شیخ طوسی در بیان یاران امام حسین(ع) - نه آنانی که لزوماً در رکابشان به شهادت رسیدند - از دو برادر به نام‌های قاسط و مقسط فرزندان عبدالله نام می‌برد،^[1] اما از فردی به نام قاسط بن زهیر یاد نمی‌کند.

با این وجود و بر اساس برخی گزارش‌ها، فردی به نام قاسط بن زهیر بن حارث تغلبی، از کسانی بود که روز عاشورا[2] و در رکاب امام حسین(ع)به شهادت رسید.[3]

ابن شهرآشوب او را از کسانی دانسته که در حمله‌ی اول دشمن به شهادت رسید.[4]

در زیارت‌ ناحیه نیز نام این شهید وجود دارد که به همراه برادرش به شهادت رسیده است با این تفاوت که در نسخه‌های مختلف آن، از پدر آن دو، با سه نام نسبتاً مشابه «زهیر»، «ظهر» و «ظهیر» یاد شده است:

 «السَّلَامُ عَلَى قَاسِطٍ وَ کُرْدُوسٍ‏ ابْنَیْ زُهَیْرٍ التَّغْلِبِیَّیْن‏»؛[5]

«السَّلَامُ عَلَى قَاسِطٍ وَ کَرَشٍ [کردوس‏] ابْنَیْ زُهَیْرٍ [ظهر] التَّغْلِبِیَّیْن‏»^[6]

«السَّلامُ عَلى‏ قاسِطٍ وَ کَرْشِ‏ ابْنَیْ ظُهَیْرالتَّغْلِبِیَّیْنِ».^[7]

در برخی از منابع متأخر گزارش‌هایی افزون بر آنچه گفته شد وجود دارد که با مراجعه و انطباق به مصادر تاریخی باید بیشتر مورد بررسی قرار گیرد:

قاسط از اصحاب امام علی(ع) بود و در جنگ‌های حضرتشان، بویژه نبرد صفین شرکت داشت. و سپس در شمار یاران امام حسن(ع) در آمد و در کوفه رحل اقامت گزید.

زمانى که امام حسین(ع) به کربلا وارد شد، قاسط به سوى حضرتشان رهسپار گشته و شبانه خدمت ایشان شرفیاب شد.[8]

[1]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، الابواب(رجال طوسی)، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 104، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1427ق.

[2]. «شهدای قیام عاشورا»، 28614.

[3]. رسان، فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین ع‏، ص 153، قم، آل البیت(ع)‏، چاپ دوم‏، 1406ق.

[4]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب ع، ج 4، ص 113، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.

[5]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 494، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.

[6]. ابن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، ج 2، ص 576، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1367ش.

[7]. سید ابن طاووس، رضی الدین علی، الاقبال بالاعمال الحسنة، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ج 3، ص 78، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1415ق.

[8]. الحائری الشیرازی‏، السید عبد المجید الحسینی، ذخیرة الدارین فیما یتعلق بمصائب الحسین ع و اصحابه‏، ص 396، قم، زمزم هدایت‏، بی‌تا.