فهم دقیق مراتب و مراحل نبوت کار دشواری است؛ زیرا درک حقیقت مقام نبوت برای بشر عادی میسر نیست.[1] اما آنچه مسلم است این است که:
1. مقام نبوت پس از طی مراحلی به دست می‌آید.[2] قرآن کریم به دو عنصر اساسی برای رسیدن به مقام نبوت اشاره می‌کند؛ یکی داشتن یقین(ایمان صد درصد به خداوند) و دیگری داشتن استقامت و پایداری:
«و از آنان امامان(و پیشوایانى) قرار دادیم که به فرمان ما(مردم را) هدایت می‌کردند چون شکیبایى نمودند، و به آیات ما یقین داشتند».[3]
«به یقین کسانى که گفتند: پروردگار ما خداوند یگانه است، سپس استقامت کردند، فرشتگان بر آنان نازل مى‏شوند که: نترسید و غمگین مباشید، و بشارت باد بر شما به آن بهشتى که به شما وعده داده شده است».[4]
از سوی دیگر انبیاء نیز دارای مراتب هستند.[5] زرارة می‌گوید از امام باقر(ع) در باره سخن خداى عز و جل که فرمود «و او رسول بود و نبى»[6] سؤال کردم، رسول چیست و نبى چیست؟ فرمود: نبى کسى است که در خواب می‌بیند و صدا را می‌شنود و فرشته را نمی‌بیند و رسول کسى است که صدا را می‌شنود و در خواب می‌بیند و فرشته را هم مشاهده می‌کند. گفتم: امام در چه پایه است؟ فرمود صدا را می‌شنود ولى نه در خواب بیند و نه فرشته را مشاهده کند.[7]

---