از جمله‌ی افرادی که توانست جان خود را روز عاشورا در راه مکتب امام حسین(ع) فدا کرده و به همراه پدرش به فیض شهادت رسیده و نام خویش را در میان شهدای کربلا ثبت کند، عائذ بن مُجَمِّع‏[1] (مَجْمَع‏)[2] بن عبدالله عائذی است.[3] وی از قبیله‌ی عیذالله بود.[4]

در کتاب‌های معتبر اطلاعات زیادی از وی دیده نمی‌شود، اما بر اساس برخی از گزارش‌ها چهار نفر[5] از کوفه به سمت امام حسین(ع) آمدند و در منطقه‌ی عذیب الهجانات،[6] به آن‌حضرت(ع) رسیدند، ولی حر بن یزید ریاحی مانع از پیوستن آنان به امام(ع) شد و گفت: این چند نفر کوفى جزو کسانى نیستند که با شما آمده‏اند؛ لذا من باید آنها را دستگیر کرده و یا بازگردانم. امام(ع) قبول نکرد و فرمود: همان‌گونه که از خودم دفاع می‌کنم از ایشان نیز دفاع خواهم کرد، ایشان از یاران من هستند و تو قول داده‌‏اى تا زمانى که نامه(ابن زیاد) به تو نرسید، هیچ تعرّضى به من نکنى و اگر به عقدى که بین من و تو است پایبند نمانی، با تو خواهم جنگید! حرّ نیز آنها را رها کرد.[7] از آنجا که ممکن بود افراد دیگری نیز همراه این چهار نفر بودند[8] و چون یکی از این چهار نفر اصلی هم مجمع بن عبدالله(پدر عائذ بن مجمع) بود، احتمال دارد عائذ نیز در میان این گروه باشد که در میان راه به امام(ع) پیوسته باشند.[9]

برخی از کتاب‌های متأخر وی را جزو شهدایی می‌دانند که در ابتدای مراحل جنگ به شهادت رسید.[10]

نامی از وی در زیارت‌نامه‌های وارده برای شهدای کربلا دیده نمی‌شود.

[1]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 494، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.

[2]. سید ابن طاووس، رضی الدین علی، الاقبال بالاعمال الحسنة، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ج 3، ص 79، قم، ‌دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1376ش.

[3]. رسان، فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین ع‏، ص 154، قم، آل البیت ع‏، چاپ دوم‏، 1406ق.

[4]. محلی، حمید بن احمد، الحدائق الوردیة فی مناقب الأئمة الزیدیة، مصحح، محطوری، مرتضی بن زید، ج 1، ص 211، صنعا، مکتبة بدر، چاپ اول، 1423ق.

[5]. برخی از تاریخ نویسان معتقد هستند که آن چهار نفر عبارت بودند از: عمرو بن خالد صیداوى، جناده، مجمّع بن عبدالله و عائذ بن مجمع که همراه آنها نیز افراد دیگری نیز بودند. ر. ک: مؤلفان‏، سه مقتل گویا در حماسه عاشورا، مترجم، عقیقی بخشایشی، عبد الرحیم، ص 124، قم، نوید اسلام‏، چاپ: دوم‏، 1382 ش‏.

[6]. نام آبگیری در چهار میلى قادسیه بود که کاروان‌‌هاى حج کوفه در آن‌جا منزل می‌کردند.

[7]. ابومخنف کوفی، لوط بن یحیی، وقعة الطف، محقق، مصحح، یوسفی غروی، محمد هادی‏، ص 17، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، 1417ق.

[8]. سماوی، شیخ محمد بن طاهر، ابصار العین فی أنصار الحسین(ع)‏، ص 146، قم، دانشگاه شهید محلاتی‏، چاپ اول، 1419ق.

[9]. همان.

[10].  قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال، ج 2، ص 825، قم، دلیل ما، چاپ اول، 1379ش.