان ندارد؛ چرا که از طریق امام و با ارشاد و راهنمایی او است که می توان به شناخت درستی از خدا و رسول او رسید. از ...
  • حسن مثنّی که بود؟ آیا در کربلا حضور داشت؟
    32123 اهل بیت و یاران 1392/08/19
    حسن بن حسن، پسر دوم امام حسن مجتبی(ع) بود. مادرش خوله نام داشت که فرزند منظور فزاریه بود.[1] حسن بن حسن معروف به حسن مُثنّی، شخصیّتی گران‌قدر، با فضیلت و با تقوا بود. او متولی صدقات امیرالمؤمنین علی(ع) بود. حسن مُثنّی زمان حکومت عبدالملک ...
  • نتایج حضور نیروهای قدیمی بسیج در کنار نسل جوان چیست؟
    6945 نهادهای حکومت دینی 1388/11/17
    در نظام‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ "بسیج" یک فرهنگ ارزشمند است و اهداف تشکیل آن بسیار گسترده و در ابعاد مختلفی؛‌ همچون‌ نظامی، فرهنگی،‌ اجتماعی‌ و... است. براین اساس، امام خمینی (ره) در پنجم آذرماه سال 1358، فرمان تاریخی تشکیل بسیج را صادر فرمودند. از آن زمان تا کنون افراد و ...
  • آیا می شود با خانمی ازدواج موقت کرد و بعداز جدایی با دختر او ازدواج کرد؟
    14181 موارد حرمت ازدواج 1390/06/31
    طبق نظر مراجع عظام تقلید، پس از عمل زناشویی و دخول بین زن و شوهر، دختر زن، که به آن (ربیبه) گفته می شود، بر شوهر آن زن حرام ابدی می شود؛[1] یعنی مرد پس از جدایی از آن زن هم، با دختر وی ...
  • آیا از زندگی محمد بن علی بن ابی‌طالب که در رکاب برادرش امام حسین(ع) به شهادت رسید، گزارشی وجود دارد؟
    2287 تاريخ بزرگان 1399/04/11
    یکی از شهدای کربلا و از کسانی که در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید،[1] فرزندی از امام علی(ع) به نام محمد و معروف به محمد اصغر است[2] (و احتمالا محمد بن حنفیه، محمد اکبر باشد). البته برخی معتقدند که ...
  • مراد از ایجاب و قبول چیست؟
    36084 خرید و فروش 1393/03/21
    برای انعقاد هر قراردادی لازم است طرفین آن قرارداد، قصد و ارادهٔ ایجاد قرارداد را داشته باشند. علاوه براین لازم است این قصد و اراده، بیان شود تا معلوم گردد که شخص، قصد انعقاد معامله را دارد. چیزی که نشانگر قصد و ارادهٔ طرفین قرارداد است ایجاب و ...
  • آیا نفس و روح مبتلا به خواب یا مرگ مى‏شود؟
    16906 روح و نفس 1387/02/01
    از مسائلی که از گذشته تا به امروز برای انسان محل بحث و نزاع بود، مسئله روح و حقیقت آن است. آیا حقیقت انسان همین جسم مادی و ظاهری است؟ یا ورای آن چیز دیگری وجود دارد که خواص این جسم ظاهری را ندارد و جنبۀ قدسی دارد. ...
  • علت این که حضرت آدم زودتر از حوا خلق شده چیست؟
    19496 وجود 1389/04/14
    بی گمان خداوند توانایی انجام چنین کاری را داشته، اما چه ضرورتی وجود داشت که به چنین کاری اقدام نماید. خداوند کاری را بر می گزیند که مطابق با نظام احسن باشد. علاوه شما می دانید که این دو، دو جنس مخالف هم نیستند تا نیاز به خلق مجدد ...
  • آیا اهل بیت(ع) از پهلوی راست مادرانشان به صورت نور متولد شده‌اند؟
    20999 اهل بیت و ذوی القربی 1393/04/03
    یک. در ارتباط با پرسش اول باید گفت؛ احمد بن جعفر طوسی از حکیمه دختر امام جواد(ع) نقل می‌کند که امام حسن عسکری(ع) فرمود: ما اوصیاء در شکم حمل نمی‌شویم، بلکه در پهلو حمل می‌شویم و از رحم خارج نمی‌شویم، بلکه از ران خارج می‌شویم؛ زیرا ما نور ...
  • آیا می‌توانیم در نماز، بخشی از یک دعا و یا زیارت‌نامه را بخوانیم؟
    8158 رکوع 1397/12/04
    خواندن دعا مانعی ندارد و در زیارت‌نامه، چنانچه مخاطب خداوند باشد، اشکالی ندارد، ولی اگر مخاطب مخلوقات (مانند امامان و معصومین) باشند، خواندن آن در نماز جایز نیست و موجب باطل شدن نماز می‌شود.ضمائم:پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای ...

پربازدیدترین ها