لطفا صبرکنید
بازدید
15441
15441
آخرین بروزرسانی:
1400/10/26
کد سایت
fa31714
کد بایگانی
38498
نمایه
زندگی‌نامه حضرت ام البنین(س)
طبقه بندی موضوعی
تاریخ
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
حضرت ام البنین(س) که بود و آیا تاریخ وفات ایشان معتبر بوده و در منابع مستند تاریخی ذکر شده است؟
پرسش
کیفیت و نحوه شهادت یا وفات حضرت ام البنین(س) چگونه بود؟
پاسخ اجمالی
حضرت ام البنین(س) یکی از همسران امام علی(ع) و مادر فرزندان شجاعی بود که در کربلا به شهادت رسیدند.
پدر ام البنین ابوالمجْل حزّام بن خالد، از قبیله بنی کلاب[1] و برخی از علمای معاصر نام مادرش را ثمامه دختر سهیل بن عامر بن مالک ذکر کرده‌اند.[2] در مورد تاریخ ولادت حضرت ام البنین(س) اطلاعی در دست نیست و تاریخ‌نگاران سال ولادت او را ثبت نکرده‌اند.
حضرت امّ البنین، مادر حضرت ابا الفضل عباس(ع) بود که [چند سال] پس از شهادت حضرت فاطمه(س) به همسرى حضرت على(ع) در آمد.[3] نامش «فاطمه بنت حزام»، بود.[4] زنى بود با شرافت، از خانواده‌اى ریشه‌دار و دلاور و نسبت به فرزندان حضرت زهرا نیز بسیار مهربان بود. ثمره ازدواج على(ع) با او چهار پسر بود، به نام‌هاى: عباس، جعفر، عبد اللّه و عثمان،[5] که هر چهار فرزندش روز عاشورا در رکاب سید الشهدا به شهادت رسیدند.[6]
امّ البنین، پس از شهادت فرزندانش، همه روزه به بقیع می‌رفت و به یاد فرزندان شهیدش مرثیه‌های بسیار سوزناکی می‌خواند و مردم مدینه نیز به ندبه و نوحه او گوش فرا می‌دادند تا جایی که مروان بن حکم - این دشمن اهل بیت- نیز همواره به نوحه‌خوانی او حاضر شده و می‌گریست.[7]
حضرت ام البنین(س) در مدینه از دنیا رفت و در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد. اما به سال و چگونگی وفات ایشان، در منابع دسته اول و معتبر روایی و تاریخی پرداخته نشده است. البته برخی متأخران، سال وفات وی را روز سیزدهم جمادی الثانی سال 64 هجری قمری نوشته‌اند،[8] اما با توجه به این‌که منابع مورد استنادی برای این تاریخ ذکر نکرده‌اند، از ردّ و یا تأیید آن معذوریم.
پدر ام البنین ابوالمجْل حزّام بن خالد، از قبیله بنی کلاب[1] و برخی از علمای معاصر نام مادرش را ثمامه دختر سهیل بن عامر بن مالک ذکر کرده‌اند.[2] در مورد تاریخ ولادت حضرت ام البنین(س) اطلاعی در دست نیست و تاریخ‌نگاران سال ولادت او را ثبت نکرده‌اند.
حضرت امّ البنین، مادر حضرت ابا الفضل عباس(ع) بود که [چند سال] پس از شهادت حضرت فاطمه(س) به همسرى حضرت على(ع) در آمد.[3] نامش «فاطمه بنت حزام»، بود.[4] زنى بود با شرافت، از خانواده‌اى ریشه‌دار و دلاور و نسبت به فرزندان حضرت زهرا نیز بسیار مهربان بود. ثمره ازدواج على(ع) با او چهار پسر بود، به نام‌هاى: عباس، جعفر، عبد اللّه و عثمان،[5] که هر چهار فرزندش روز عاشورا در رکاب سید الشهدا به شهادت رسیدند.[6]
امّ البنین، پس از شهادت فرزندانش، همه روزه به بقیع می‌رفت و به یاد فرزندان شهیدش مرثیه‌های بسیار سوزناکی می‌خواند و مردم مدینه نیز به ندبه و نوحه او گوش فرا می‌دادند تا جایی که مروان بن حکم - این دشمن اهل بیت- نیز همواره به نوحه‌خوانی او حاضر شده و می‌گریست.[7]
حضرت ام البنین(س) در مدینه از دنیا رفت و در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد. اما به سال و چگونگی وفات ایشان، در منابع دسته اول و معتبر روایی و تاریخی پرداخته نشده است. البته برخی متأخران، سال وفات وی را روز سیزدهم جمادی الثانی سال 64 هجری قمری نوشته‌اند،[8] اما با توجه به این‌که منابع مورد استنادی برای این تاریخ ذکر نکرده‌اند، از ردّ و یا تأیید آن معذوریم.
