جستجوی پیشرفته
بازدید
4201
آخرین بروزرسانی: 1398/12/13
خلاصه پرسش
آیا علم فطری انسان نسبت به خدای متعال از نوع علم حضوری است؟ اگر جواب مثبت است؛ چرا این علم از طرف انسان مورد غفلت واقع می‌شود، در حالی‌که علم در تضاد با غفلت است؟
پرسش
با سلام؛ آیا علم فطری انسان نسبت به خدای متعال از نوع علم حضوری است؟ اگر جواب مثبت است؛ چرا این علم از طرف انسان مورد غفلت واقع می‌شود، در حالی‌که علم در تضاد با غفلت است؟
پاسخ اجمالی

معلومات بدیهی و فطری[1] گاهی مجهول و ناشناخته می‌گردند؛ زیرا علوم و معلومات، هر چند بدیهی و فطری باشند، تا نفس و روح انسان به آن توجه نکند، مجهول و ناشناخته‌اند؛ به همین جهت، علم به تمام بدیهیات، واجب و لازم نیست؛ و جهل به بدیهیات، ضرری به بدیهی بودن آن نمی‌زند.

موانع[2] درک بدیهیات عبارت‌اند:

  1. غفلت: شخص غافل، واضح‌ترین واضحات را نمی‌فهمد، بنابراین یکی از اسباب درک بدیهیات، توجه و هوشیاری است.
  2. بیماری ذهنی و فکری: کسی که از نظر ذهنی و فکری مریض است، از درک بدیهیات ناتوان و یا در شک و تردید است؛ البته منشأ مریضی ذهنی و فکری گاهی نقصان و کمبود طبیعی است، مثل عقب‌ماندگان ذهنی، گاهی مرض عارضی است، و گاهی نیز تربیت نادرست است.
  3. بیماری جسمی(مرض حواس ظاهری): البته این مانع اختصاص به نوع خاصی از بدیهیات، یعنی محسوسات دارد. طبیعی است شخص نابینا و یا کم‌بینا بسیاری از دیدنی‌ها را نمی‌تواند ببیند. همین‌طور شخص کر نسبت به مسموعات و ... بنابر این سلامت حواس از شرایط درک محسوسات است.
  4. شبهات: شبهه به این معنا است که یک مطلب فاسدی که متضاد با بدیهیات است، در ذهن جا افتاده و ذهن با آن انس گرفته و نمی‌تواند مغالطه‌ای را که در آن وجود دارد متوجه شود؛ بدین جهت در بدیهیات شک می‌کند، یا آن‌را انکار می‌کند، و این مشکل غالباً در مورد مباحث فلسفی رخ می‌دهد.
  5. فقدان تلاش عملی مناسب: برخی از بدیهیات؛ مانند متواترات و تجربیات نیاز به تلاش عملی دارند؛ بنابراین طبیعی است اگر شخصی تلاش عملی مناسب برای کسب متواترات و تجربیات انجام ندهد، نمی‌تواند علم به متواترات و یا تجربیات پیدا کند.[3]

بنابراین، هر چند شناخت خداوند بدیهی و فطری است،[4] اما ممکن است به جهت عوامل یاد شده مورد غفلت قرار گیرد؛ علاوه بر این‌که عوامل غفلت از یاد خداوند بسیار است.[5]

 

 


[1]. ر. ک: 47005 و 49588.

[2]. مقابل آن اسباب توجه نفس برای درک بدیهیات شمرده می‌شود.

[3]. ر. ک: حیدری، سید رائد، المقرّر فی توضیح منطق المظفّر، ج 1، ص 44- 47، قم، منشورات ذوی القربی، چاپ اول، 1422ق.

[4]. ر. ک: 479.

