در آموزه‌های تمام ادیان الهی بر اصل انفاق به معنای عام آن تأکید شده و گاه از آن با عنوان زکات یاد شده است که گزارش این موضوع را می‌توانیم در قرآن و روایات بیابیم:

1. «وَ کانَ یَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ وَ کانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِیًّا»؛[1] حضرت اسماعیل(ع) خاندان خود را به نماز و زکات فرمان مى‏داد و همواره نزد پروردگارش پسندیده‏[رفتار] بود.
2. حضرت عیسی(ع) هنگام تولد این آیه را خواند: «وَ جَعَلَنی‏ مُبارَکاً أَیْنَ ما کُنْتُ وَ أَوْصانی‏ بِالصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ ما دُمْتُ حَیًّا»؛[2] و هر جا که باشم مرا بابرکت ساخته، و تا زنده‏ام به نماز و زکات سفارش‌ام کرده است.
3. «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَیْنا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاةِ وَ إیتاءَ الزَّکاةِ وَ کانُوا لَنا عابِدینَ»؛[3] و آن پیامبران را پیشوایانى قرار دادیم که به فرمان ما هدایت مى‏کردند، و به ایشان انجام دادن کارهاى نیک و برپاداشتن نماز و دادن زکات را وحی کردیم و آنان پرستنده ما بودند.

با این وجود به گزارشی در ارتباط با ادیان گذشته که ناظر به لزوم پرداخت یک پنجم منافع و یا همان خمس به معنای اصطلاحی آن[4] به گروه‌های خاصی از جامعه باشد، دست نیافتیم؛ از این‌رو شاید بتوان گفت که خمس از ویژگی‌های دین اسلام است.

در همین راستا، می‌توان این کلام امام علی(ع) را نیز ناظر به آن دانست که خمس حکمی است که در اسلام بنیاد گذاشته شده است:

 «خداوند استفاده از صدقه (زکات) را بر پیامبر خود حرام کرد و به جاى آن سهمى از خمس براى ایشان در نظر گرفت و صدقه را به خصوص بر خانواده او حرام ساخت، نه بر تمام قوم خود...».[5]

با این وجود اگر بعدها به احتمال اندک، به گزارشی در ارتباط با وجود خمس اصطلاحی در ادیان گذشته دست یافتیم، این پاسخ را ویرایش خواهیم کرد.

[1]. مریم، 55.

[2]. مریم، 31.

[3]. انبیاء، 73.

[4]. «چیستی خمس و موارد تعلق آن»، 19664.

[5]. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول ص، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ص 347 – 348، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.