[1]. ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد، الطبقات الکبرى، ج 3، ص 14، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم، 1418ق.
[2]. سماوی، محمد بن طاهر، إبصار العین فی أنصار الحسین(ع)، ص 56، قم، دانشگاه شهید محلاتى، چاپ اول، 1419ق.
[3]. بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الاشراف، ج 2، ص 192، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق؛ سبط بن جوزی، تذکرة الخواص من الأمة فی ذکر خصائص الأئمة، ص 168، قم، منشورات الشریف الرضی، چاپ اول، 1418ق؛ امین، سید حسن، مستدرکات اعیان الشیعة، ج 1، ص 326، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1403ق.
[4]. ابن عنبه حسنى، سید احمد بن على، عمدة الطالب فی أنساب آل أبى طالب، ص 327، قم، انصاریان، 1417ق؛ عاملى، سید محسن امین، لواعج الأشجان فی مقتل الحسین(ع)، ص 136، بیروت، دار الأمیر للثقافة و العلوم، چاپ اول، 1996م.
[5]. أنساب الأشراف، ج 2، ص 192؛ الطبقات الکبری، ج 3، ص 14.
[6]. الطبقات الکبری، ج 3، ص 14؛ شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 1، ص 354، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق؛ لواعج الأشجان، ص 136.
[7]. ابوالفرج اصفهانى، على بن حسین، مقاتل الطالبیین، ص 90، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا؛ مجلسی، محمدباقر، جلاء العیون، ص 678، قم، سرور، چاپ نهم، 1382ش؛ لواعج الأشجان، ص 139.
[8]. گفته می‌شود در کتاب «کنز المطالب» که سیّد محمّد باقر قرهباقی همدانی آن را در سال 1321 ق نگاشته است، در باب سال و روز وفات حضرت ام البنین(ع) به نقل از کتاب نامعلومی به نام «اختیارات» طی حدیثی از اعمش آمده است: «روز سیزدهم جمادی الثّانی که مصادف با جمعه بود بر امام زین العابدین وارد شدم. ناگهان فضل پسر حضرت عبّاس(ع) وارد شد و در حالی که گریه می‌کرد، گفت: جدّه‌ام ام البنین از دنیا رفت. شما را به خدا ببینید چطور این روزگار فریبکار، خاندان کساء را در یک ماه دوبار عزادار کرد».
او هم‌‌چنین می‌نویسد: پس از چندی از خبر دیگری مندرج در حاشیه کتاب "وقایع الشّهور و الایام" تألیف بیرجندی (که او نیز متوفای 1352 ق است) اطلاع یافتم که به نقل از اعمش نوشته شده است: «در سیزدهم جمادی الثّانی و در سال 64 هـ.ق ام البنین وفات یافت و در قبرستان بقیع به قول مشهور دفن گردید».
او هم‌‌چنین می‌نویسد: پس از چندی از خبر دیگری مندرج در حاشیه کتاب "وقایع الشّهور و الایام" تألیف بیرجندی (که او نیز متوفای 1352 ق است) اطلاع یافتم که به نقل از اعمش نوشته شده است: «در سیزدهم جمادی الثّانی و در سال 64 هـ.ق ام البنین وفات یافت و در قبرستان بقیع به قول مشهور دفن گردید».
نظرات