[5]. ر. ک: 45844.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا شیعیان معتقدند که خداوند توسط جبرئیل به امام علی وحی نازل کرد، ولی اشتباهاً به پیامبر اکرم رسیده؟
    14304 شیعه آماج تهمتها 1388/12/19
    در پاسخ به این پرسش، توجه به نکاتی ضروری به نظر می رسد. الف. مهم ترین چیزی که برای یک محقق فرق و مذاهب لازم است این است که نخست از ...
  • قطب، اوتاد، ابدال، نجباء و صلحاء چه کسانی هستند؟
    54384 انسان کامل 1394/12/27
    عناوین نامبرده شده(قطب، اوتاد، ابدال، نجباء و صلحاء) از اصطلاحاتی است که در برخی کتاب‌های عرفانی آمده است و اشاره به مقاماتی دارد که اهل عرفان در مورد اهل سیر و سلوک و عرفان عملی بر می‌شمارند. اصرار و تأکید بر روی این اصطلاحات هر چند در کتاب‌های ...
  • آیا ارزش معنوی صدقه، متناسب با توانایی مالی فرد سنجیده می‌شود؟
    12575 انفاق و قرض الحسنه 1393/08/22
    در ارزش‌گذاری یک عمل، عوامل بسیاری دخالت دارند؛ مانند اخلاص، کمیت، سختی عمل و... بنابر این اگرچه کمیت و مقدار عمل نیز در ارزش‌گذاری اعمال دخالت دارد، امّا بدون شک میزان و ارزش واقعی بر اساس اخلاص و پاکی خود عمل است. خداوند می‌فرماید: آن‌کس که مرگ و ...
  • در صورتی که چند نفر به زنا کردن مردی شهادت داده و پس از اجرای حکم از شهادت خود برگردند دیه فرد معدوم بر عهده کیست؟
    9117 Laws and Jurisprudence 1388/08/10
    سؤال شما به دفاتر مراجع ارسال گردید و تا این لحظه پاسخ های زیر دریافت گردید:دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):باید دیه کامله در میان چهار نفر تقسیم شود و به صاحبان خون داده شود.دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی):این ...
  • آیا در روایات توصیه شد که بدن خود را با روغن‌های گیاهی ماساژ دهیم؟
    3012 حدیث 1402/06/20
     چرب‌کردن بدن با روغن‌های گیاهی، و مالش و یا ماساژ بدن با آنها، روشی است که از گذشته‌های دور در میان بسیاری از جوامع یکی از روش‌های درمان و یا کاهش‌دهنده بیماری‌ها مورد استفاده قرار گرفته و برخی موارد آن امروزه نیز در پزشکی نوین مورد تأیید قرار گرفته است.در ...
  • معنای «رجب» چیست؟
    39644 دیگر موارد 1397/03/19
    «رجب»؛ نام نهمین ماه از ماه‌های قمری است. بر اساس آنچه در کتب لغوی آمده، این ریشه در موارد «بزرگ‌داشت چیزی از روی هیبت آن» مورد استفاده قرار می‌گیرد. و این ماه را نیز از آن رو رجب نامیده‌اند که در دوران جاهلیت، آن‌را بزرگ شمرده و جنگ ...
  • تفسیر آیات 97 تا 99 سوره نساء چیست؟
    15089 تفسیر 1391/12/07
    در شأن نزول آيه 97 سوره نساء،[1] مفسران گفته‌‏اند؛ عده‌ای از مسلمانان كه به ظاهر شهادتين گفته بودند، با وجود این‌که قدرت داشتند از مكه به مدينه هجرت كنند، اما مهاجرت نكردند! زمانی كه رؤساى قريش به طرف بدر براى جنگ با مسلمانان می‌آمدند ...
  • نقش خانواده در گسترش آسیب‌‌های اجتماعی چگونه است؟
    18639 روش شناسی 1392/02/29
    خانواده، کوچک‌ترین نهاد اجتماعى است که اساس و زیرساخت واحدهاى بزرگ‌تر به شمار می‌رود. میزان موفقیت و سهمى که افراد براى ایفاى نقش در واحدهاى بزرگ اجتماعى ایفا می‌کنند بستگى تام به نحوه رشد و تربیت و شکوفایى‏استعدادهاى آنها در کانون مقدس خانواده دارد. خانواده در مسیر ...
  • آیا خلاف قانون کشور عمل کردن مشکل شرعی دارد؟
    28822 رعایت مقررات و قوانین 1391/12/10
    تخلف از قوانین و مقررات نظام اسلامی جائز نیست اما در فرض مثال، چنانچه شرایط معامله رعایت گردد معامله باطل نیست (یعنی فروشنده مالک پول شده و خریدار هم صاحب آن جنس می‌شود)، اما کسی که اقدام به این عمل می‌کند، مرتکب گناه شده است.ضمائم:پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به ...
  • معنای شعایر اسلامی چیست؟ و شعایر اسلامی از دیدگاه قرآن چگونه است؟
    39427 تفسیر 1389/12/26
    شعایر اسلامی، مکان ها و نشان هایی می باشند که خدا آنها را برای عبادت قرار داده و انسان را به یاد خدا می اندازد. برای نمونه، صفا و مروه در قرآن کریم، دو مکان و علامت برای عبادتند که در مراسم حج خدا در آن ...

پربازدیدترین ها